Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 4

[Dirk IV]

DIRK IV, Graaf van Holland, oudste zoon van den voorgaande, volgde zijn vader in de regering op in het jaar 1039. De rust, die hij eenigen tijd genoot, werd weldra verstoord, door het ontstaan der bloedige twisten tusschen Holland en Vlaanderen, over het bezit van Zeeland, welke vierhonderd jaren geduurd hebben.

Keizer Hendrik III, zijn vader Koenraad II opgevolgd zijnde, trachtte de Bisschoppen van Utrecht te herstellen in het bezit van de landen aan Merwe, Waal en Rijn, en ontnam aan Graaf Dirk IV het betwiste gebied. Het verhaal van de daarop gevolgde krijgstogten van laatstgenoemde in Utrecht, van zijne verliezen tegen Keizer Hendrik III, en eindelijk van het behalen eener schitterende overwinning door Graaf Dirk IV, die weder in het bezit kwam van alles wat hem ontweldigd was, is elders uitvoerig te lezen. De vrede was evenwel van korten duur. In 1048 had Graaf Dirk IV het ongeluk op een steekspel te Luik den broeder des Aartsbisschops van Keulen te dooden. Velen van zijn gevolg verloren hierbij het leven, en hij zelf redde ter naauwernood door den vlugt het leven. Uit weerwraak liet hij, te Dordrecht komende, de Luiksche en Keulsche schepen verbranden, de kooplieden gevangen nemen, sommigen dooden, en verbood allen handel met de beide Staten. De Bisschoppen van Keulen, Utrecht, Luik en Metz verbonden zich met den Markgraaf van Brandenburg, om deze daad te wreken. Zij trokken op Dordrecht aan en werden door verraad meester van die vesting. Graaf Dirk wist echter kort daarop, met behulp van Gerard van Putten, op zekeren nacht met eene genoegzame magt binnen te

dringen. Vreeselijk was het daar nu aangerigte bloedbad. Wat vlugtte kon maakte daartoe van den nacht gebruik, anderen verscholen zich in de huizen. Den volgenden dag wandelde de Graaf onbezorgd met een klein gevolg door de stad, en werd toen met eenen vergiftigen pijl, door een Keulenaar, of volgens anderen door een der Heeren van Cuyk afgeschoten, in de dij gewond, waaraan hij den derden dag overleed, op den 14^den Januarij 1049. De straat, waar dat ongeval plaats had, wordt nog heden de Gravenstraat genoemd. Dirk IV werd te Egmond begraven, en daar hij ongehuwd was, door zijn broeder Floris I opgevolgd. Zijne afbeelding ziet het licht.

Zie Melis Stoke, Rijm-Kronyk, B. I. bl. 110; Scriverius, Holl., Zeel. en Vriesche Chron. bl. 68, 70; van Leeuwen, Bat. Illustr. bl. 1367; Balen, Beschrijv. van Dordr. bl. 699; Hoogstraten, Woordenb.; van Hemert, Lecensbeschr. der Holl Grav. bl. 57-64; (Loosjes), Characterk. der Vaderl. Geschied. D. I. bl. 181-187; Kok, Vaderl. Woordenb.; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. II. bl. 152-154, 157-164; van Wyn, Bijv. en Aanm op Wagenaar, D. II. bl. 65; van Kampen, Vaderl Karakterk. D. I. bl. 70; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. II. St. I. 65-70; van der Chys. de Munten van Holl. en Zeel. bl. 17-19; Muller, Cat. van Portrett. bl 1, 305.