Het schilder-boeck
(1969)–Karel van Mander–
Auteursrechtelijk beschermdVan het Sorteren, en byeen schicken der Verwen.
| |
[Folio 45v]
| |
3 Laet ons oock aldus sorteren ons Laken,
Want Pausias, siende dit constich voeghen,
Haer Tuylkens en Hoeykens hy nae ginck maken,
En werdt gheheel constich in dese saken:
Ten lesten gingh hy al vast verder ploeghen,
En conterfeytese met groot benoeghen,
Soo sy Hoeykens makende was gheseten,
Stephanoplocos werdt dit stuck gheheeten.
4 Nadien wy in't verf-sorteren, t'verhalenGa naar voetnoot*
Der Bloemkens nu hebben wat voorgheschoten,
Die al verscheyden door't natuerlijck malen,
Ten rieckenden Lenten, in Tempsche dalen,
Als op een groen Tapijts staen uytghegoten,
En hoe veel duysent daer bloeyen ontsloten,
Naulijcx isser een die groen is ghebleken,
Om t'sorteren, en dat wel af sou steken.
5 maer verscheyden van t'groen op t'groen, doch elckeGa naar voetnoot*
Wel afstekend', is tot schoonheyts beleyden,
T'zy root, blaeuw, purper, oft bleeck als van melcke,
Siet oock Boom-looven en aerdt-cruyden, welcke
Self al in groenheyt noch seer zijn verscheyden,
Heffen wy nu d'ooghen op van dees weyden,
Wy sien een sorteren, om wel op t'achten,
Aen den booghden Hemel daghen en nachten.
6 Ick late de blosende dagherade,Ga naar voetnoot*
Des Phoebi voorloopster, noch henen varen,
Met haer heerlijck sorteren vroech en spade,
maer sien daerenboven (weert te slaen gade)
Hoe de gulde Son, tot s'Weerelts verclaren,
In een blaeuw veldt van asuer ons de Iaren
Af en aen voert, jae maen en Sterren huldich,
Hoe dat sy al claer in't blaeuw blincken guldich.
7 Het geel en blaeuw voeght dan wel d'een by d'ander,
Dus meuchdy u laken in't verwen schicken,
Oock root en groen lieft wonderlijck malcander,Ga naar voetnoot*
Het roode by t'blaeuw, op datmen verander,
Voeght hem oock wel, t'purper sal niet verschricken
By t'gheel te staen, het groen sal hem verquicken
By wit, jae wit schickt hem by alle verwen,
Soo Wijngaerden schicken by velden Terwen.
8 Dat Natuer ons aenwijst t'sorterich saeyen,Ga naar voetnoot*
Is aen alle dinghen wel te betrapen,
Welck gheeft den ooghen een lustich verfraeyen,
Exempel de bespraeckte Papegaeyen,
Voghels, schelpen, en meer dinghen gheschapen,
Hoe alle verwen malcander verknapen,
Dus Natuere, die ons alles maeckt vroeder,
| |
[Folio 46r]
| |
Is van het schilderen voester en moeder,
9 Purper by groen heeft oock geen quade graty,
Blaeuw en purper malcander oock wel groeten,
maer root staet niet al te wel by carnaty,
Want liever heeft het naeckte conversaty,Ga naar voetnoot*
Met groen, blaeuw, oft purper, alst can ontmoeten,
Blaue by groen schickt wel, als men op't versoeten
Wil passen, dan laetmen wel mede spelen
Verscheyden roon by een, en gheel by ghelen.
10 Te weten, ros gheel, en groen gheel beneven
Malcanderen, oock purpuren, als blaeuwe,
En roodachtigh', oft anders onderweven
Met mengsels: maer Brueghel, wiens wercken leven,Ga naar voetnoot*
Die maeckte veel tijt al verscheyden graeuwe
Lakens, jae schier gheschaduwt sonder schaeuwe,
En onder al dat graeu seer cierlijck bloeyde
Een schoon asuer, oft root, dat vyerich gloeyde.
11 Ghelijck de Poeten, welcke somtijden
Langhe redens en vertellinghen bouwen,
Daer sy d'oore jeuckende me verblijden,
En laten somtijts ondertusschen glijden
Een sin-ghevende Spreuck, weerdich t'herkouwen:
Of recht alsoo de schoon-verighe Pouwen,
Oft Indiaensche Voghelen, uytsteken
Onder ander Voghels, is dit gheleken.
12 Dit moghen wy somtijts ghebruycken mede,
My heught dat een deel jonghe Schilders wrochten
Op Beluideer, Raphael da Rezzo dedeGa naar voetnoot*
Veel lichte graeuwkens zijn volck aen, in stede
Van schoone verfkens, die andere sochten:
maer geen honich-soeckende Biekens mochten
Hen soo rasschen nae den tijm, als ons ooghen
nae zijn dinghen voor ander lustich vlooghen.
13 Meer omstandicheden mocht ick vermonden,
Van t'sorteren der verf, als alder weghen
Den Schilder ontmoeten sal te som stonden,
Te weten, by naeckten en lakens, gronden
Wel t'onderscheyden, naer aerdt en gheneghen:
Dat in Landtschap en metselry oock teghen
Den anderen afsteken alle dinghen,Ga naar voetnoot*
Om alle coleurkens wel t'onderminghen.
14 Doch nae t'voor-verhaelde meucht ghy u draghen,
En nae goetduncken versieren ten besten,
Want my dit groot werck doet dickwils vertsaghen,Ga naar voetnoot*
En sie, ghelijck Phaëton op den waghen,
Somtijts om ten Oosten, somtijts ten Westen,
Of ick nae veel rennens mochte ten lesten
| |
[Folio 46v]
| |
De ghewenschte rust ter herbergh aenveerden,
En ontgareelen mijn hijghende Peerden.
Eynde van het sorteren, ende by een schicken der Verwen.
|
|