Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Nikolaas Blankaart]

BLANKAART (Nikolaas) of zoo als hij zich met eenen Latijnschen uitgang noemde Nicolaus Blancardus, geboren te Leiden den 27 December 1624, uit een zeer aanzienlijk geslacht, was een zoon van Steven Blankaart, Hoogschout te Leiden, wien hij, nog zeer jong zijnde, verloor. Ook zijne moeder, Anna van Heemskerk, eene zeer brave vrouw, overleed reeds in het jaar 1636, toen hij alzoo nog slechts twaalf jaren ond was aan eene besmettelijke ziekte, welke destijds door geheel Nederland, doch inzonderheid te Leiden, groote verwoesting aanrigtte. Dus kwam Nikolaas onder het opzigt van twee voogden Willem Serjanssen en Joan van Leeuwen, beide mannen van beproefde trouw en Schepenen der stad, die ook alle vlijt aanwendden, om hem eene goede opvoeding te bezorgen. Aan deze hunne pogingen beantwoordde hij dan ook op de beste wijze; en zich, met ongemeene vlijt, in de derste beginselen der wetenschappen geoefend hebbende, ging hij eds vroegtijdig zijne studiën aan de Hoogeschool zijner geboorteaats voortzetten; genoot het onderwijs in de Arabische on Perzi-

sche talen van den beroemden Jacobus Golius, terwijl hij de lessen in de Geschiedenis van den in dat vak bedrevenen Marcus Zuerius van Boxhorn hoorde, en niet weinig vrucht trok uit den gemeenzamen omgang met Claudius Salmasius, die zich toen te Leiden ophield en zulk een behagen in het vernuft van den weetgierigen jongeling schepte, dat hij groote genegenheid voor hem opvatte.

Nog vóór hij de Hoogeschool verlaten had ging er een groote roep van geleerdheid van hem uit, zoodat hij reeds den 13 October 1648, dus naauwelijks drie-en-twintig jaren oud zijnde, door Ernst Willem Graaf van Bentheim, tot Hoogleeraar in de Wijsbegeerte en Geschiedenis aan het gymnasium te Steinfurt werd beroepen, en dien post nam hij tot zulk een groot genoegen van zijnen vorstelijken begunstiger waar, dat deze hem tevens tot zijnen Raad aanstelde. Toen er in 1650 te Middelburg een gymnasium werd opgerigt, beriep men aldaar den 3 September Blankaart tot Hoogleeraar in de Geschiedenis en Oudheden, en hij trok zich zoodanig de belangen van deze nieuwe kweekschool van geleerdheid en wetenschappen aan, dat de Staten van Zeeland om zijnen ijver te vergelden, hem tot Geschiedschrijver aanstelden. Terwijl hij hier woonde werd hij den 23 Junij 1664, na het verdedigen van zijn proefschrift over der Pest (de Peste), aan de Hoogeschool te Harderwijk, tot Doctor in de Geneeskunde bevorderd. Daar het gymnasium te Middelburg echter, niettegenstaande alle moeite, die men zich gaf om het in bloei te doen toenemen, steeds kwijnende bleef en alzoo in 1664 werd opgeheven, vestigde Blankaart zich als Geneesheer te Heerenveen. Na hier gedurende negen maanden de praktijk te hebben uitgeoefend, werd Blankaart door Prinses Albertine Agnes, weduwe van den Frieschen Stadhouder Willem Frederik, geroepen om het opzigt te hebben over de letteroefeningen van haren zoon Hendrik Casimir, die toen tien jaren bereikt had. Drie jaren later, namelijk den 27 November 1669, werdt Blankaart het Hoogleeraarschap in de Grieksche taal en Geschiedenissen aan de Hoogeschool te Franeker opgedragen, in welke hoedanigheid hij in 1685, toen men het jubelfeest der Franeker Hoogeschool vierde, eene sierlijke redevoering hield, ten aanhoore van vele aanzienlijke personen. Hij bleef het hoogleeraarambt tot in 1690 waarnemen, toen zware ongesteldheden en sukkelen hem noodzaakten allen letterkundigen arbeid af te breken. Hij leefde echter nog tot in 1703, zijnde hij den 15den Mei van dat jaar overleden.

Bij zijne huisvrouw, Maria Eversdijk, had hij zeven kinderen, vijf zonen en twee dochters, verwekt, van welke bij zijn overlijden nog in leven waren een zoon Steven Blankaart, die volgt, en twee dochters: Cornelia Blankaart, die, niettegenstaande zij in eenen ongelukkigen toestand verkeerde, het leven nog lang gerekt heeft, en Anna Maria Blankaart, in 1744 in een-en-tachtigjarigen ouderdom overleden.

Van Nikolaas Blankaart zijn in het licht verschenen:

Panegyricus Matthenesio et Pavio a stabilitate pace Monasterio reducibus sacratus, Leid. 1648.

G. Curtii Historiae Alexandri Magni ex recognitione cum. que notis Nicolai Blancardi et aliorum, Lugd. Bat. 1649. 8^o

L.A. Flori Epitome Rerum Romanarum ex recensione Nicolai Blancardi cumque variorum notis, Ib. 1650 8^o.

Arrianus, de expeditione Alexandri, Amst. 1668. 8^o.

Adlocutio ad Celsiss. et Illustr. Principem Henricum Casimirum, quo adventum ejus in Acad. Franeq. solemniter gratulabatur, Franeq. 1671. fol.

Philippii Cyprii Chronicon Ecclesiae Graecae e. MS. Byzantino primum vulgatum et Lat. redditum. Accedit Christophori Angeli de Statu hodiernorum Graecorum Enchiridion cum versione G. Felavii, Franeq. 1679. 4^o.

Arriani Tactica, Acies contra Alanos, Peniplus Ponti. Euxini et Maris Erythraei, de Venatione, Epicteti Enchiridion cum Paraphrasi, ejusdem Apophthegmata etc., cum interpretationibus Latinis et notis, cum aliorum, tum et nonnullis Blancardi, Amst. 1683. 8^o.

Harporationis Lexicon cum Blancardi Versione Latina, notisque Maussaci et Valesii, etc. Lugd. Bat. 1683. 4^o.

Panegyricus pro Jubilaeo seu Festo saeculari Acad., Franeq. 1685. fol.

Thomae Magistri Dictionum Atticarum Eclogae, emendatae, opere universo disposito, et addito Catalogo veterum scriptorum, quorum in hisce Eclogis mentio, Franeq. 1690. 8^o. et 1689, waarbij nog behalve de zijne, ook de aanteekeningen van den Hoogleeraar Lambertus Bos zijn gevoegd.

Tabulae Geographicae Asiae, Europae et Africae veteris. Nog had hij onderhanden genomen om aanteekeningen op Cyrillus te vervaardigen, en had reeds een groot gedeelte daarvan afgewerkt, doch dit zoo min als zijne reeds begonnen uitgave van Thucydides hebben immer het licht gezien.

Hij had tot wapen: een veld van zilver met een sint Andries kruis van keel, in ieder vierde deel des kruises drie herminen, geplaatst onder zijn portrait in zwarte kunst, vervaardigd door P. Aeneae.

Zijne zinspreuk was: Incertum quo fata trahunt. (Onzeker is het waar het noodlot voert).

Zie van Hoogstraten en Brouërius van Nidek, Groot Algem. Hist. Woordenb.; Luïscius, Algem. Hist. Woordenb., D. II. bl. 382; Vriemoet, Athen. Frisiac, pag. 504-511; Saxe, Onomast. Liter. Pars IV. pag. 526 en 527; Kok, Vaderl. Woordenboek; de Chalmot, Biogr. Woordenb.; van Kampen, Geschied. der Nederl. Letter. en Wetensch., D. I. bl. 424; Biogr. Nation.; Tom. I. p. 85; Aant. op het Woordenb. van Kunst. en Wetensch. van G. Nieuwenhuis; Biogr. Univers.; Galerij van beroemde mannen en vrouwen

in Nederl., Stuk III. bl. 28 en volg.; Bouman, Geschied. der Geld. Hoogesch., D. I. bl. 367; Algem. Konst- en Letterb., voor 1846. D. I. bl. 61.