Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Dirk Barendsen]

BARENDSEN (Dirk) of Dirk Barends, een Kunstschilder, geboren te Amsterdam, in 1534, genoot het cerste onderwijs in de kunst van zijnen vader Barend Dirks, dat een tamelijk goed Schilder was. Toen Dirk den ouderdom van 21 jaren had bereikt, vertrok hij naar Italië, hield zich te Venetië op bij den beroemden Titiaan, die buitengemeen veel van hem hield, hem in huis nam, als zijn kind behandelde, en hem vergunde, ja zelfs beval, zijne te Venetië komende landslieden wel te onthalen.

Barendsen die met een edelaardige ziel en vlug verstand, was begaafd, verkeerde het liefst met deftige en vermogende lieden, of geleerden, doordien hij zelf in de fraaije letteren bedreven, der latijnsche taal magtig, en zeer belezen was. In Italië hield hij gemeenzame verkeering met den Heer van St. Aldegonde, welke vriendschap en goede verstandhouding sedert in Nederland tusschen hen altoos bestaan bleef; zoodat Aldegonde, die veel vermaak schepte in het bijzijn van Barendsen, nimmer te Amsterdam kwam, zonder hem te bezoeken. Barendsen had ook liefhebberij voor de muzijk, en oefende zich tot uitspanning op onderscheidene speeltuigen. Hij hield mede gemeenzame verkeering met den dichtkundigen Dominicus Lampsonius, met wien hij briefwisseling hield in de latijnsche taal. Na eene afwezigheid van omtrent zeven jaren, keerde Barendsen door Frankrijk naar Nederland terug, en trad te Amsterdam in het huwelijk, met eene dochter uit eene der aan zien lijkste geslachten dier stad. In den ouderdom van 28 jaren vervaardigde hij zijne eigen beeltenis en die zijner huisvrouw; welk stuk zeer aardig en fraai behandeld was. Ofschoon hij zich meestal aan het portretschilderen hield, waarin hij zeer vaardig was, en eene bevallige manier volgde, schilderde hij nogthans ook eenige fraaije altaarstukken, en meer andere uitmuntende tafercelen, waarin men kennelijk de voortreffelijke manier van Titiaan ontdekte, dien hij ook geportretteerd heeft. Onder zijne meest vermaarde stukken noemt men de val van Lucifer, dat een aantal naakte, kunstig geteekende figuren bevatte en uitmuntend van koloriet en effect was. Ook een Judith van hem werd zeer geroemd. Men vond van Barendsen schilderijen op de Doelen of

Schuttershoven te Amsterdam, die in groote achting werden gehouden. Op 's Rijks Museum te Amsterdam ziet men van hem het Portret van Ferdinand Alvarez de Toledo Hertog van Alva. Zijne vrees voor de zee en het water, bragt te weeg, dat hij aan zijne begeerte om Haarlem en andere steden te bezoeken, schoorvoetend voldeed, doordien zijne zwaarlijvigheid hem belette, in een rijtuig derwaarts te reizen. Er werd hem een groot stuk dat de zeven werken van Barmhartigheid moest voorstellen voor het Gasthuis te Amsterdam besteld, dat half afgedaan is blijven steken, doordien hem de dood overviel, terwijl hij bezig was er aan te schilderen, in het jaar 1592. Men heeft een afbeeldsel van hem in plaat. Vermoedelijk is hij de zelfde, die bij de vreemdelingen onder den naam van Theodore Bernard voorkomt en die de Schilder is der Venetiaansche Bruiloft door Hendrik Goltzius in het koper gebragt.

Zie: van Mander, Leven der Schilders, D. I. bl. 317-320; Hoogstraten en Brouërius van Nidek, Algem. Groot Hist. Woordenb., B. bl. 67, D bl. 23; Luïscius, Algem. Hist. Woordenb.; Kok, Vaderl. Woordenb.; Chalmot, Biogr. Woordenb.; Biogr. Nation.; Biogr. Univ.; Collot d'Escury, Hollands Roem, D. I. A 208 en 209, D. III. A 403 en 404; Immerzeel, Levens en Werken der Kunsts.