Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Herman Gerard van Breugel]

BREUGEL (Herman Gerard van), zoon van Hendrik van Breugel, Griffier van Maasland en Secretaris der stad en Vrijheid van Oss, en van Margaretha van Broekhuisen, geboren den 17den Junij 1729 te Oss, stamde af uit hetzelfde oud adellijk geslacht als de drie voorgaanden en werd, nadat hij zijne studiën te Leiden volbragt had in 1755 Predikant te Berchem-en-Nistelrode in de Meijerij van 's Hertogenbosch, van waar hij in 1758 te Ameide-en-Tienhoven werd beroepen. Hier had hij naauwelijks een jaar met allen ijver de Heilige dienst waargenomen of hij vertrok naar Dordrecht, waar hij arbeidde tot in 1786, toen hij, ten gevolge van eene zware ligchaamskwaal zijn Emeritaat verkreeg. Van dien tijd af tot zijn overlijden, hetwelk den 7den Augustus 1814 plaats had, hield hij zich onafgebroken bezig, met het schrijven van nuttige werken in verschillende vakken van wetenschap, want niet alleen de Godgeleerdheid en Zedekunde, maar ook de Natuurkundige wetenschappen, de Geschiedenis en de Penningkunde vonden in van Breugel eenen beoefenaar; ook bespeelde hij van tijd tot tijd de Nederduitsche en de Latijnsche lier, de eerste echter met geen gelukkig gevolg. Zijne Latijnsche verzen, ofschoon door velen geprezen, moeten echter in zoetvloeijendheid en juistheid van uitdrukking voor die van van Braam en Verbeek onder doen. Ook was van Breugel zeer bekend met de Ouden, had de meeste Latijnsche Classici oordeelkundig gelezen en zich op de Critiek toegelegd. De Grieksche schrijvers waren hem mede niet onbekend gebleven en hij waagde zich zelfs aan de critiek van sommige hunner. Zoo bragt van Breugel met het beoefenen van verschillende Kunsten en Wetenschappen, den avond van zijn leven door en trachtte, ofschoon door ligchaams kwalen aan zijne kamer gebonden, zijnen land- en stadgenooten nuttig te zijn. Algemeen was hij om zijne buitengewone zachtzinnigheid en menschlievendheid, hulpvaardigheid en nederigheid geacht. Zijne geleerdheid deed hem tot Curator der Latijnsche scholen benoemen. Bij zijne echtgenoote Maria Adriana Luycx Massis verwekte hij eenen zoon en vijf dochters.

Door hem zijn de volgende werken in het licht gezonden:

Veranderingsgronden en lotgevallen van den Heer Nicolaas Schmidt, voorheen Roomschgezind Professor en laatst Gereformeerd Proponent onder de Classis van Schieland, den 5 Dec. 1783 te Dordrecht overleden. Dordr. 1784. 8^o.

Zestal zeer stichtelijke leerredenen, nagelaaten door den Eerw. Heer Nic. Schmidt. Dord. 1784. 8^o.

ὔμνος Simeonis ϰαςιςήςιος ad novam revocata examen, veraeque menti restituta. Dord. 1792. 8^o.

Dankgebed tot God, den Almagtigen, in de zo ongehoorde als onrechtvaardige en plotselingsche aanranding van Nederlandsch vreedzaam gemeenebest door de krijgsbenden des Franschen volks, in Sprokkel- en Lentemaand 1793 toegewijd aan Dordrechts Hervormde Kerkgemeente.

Nasporingen aangaande de Oönlogie of Eijerkunde en de Oorspronkelijke voortteeling van menschen en beesten. Dord. 1793. 8^o.

Physiologische Verhandelingen over het leerstelsel der ontwikkeling en dat der bijgeboorte; Dord. 1796. 8^o, zijnde een aanhangsel van het voorgaande.

De Geordende en gelukkige huishouding, aangewezen en aangeprezen in acht zedekundige leerredenen. Dord. 1794. 8^o.

De Ouderdom, of de zaak der bejaarden in XIII gesprekken. Utr. 1797. 8^o.

Zedekundige Leerredenen. Dord. 1798. 8^o.

Zedekundige Verhandelingen, over den aanstoot en ergernis, als over de daartegenovergestelde zedelijke stichting in X gesprekken. Rott. 1729.

Beschrijving van een aanmerkelijk gedenkstuk, betreffende de Nederlandsche Geschiedenissen, in de jaren 1560-1566, medegedeeld in J.W. te Water, Historie van het Verbond en de Smeekschriften der Nederl. Edelen, St. IV. bl. 340-343.

Zie van Abkoude en Arrenberg, Naamr. van Nederd. Boeken; de Jong, Alphab. Naaml. van Boeken; Hermans, Conspect. Onom. Liter., pag. 25; Schotel, Kerk. Dord., D. II. bl. 195, 443-457; Woordenb. der Nederd. Dichters ten verv. op Witsen Geysbeek.