De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

[p. 399]

J.v. Vondels
Noah, Of Ondergang der Eerste weerelt.

Het eerste bedryf.

Apollion⁺:

 

Hier steigre ik, koning van den nacht, Apollion,¹

 

Uit 's aerdtrijx navel, eer d'inarbeitgaende zon,²

 

Het daghlicht baerende, uit de kim koome opgestegen.

 

Mijn stinkende adem is alree den hemel tegen,⁴

5

Die schuw van helschen stank, de starren trekt om hoogh;⁵

 

Dewijl mijn zwavelkeel den starrenlichten boogh,⁶

 

Met smook bezwalkende, berooft van zijnen luister.

 

Mijn blikken branden, als twee koolen, in het duister,⁸

 

En dikke duisternis, niet eenen rooden gloet.

10

De pekstok blaekt, en stut mijn' twijfelenden voet,¹⁰

 

Waer ik den gront betre. het gras en bloemen quijnen,

 

En 't ongedierte vlught naer wouden en woestijnen.¹²

 

Daer rijst het vlotgevaerte, op Noahs timmerwerf,¹³

 

Na hondert jaeren tijts volbout, om in 't bederf¹⁴

15

Des menschdoms eenen man en zijn gezin te bergen;¹⁵

 

Rechtschape stof, om onze almogentheit te tergen.¹⁶

 

Waer toe getoeft? vaer voort: wat houdtge langer stant?

 

Steek met dien pekstok flux dat zeegewelt in brant.¹⁸

+ Apollion, als de verderver optredend (vgl. vs. 18-24), is eigenlijk een schakeering van Lucifer of Lucifer onder den naam van Apollion, vgl. Dl. V, bl. 616.

1 koning van den nacht: helsche vorst, vgl. Openb. IX, 11 en Ad. in Ball. vs. 545.

2 's aerdtrijx navel: naar de door Vondel vastgehouden middeleeuwsche voorstelling was de Hel in het middelpunt van den aardbol, vgl. Ad. in Ball., vs. 386 Joan. de Boetgez. IV, vs. 9, 21 en Faeton: vs. 1394-95; in arbeit gaende: hetzelfde als baerende van vs. 3.

4 is alree den hemel tegen: slaat al tegen den hemel, de hooge lucht, aan.

5 trekt om hoogh: terugtrekt.

6 den starrenlichten boogh: de negende hemelsfeer, waar de vaste sterren staan.

8 Vgl. Dante: Inferno, III, 109.

10 De pekstok: ook Lucifer in Ad. in Ball. vs. 66 dreigt daarmee.

12 't ongedierte: de wilde beesten.

13 het vlotgevaerte: het groote drijvende schip, de ark; vgl. vlotbalk, vs. 28; 't geweldigh drijftuigh in Joan de B. II, 140.

14 Na hondert jaeren tijts volbout: Marius geeft in zijn Pentateuch de op Gen. V, 31 en VI, 14 steunende meening der Kerkvaders weer, dat Noê 100 jaar aan de ark gebouwd heeft, bl. 91; elders voegt hij erbij, dat er 120 jaar verliepen sedert Gods opdracht en de voltooiing der ark, bl. 98.
't bederf: den ondergang.

15 eenen: met klemtoon.

16 Rechtschape: geschikte; onze almogentheit: onze almacht, zegt Apollion met de noodige overdrijving.

18 zeegewelt: geweldig zeeschip, vgl. vlotgevaerte van vs. 13.

[p. 400]

 

Vaer voort, mijn helsche stoet. steek aen: gy kunt niet doolen.

20

Laet branden voor den wint, en warm u by de koolen²⁰

 

Van 't cedren balkwerk. is de worm voor 't hout vervaert;²¹

 

Verrot het in geen lucht; de gloênde pekstok spaert

 

Geen cedre planken, dicht en hecht met werk gedreven.²³

 

Het pek en werk zal vier en vlamme voedtzel geven.

25

Al 't heir des afgronts met ontvouwe krijghsbanier²⁵

 

Wil danssen, klaeu aen klaeu, op zulk een zegevier;²⁶

 

En Noë, Lamechs zoon, die 't water woude ontvlughten

 

Op dezen vlotbalk, zal bedrukt en troostloos zuchten,

 

Als d'arbeit van eene eeu gezwint tot asch verteert.²⁹

30

Maer deze hoop is wint. een wacht van geesten keert³⁰

 

Den stookebrant van 't vlot, dat anders, lang verbarrent,³¹

 

d'Opgaende vlam voor wint zou drijven naer 't gestarrent.³²

 

Verdoemde spooken, helpt ons raeden: zet u kant.³³

 

Hier rijst het cederbosch, tot onzen dienst geplant.³⁴

35

Gy kunt hier in 't verschiet van 't bosch 't gevaert zien steigeren,³⁵

 

En zoo veel velts beslaen. de cederboomen weigeren³⁶

 

Ons geene schaduwen, in 't opgaen van den dagh,

 

Om stil te schuilen. wat de schaduwe vermagh,

 

Dat leerde u Adams hof, daer draek, en duizent spooken,³⁹

40

En grijnzen van de hel zich legerden, en dooken,⁴⁰

 

Tot dat hun aenslagh wiert zeeghaftigh uitgevoert;⁴¹

 

Een oorloghszege, die den aerdtboôm noch beroert.⁴²

 

De zestien eeuwen en noch zesenvijftigh jaeren⁴³

 

Zijn sedert, roemt vry, niet onvruchtbaer heengevaeren:⁴⁴

20 voor den wint: zoodat de wind er onder of erachter zit; vgl. vs. 32.

21 't cedren balkwerk: Marius haalt eenige getuigenissen aan, die ‘de lignis laevigatis’ van de Vulgaat, Gen. VI, 14 als van onbederflijk cederhout verstonden, bl. 87; is de worm enz.: versta: als het dan niet door houtworm vergaat.

23 werk: volgens Kiliaen is werk stupa, of gepluisd touw waar de naden van schepen mee gestopt worden; vgl. vs. 24; gedreven: gestopt, vgl. vs. 1313-14.

25 des afgronts: van de Hel; ontvouwe: ontplooide.

26 Vgl. Ad. in Ball. vs. 70; Wil: zal.

29 eene eeu: vgl. vs. 14.

30 Maer deze hoop is wint: evenals Lucifer in Ad. in Ball., vs. 72, 689 valt Apollion zijn eigen grootspraak in de rede; een wacht van geesten: een engelewacht, ook als in Ad. in Ball., vs. 57 rond het eerste menschenpaar.

31 stookebrant: brandstichter; dat anders enz.: Versta: anders zou de omhoogstijgende vlam de rest van de verkoolde ark met den wind mee tot de sterren hebben opgejaagd. Maar het is ook mogelijk, dat Vondel d'Opgaende vlam als 4en nvl. heeft bedoeld; verbarrent: verbrand.

32 voor wint: met den wind mee, vgl. vs. 20.

33 spooken: geesten, vgl. vs. 39; kant: schrap.

34 het cederbosch: waar Noë het hout voor zijn ark heeft gekapt, vgl. vs. 21; tot onzen dienst: voor ons gemak, sarcastisch.

35 't verschiet: de verte; 't gevaert: het gevaarte, de kolossale ark, vgl. vs. 13, waarbij de gedachte aan varen niet geheel is uitgesloten.

36 zooveel velts: zooveel grond; in vs. 223-24 worden de maten aangegeven.

39 Dat leerde u Adams hof: nl. in Ad. in Ball. vs. 13, 104, 111, 594-97; draek: de slang, Belial, Ad. in Ball. vs. 628; spooken: geesten, duivels, vgl. vs. 33.

40 grijnzen: verschrikkingen; zich legerden, en dooken: zich verstopten en wegscholen.

41 zeeghaftigh: met zege.

42 die den aerdtboom noch beroert: waarvan de droeve gevolgen op aarde nog gevoeld worden, nl. in de erfzonde.

43 Versta: 1656 jaar sedert den val van Adam of sedert het begin der historie; deze jaartelling, gebaseerd op de geslachtenreeks van Gen. V, gold in Vondels tijd algemeen en was opnieuw berekend o.a. door Athanasius Kircher, op wien Vondel zich ook in Besp. III, 242 en V, 30 verlaat.

44 niet onvruchtbaer: nl. met veel winst voor de Hel, door de steeds grooter wordende boosheid der menschen, die dan ook de oorzaak van den zondvloed was, vgl. Gen. VI, 5.

[p. 401]

45

En nu verwacht de dagh den inbreuk van veel wee,⁴⁵

 

Die 't aerdtrijk zetten zal in eene bare zee.⁴⁶

 

d'Aertsvader staet gereedt, met zijnen baert vol staetsie,⁴⁷

 

Den boezem dekkende, de jongste predikaetsie⁴⁸

 

Te sluiten. houdt u stil in 't ronde hier omtrent,

50

En past uit eenen mont zijn schriklijk dreigement⁵⁰

 

Zoo na te baeuwen met een' boschgalm, dat de wateren⁵¹

 

En bosch, en bergh, en dal eens lachen datze schateren,

 

Beschimpen 's mans gejank, en rouklaght, en geween,

 

En traenen, bigglende langs kin en boezem heen.

55

Door vrouwelist wert eerst de man in 't net getogen.⁵⁵

 

Men bezige dees kunne, en legre zich in d'oogen

 

Van Kains dochtren, en beschiete uit haer gezicht

 

Het hart der Reuzen. schoon het voor geen wapen zwicht,^56-5858

 

Noch moet de grootvorst zelf voor 't joffrentimmer buigen,⁵⁹

60

En heur naer d'oogen zien. wy hoeven geen getuigen

 

Te zoeken: d'uitkomst heeft doorgaens genoegh geleert⁶¹

 

Hoe wellust over al de weerelt triomfeert.

 

Zy plante haren stoel op Reuzenburgh, gehouwen⁶³

 

Uit klaeren marmersteen, in Kaucasus landouwen:

65

Want sedert 's hemels wraek den eersten vader dreef⁶⁵

 

Uit Eden, met een zwaert van blixemstraelen, bleef⁶⁶

 

Dees weerelt ongeschent van uitgebraekte vloeken.^66-67

 

Hier vint de snoeplust al wat 's menschen lust loopt zoeken,⁶⁸

 

Lusthoven, beemden, beek en bronnen in het ront.

70

De vruchten druppen van de takken in den mont,⁷⁰

 

En smilten op de tong. de vogels quinkeleeren.

 

Het danssen, speelen, het gedurigh banketteeren,⁷²

 

En bruiloften gaet hier het gansche jaer in zwang.⁷³

 

Men bint de zielen aen geen wetten, en bedwang

75

Van Enochs voorbeelt, of geboden en verboden.⁷⁵

 

De blyschap kort den tijt. godinnen scheppen goden.

45 inbreuk: doorbraak.

46 eene: met klemtoon; bare zee: zee zonder kusten.

47 d'Aertsvader: Noë; baert vol staetsie: statigen baard.

48 jongste: laatste.

50 past: zorgt; eenen: met klemtoon.

51 boschgalm: echo in 't bosch, zoo elders bij Vondel: kerkgalm, berggalm, putgalm.

55 Ook dit schijnt op Ad. in Ball. terug te slaan, waar Adam door Eva's bedriegelijke voorstellingen (vs. 1242-vlg.) tot ongehoorzaamheid werd misleid; eerst: het eerst.

56-58 Dit slaat wel op Gen. VI, 2-4, maar vgl. noot op Inhoudt, r. 2-5; gezicht: oogen.

58 schoon het: ofschoon dat hart der Reuzen.

59 noch: toch; joffrentimmer: vrouwvolk, vgl. vrouwentimmer, vs. 704 en Samson, vs. 665; Joan de Boetg. V, 272.

61 doorgaens: doorloopend.

63 Zij plante haren stoel: laat de wellust nu haar zetel vestigen; Reuzenburg: zie Inhoudt, r. 17.

65 den eersten vader: Adam.

66 met een zwaert enz.: vgl. Gen. III, 24.

66-67 bleef enz.: hebben de duivelen (uitgebraekte vloeken) niet veel onheil aangericht, d.w.z. niet veel materieele schade, zooals nu door den zondvloed zal gebeuren.

68 Hier: op Reuzenburgh; snoeplust: wellust.

70 Vgl. Ad. in Ball., vs. 699.

72 banketteeren: slempen.

73 bruiloften: ww. bruiloft vieren, vgl. Opdracht, r. 19.

75 Enoch: Henoch, een heilig voorvader van Noê, Gen. V, 18-24 en vgl. noot op Inhoudt, r. 5-6.

[p. 402]

 

Een reuzenafkomst trotst het hemelsche gezagh.⁷⁷

 

Al watze met den boogh en 't zwaert bereiken magh

 

Dat 's recht. het wapenrecht schept braven en lantsheeren.⁷⁹

80

De grootvorst van het oost, met geen gewelt te keeren,⁸⁰

 

Achiman, Enaks zoon, de weerelt door gevreest,

 

Besloot op dezen dagh hier 't jaergetijdigh feest⁸²

 

Der grootvorstinne met een staetsie in te kleeden,⁸³

 

Van d'allermaghtighsten, in dienst van 't hof getreden.

85

Hier zal niet mangelen aen pracht en overdaet.⁸⁵

 

De Ganges, Indusstroom, de Tiger, en Eufraet⁸⁶

 

Gedwongen, moeten hem voor hunnen leenheer kennen.⁸⁷

 

De vogel fenix eert met schitterende pennen⁸⁸

 

De kroon van Oostenrijk, geheilight aen dit hooft,⁸⁹

90

Om welx baldaedigheit te voên al 't aerdtrijk slooft,⁹⁰

 

En met geboge knien schenkaedjen komt vereeren.

 

Maer ginder wil de zon de schemering braveeren,⁹²

 

En opgaen: laet ons, eer haer fakkel uit de kim

 

Den aerdtboom toelichte, ons verbergen in de schim⁹⁴

95

Van 't hooge bosch. hier komt d'aertsvader aengetreden

 

Met zijnen krommen staf, om traenen en gebeden

 

Te storten. duikenwe in dien schuilhoek voor den dagh,

 

En luistert, achter my, naer 's grijzaerts weegeklagh.

Noë:

 

Daer komt het morgenlicht gevaeren,

100

Als een heraut, uit Godts palais,

 

Om 't menschdom voor de leste reis

 

Te wekken of hen Godt wou spaeren.¹⁰²

 

Zy leggen, in den eersten droom¹⁰³

 

En slaep, tot over 't hooft verzoopen.^103-04104

105

Hoe kunnenze op genade hoopen,

 

Zoo 't hart blijf hollen zonder toom!¹⁰⁶

77 Een reuzenafkomst: de nakomelingschap der reuzen; trotst: trotseert, daagt uit.

79 wapenrecht: recht van den sterkste, wapengeweld.

80 met geen gewelt te keeren: onoverwinnelijk.
Achiman, Enaks zoon: vgl. Tooneelisten, bl. 398.

82 't jaergetijdigh feest: de verjaardag. In vs. 701 is spraak van een feestgetyde en in vs. 590, 879, 938, 1044, 1058, 1094, 1561 van een bruiloft; blijkbaar is de verjaardag van Urania's huwelijk met Achiman bedoeld.

83 staetsie: luister.

85 niet mangelen: niets ontbreken.

86 Vondel bedoelt, dat de grootvorst van het oost (vs. 80) over heel Zuid-Azië heerscht; de Ganges en Indusstroom liggen in het tegenw. Britsch-Indië; de Tiger en Eufraet zijn de bekende Paradijsrivieren (Gen. II, 14) in Aziatisch Turkije.

87 leenheer: keizer, opperste monarch.

88 De vogel feniks: de feniksvogel, de legendarische vogel, meermalen door Vondel beschreven, o.a. in Joseph in Dothan, vs. 1113. Vondel bedoelt dat Achimans kroon versierd is met de veeren van den zeldzamen feniks.

89 Oostenrijk: het Oostersch Rijk; geheilight: toegeheiligd, hoort bij kroon.

90 baldaedigheit: weeldezucht; voên: voldoen, verzadigen.

92 wil: komt.

94 schim: schaduw.

102 te wekken, of hen Godt wou spaeren: op te wekken, om te zien, of God hen misschien nog zal sparen; voor of vgl. vs. 112, 137.

103 leggen: liggen.

103-04 in den eersten droom en slaep: hoewel de morgen aanbreekt, zijn de menschen pas ingeslapen; den heelen nacht hebben zij gebrast.

104 tot over 't hooft verzoopen: ondergedompeld.

106 Versta: als ze maar toomeloos hun hartstochten blijven botvieren.

[p. 403]

 

Zy luisteren naer geen vermaenen,

 

In wrevelmoedigheit te trots,¹⁰⁸

 

En, harder dan eene ysre rots,

110

Noch noit vermurwt door mijne traenen.

 

Genade, ô vader, kan 't geschiên,

 

Geef uitstel: ofze zich berieden,¹¹²

 

Om dien gedreighden vloek t'ontvlieden,¹¹³

 

En naer hun hielen om te zien.¹¹⁴

115

Het water rijst allengs van onder

 

Ten gront uit, in zoo menigh dal,

 

Een voorbo van den waterval,

 

Gereet te volgen op den donder.

 

Het dreigen stapt voortuit: dan kraekt¹¹⁹

120

De slagh het bekkeneel van boven,¹²⁰

 

Dat geen waerschouwing wil geloven,

 

Eer d'allerhooghste 't onweêr slaekt.¹²²

 

De boosheit is in top gewassen¹²³

 

Met 's menschdoms aenwas dagh en nacht.

125

Hier wil de grootvorts d'oppermaght

 

En haeren hoogen troon verbassen.¹²⁶

 

Ik vinde langer stof noch reên

 

Om Godts langkmoedigheit te rekken,

 

En 's menschen gruwzaemheên te dekken,

130

Die schreien door de wolken heen.¹³⁰

 

Dit lichaem schijnt een dor geraemte,

 

Gekrenkt van vasten en verdriet.¹³²

 

De hemel hoort mijn voorbe niet.

 

Ik sla mijne oogen neêr van schaemte.

135

Genade, ô oirsprong van gena!

 

Vergeef ons toch dit langkzaem bouwen,¹³⁶

 

Of u het opzet moght berouwen,¹³⁷

 

Al komt boetveerdigheit zoo spa.

 

Gedenk hoe 's volx natuur den zegen

140

In hunnen grootvaêr eerst verloor,^139-40

 

En, door zijn misdaet van uw spoor¹⁴¹

 

Gedwaelt, dien zielkrak heeft gekregen.¹⁴²

108 Versta: prikkelbaar en ongenaakbaar tegenover Noë's vermaningen.

112 ofze zich berieden: misschien dat ze tot inkeer komen.

113 vloek: vervloeking, verdelging.

114 te vluchten.

119 kraekt: vermorzelt.

120 het bekkeneel: de hersenpan, het brein.

122 slaekt: doet losbarsten.

123 in top gewassen: tot het toppunt gestegen.

126 verbassen: overblaffen, overbluffen.

130 door de wolken: tot Gods troon, vgl. Gen. IV, 10.

132 gekrenkt: verzwakt.

136 langkzaem: 100 jaar, vgl. vs. 14.

137 Of u het opzet: of u misschien het plan; berouwen: vgl. Gen. VI, 6.

139-40 Versta: gedenk, hoe de menschelijke natuur door de zonde van Adam zich het eerst afwendde van de deugd.

141 uw spoor: den weg naar God.

142 dien zielkrak: de krenking van de geestelijke vermogens: verduistering van het verstand en verzwakking van den wil.

[p. 404]

 

Verhoor de voorbe van uw' knecht.

 

Genade, ô vader, en geen recht.

REY VAN ENGELEWACHT.

I. Zang:

145

Wy schaduwen met goude pennen

 

De treden van

 

Dien vroomen man,

 

Gewaerdight Godt alleen te kennen;¹⁴⁸

 

Terwijl alle andren, van dit licht

150

  Versteeken, dwaelen¹⁵⁰

 

In duistre dalen,

 

En slaen, als dieren, hun gezicht

 

Van Godt op tijdelijke dingen,

 

Die snel vergaen,

155

  Beneên de maen,

 

Den spiegel der veranderingen.¹⁵⁶

 

Verbasterden van 's levens struik,¹⁵⁷

 

Waer vint men 's levens recht gebruik!

I. Tegenzang:

 

In eenen is dit goet gebleven,¹⁵⁹

160

  Al 't overschot

 

Gedwaelt van Godt,

 

En 't heiligh voorbeelt, hun gegeven.¹⁶²

 

Wat leeft helt over tot het quaet.

 

Schoon Eve in 't ooste

165

  Zich zelve trooste

 

In Seth, noch groeide Kaïns zaet:^164-66

 

En Henoch zagh den sleep der kinderen,¹⁶⁷

 

Al 't aerdtrijk door,

 

Het heiligh spoor,

170

Verlaten, en de deught verminderen.

 

Dat viel hem bitter, als de doot.

 

Hy klaeghde Godt om hoogh zijn' noot.

148 Lees: alleen waard gekeurd, God te kennen.

150 Versteeken: verstoken.

156 De maan, die voor ons gezicht voortdurend van gestalte wisselt, was van oudsher het beeld van de veranderingen der wereldsche dingen.

157 Versta: gij, die van uw oorsprong, van het goede begin zijt afgeweken; vgl. Eeuwgety d.H. Stede, vs. 7; 's levens struick van vs. 634 heeft een andere beteekenis;

159 In eenen: in éen mensch, nl. in Noë (met de zijnen); dit goet: nl. 's levens recht gebruik, door de ware Godskennis.

162 En 't heiligh voorbeelt: en van het heilig voorbeeld, in Noë.

164-66 Ofschoon Eva zich kan troosten met het brave nageslacht van haar (derden) zoon Seth (vgl. Gen. IV, 26), kreeg de booze nakomelingschap van haar (eerste) kind Kaïn de overhand; in 't ooste: evenals in Lucifer, vs. 50 laat Vondel zijn engelen zich van ons Westersch spraakgebruik bedienen.

167 Henoch was de achterkleinzoon van Seth's kleinzoon, en de overgrootvader van Noë; hij wandelde met God (Gen V, 24), maar zijn kinderen werden slecht.

[p. 405]

II. Zang:

 

Wat baet, sprak hy, uw beelt de reden,

 

Zoo lang uw beelt¹⁷⁴

175

  Van reên verscheelt,

 

En dat geschenk niet wil besteden?¹⁷⁶

 

Ik leeraere elk. wie hoort naer my!

 

Elk leeft ontuchtigh,¹⁷⁸

 

En ongodtvruchtigh.

180

Mijn leering schijnt een razerny.

 

Zy schimpen met uwe offereere

 

En offervier.^181-82

 

Wat blijve ik hier!¹⁸³

 

'k Hoor smaet waer ikme wende en keere.

185

Indien mijn wandel u behaegh,

 

Verlosme, ô vader, van dees plaegh.

II. Tegenzang:

 

De vader ziet op Henochs klaegen¹⁸⁷

 

Uit 's hemels troon.

 

Wy 's hemels boôn,¹⁸⁹

190

Verschijnen hem terstont, en draegen

 

Dien trouwen dienaer, Godt ten prijs,

 

Als op een' wagen,

 

Door wint en vlaegen,

 

In 't eeuwigh bloeiend paradijs;^190-94

195

Daer sluimert d'aengevochten veiligh,¹⁹⁵

 

Tot dat hy weêr

 

Opwaeke, en keer',¹⁹⁷

 

Verzelschapt met een' grooten heiligh.¹⁹⁸

 

Nu slaenwe aertsvader Noë ga.

200

Hy volght in 't leerampt Henoch na.

Toezang:

 

Aertsvader Henoch, van beneden

 

Om hoogh gevoert, gy zet uw treden

 

Op roozen in dien roozengaert

 

Van rust, daer u geen last bezwaert.

205

De weerelt haet Godts uitgekoornen.

174 uw beelt: dit zegt Henoch tot God, hij bedoelt den mensch.

176 van de rede afwijkt; besteden: goed besteden, gebruiken.

178 ontuchtigh: zonder tucht.

181-82 offereere En offervier: de brandoffers.

183 Wat: waartoe.

187 De vader: God de Vader, Jehova.

189 Wij Engelen.

190-94 Vgl. Gen. V, 24; Ecclesiasticus, XLIV, 16; Hebr. XI, 5; wagen en wint voert Vondel in haar analogie van Elias (IV Kon. II, 11).

195 d'aengevochten: de met zooveel strijd beproefde man.

197 opwaeke: verrijst.

198 Henoch zal met Elias terugkeeren bij het laatste oordeel, vgl. Matth. XI, 14.

[p. 406]

 

Hier treet godtvruchtigheid op doornen

 

En distels, dat de voeten bloên.

 

Het ruischen van de watervloên

 

Getuight alree hoe duizent stroomen

210

Van onder opgeborrelt komen.

 

De voeten worden nat en vlot:²¹¹

 

En luistert niemant noch naer Godt!

211 vlot: onvast, glibberig.