Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Lubbert Gerritsz]

GERRITSZ (Lubbert) werd te Amersfoort in 1535 geboren. Omtrent zijne afkomst en opleiding schijnen geene berigten voorhanden te zijn. Hij werd leeraar bij de Vlaminger Doopsgezinden te Hoorn en door Dirk Philips tot Oudste bevestigd. Wanneer dit plaats had wordt niet gemeld. In 1567 werd hij als zoodanig met zijn ambtgenoot Jan Willemsz uitgekozen om de twisten tusschen de Friezen en Vlamingen te beslechten. Omstreeks 1578 beschuldigde men hem van vrijzinnige gevoelens omtrent sommige leerpunten, ten gevolge waarvan hij met zijnen aanhang als afvalligen van de oude leer beschouwd werd en in 1589 in den ban werd gedaan.

Dewijl zeer velen hem bijvielen, zoo ontstond onder zijne leiding eene nieuwe partij, waartoe zelfs ook sommigen overtraden, die hem vroeger hadden helpen verbannen. Hij werd nu het hoofd van de zoogenaamde zachte, slappe of jonge Friezen, die zich in 1593 met de Waterlanders te Hoorn vereenigden. Hij vertrok omstreeks genoemd jaar als leeraar der Waterlanders naar Amsterdam, was er met ijver werkzaam en overleed er in 1612. Zijne afbeelding, door Mierevelt geschilderd, ziet het licht. Vondel vereerde dezelve met een lofdicht. Hij was, naar het oordeel van den Heer Blaupot ten Cate, een man, die door zijn invloed velerwege den vrede in het genootschap heeft bevorderd; onvermoeid werkzaam, om den geest van bittere partijschap en bekrompenheid, dien hij zelf bij treurige ondervinding hadleeren kennen, te blusschen. Verder muntte hij uit in bekwaamheid en ijver, en was hij van een zachten en inschikkelijken aard, gelijk zijne geschriften getuigen. Hij hanteerde ook de lier, doch uit zijne dichterlijke voortbrengselen bleek meer zijne hartelijke welmee-

nendheid en zucht voor de liefde, vrede en eensgezindheid, dan zijn dichterlijk genie. Van hem ziet het licht:

Sommighe Christelijcke Sendt Brieven ghesonden aen diversche ghemeenten: ook aen eenige particuliere Personen, enz. 3^de druk; verbetert en vermeerdert met vier brieven. Ende een Tractaet van de uytterlycke Kercke, Haarl. 1646 8^o.

Verzamelinge van sommige aandachtige, en leerachtige geestelijke Lidekens, en Psalmen Davids, uit eenige Boeken, die te vooren gedrukt zijn, te zaamen gevoegd, met nog eenige Liedekens, die nooit in druk geweest zijn, dewelke tot Gods eere, zoowel in 't vergaderen der predikatien, als in 't scheiden gezongen mogen worden, Amst. 1597. 8^o.

Verantwoordinghe op die seven Artyckelen, daer hij om gebannen is, Amst. 1591.

Met Hans de Ries stelde hij op de Waterlandsche Confessie of Belijdenis, die in 1610 verscheen.

Zie Aanh. op de Geschied. der Mennon. van H. Schyn, D. III. St. I. bl. 15, 24; van der Aa, Nieuw Woordenb. van Ned. Dicht. D. II. bl. 169-171; Kist en Royaards, Ned. Arch voor Kerk. Geschied. D. IV. bl. 270, 282; Blaupot ten Cate, Geschied. der Doopsgez. in Holl. enz. D. I. bl. 112, 113. 126, 208, 259. 322, 385-389; Muller, Cat van Portrett. bl. 93; Cat. van de Bib. der Doopsgez. Gem. te Amst. 2^de afdeel. bl. 13; Muller, Cat. van Godgel. Werk. Suppl. bl. 72.