Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Paulus Wilhelmus Brouwer]

BROUWER (Paulus Wilhelmus), geboren in 1760 te Arnhem, waar zijn vader Catechiseermeester was, deed reeds vroeg eenen gunstigen aanleg in zich ontwaren, waarom zijne ouders zich vele opofferingen getroostten, om hem tot het leeraarsambt op te leiden. Na alzoo in zijne vaderstad de Latijnsche scholen bezocht te hebben, begaf hij zich naar de Hoogeschool te Harderwijk, waar hij in den beroemden Godgeleerde Everard Scheidius een stadgenoot vond, die zich zijner bijzonder aantrok en, toen hij zijnen ijver en lust tot de studie bespeurde, hem zijne vriendschap schonk. In het jaar 1782 Proponent geworden, werd hij in het jaar 1784 Predikant te Sleeuwijk, in 1788 te Dreischor, en in 1797 te Maassluis, waar hij in 1831 emeritus werd en den 28sten Februarij 1834 overleed. Hij liet bij zijne echtgenoote Mejufvrouw Hugenholtz geene kinderen na.

Hoewel hij zich voornamelijk op Godgeleerdheid en Wijsbegeerte toelegde, zoo dat hij met oude en nieuwe Wijsgeeren gemeenzaam was, beoefende hij toch ook andere vakken van studie en was ook geen vreemdeling op den Nederlandschen zangberg, blijkens zijne nog in handschrift aanwezige vertaling van Virgilius, en eenige gelegenheidsverzen.

Van zijne dichtvruchten zagen echter geene het licht, dan de

Feestzangen, op het Hervormingsfeest gezongen en gedrukt bij zijne

Korte schets van de geschiedenis der Hervorming, voorgedragen in eene godsdienstige redevoering den 2den November 1817. 8^o, welke gretig ontvangen werd en veel opgang maakte.

Behalve deze gaf hij nog ter drukpers over:

Zestal Leerredenen over 's Heilands verzoeking in de Woeseijn. Arnh. 1823. 8^o, welke, meer Wijsgerige, Godgeleerde verhandelingen dan Leerredenen zijnde, minder bijval vonden en gevolgd werden door

De Bijbelleer aangaande den persoon van Jezus Christus in het licht gebragt. Arnh. 1826, in welk werk, dat veel gerucht gemaakt heeft, en reeds in 1827 eenen 2den druk behoefde, Brouwer tracht te betoogen dat Jezus Christus een geschapen wezen was. Zulk eene leer verkondigd, door eenen Hervormden Predikant, moest wel tegenspraak vinden, en vond die dan ook, doch hier bleef het niet bij. In eene Klassikale vergadering te Rotterdam werd Brouwer hevig aangevallen en men wilde er eene Synodale zaak van maken, doch de Synode wees dit van de hand.

Bijna tegelijk met den tweeden druk van dat werk zag het licht:

Nadere verklaring ten vervolge van de Bijbelleer aangaande den persoon van Jezus Christus in het licht gebragt. Delfi. 1827,

en deze werd gevolgd van

Twee brieven ter toetsing van eene korte beoordeeling en teregtwijzing van het stelsel van P.M. Brouwer enz. Arnh. 1828.

Hij was een liefhebber van de Toonkunst, en verscheen om die te hooren niet zelden op openbare plaatsen, waar men hem anders niet zou verwacht hebben. In groote gezelschappen zat hij gewoonlijk peinzend neder en bemoeide zich weinig met hetgeen hem omgaf, doch bragt men het gesprek op wetenschappelijk grondgebied, dan was hij dadelijk als in zijn element, dan deelde hij. gaarne hun, die hem omringden uit den schat zijner kennis mede. Ook weetgierige jongelieden vonden in hem eene vraagbaak, welke zelden vruchteloos geraadpleegd werd.

Zie (de Jong), Alphab. Naaml. van Boeken; Supplement op dat werk, uit partikuliere berigten aangevuld.