Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Willem van Duvenvoorde]

DUVENVOORDE (Willem van) Heer van Oosterhout en Donge, was de zoon van Filips van Duvenvoorde en Elisabeth van Vianen voornoemd. Ten onregte wordt hij bij sommige schrijvers een bastaardzoon van Arend van Duvenvoorde genoemd. Hij was een schrander man, schatmeester en kamerling van Graaf Willem III, die dezen vorst dapper ter zijde stond in zijnen strijd tegen de Utrechtschen en Vlamingen, en die een der magtigste en rijkste grondbezitters van dien tijd was, wiens schatten door Junius een oceaan van rijkdommen genoemd werden, en voor wien het geene moeite was om aan Eduard, koning van Engeland, de voor dien tijd verbazende som van tweemaal honderd duizend ponden te leenen, waarvoor hij zich groote handelsvoorregten in dat rijk bedong.

Gedurende zijn leven heeft Willem van Duvenvoorde belangrijke stichtingen gedaan. Nadat hij in 1319 van Graaf Willem III het burggraafschap van Geertruidenberg verkregen, en in die streken aanzienlijke bezittingen had aangekocht, stichtte hij nabij die stad, aan de overzijde van de Donge, onder Raamsdonk, in 1331 het Hollandsche Huis, terwijl reeds vroeger het Brusselsche Klarissen klooster zijn ontstaan aan hem verschuldigd was. Hij voorzag zijne nieuwe stichting van ruime inkomsten en bevorderde haren bloei zoodanig, dat zij na een veertigjarig bestaan reeds aanzienlijke aankoopen kon bewerkstelligen. Voorts stichtte hij op den 1^sten October 1336 het St. Anthonie's Gasthuis, in de kapel ten Houte onder Oosterhout, liet het huis of kasteel Develstein bouwen en versterkte de stad Geertruidenberg door de daarstelling van wallen en een kasteel, het Steenen Huis geheeten, weinig vermoedende dat dit kasteel bijna honderd jaren na de daarstelling, in 1420 door den dapperen Dirk van

de Merwede tegen Jan van Beijeren verdedigd, strekken zou om dien vorst, den tegenstander der Hoekschen, in zijne overwinnende vaart te stuiten.

Tijdens de Hoeksche en Kabeljaauwsche twisten was van Duvenvoorde een der hoofden van de eersten, en zijne onveranderlijke gehechtheid aan de partij van Margaretha veroorzaakte dat zijne goederen omstreeks 1351 werden verbeurd verklaard en zijn hof te 's Hage tot den grond toe geslecht werd. Hij overleefde dit niet lang, want zijn dood had plaats op den 12^den Augustus 1353. Zijn lijk werd in het Klarissen klooster te Brussel begraven. Hij was gehuwd met Heylwig of Hadewig van Vianen, die hem een zoon en eene dochter schonk, die vóór hunne ouders overleden zijn. Hij bezat een natuurlijke zoon, Willem genaamd, die in 1329 gewettigd werd, die hem als heer van Geertruidenberg opvolgde, kamerling was van de hertogen Willem en Albrecht van Beijeren, en wiens bezittingen overgingen aan zijnen neef Jan van Polanen, daar hij van zijne gemalin Halewina of Heilwich van Wassenaar gescheiden leefde, omdat deze kort na de sluiting van hun huwelijk berouw getoond had, dat zij zich aan eenen bastaard verbonden had.

Zie van Leeuwen, Bat. Illustr. bl. 1154; van Goor, Beschrijv. van Breda, bl. 22, 23; Hoogstraten, Woordenb. D. IV. bl. 211; D. X. Aanh. bl. 152; Nuyssenberg, Beschrijv. van Geertruid. bl. 174, 175; te Water, Hist. van het Verb. der Edel. D. II. bl. 356, D. III. bl. 521, D. IV. bl. 344-347; Wagenaar, Vad. Hist. D. III. bl. 224; M. Verbrugge, de Ondergang van het Steenen Huis van Heer Willem van Duvenvoorde in 1420, geplaatst in den Vriend des Vaderlands; Schotel, Uitspann. bl. 56, 57, 100; Arend, Algem. Gesch. des Vaderl. D. II. St. II. bl. 65, 69, 70, St. VI. bl. 542; Römer, de Kloost. en Abd. in Holl. en Zeel. D. I. bl, 194.