Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Hugo Gevers]

GEVERS (Hugo), zoon van den voorgaande, geboren den 26^sten October 1765 te Rotterdam, werd in de regten gepromoveerd te Leiden in 1786 en vervulde sedert tot aan zijn dood toe, even ijverig als naauwgezet, eene reeks van gewigtige ambtsbetrekkingen. Reeds in 1784, dus nog vóór zijne promotie, als schepen der waterschappen rondom zijne geboortestad gekozen, werd hij in 1787 als zoodanig voor Schieland benoemd. Het volgende jaar zette hij zich met zijne vrouw te Dordrecht neder en bleef aldaar gevestigd tot in 1824, toen hij in het hoogste regterlijk ligchaam van dien tijd naar 's Gravenhage werd geroepen.

Al spoedig werden hem, bij zijn verblijf te Dordrecht, vele stedelijke werkzaamheden opgedragen, en later werd hij meer bepaaldelijk tot het bestuur van die stad geroepen. In het begin van 1795 als Raad dier stad verkozen, gaf die betrekking

waarschijnlijk de aanleiding tot zijne optreding op het algemeene staatstooneel. Immers werd hij kort daarna als lid van de provisionele Representanten van het volk van Holland gekozen en als zoodanig den 25^sten Mei 1795 van wege Dordrecht en de Merwede toegelaten.

In mei was hij een der acht leden, die benoemd werden als Comitté van algemeene waakzaamheid; hij vervulde verscheidene andere commissien, die getuigden, dat men op zijn doorzigt en vastheid van karakter prijs stelde, en hij ontving vervolgens een bewijs van vertrouwen der vergadering, die hem eerst tot haren vice-president, en den 27^sten Julij met eenparige stemmen tot president verkoos, toen hij verklaarde ‘uit al zijn vermogen het algemeene heil te zullen behartigen.’

Hij werd meermalen tot het voorzitterschap geroepen, dat, zooals men weet, om de 14 dagen afwisselde. Van 1796 tot 1798 was hij lid der beide nationale vergaderingen en als zoodanig gedurende dien tijd onder anderen benoemd tot lid der commissie voor de buitenlandsche zaken. Gevers was, zoo wij ons niet bedriegen, het laatste nog in leven zijnde lid dier vergaderingen.

Hij toonde zich vooral een ijverig voorstander van de eenheid des staats, daar hij, met zoo velen in den lande, diep van de noodlottige gevolgen van oude, langdurige geschillen tusschen de gewesten onderling doordrongen was. Hij zag in een staatsgestel dat geen eenheid voor Nederland zou huldigen niet dan duurzame schokken en ellende, en noemde in den eigenaardigen stijl des tijds, het oude ‘een zevenhoofdig monster.’

Dat hij en andere mannen van edelen aard zich bij zoo vele gebeurtenissen binnen- en buiten af, wel eens in personen en zaken zal vergist hebben; dat hij in rijper jaren anders over guichelbeelden der jeugd zal hebben gedacht, het is de gewone loop der dingen; maar eerlijkheid van bedoelingen, zucht om het vaderland, het algemeene heil te dienen naar zijne beste overtuiging, zal men hem niet ontzeggen, als men zijne handelingen meer in de bijzonderheden nagaat.

Hij gaf daarvan onder anderen een doorslaand bewijs in zijne onderhandelingen met den Franschen gezant, den geachten Noël, die in zijne betrekking deed al wat hij kon en mogt om de bestaande partijen te vereenigen en onlusten voortekomen. Het vertrek van dien staatsman was hoogst schadelijk voor de belangen des staats, en voerde tot den schok van Januarij 1798, toen Gevers, met de overige leden van de Commissie voor de buitenlandsche zaken en een zeker getal vertegenwoordigers, werd gevangen genomen. Het blijkt uit een verzoekschrift van burgers uit Dordrecht van Junij 1798, dat die hunnen afgevaardigde niet vergaten; zij smeekten echter niet voor hem, maar vroegen dat men hem en de andere heeren regt zou laten wedervaren, dat men

hunne verrigtingen na zou gaan met die naauwkeurigheid welke de aard der zaak vordert, en zij drongen daarop te sterker aan, alzoo zij zich overtuigd hielden, dat hieruit weldra hunne onschuld geheel zou blijken.

Gevers en de andere gevangenen hadden vroeger op vrije voeten kunnen geraken, indien zij zekere verklaring hadden willen teekenen, die hun strijdig met hunne handelingen en inzigten voorkwam; zij sloegen dat eenparig af, en het bewind, dat hen had bemoeijelijkt, viel in het midden des jaars.

Nu trad hij echter voor een tijd van het staatstooneel af, om dat niet weder te betreden, dan toen het gold de herstelling van Nederlands eigen bestaan, dat in den stroom der omwentelingen was weggezonken.

In het jaar 1799 werd hem het lidmaatschap opgedragen in het geregtshof over het departement van Schelde en Maas. Deze betrekking, en die in Dordrechts bestuur, scheen voor zijn werkzamen geest echter nog niet voldoende te zijn, althans van 1806-1810 nam hij ook deel aan het bestuur van het loodswezen op de Maas en Goedereede.

Van 1811 tot 1816 vond men hem weder als Raad en van het laatste jaar tot 1824 als Burgemeester van Dordrecht. Bovendien trad hij van 1812 tot 1817 op als voorzitter der Regtbank van koophandel, van 1821 tot 1823, als voorzitter der Regtbank aldaar. Onder andere betrekkingen, welke hij nog in de stad zijner inwoning vervulde, was die van Directeur van den Levantschen handel op de Maas, van 1814 tot aan de ontbinding van het bestuur deswege in 1827. In het gewigtige jaar 1813 was Hugo Gevers in de gelegenheid als lid van den Raad van Dordrecht, gezamenlijk met Matthijs Beelaerts, kolonel der schutterij, en anderen, van hunne toewijding aan de zaak des vaderlands blijk te geven; immers voerden zij, gedurende het bombardement van de stad, aldaar het bevel, gelijk met den Maire Jhr. Repelaer van Spijkenisse, tot dat de Franschen waren afgetrokken, waarvoor als toen de Dordtenaren aan ieder hunner een onderscheidingsteeken schonken.

Den 13^den Maart werd hij opgeroepen onder de notabelen, ter bekrachtiging van de Grondwet, en hij zag zich bij de instelling der orde van den Nederlandschen leeuw tot ridder daarvan benoemd.

De rampen des vaderlands hadden één groot heil voortgebragt; de oude partijen en geschillen waren uitgewischt, daar alles zich oploste in eene leuze: voor Nederland en Oranje.

Ook Gevers had de waarheid hiervan bewezen en werd, om zijn karakter en ondervinding, door den Souvereinen Vorst, later Neêrlands Koning, zeer gewaardeerd.

Den 23^sten Februarij 1824 werd hij tot Raadsheer in het Hoog Geregtshof en, bij de nieuwe organisatie van het regtswezen in 1838, tot Raadsheer in den Hoogen raad benoemd.

Ondanks zijne klimmende jaren, was het voor hem de lust zijns levens, zich van zijne pligten, het zij in de openbare zitting, hetzij in de andere behandeling van zaken, voor dat hoogst regterlijk Collegie te kwijten, terwijl hij nog korte dagen voor zijnen dood, die te 's Gravenhage den 9^den Januarij 1852 plaats had, de werkzaamheden in zijne gewigtige betrekkingen met den hem eigen ijver heeft waargenomen.

Zijne ondervinding van zaken was natuurlijk groot en werd op prijs gesteld; zijn hart regtschapen; zijn gevoel dreef hem om wel te doen waar hij kon; zijnen medemensch bij te staan met onbekrompenheid, was hem eene aangename taak; men hoort het getuigenis daarvan algemeen. De afbeelding van Hugo Gevers is en silhouette voorhanden onder de volksvertegenwoordigers bij Rogge.

Zie Verv. op de Vaderl. Hist. van Wagenaar, D. XXX. bl. 45, 224, D. XXXI. bl. 37, D. XXXII. bl. 128, D. XXXIV. bl. 45, 157, 159, 402, 408, D. XXXV, bl. 59, 74, 180, 374, 406, D. XXXVIII. bl. 199, 201, 208, 225, 229, D. XXXIX. bl. 115, 135, 177, 295, 296, D. XLIII. bl. 182; Weekblad van het Regt over 1852. N. 1295.