Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Lodewijk de Bils]

BILS (Lodewijk de), Heer van Coppersdamme, Bonen enz., geboren te Amsterdam, was niet voor de studie bestemd, maar legde zich uit eigen beweging, van zijn dertiende jaar af, op de ontleedkunde toe. Hij schijnt een zeer zwervend leven te hebben gevoerd, want in 1656 woonde hij te Sluis in Vlaanderen, van waar hij in dat jaar naar Rotterdam moet zijn verhuisd; ten minste had hij destijds het voornemen zich daar te vestigen en er zijne kunst ten toon te stellen; in 1658 woonde hij weder te Sluis in Vlaanderen; in 1660 en 1661 weder te Rotterdam; in 1663 of kort daarna was hij Hoogleeraar te Leuven, en in 1669 was hij Baljuw van Aardenburg, toen hij, den 3den Januarij van dat jaar, tot Hoogleeraar van de ontleedkunde aan de Illustreschool te 's Hertogenbosch werd aangesteld, waar hij in 1671 overleed.

Er ging in zijne tijd eenen grooten roep van hem uit, als zoude hij twee ontdekkingen in de ontleedkunde hebben gedaan; de eene bestaande in een middel om de ontleede deelen in alle hare frischheid te bewaren, even alsof zij pas ontleed waren, en de andere in eene wijze om levendige dieren, zonder bloedstorting, te ontleden. Ofschoon het tegenwoordig bewezen schijnt, dat de naam, welken de Bils zich verworven had, hem niet toekwam, waren in zijne tijd de ontleedkundigen het geenszins omtrent zijne verdiensten eens, want terwijl sommigen zijne verdiensten hemelhoog verhieven, zoo als onder anderen de toenmalige Hoogleeraar der ontleedkunde aan de Hoogeschool te Leiden, Joannes van Horne, die de anatomische preparaten en geraamten van onderscheidene dieren, welke de Bils aan de Hoogeschool ten geschenke gaf, van zoo groote waarde en nuttigheid achtte, dat hij begreep, de gedachtenis van den gever door een gepast opschrift te moeten vereeuwigen, kreten anderen hem voor een grootspreker uit. Wat hier

van zij, de Bils deed zijne gevoelens kennen in onderscheidene schriften, als daar zijn:

Exemplar fusioris codicilli in quo agitur de verâ corporis humani anatomiâ, Roterod. 1669. 4^o.

Epistola ad omnes verae anatomiae studioses. Roterod. 1664. 4^o. etc.

Niet dat hij daarin zijn wijze van handelen aan den dag bragt, want daarvan maakte hij een geheim, dat door de Geneeskundige Faculteit der Hoogeschool te Leuven van hem schijnt gekocht te zijn, zonder dat men er echter veel voordeel bij behaalde.

Men verweet de Bils in zijne tijd, dat hij zich, door zijn geheim te verkoopen, met de kwakzalvers gelijk stelde; waarover hij zich trachtte te verdedigen tegen Thomas Bartholinus, die hem inzonderheid dit verwijt gedaan had, in een klein geschrift getiteld:

Epistolica dissertatio ad magnum Thomam Bartholinum. Roterod. 1661. 4^o.

Bovendien heeft de Bils nog over eenige deelen der ontleedkunde, inzonderheid over de watervaten en het gehoor geschreven:

Responsio ad epistolam Tobiae Andreae, quâ ostenditur diversas usus vasorum hactenus pro lymphaticis habitorum. Marpurgi. 1654. 4^o. Roterod. 1669. 4^o. et 1678. 4^o.

Epistolica dissertatio quâ verus hepatis circa chylum et pariter ductus chyliferi hactenus dicti usus docetur. Roterod. 1659. 4^o.

Responsio ad admonitiones Joannis ab Hoorne, ut et ad animadversiones Pauli Barbette in anatomiam Bilsianam. Roterod. 1661. 4^o.

Specimina anatomica cum clarissimorum et doctissimorum virorum epistolis aliquot et testimoniis. Roterod. 1661, 1665. 4^o.

Auditûs organi anatomia. Roterod. 1661. 4^o.

Men heeft later de werken van de Bils bijeen verzameld onder den titel:

L. de Bils inventa anatomica antiquo-nova, cum clarissimorum virorum epistolis et testimoniis, ubi adnotationes Joannis ab Hoorne et Pauli Barbette refutantur, interprete Gideone Buenio. Amst. 1692. 4^o.

Zie A. Velingius, Redenvoering over de Illustre schoole te 's Hertogenb., bl. 44-54; de Chalmot, Biogr. Woordenb, D. IV. bl. 346; Biogr. Nation.; Siegenbeck, Geschied. der Leydsche Hooges., D. II. bl. 99 en 100; Hermans, Conspectus onom. Liter., pag. 18 et 19; Biogr. Univ.