Logo DBNL
T bouck van wondre, 1513 (1934)

T bouck van wondre, 1513

(1934)–H.G.Th. Frencken–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

6. Roodhout.

Deze houtsoort, afkomstig van diverse variëteiten van de Caesalpinia was reeds lang vóór de ontdekking van Amerika in Europa bekend. Het werd in de ververij gebruikt en via Bagdad uit Oost-Indië ingevoerd. De Spanjaard Kinichi, ± 1190, spreekt van verfstofhoudende houtsoorten. Hij geeft ze den naam Bresil of Brasil. De naam is afgeleid van: braza = vuurgloed. De Spanjaarden ontdekten in 1500 Zuid-Amerika en gaven den naam Brazilië aan het land waar het Brasilhout in geheele bosschen voorkwam148).

Men onderscheidt een aantal soorten waarvan de voornaamste zijn:

1)Fernambuc - of Fernamburghout - bois de Fernambouc, brazilwood afkomstig van Caesalpinia crista of Caesalpinia brasiliensis. Dit is de beste soort. Ze komt hoofdzakelijk voor in den staat Paraibo en wordt over Pernambuco uitgevoerd.
2)Bahia - roodhout of bresilhout van de Caesalpinia brasiliensis. De uitvoerhaven is Bahia blanca. Ook San Francisco en Buenos-Aires exporteeren deze soort.
3)St. Martha roodhout - bois du sang - peachwood afkomstig van Caesalpinia echinata. Het is afkomstig van de Sierra Nevada in Mexico. Het geldt in den handel voor tweede soort roodhout.
4)Nicaragua hout, eveneens afkomstig van de Caesalpinia echinata. Het zijn waarschijnlijk de takken van dezen boom.
5)Sapanhout of Japanhout - bois du Japon - Sapanwood ook onecht rood sandelhout genoemd. Het is afkomstig van de Caesalpinia Sapan. Het groeit in: Siam, China, Japan, Cochinchina, Philippijnen, Celebes, Java, West-Indië, Brazilië en de Antillen enz. Het Sapanhout van Bima gelegen op Soembawa in den O.I. Archipel is van een kwaliteit die voor het Fernambuchout maar weinig onderdoet.

De invoering van dit verfhout in de ververij ging, omdat het de inheemsche verfstoffen concurrentie aandeed, met moeilijkheden gepaard. Zoo verscheen in 1532 in Engeland onder Hendrik VIII een Act of Parliament waarbij het gebruik van Brazil wood verboden werd. In 1581 onder Queen Elisabeth werd het gebruik onder zware straf verboden en de aanwezige voorraden moesten in het openbaar verbrand worden149).

De kleurstof aanwezig in het roodhout is de Braziline. Ze is aanwezig als glucoside en als zoodanig het eerst door Schützenberger herkend. Hij kon het niet in kristalvorm verkrijgen150), Chevreul151), Bolley152), Kopp153) verkregen de verfstof Braziline door splitsing van het glucoside in kristalvorm. Liebermann en Burg154) stelden het kristalwatergehalte vast en kregen een verbinding: brazilinelood van de samenstelling: C16H12O5Pb H2O. Zij bereidden nog een tetra acetylderivaat. Bolley155) en Schall156) verkregen uit alcohol de kleurstof in watervrije kristallen. Kopp153) probeerde drooge destillatie, Liebermann en Burg154) de kalismelt om achter de structuurformule der kleurstof te komen. De resultaten waren weinig bevredigend daar de ontledingsproducten een te gecompliceerd mengsel vormden. Eerst toen Feuerstein en v. Kostanecki157) het dimethylderivaat van braziline

C9H4O2(O.CH3)2 smp. 169o-170o chemisch zuiver bereidden, kwam men met het onderzoek naar de structuur vooruit. De oxydatie met kaliumpermanganaat en ijsazijn leverde para methoxy-salicylzuur:

illustratie

Schall en Dralle158) hadden een alkalische braziline oplossing geoxydeerd door er lucht doorheen te leiden en onder de reactieproducten de aanwezigheid van resorcylzuur

illustratie

geconstateerd.

Feuerstein en v. Kostanecki159) kookten het oxydatieproduct volgens Schall en Dralle met natriumalcoholaat en verkregen den Fisetholdimethylaether. Men kan zich de reactie nu als volgt voorstellen:

illustratie

Daar nu para-methoxy-salicylzuur onder de oxydatie producten van het dimethylderivaat van braziline was geconstateerd hebben Feuerstein en v. Kostanecki de volgende structuurformule voorgesteld voor braziline:

illustratie


Vorige Volgende