Het geestelijck bieken, of geestelycke sangh-dichten
(1674)–Herman Harts–
AuteursrechtvrijVan d'Ellende deses Levens.Omnis Creatura ingemiscit & parturit usque adhuc. ad Rom. 8.22. Alle Creature versucht, ende als barende arbeydt tot noch toe. In Sanctis & Electis Dei novimus illum diem coli, quo illos post consummationem laborum, & devictum triumphatumque mundum in perpetuas aeternitates praesens haec vita parturiit. S. Aug. Serm. 20. de Sanctis. Wy weten dat in de Hyligen ende Uytverkoren Godts geviert wert dien dagh op den welcken naer voleyndinge des arbeyts, ende naer victorie gewonnen over de werelt, dit tegenwoordich leven hen gebaert heeft tot in d'Eeuwen der Eeuwen. | |
Op de VVyse: Phillis pour vôtre Amour.DE mensch in 't Paradys
Die leefde naer hooger wys
| |
[pagina 55]
| |
Een leven sonder noot,
Een eeuwich leven sonder doot.
2[regelnummer]
Nu is hy asch, en stof,
En ballingh uyt Eden Hof:
Hy spit, hy spaeyt, hy sweet,
Gelyck een ygelyck wel weet.
3[regelnummer]
En dan verkryght hy noch
Qualyck naer veel moyt genoch.
Den Dorn, en het quaet Cruyt
Kompt, en bortelt over al uyt.
4[regelnummer]
Eylaes! dit is de straf.
Ja Adam dat kompter af:
Hadt g'Eva niet gehoort,
VV'en waren alle niet vermoort.
5[regelnummer]
Maer nu het is te laet,
Wy liggen uyt onse Staet.
O! ellendige val!
Uyt Paradys in Tranendal!
6[regelnummer]
VV'en syn daer noyt geweest,
VVy weten 't maer, soo men leest.
O! schoon Onnooselhyt!
Eer dat w'u hebben syn w'u quyt.
7[regelnummer]
Ick heb wel d'Arck in huer,
En houwe noch myn natuer;
Maer 't is soo nouw, soo engh:
Myn Godt waerom sydy soo strengh?
8[regelnummer]
In my en is geen goet,
Anders niet dan vlees, en bloet;
En vallen dach voor dach:
Dit is, dat ick uyt my vermach.
9[regelnummer]
En gaen ick tot de VVet,
'k Vind' daer oock al dat my let.
Het trotfich menschen hert
Ga naar voetnoota Dat kreunt, wanneer 't gedwongen wert.
10[regelnummer]
Hoe ick het quaet meer ken,
Hoe ick meer bevochten ben.
| |
[pagina 56]
| |
De VVet die jaeght, en jacht,
Maer z'en heeft, maer z'en geeft geen cracht.
11[regelnummer]
't Is waer de gratiê helpt:
Maer vvaer is het dat my stelpt?
Ga naar voetnoota Ick sal versaeydt syn, Heer,
Als u aenschouw en sal, niet eer.
12[regelnummer]
VVat is toch al wat is
In dese erm wildernis!
Dan honger, en gebreck?
Die sulcx bemindt, is my te geck.
13[regelnummer]
Myn herte, myn verstandt
Soeckt een eeuwich Chanalandt:
Waer geenen Amorrhêus,
Noch Goddeloose Pheresêus:
14[regelnummer]
VVaer geen verergenis,
Maer oprechte vrydom is.
Daer jaegh ick, heygh ick naer.
Ontfanght ô! Godt, ontfanght my daer.
15[regelnummer]
Hoe wilde, dat ick singh,
Of bly zy by vremdelingh?
In Babylonien
Voor onbekende Tronien?
16[regelnummer]
Myn vreught is hier gedaen;
Dat ander de Cyther slaen.
'k En kan, of ken geen stem,
Dan alleen van Jerusalem.
17[regelnummer]
Ick woone in 't geraes
Der booser, AEgyptenaers:
'k En ben noch vrom noch sterck,
En arbeyde in aerde-werck.
18[regelnummer]
'k Verslyt in vuylichyt
Myn leven, en mynen tyt,
En diene sonder loon,
Voor een ajun, voor een rouw boon
19[regelnummer]
O! Rycke Borgery
Des Hemels, siet eens op my:
| |
[pagina 57]
| |
Ick ben soo moe, soo laf;
En valt'er niet een brocxken af?
20[regelnummer]
Siet! ick vergaen van noot,
Gylie rust in Abrams Schoot.
Ga naar voetnoota Myns Vaders dienaers syn
Versien van Broodt, versien van Wyn.
21[regelnummer]
Ick ligh schier in de hel
Ga naar voetnootb Met den Prophet Daniel:
Waer is hy nu de Post,
Die my aenbrengh een weynich kost!
22[regelnummer]
Ick ligh nier sieck, en kranck
Ga naar voetnootc Acht-en-dertich jaren lanck:
'k En hebbe geenen mensch:
O! mynen Godt hoort mynen wensch.
23[regelnummer]
De werelt staet in brandt:
En is'er geen Engels handt?
O! Heere Sabaoth
Ga naar voetnootd Gedenckt op my, gelijck op Loth.
24[regelnummer]
Hoe is myn hert besorght!
Als in 't helsche Voorgeborght.
Ick sucht, ick schrey! ick tier
Gelyck in 't droeve Vagevier.
25[regelnummer]
Hoe werde ick vervaert!
Gelyck een vrouwe die baert.
O smert! ô druck! ô pyn!
Wanneer sal ick bly moeder syn?
26[regelnummer]
Och! Godt hier is bedroch,
Ga naar voetnoote Spaert Moyses het Soonken toch!
Dat niemandt hem genaeck,
Noch Pharao, noch helschen Draeck.
| |
[pagina 58]
| |
Infelix ego homo, quis me liberabit de Corpore mortis hujus! Ad Rom. 7.24. Ick miserabel mensch, wie sal my verlossen van dit Lichaem des doodts. Liberari à Corpore mortis est, omni sanato languore concupiscentiae carnis, non ad poenam recipere corpus, sed ad gloriam. S. Augustin. lib. 1. contra 2. Epist. Pelag. cap. 11. Verlost werden van t'Lichaem des doors, is t'Lichaem weer krygen, genesen synde alle krachtelooshyt van de begerelijckhyt des vlees, niet tot pyne maer glorie. | |
Op de Wyse: Ruisseau qui coule apres toy même.WEgh vrolyck maeghschap der Poëten;
Een bly geluydt in een misbaer
Is overtolligh, ende swaer:
Kom droeve bende der Propheten.
Myn bange ziele staet gedurich in gedrangh:
Ick singe nu den droeve sangh.
2[regelnummer]
Wat is hier anders, dan ellenden?
Die niemandt oock ontgaen en mach;
Dan quade sorgen nacht, en dach,
Daer ons gemoet soo moet inwenden.
Nu hagel, ende snee; nu regen ende windt:
O! ongeluckich Adams kindt!
3[regelnummer]
Die om het goet, en quaet te weten
Hebt in u vader dat verbondt,
Ah! t'ghen' hy ommers wel verstondt;
Hebt derven dat verbodt vergeten.
Nu dan, nu dwase mensch draegt en verdraegt de straf,
Die gy verdient dat kompter af.
| |
[pagina 59]
| |
4[regelnummer]
Te voren waren duysent gaven
In eenen recht-geschapen mensch:
Hy hadde zynen volle wensch.
Den Heere hadde hem begraven
Vast tegen alle macht des vyandts; en nochtans
Hy staet, keyck! bloot, en sonder glans.
5[regelnummer]
Ziel, Lichaem, t'is al cael; zynGa naar voetnoota Rocxken
Dat is ocherm! ick schame my,
En niet te min, de sot is bly:
Dat is een beeste vel. O! Brocxken
Hoe dier sydy verkocht! om eenen appetyt
Verdé hy zyn onnooselhyt.
6[regelnummer]
Te voren quamen de geburen,
En toonden al aen Adam eer,
Als haren Meester, ende Heer:
Nu schouwen ons de creaturen.
Ons Passien die nemen rechs gedurich toe,
En maken onse zielen moe.
7[regelnummer]
Siet eens!Ga naar voetnootb den oorlogh wert geboren
Met, en in ons. Het is al nyt,
En niemandt sonder dien stryt.
Wie heeft ze selven oyt verloren?
Ga naar voetnootc Wy dragen elck, dat Paulus soo versuchten dé,
Wy dragen onse vyandt mé.
8[regelnummer]
Ons lichaem is een Arck vol dieren,
Die woelende gelyck een wiel
Benouwen de gevange ziel,
En leeren alle quae manieren.
Zy drucken ons gemoet, verdrucken onse Geest
En maken hem gelijck een beest.
9[regelnummer]
Ons vlees is een Galley vol schroeven
Daer noch Godt, noch goet in en woondt;
Ga naar voetnootd Soo den Apostel heeft betoondt.
Mensch wie gy syt, let op die boeven,
| |
[pagina 60]
| |
Let, en slaet toch wel gae. Maer siet eens wat een Maet,
Hy voelt, en voedt zyn eyge quaet.
10[regelnummer]
Dit is het quaet, dat wy beerven.
O! bitter Erfdeel! vlees, en bloet!
Dat ons soo dickwils kreunen doet,
Daer wy met leven, ende sterven.
Een alleen nem ick uyt, die onse Lieven Heer
Voor quamp, en niemandt anders meer.
11[regelnummer]
Gy Moeder Maget hebt de segen
Ga naar voetnoota O Uyt-verkore Priesterlandt!
Die alleen uyt des Koninckx handt
Den ware vrydom hebt verkregen.
De volle volhyt gafu Godt den Vader toch
Met zynen Soon; wie twyfelt noch?
12[regelnummer]
Maer wy eylaes! wy syn vol qualen,
En vande wiege tot het graf
Ah! malen ons de sorgen af.
Den Appel moeten wy betalen.
Van buyten laten ons de sinnen nimmer stil,
Van binnen onsen eyge wil.
13[regelnummer]
Den boosen Duvel vander hellen
Die worstelt oock van alle kant
Met ons sinnen, met ons verstant,
d'erme ziele te verstellen:
De valsche werelt oock met haren sotte lust
En laet ons herte noyt gerust.
14[regelnummer]
Dan komt, en offert zy ryckdommen,
Die zy in zee en aerde vingh;
En al wat met verwonderingh
Van verren hier kompt aengeswommen.
O ydel gout, en goet! dat dat de werelt hael:
Die Godt heeft, heeft het altemael.
15[regelnummer]
Dan kompt en speelt zy met de ballen,
En opent onser yder oogh;
Zy heft, en doet onsien om hoogh,
Zy leert ons klimmen om te vallen,
| |
[pagina 61]
| |
Te vallen in de hel, Hoe simpel is de mensch
Die ergens hier stiert zyne wensch!
16[regelnummer]
De saken, die u soo verblinden,
De waerhyt niet en laten sien,
Die sullen noch voor u misschien,
Toch eens met u haer eynde vinden
O onbedachte mensch! wy loopen altyt aen,
Naer huys, oock als wy stille staen.
17[regelnummer]
De boomen en siet niemant wassen,
De snelle Son, de helle Maen,
De Sterren schynen stil te staen;
En nochtans hebben al haer passen.
Soo gaet het oock met ons: wy wasschen als een riet,
Wy sterven, en w'en voelen 't niet.
18[regelnummer]
Maer boven allen ons misbaren
En is'er noch geen meerder, dan
D'onsekerhyt van alle man:
O Godt! wie weet, waer hy sal varen?
De Goede met de Quae die woonen onder een:
Godt kent de zyn, en anders geen.
19[regelnummer]
Het leughenachtigh volck van heden
Heeft cenen wonderlycke schyn,
En niemandt wilt de sondaer syn.
Van boven hyligh: maer beneden
Boosaerdich, ende quaet: van buyten witte sneeuw.
Van binnen slyck. Maer wacht de eeuw:
23[regelnummer]
Wanneer de Sonne sal verschynen;
Dat eeuwich Licht, dat niet en lieght,
Dat seker niemandt en bedrieght:
Wanneer de werelt sal verdwynen,
En haren schoone schyn. Dan salmen klaerlyck sien
De groote vuylicheyt der Liên.
21[regelnummer]
Wanneer den Rechter met trompetten
Sal komen om het heydens volck
Te werpen in de helsche kolck,
Ga naar voetnoota Als aerde potten te verpletten.
| |
[pagina 62]
| |
O Salichmaker wilt dan onse Capityn,
En Rechter niet, maer Richter syn.
|