Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Catharina Bergers]

BERGERS (Catharina), huisvrouw van Jan Jacobsz. van Leemput, meer bekend onder den naam van Trijn van Leemput, in de wandeling ook wel Trijn van Limpen genoemd, was eene kloeke heldin tijdens den opstand tegen Spanje. Toen haar man, Schepen van Utrecht en Hopman van de Burgerij dier stad, eens wat laat uit den Raad thuis kwam, vroeg zij hem, wat er zoo lang te doen geweest was, waarop hij antwoordde, dat men overlegd had hoe men het kasteel Vreeburg zou weg krijgen, maar dat men er geen doorzigt in had, alzoo zich daartegen groote zwarigheden opdeden. ‘Wel,’ zeide zij, ‘weet gij Mans daar geen mouwen aan te passen, laat er mij dan maar mede begaan, ik zal het welhaast aan een kant helpen.’ Haar man, die hare onverzaagdheid kende, verzocht haar zich niet te willen bemoeijen met het afbreken van 's Konings sterkten. Zij echter, met grooten ijver ontstoken, maakte terstond eenige van hare kornuiten op, die allen met houweelen op den schouder naar het kasteel trokken. Trijn trad aan het hoofd en had een blaauw schortekleed aan een raagstok gebonden, hetwelk haar tot vaandel strekte. Aan het kasteel komende en bedenkende het gevaar, hetwelk zij zich op den hals konden halen, begonnen de anderen te wankelen en keerden naar huis terug. Maar Trijn liet den moed niet zakken, trad voort en begon alleen de eerste steenen af te breken. Het volk nu ziende dat het werk reeds begonnen was, kwam haar te hulp, en alzoo werd het kasteel, hetwelk die van Utrecht zoo veel verdriet veroorzaakt had, ten gronde toe geslecht. Haar zoon, die zich destijds te Madrid in Spanje bevond, zag aan het Hof van den Koning hare beeldtenis, welke als dat van eene oproerstookster derwaarts gezonden was, doch hij wachtte zich wel van te zeggen dat het zijne moeder was.

Als een voorbeeld van haren onverzaagden moed, vindt men nog het volgende vermeld. Als twee Spanjaards, die bij haar ingekwartierd waren, aldaar, even als overal elders in de stad, groote moedwilligheid bedreven, schopte zij den eene van eenen hoogen trap, smeet den andere op den grond en zette hem den voet op de borst, terwijl zij een lang mes uit de schede trok, die op haar zijde hing, waarmede zij den Spanjaard dreigde den mond open te snijden; doch op zijn roepen om genade en belofte van zich beter te gedragen, liet zij hem gaan.

In het algemeen moet zij zeer vastberaden en luimig van aard zijn geweest, want als zij op zekeren tijd haren man met de meid te bed vond, zeide zij: ‘Zoo meid, ik bij nacht en gij bij dag, zoo zullen wij het een karel wel moede maken.’ Maar dadelijk daarop gaf zij de meid haar geld en liet ze gaan, zeggende: ‘Dat werk zal ik zelve wel waarnemen, daar behoef ik niemand kost en loon voor te geven.’

Zie van Beverwijk, Winementheyt des Vrouwelycken Geslachts. bl. 553-555; Collot d'Escury, Holland's Roem, D. IV. St. I. bl. 330 en 333.