Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Johannes Goethals]

GOETHALS (Johannes), zoon van Georgius Goethals, laatstelijk predikant te Hoorn, werd in 1611 te Blaricum en Laren, zijns vaders eerste standplaats, geboren, en na zijne bevordering tot Doctor in de wijsbegeerte en proponent, in 1632 beroepen te Schellinkhout. Hij vertrok van daar in 1634 naar Purmerend en in 1640 naar Delft, waar hij den 22^sten April van dat jaar bevestigd werd, en den 24^sten December 1673 overleed.

Goethals was Hofprediker van Prins Frederik Henderik, en het is ook als zoodanig dat zijn naam in de geschiedenis vermeld wordt. Hij stond dien vorst in zijne laatste levensdagen bij, tot aan den dag van zijnen dood, wanneer hij een kort en hartelijk gebed deed. Naauwelijks had hij de woorden geeindigd ‘beveelt uwe H. Enghelen, dat ze de kostelijcke ziele draeghen in Abraham's schoot,’ of men bespeurde eenige doodstrekken, waarop Goethals opstond, zijne armen om den stervenden sloeg, en hem den geest zag geven.

Het verhaal van al hetgeen bij dat sterfbed omging, de regt Christelijke toespraak van den vromen Goethals, en de godvruchtige antwoorden van den stervenden vorst, zijn

wij aan Goethals zelven verschuldigd, uit wiens aanteekeningen daarover de geschiedschrijver Aitzema geput heeft. Ook bestaat er van Goethals zelven een verhaal van 's Prinsen sterven, dat te Leiden 1647 in fol. is uitgegeven, doch waarvan de titel onbekend is.

Goethals mag ook genoemd worden onder de ijverige voorstanders van de door hem verkondigde leer; ten blijke daarvan herinneren wij aan de door hem en Petrus Cabeljau, predikant te Leiden, den 27^sten Junij 1653 te Emmerik gehouden conferentie, met sommige paters der Jezuiten, waarvan het verslag is uitgegeven te Leiden bij Cornelis Banheyningh in 1655.

De afbeelding van Goethals ziet het licht. Zijne zinspreuk was Per convitia et laudes (Door hoon en lof.) Er bestaat van hem ook eene lijkpredikatie op zijnen vader.

Zie van Bleyswijck, Beschrijv van Delft, bl. 451; Soermans, Kerk. Regist. van Zuid-Holl. bl. 37; Veeris, Kerk. Regist. van Noord-Holl. bl. 16, 91, 129, 141; Aitzema, Saken van Staet en Oorloghe, D. III. bl. 58-172; van Abkoude, Naamreg. van Ned. Boek. D. I. St. I. bl. 131; Collot d'Escury, Holl. roem, D. II. Aant. bl. 227-229; Muller, Cat. van Portrett.; Janssen, de Kerkhervorm. te Brugge, D. II. bl. 180.