Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Diederik Geelhoed]

GEELHOED (Diederik), eigenlijk Diderik Otto genaamd, werd te Schiedam den 6^den Augustus 1772 geboren. Ofschoon reeds als jongeling veel lust voor de teeken- en schilderkunst aan den dag leggende, haalde hem evenwel zijn leermeester M. Bazendijk over, zich aan het onderwijs toe te weiden. Van hem ontving Geelhoed daartoe de eerste opleiding, werd in 1790 ondermeester op de Armenschool zijner geboorteplaats en in 1792 in de Klundert. In 1793 zag hij zich als hoofdonderwijzer te Gouda in het Aalmoezeniershuis aangesteld en hij opende in 1796 eene gewone Nederduitsche school aldaar. Hij maakte zich door het vormen van een aantal jonge lieden tot kundige mannen zoo zeer verdienstelijk, dat het toenmalig staatsbestuur hem met een boekgeschenk vereerde, en de regering van Gouda hem, ten blijke harer tevredenheid, eene fraaije secretaire aanbood. Hij behaalde in 1807 de hoogste onderwijzers rang, de eerste als zoodanig uitgereikt.

Toen in 1820 te Dordrecht eene departementale school was opgerigt, werd Geelhoed geroepen dezelve te aanvaarden. Gedurende de twintig jaren dat hij aldaar arbeidde heeft hij niet alleen een groot getal kundige leerlingen, maar ook een aantal bekwame onderwijzers gevormd, waardoor hij zich jegens het onderwijs hoogst verdienstelijk gemaakt heeft.

In 1840 werd genoemde school, die jaren lang een model voor anderen was, opgeheven, dewijl men het doel, hervorming van het onderwijs te dier stede, meende bereikt te hebben; en de man, die gedurende bijna een halve eeuw zijne krachten had veil gehad voor de zaak van het onderwijs, werd met een onbeduidend pensioen, nog met moeite verkregen, ontslagen. Hij leefde vervolgens in werkzame rust te Berlicum, te 's Hertogenbosch en te Haarlem, in welke laatste plaats hij den 6^den Februarij 1859 overleed.

Behalve eenige vertalingen zijn door Geelhoed de volgende werken in het licht gegeven:

Leesboek voor de hoogste klasse, strekkende om het geleerde op de school te behouden, Amst. 1807. 8^o.

Aanleiding tot de kennis van de aarde, der menschen en der natuur, Amst. 1810. 8^o.

Onderwijs in de behandeling der aardglobe, Leid. 1818. 8^o; herdrukt ald. 1826. 8^o.

Onderwijs in de behandeling der hemelglobe, Dordr. 1826. 8^o.

Aardrijkskundige lessen, bevattende Wis en Natuurkundige Aardrijkskunde, Dordr. 1820. 8^o.

Handboek dienende ter beantwoording der daarbij behoorende vragen, ter herinnering van het geleerde op de hoogste klasse van bijzondere, of zoogenaamde burgerscholen in Nederland, Dordr. 1838. 8^o.

Voorts zijn door hem, naamloos, in de Bijdragen voor het onderwijs geplaatst: Brieven over onderwijs, en in de Vaderlandsche letteroefeningen voor 1837 eene verhandeling over de letter ij in onze taal. Toen in 1840 de Grootvorst van Rusland de stad Dordrecht doortrok, werd aan dezen door Geelhoed aangeboden een fraai bewerkt album, waarin door hem, met opoffering van tijd en moeite, geschreven was het letterschrift van de voornaamste volken des aardbodems, van de vroegste tijden af aan. Voor dit zeldzaam geschenk, dat zich thans nog in Rusland moet bevinden, werd hem niet eens den verschuldigden dank toegebragt.

Uit medegedeelde familieberigten bijeengebragt; de Jong, Naaml. van Boek.; Brinkman, Naaml. van Boek.