Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Sjoerd Lieuwes van Beyma]

BEYMA (Sjoerd Lieuwes van), een kleinzoon van den voorgaande en zoon van Lieuwe Sjoerds van Beyma, en diens derde vrouw Taeck van Moekema, was een der eerste en ijverigste Friezen, die het verbond der Edelen onderschreven. Ter handhaving daarvan spaarde hij geene moeite, om ook andere Edelen te bewegen tot die onderteekening; en om hierin te beter te slagen, verzocht en verwierf hij, van Graaf Lodewijk van Nassau en Hendrik Heer van Brederode, een Nederduitsche overzetting van het verbondschrift, door hen onderteekend, waarbij een berigtschrift gevoegd was, in het Hoogduitsch opgesteld, en door Graaf Lodewijk onderteekend, naar hetwelk de Friesche Bondgenooten zich behoorden te gedragen. Naderhand ontwierp hij nog eene bijzondere verbindtenis, ten huize van Pieter Berrius, insgelijks door onderscheidene Edelen geteekend. Toen de zaken der Bondgenooten, ten jare 1567, begonnen te verloopen, en Brederode, om het uiterste te beproeven, zich in Amsterdam geworpen had, vervoegde Beyma, met meer andere Friesche Edelen, zich aldaar bij hem, en bleef in die stad tot dat Brederode van daar naar Emden vertrok, als wanneer Beyma, nevens anderen, over de Zuiderzee voer om eene veilige schuilplaats te zoeken. Doch hij werd, bij deze gelegenheid, tot zijn ongeluk ontdekt, door het verraad van den schipper, die het vaartuig op eene zandbank zette. Men bragt hem gevangen, eerst naar Harlingen, van daar naar Vilvoorden en op het kasteel van Rupelmonde, en eindelijk naar Brussel, in welke stad hij den 28sten Mei 1568, bij vonnis van Alva, veroordeeld werd, om onthoofd te worden, met verbeurdverklaring van zijne goederen. Dit vonnis werd den 1sten Junij aan hem ten uitvoer gebragt.

Men vindt opgeteekend, dat Beyma zoo ervaren was in de Hervormde Godsdienst, dat hij, te Brussel in de gevangenis zittende, den Roomschen Biechtvader, die hem toegevoegd was en van tijd tot tijd bij hem kwam om hem, zoo de Priester dacht,

te bekeeren en tot zijn geloof over te brengen, uit Gods Woord zoo wist te wederleggen en te overtuigen, dat deze het Pausdom verliet, en, in Holland gekomen zijnde, Leeraar onder de Hervormden werd. Beyma's weduwe, Jel Bottinga of Botnia, zulks vernemende, en begeerig naar berigt van haar mans einde, begaf zich naar den gewezen Biechtvader, die op de vraag of Beyma standvastig gebleven was in de waarheid, haar tot antwoord gaf: ‘ik meende hem te bekeeren, maar hij bekeerde mij.’

Sjoerd van Beyma liet eenen zoon na, mede Sjoerd van Beyma geheeten, die in het jaar 1586 Vaandrig was van eene bende ruiterij, onder den Graaf van Nassau, doch, ruim vijf en twintig jaren oud zijnde, ongehuwd overleed.

Zie Bor, Nederl. Oorl., B. III. bl. 169, (119), B. IV. bl. 238, (169); Hooft, Nederl. Hist., bl. 136 en 168; Vesselius Acronius, Kerckwydinghe van de Nieuwe Kerck te Harlingen den 13 November 1650, Harl. 1652, Marcus, Sententiën van Alva, bl. 75, 76 en 181; Sjoerds, Algem. Bes. van Friesl., D. II. bl. 687, 708 en 709; Te Water, Verbond der Edelen, St. II. bl. 183-189; Wagenaar, Vaderl. Hist., D. VI. bl. 127, 211, 220, 231 en 277; Kok, Vaderl. Woordenb., D. V. bl. 339 en 340; Chalmot, Biogr. Woordenb., D. III. bl. 72; Scheltema, Staatk. Nederl.; Ypeij en Dermout, Geschied. der Nederl. Herv. Kerk, D. I. Aant. bl. 75-80, (161).