Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Jan van Glimes]

GLIMES (Jan van), zoon van den voorgaande, werd in 1529 geboren en den 8^sten Julij 1550 als Markgraaf van Bergen op Zoom plegtig gehuldigd. In 1555 door Filips II, Koning van Spanje, tot Ridder van het Gulden Vlies benoemd, vergezelde hij dien vorst naar Engeland, en bewees hem getrouwe diensten, tijdens zijne huwelijks aangelegenheden met Koningin Maria. Hij werd in 1556 groot-Baljuw en Stadhouder van Henegouwen, Valenciennes en Cambresis, en bekleedde nog andere staatsambten. Hij was een ijverig Katholiek, maar had een buitengemeenen afkeer van de hevige vervolgingen om de godsdienst. Toen de Landvoogdes

bij den aanvang der beroerten, hem haar ongenoegen deed blijken, wegens het oproer gedurende zijne afwezigheid te Valenciennes uitgebroken, antwoordde hij ‘dat het noch met zijne neiging, noch met zijne waardigheid overeenstemde, zich tot beulsknecht te laten gebruiken.’ Hij verbond zich in 1563 met Willem I, Egmond, Hoorne, Montigny, Brederode en anderen tegen den Kardinaal van Granvelle. Hij was in 1566 tegenwoordig op de vergadering der Edelen te Hoogstraten, doch weigerde zoowel tot hun verbond toe te treden, als de bloedplakaten ten uitvoer te doen leggen en der inquisitie de hand te leenen. Na de overgave van het smeekschrift der Edelen had de geheime Raad eene Moderatie of matiging der plakaten ontworpen, en was er in overleg met de Landvoogdes besloten een gezantschap naar Spanje te zenden, om den Koning van den tegenwoordigen toestand des lands te onderrigten.

Tot deze zending werd van Glimes, die meestal onder den naam van Bergen bij de geschiedschrijvers voorkomt, en Floris van Montmorency, Heer vau Montigny gekozen. Zij stonden reisvaardig, toen van Glimes zijn been bij het kaatsspel bezeerende, voor eenigen tijd verhinderd werd derwaarts te gaan. Ook zag hij weldra de nutteloosheid van hunne poging in, en hij zocht alle mogelijke uitvlugten. De landvoogdes wist hem echter te bepraten, en toen hij haar, tegen den raad van den Prins van Oranje, beloofd had te gaan, wanneer hij hersteld was, nam Montigny aan vooruit te trekken. Van Glimes vertrok veertien dagen later uit Brussel, en zette met kleine dagreizen den togt naar Spanje voort. Hij stortte onderweg weder in en zou naar de Nederlanden teruggekeerd zijn, indien niet Filips bij hem had aangedrongen zijne reis voort te zetten. Eindelijk kwam hij in Madrid aan, en werd met Montigny aan het Spaansche hof minzaam ontvangen.

Over hetgeen door hen aldaar verrigt is, zullen wij niet uitwijden. De vrije taal door hen gevoerd, was wanklank in de ooren der Spanjaarden, en weldra werden zij met minachting behandeld. Bij het meer en meer toenemen der onlusten in de Nederlanden, werd hunne taak steeds moeijelijker en verzochten zij eindelijk verlof naar de Nederlanden terug te keeren. Te vergeefs; het scheen als of men hen als gijzelaars wilde houden. Van Glimes stortte andermaal in, en zijn ziekelijke toestand, gevoegd bij geldgebrek en verdriet over de rampen die zijn vaderland teisterden, verergerde zoodanig, dat hij den 21^sten Mei 1567 te Madrid, aan eenen hevigen aanval van koorts met bloedvloeijing (Chambres de sang), overleed. Men zegt dat vergif zijn uiteinde heeft bespoedigd, ofschoon dit beweren door geene genoegzame bewijzen gestaafd is.

Van Glimes, die tevens Graaf van Walhain was, behoorde door geboorte, vermogen en waardigheid tot de aan-

zienlijkste Nederlandsche Edelen. Men schetst hem af als een man van bekwaamheid, stout, ondernemend en zeer gezien bij het volk, maar ondankbaar en baatzuchtig. Hij was gehuwd met Maria van Lannoy, vrouwe van Molembais, dochter van Jan van Lannoy, Heer van Molembais, en van Johanna van Ligne, bij wie hij geene kinderen verwekte. Zijne afbeelding ziet het licht. Zijn lijk, naar Bergen op Zoom gevoerd, werd in 1700 in een looden kist terug gevonden, kenbaar aan eene koperen plaat, daarop vastgehecht.

De heerlijkheden van van Glimes werden door Alva aangeslagen en verbeurd verklaard, op grond dat hij zich aan de misdaad van gekwetste Majesteit had schuldig gemaakt. Filips II stelde zijne weduwe, de teruggave dezer goederen voor, onder beding, dat zij een Spanjaard zou huwen. Of deze hieraan gehoor heeft gegeven is ons niet bekend. Na de pacificatie van Gent kwam het markgraafschap van Bergen op Zoom aan zijne nicht Margaretha, die met Jan van Witthem gehuwd was.

Zie Bor, Ned. Oorl. het Register op Bergen; van Leeuwen, Batav. Illustr. bl. 1099, 1100; (de Beaufort) Lev. van Willem I, D. I. bl. 266, 317, 328, 336, 379, 407, 549, D. III. bl. 471; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. VI. bl. 6, 42, 86, 131, 155, 157-161, 196, 245; Te Water, Verb. der Edelen, D. I. bl. 14, 117, 138, 140; Scheltema, Staatk. Nederl. D. I. bl. 374, 375, D. II. bl. 584; Wiersbitzky, de tachtigj. Oorl. D. I. bl. 17, 95, 136, 235, 293, 465, 466; Groen van Prinsterer, Archiv. het Register op Glymes; Gachard, Correspondance de Philippe II, T. I. p. 535-545; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. II. St. IV. bl. 58, 121, 260, 280, 285, 286; De Navorscher D. I. bl. 348, D. II. bl. 243, 244, 289.