Stichtelijke gezangen, in verscheidene gelegenheden gedicht, en met aanmerkingen, tot verstand van eenige stukken uit de H. Schrift, verrijkt. Deel 2

[p. 169]

Bittere klagte van een ziel, over haare vervreemdinge en hardigheid.

Op eene nieuwgemaakte Zangwijze.
Of: O Kersnagt.

I.

Verstond ik mij te regt op klaagen,
Al 't land zou op mijn klagt gewaagen,

Hoe troosteloos mijn toestand is:

Maar ach! dit hart in 't aardsch zoo woelig,
Schijnt in het hemelsche ongevoelig,

En ziet al sluim'rend zijn gemis.

II.

Mijn God, lk kan niet tot U vlugten,
Noch, zoo ik moest, er onder zugten,

Met dit versteend en stomp gemoed:

Wat ik als heuchlijk moog begeeren,
En werwaard ik mij heen moog keeren;

't Is niet naar God het hoogste goed.

III.

Foei! dood'lijk hart zoo vol van wonden,
Kunt ge uwe ellende en snoode zonden,

Met onverschillige oogen zien?

[p. 170]

 

Mijn Heiland, doe mijn oogen weenen,

 

Ontsluit mijn hart, verbreek de steenen;

 

Dan zal 't als water tot U vliên.

 

IV.

 

O Engel van Gods aangezichte,

 

Die in den vuurpilaar mij lichtte;

 

Hoe staat Gij nu, helaas, van ver!^*

 

'k Zie in mijn tent, een' nacht van kwaalen;

 

Ik voel geen' held're liefdestraalen,

 

Van U mijn Zon, en morgenster.

 

V.

 

Dies moet ik vol benaauwdheid kermen:

 

Toon mij uw aanzicht vol ontfermen;^†

 

Trek met mij op, zend heil en spoed.

 

Mijn Goël, 'k zie mijn vuile zonden,

 

Maar springt niet uit uwe open' wonden,

 

Een milde bron van zuiv'rend bloed?

 

VI.

 

O zuiv'rend bloed! o zalig wasschen!

 

Spreng offerasch en levensplassen;

 

Die loog verbijt de onreinigheid.^§

* Van ver] Als eertijds na de bondbreuk Israël wedervoer Exod. XXXIII: 7.

† Toon mij uw aangezicht enz]. Ik zinspeel op Exod. XXXIII:12-16.

§ Spreng offerasch en levensplassen; Die loog enz.] Ik doel hier op de aloude wetten van ontzondiging. Men mengde de asch van de verbrandde roode veerze met fonteinwater of levendig water, zoo als de Tekst heeft: in welke loog men ysop moest doopen, en sprengen ze op de Tente, 't gereedschap, of de lichaamen, die verontreinigd waren. Zie de wet Num. XIX; 17, 18, 19. Ongetwijffeld, was de Assche van de veerze een voegzaame zinnprent om af te beelden de reinigmaakende kragt, van de zoenofferande van den H. Jesus, die na deszelfs opoffering nog geduurig overblijft.
Het fonteinwater is een schilderij van den H. Geeft, menigmaalen door water asgebeeld: door welk geestelijk water, de verdiensten van den Heiland aan de zielen moeten gesprengd, d.i. tot daadelijke ontzondiging toegepast worden. Paulus schijnt mij dit zoo te verklaaren, Hebr. IX:12, 13. Hij had in 't 12 v. nevens 't bloed der stieren gemeld, niet alleen de assche der jonge koe, maar ook de besprenginge met dezelve tot reinigheid des vleeschs. Hier stelt hij 't bloed van Christus, en den eeuwigen Geest tegen over vers 13.

[p. 171]

 

Dan zal ik uit die bron gereezen,

 

Als 't hagelwitte schaapje weezen,

 

Dat even van de waschsteê; scheidt.

 

VII.

 

Wat toverkunst, deed ooit mijn zinnen,

 

Blanketsel als wat schoons beminnen,

 

Waar over zich mijn ziel nu schaamt?

 

Mijn God, Gij moet die schoonheên weeren,

 

Uw schoon gezicht weêr tot mij keeren:

 

Och, dat Gij met uw liefde kwaamt!

 

VIII.

 

Gij vindt mij wank'lend en ellendig,

 

In all' mijn daaden onbestendig,

 

Zoo Ge op mij snooden nederziet.

 

Mijn JESUS, ai! heb mededoogen;

 

Aanschouw, met uw ontfermende oogen,

 

Een al te bros en beevend riet.

[p. 172]

 

IX.

 

Ik moet door mijn beklaaglijk zwerven,

 

Zoo lang uw heuglijk bijzijn derven,

 

Beminnelijke Immanuël!

 

En och! dan stort ik traanenbeeken,

 

Gansch moedeloos en schier bezweeken.

 

Mijn God! Gij ziet het immers wel!

 

X.

 

Ik wil het, U in handen geeven.

 

De weg, de waarheid, en het leven,

 

Zijt Gij alleen, mijn God en Heer.

 

Hier houde ik stand: ik ren niet verder,

 

Zeg Bruigom, trouwe zielenherder,

 

Kent Gij uw Sulammieth niet meer?

 

XI.

 

Kent Gij uw Bruid niet aan haar treden?

 

Wijk, wijk niet weg, met wijder schreden;

 

Herschep de lente- en minnenstijd;

 

Hoe zou mijn levenszon dan schijnen!

 

>Hoe zou de wintertijd verdwijnen!

 

Hoe wierd mijn geest in U verblijd?

 

XII.

 

Gij, Gij alleen, mijn borg, zijt magtig;

 

Uw geurig offerbloed^* pleit kragtig,

* Uw geurig offerbloed] Ik noem dus de offerande van Jesus Christus op 't spoor van Paulus Eph. V: 2. Daar hij dit noemt een offerande, of spijsoffer gelijk het eenigen vertaalen, en slagtoffer, Code tot eenen welriekenden reuke. Hier van geef ik nader reden in 't vervolg.

[p. 173]

 

Daar 't zout, en wierook klimmen doen.^*

 

Gij zijt mijn redder, en mijn rader:

 

Treê in, mijn Priester, bij uw' Vader;

 

Wees Gij mijn losser, en ransoen.

* Daar 't zout, en wierook klimmen doen.] Zout werd bij alle offeranden gedaan, om drieërlei reden, zegt de beroemde Theod. de Haze, om 't vleesch voor 't verrotten en stinken te bewaaren; om de stukken, met de nieren en 't vet op 't vuur gelegd, zoo veel te eer te doen verbranden; en eindelijk om den zwaaren damp van de koolen waar op 't vleesch gebraaden werd, weg te neemen. Zie Bib. Brem. Cl. 11. p. 554. Doch meest schijnen de twee laatste einden hier in bedoeld; want het verrotten kon hier geen plaats hebben, niet in de stagtofferen, wijl die aanstonds verbrand wierden; en nog veel minder in de spijsofferen, wijl 't zout daar die uitwerking niet doet, noch behoeft te doen. Ik denke, dan dat men vooral op den reuk en smaak heeft te letten: en dit laatste 't geen men doorgaands niet opmerkt, dient niet over 't hoofd gezien te worden; wijl men in den offerdienst, aan Israëls God toegebragt, een volledige tafel heeft te begrijpen, daar de spijs voor de Opperste Majesteit naar behoren werd aangerigt; dit kan men klaar afneemen uit Lev. III:16, Ps. L:12, 13, Mal. I. 7. Dat nu zout tot vleesch, en meelvladen of koeken behoort, om er den regten smaak en geur aan te geeven, weet ieder. Zoo is dan 't zout een Zinnebeeld van die Goddelijke en hemelsche wijsheid, waar meê de H. Jesus de offerande van zijn lichaam, all' zijn woorden, daaden, en overleg, zijn gansche leven door, en vooral in 't uitstaan van een allersmertelijkst en smaadelijkst lijden besprengd heeft. Echter kan men 't zout, in deeze Goddelijke verbondsmaking over Messias offerande, gelijk in andere, verbondsmakingen, aanmerken als een vertoog van de eeuwigdurenheid van 't genadeverbond; daarom 't zout des verbonds genoemd Lev. II. 13. Wierook werd. nevens olie, behalven het zout, 't geen bij alle offerhanden kwam, gedaan bij 't spijsoffer; ja dit schijnt een bijzonder kenmerk te zijn geweest van 't spijsoffer, gelijk men enigzins kan afneemen uit de Wet Lev. II. 15. Daar men dit eerst belast vindt, en dan achter aangevoegd als een reden: 't Is een spijsoffer. En hier uit schijnt mij eenvoudig te kunnen verklaard worden de Wet Lev. V:11. Waar in eenige uitleggers een groot geheim zoeken: als wierd hier verbooden, bij de zondofferen Olie en Wierook te doen, 't geen bij alle de andere geoorloofd was. Waarom men verder meent, dat die offeranden waarbij men Wierook deed. alleen gezegd worden van een' lieffelijken reuk voor God te zijn, terwijl de andere en vooral de zondofferen, van die eer, volgens hunne gedachten, worden uitgeslooten; dat aanleidinge geeft tot speelende en aartige gedachten. Doch de grondslag daar van waggelt: want men vindt deeze spreekwijze, uitdrukkelijk ook van het zondoffer gebsbruikt. Lev. IV: 31. Ik ben dan van gedachten, dat die past op alle offeranden: gelijk ze ook inderdaad van alle offeranden gebruikt wordt; en dat die welriekenheid, van den Wierook in de offeranden daar die plaats had; en van 't zout, dat in alle offeranden vereischt wierd; en van 't offervleesch, of vet zelve, dat gebraaden en verbrand moest worden, haaren oorsprong trekt; welk laatste onlangs van een' vermaarden uit legger deezer verborgenheden niet kwalijk is aangemerkt, zie Lev. III:14.-16. Maar ondertusschen houd ik vast, gelijk uit het gezegde blijkt, dat Olie en Wierook, noch bij zondosser, noch bij dankofferen, noch bij brankofferen van beesten gedaan werd: maar alleen bij de spijsofferen; 't zij ze aanhangsels waren van de slagrofferen, 't zy ze op zich zelve bestonden.
Indien 't nu niet ongevoegelijk is, gelijk Godsgeleerden willen, dat de spijsoffers inzonderheid 's Heilands leven en daaden afschilderden, gelijk de slagtoffers zijn bloedig lijden en Kruisdood vertoonden; zoo ziet ieder ligtelijk, dat de Wierook hier zeer gevoegelijk, zijne vuurige gebeden kon afbeelden, die Hij overvloedig met den Olie van den geest der gebeden overstort, God door 't vuur van eenen heiligen ijver heeft toegezwaaid, telkens tusschentreedende voor de zijnen, vooral in dat Hoogepriesterlijk gebed, 't geen Joh. XVII. geboekt: staat.
't Is dan een geurig, of welriekend offer in allen opzichte, zelfs 't Offervleesch niet uitgezonderd, maar een bijzondere geur, wordt daar aan bijgezet, door 't zout van Goddelijke wijsheid, 't geen 't offer met eenen duurzaam maakten; en door den Wierook van heilige, en Gode aangenaame gebeden, door welke Hij, op den grondslag van zijn zoenoffer, tusschentreedt voor de zijnen.

[p. 174]

 

XIII.

 

Doe mij uw zielgemeenschap smaaken;

 

Gij ziet mij naar die bruiloft haaken,

 

Dat vet vol merg, dien reinen wijn.

 

Wat kan ooit smaak of voedsel geeven,

 

Aan hun die van den Outer leeven!

 

Wat spijs kan zoo verkwik'lijk zijn!

[p. 175]

 

XIV.

 

Laat U mijn offerdienst behaagen,

 

Die als uw vat uw' Naam moet draagen,

 

Dat Priesterambt is groot voor mij:

 

Mijn Hoogepriester, zie mijn gaaven,

 

'k Wil voor U slooven, slaaven, draaven;

 

En schat in zulk een dienst mij vrij.

 

XV.

 

Moet ik dan in uw' voorhof wand'len,

 

Moet ik gewijde zaaken hand'len,

 

'k Vind al mijn' lust: in deezen last:

 

Ai! stuur mijn daaden, stuur mijn woorden

 

'k Ben zelf Uw offer, krijg uw koorden,

 

Bind me aan deeze altaarhoornen vast.