Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 6

[Frederika Sophia Wilhelmina]

FREDERIKA SOPHIA WILHELMINA, Prinses van Pruissen, geboren te Berlijn den 7^den Augustus 1747, was de dochter van Prins August Wilhelm van Pruissen en van Prinses Louisa Amalia van Brunswijk Wolfenbuttel. Zij huwde op den 4^den October 1767 met den Erfstadhouder Willem V, welk huwelijk te Berlijn door den Hofprediker Sack godsdienstig werd ingezegend. Op den 30^sten daaraanvolgende kwam het jong gehuwde paar op het Huis in 't Bosch bij 's Gravenhage, en werd vervolgens met de uitbundigste bewijzen van liefde en trouw in de hofstad ontvangen en verwelkomd. De jeugdige vorstin verwierf door haar uitmuntend karakter, helder verstand en juist oordeel aller achting, leefde met haren gemaal in de hartelijkste liefde en eendragt, en was er slechts op uit om door haar bijzijn hem het leven te veraangenamen. De zon van geluk en voorspoed, die den eersten tijd van hun huwelijk hen bestraalde, ging door de tijdsomstandigheden weldra onder. Gewoon zich alleen met huisselijke en moederlijke pligten bezig te houden, kreeg zij, na de verwijdering van Lodewijk Ernst, Hertog van Brunswijk Wolfenbuttel, in 1784, tot verligting van den zwaren last, die haren echtgenoot drukte, eenig deel in de aangelegenheden des lands, waartoe haar sterke en mannelijke geest haar uitmuntend geschikt maakte. Aan belangrijke onderhandelingen nam zij een werkzaam deel, en bij het ontstaan der patriottische onlusten werd zij, even als haar gemaal, een voorwerp van verbittering. Zij volgde dezen bij zijne verwijdering uit 's Hage, en deelde met hem het leed over de schorsing in zijne waardigheden, door de Staten van Holland bewerkt. Bij het meer toenmen der burgertwisten, trachtte zij eenen burgeroorlog voor te komen. Zij wilde daartoe, in den zomer van 1787, van Nijmegen naar 's Gravenhage reizen, doch werd

bij de Goejanverwellen-sluis door de aldaar posthoudende burgers verhinderd hare reis voort te zetten, waarna eene commissie uit het defensiewezen, te Woerden vergaderd, haar verzocht van de reis naar 's Hage af te zien, uit vrees dat door hare komst het volk tot de eene of andere geweldadigheid zou overgaan. De vorstin gaf aan dit verlangen toe en keerde naar Nijmegen terug, maar deze handeling werd door haren broeder Frederik Wilhelm II, Koning van Pruissen, zoo euvel opgenomen, dat deze oogenblikkelijk een leger afzond om den hoon, zijne zuster aangedaan, te wreken. Weldra rukten de Pruissen ous vaderland binnen en Willem V keerde in zegenpraal naar 's Gravenhage weder, terwijl de herstelde orde van zaken door Engeland en Pruissen gewaarborgd werd. De haat eener het vorstelijk stamhuis afkeerige partij sluimerde slechts tot het jaar 1795, toen, door de in Frankrijk uitgebarstene omwenteling, deze het hoofd weder boven stak. De Prins, door de plaatsgrijpende gebeurtenissen in 1795 naar Engeland gevlugt, werd door zijne gemalin gevolgd, en van nu af doolde de vorstin, dan eens te Brunswijk, dan weder in Pruissen, dan weder in het Holsteinsche rond, tot dat, na de gezegende omwenteling in 1813, de weg naar Nederland weder openstond. Zij kwam in het volgende jaar, den 10^den Maart als weduwe terug, woonde beurtelings te 's Hage, te Haarlem of op het Loo, en verwierf door haar lieftallig en vriendelijk gedrag niet alleen de liefde van hen die haar vroeger hoog geschat hadden, maar ook van de zoodanigen die haar steeds vijandig geweest waren. Zij zag haar zoon tot Koning der Nederlanden verheven, en haar overlijden op het Loo, op den 9^den Julij 1820 voorgevallen, werd als eene algemeene ramp beschouwd. De dichter Rhynvis Feith, de onafhankelijke zanger der vrijheid, stortte een diepgevoelden treurgalm uit op haar graf. Hare afbeelding ziet het licht. Haar stoffelijk overschot werd in de vorstelijke grafkelder ter ruste gelegd.

Zie C. van der Aa, Geschied. van Willem den vijfden, D. I. bl. 404 en verder; van Kampen, Vaderl. Karakterk. D. II St. II. bl. 667-671; van Wijk, Wetensch. Woordenb.; Woordenb. der Zamenlev..; Muller, Cat. van Portrett. bl. 14.