Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 1

[Mr. Henricus Agylaeus]

AGYLAEUS (Mr. Henricus) of Agileus, een regtsgeleerde, geboren te 's Hertogenbosch, omstreeks het jaar 1533, was een zoon van Antonie Agylaeus, een Italiaan van afkomst. Hij wordt ook wel Mr. Hendrik In den Hoorn genoemd, naar het uithangbord van het huis te 's Hertogenbosch, waarin hij woonde. In zijne geboortestad nam hij de wapens op tegen den Koning van Spanje, en deed er in 1579 de Unie van Utrecht aannemen; doch moest als voorstander der vrijheid, waarschijnlijk nog in den zomer van dat jaar, die stad ruimen, en schijnt zich toen naar Utrecht te hebben begeven. Hij was een sterk aanhanger van Leicester en werd, door diens beleid, bij de verandering der Regering te Utrecht in 1586, tot Raad en Procureur-Generaal aldaar aangesteld. Het is algemeen bekend, welke oneenigheden alom de Leicestersche factie veroorzaakt heeft, bijzonder te Utrecht, alwaar de Edelen zich bij voortduring beklaagden over de verandering in de regering gemaakt, en deze klagten hielden nog aan, zelfs na het vertrek en de dood van Leicester. De Edelen eischten, dat er eene groote verandering in de Wethouderschap te Utrecht zou plaats hebben, waartoe evenwel de Regering dier stad niet wilde overgaan. In Julij 1588 leverden de Edelen een nieuw verzoekschrift in bij de Algemeene Staten, die Elbert Leoninus, Kanselier van Gelderland, en Jacob Valke, Lid van den Raad van State, naar Utrecht zonden, om met den Graaf van Nieuwenaar, destijds Stadhouder van dat gewest, middelen te beramen tot het vereffenen

der geschillen, onder de leden der Staten bestaande. Doch dit aanhouden bij de Algemeene Staten werd den misnoegden Edelen zoo kwalijk genomen, dat zij Agylaeus gelastten, om hen deswege voor het hof te dagvaarden, zoo als hij deed. De Edelen verzochten uitstel, doch eer dit geding vervolgd werd, reisde Agylaeus naar Engeland, waarschijnlijk om de belangen der partij van Leicester te bevorderen, en gaf last aan zijnen Substituut, Willem van Nypoort, om de zaak voort te zetten; terwijl hij hem zijne conclusie in die zaak geteekend achterliet. Of Agylaeus uit Engeland is terug gekomen, en wat hij later bedreven heeft, vindt men nergens geboekt. Zeker gaat het, dat den 27 September 1589, de door hem bekleede post van Raad en Procureur-Generaal te Utrecht aan een ander vergeven werd.

Meer dan als Staatkundige is hij door zijne werken bekend; zijnde:

Ad ea, quae in Novellis Justiniani constitutionibus Jus civile attingunt, liber singularis, Colon. Agripp 1558.

Novellarum Constitutionum supplementum, Colon. 1560. 8^o.

Novellae latinae ex versione Holoandri et Agylaei, Paris, 1560. 4^o. et Basil. 1561.

Justiniani edicta: Justini, Tiberii, Leonis philosophi constitutiones et Zenonis una, Par. 1560. 8^o.

Photii Nomocanon, cum annot. Theodorii Balsamonis, nunc primum Henr. Agylaei Auspiciis in Latium deductis, Basil. 1561.

Dit laatste werk is in 1615 herdrukt, met den Griekschen tekst er bij, door Christoffel Justel, en in 1661 door Henricus Juste!

Inauguratio Philippi II, Hispan. regis, qua se juramento ducatui Brabantiae, etc., obligavit, Utr. 1620. 8^o.

Volgens Valerius AndreasGa naar voetnoot(1), zou hij in April 1595 overleden zijn. Zijn wapen was van goud, met drie Markiezenkronen van keel. Het facsimilé zijner handteekening treft men aan in de Bijdragen tot regtsgeleerdheid en wetgeving, D. II.

Zie Bor, Nederl. Oorlogen, B. XXI. bl. 40 (715), B. XXIV. bl. 9-23 (160-179); van Hoogstraten en Brouerius van Nidek, Groot Algem. Woordenb.; Luiscus, Algem. Hist. Woordenb.; Wagenaar, Vaderl. Hist., VIII. 168 en 297; Mr. J.H. van Heurn, Hist. der Stad en Meyerye van 's Hertog., D. II. bl. 119; Kok, Vaderl. Woordenb. D. II. bl. 389; Chalmot, Biogr. Woordenb., D. I. bl. 85 en 86; (A. van Gils) Kathol. Meyer. Memorieb., bl. 191; van Kampen, Beknopte Geschied. der Nederl letteren en wetensch., D. I. bl. 104 en 105; Biogr. Nation.; Mr. C.A. den Tex en Mr. J. van Hall, Bijdr. tot de Regtsg. en Wetg., D. II. bl. 588, 589, 601-607.