Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Daniël Otto Bagelaar]

BAGELAAR (Daniël Otto), een broeder der beide voorgaanden, geboren te Eindhoven, den 25^den Maart 1782, trad in 1804 als Volontair in dienst bij een Bataillon Infanterie, waarmede hij in dat en het volgende jaar op de kusten van Zeeland geëmbarqueerd was; in 1805, benoemd tot 2^de Luitenant, woonde hij in dien rang, in 1809, den veldtogt in Zeeland bij en stond later bij de lijfwacht van Lodewijk Napoleon. In 1812 diende hij als 1^ste Luitenant, met den rang van Kapitein, bij het 3^de Regiment Grenadiers van de oude Garde; voorts in 1813, tot Luitenant-Kolonel bij de Linie bevorderd, woonde hij de destijds in Rusland en Duitschland geleverde veldslagen met onverschrokken dapperheid bij en bekwam den 26^sten Augustus van dat jaar te Dresden, waar hij toen met den generaal Gouvion St. Cyr ingesloten was, door eenen hem op korten afstand voorbijsnellenden kanonskogel, zoodanige kneuzing aan de regterdij, dat hij eenige weken op krukken moest gaan.

Door Napoleon zelven werd hij op het Kremlin tot Ridder van het legioen van eer benoemd. Hij leed vreesselijk op den terugtogt uit Rusland, leefde eenige dagen van hennepzaad en sneeuwwater, en redde zich, met een buit gemaakt paardje, al zwemmende door de Berezina.

In 1814, uit de Fransche dienst ontslagen, werd hij in het zelfde jaar geplaatst als Majoor, met den rang van Luitenant-Kolonel, bij het Elfde Bataillon Infanterie Nationale Militie, waarbij hij den 2^den April 1815 tot Luitenant-Kolonel effectief werd aangesteld, doch den 28^sten daaraanvolgende overgegaan zijnde bij het Twaalfde Bataillon van dat wapen, woonde hij, aan het hoofd van dat Bataillon, den veldslag van Waterloo bij. Tot belooning van zijn uitmuntend gedrag, bij die gelegenheid, werd Bagelaar gedecoreerd met de Militaire Willemsorde, 3^de Klasse.

Daags na den slag had hij eene alleraandoenlijkste ontmoeting. Over het slagveld rijdende, komt hij op de plaats, waar de oude Garde van Napoleon geveld lag. Bagelaar ontdekte een Officier, die, reeds half uitgekleed, zich nog bewoog. Hij vroeg dezen: ‘Waar zijt gij gekwetst?’ De gewonde keert zich om en zegt: ‘Zijt gij het, mijn waarde Bagelaar? Omhels mij.’ Het was de Kolonel der Gardes Cretal, met wien Bagelaar in den Russischen veldtogt, in één Regiment, had gediend en gemeenzaam omgegaan. De wederzijdsche aandoeningen laten zich

niet beschrijven. Cretal, die eene zware wonde aan den buik en een schampschot aan het hoofd had bekomen, werd opgenomen, naar een Veldhospitaal gebragt, aldaar verbonden en verder met de uiterste zorg behandeld. De hartelijkste erkentelijkheid, terwijl de verzwakte lijder de woorden: ‘mijn vriend! gij gaaft mij het leven terug,’ met eene zachte stem en met eenen teederen handdruk uitsprak, was het voldoende loon van den Nederlander.

In 1826 werd Bagelaar tot Kolonel bevorderd en met het kommando over de 17^de Afdeeling Infanterie belast. Bij het uitbarsten der Belgische omwenteling, lag hij daarmede te Gent in garnizoen, en, nadat de Citadel dier stad gecapituleerd had, trok hij, toen de gezegde Afdeeling van Belgen gezuiverd was, met het overschot, bestaande uit ongeveer 200 man Noord-Nederlanders, naar de noordelijke provinciën.

Nadat de 17^de Afdeeling te Haarlem, waar zij destijds garnizoen hield, weder tot eene voldoende sterkte gebragt was, marcheerde Bagelaar met haar naar Zeeuwsch-Vlaanderen, doch naauwelijks was hij aldaar of hij werd den 23^sten Maart 1831 tot Kommandant van de 2^de Brigade der 2^de Divisie van het leger te velde benoemd. Als zoodanig den Tiendaagschen veldtogt bijwonende, kreeg hij den 2^den Augustus van dat jaar, in de nabijheid van Ravels, waar hij te voet het 2^de Bataillon der 18^de Afdeeling, met uitstekenden moed, in het vuur leidde, een schampschot van eenen geweerkogel aan het hoofd. Kort na den afloop van dien veldtogt viel Bagelaar de onderscheiding te beurt van op voordragt van den Prins van Oranje, Opperbevelhebber des legers, bij keuze tot Generaal-Majoor te worden bevorderd en bekwam bovendien tot loon van den onverschrokken moed, dien hij ook hier weder had aan den dag gelegd, het Kruis der Orde van den Nederlandschen Leeuw.

In October 1833 werd hij geteld onder de aanzienlijke vreemdelingen, die met den Hertog van Saksen Weimar de manoeuvres en spiegelgevechten der Oostenrijksche troepen aan de oevers der Mincio den 7^den, 8^sten en 9^den dier maand bijwoonden.

Door zijn vast, edel, opregt en minzaam karakter trok hij de oplettendheid van Koning Willem I zoodanig tot zich, dat deze in het jaar 1834, na hem eervol van het kommando over de brigade ontslagen te hebben, Bagelaar, ter opleiding van zijnen kleinzoon, den toenmaligen Erfprins van Oranje, onzen tegenwoordigen Koning, aan dezen toevoegde, gelijk hij dan ook vervolgens, beurtelings met den in 1852 tot Minister van Oorlog aangestelden Baron Forstner van Dambenoy, gemelden Prins, alsmede later ook Z.K.H. Prins Alexander, vergezelde bij de lessen, die zij aan de Leidsche Hoogeschool bijwoonden. Tijdens den orkaan van November 1834 hielp hij Prins Alexander, die van Leiden terugkeerende en veiligheidshalve uit het slingerende rijtuig gestapt, onder eenen neêrgestorten boom, in het

Haagsche bosch, gevaarlijk nederlag, uit dien akeligen toestand bevrijden. In de meergemelde betrekking was hij bij de jonge Vorsten werkzaam tot in het jaar 1839, toen hij tot Opperbevelhebber der vesting Bergen op Zoom werd aangesteld. Den 30^sten November 1838 werd Bagelaar door Z.M. den Koning van Wurtemberg benoemd tot Ridder Groot-Kruis der Koninklijke Wurtembergsche Frederiksorde en bij het verlaten van zijne betrekking bij den Erfprins van Oranje tot Kommandeur der Orde van den Nederlandschen Leeuw.

In Januarij 1841 gepensioneerd zijnde, vestigde hij zich met der woon te Breda, waar hij, den 23^sten Mei van dat jaar, door het schichtig worden der paarden, bij het uitrijden van de Ginnekenpoort, uit zijn rijtuig stortte en kort daarna in het bijzijn zijner gade en eenige zijner kinderen plotseling den geest gaf.

Bagelaar was als uitstekend krijgsman algemeen bekend en werd als zoodanig bij zijnen Divisie-Generaal, den Hertog van Saksen Weimar, zeer hoog geschat. Hij was gehuwd den 2^den Junij 1814 met Margaretha Petronella Maria Spoor, uit welk huwelijk zijn geboren vijf kinderen, van welke vier nog in leven, als: Mr. Otto Daniël Jan Bagelaar, Advokaat te Breda; Gillis Samuël Antoine Bagelaar, Luitenant bij de Artillerie; Marina Elizabeth Henrietta Bagelaar, gehuwd met den Ritmeester Justinus Antonius Felix Geisweit van der Netten, en Anna Bagelaar, gehuwd met den eersten Luite nant der Artillerie Karel Hugo van Diepenbrugge.

Zie Scheltema, de laatste veldtogt van Napoleon Buonaparte, bl. 195, 196, Bijlagen bl. 82; Durand, Dix jours de Camp., pag. 113; Olivier, Merkwaardigheden uit den Tiendaagschen veldtogt, bl. 62; Wap, Oorsprong, aart en gevolg van den opstand in België, bl. 112; Militaire Spectator, D. II, bl. 117, en D. IX, bijlage VII; aangevuld uit bijzondere berigten.