Brieven. Deel 6. 1 november 1935-30 juni 1937

3117. Aan J. Greshoff: Tjitjoeroeg, 25 februari 1937

Tjitjoeroeg, 25 Februari 1937

Beste Jan,

Bij gebrek aan beter papier, even hierop. Ik ben zeer getroffen door Menno's onhandige maar verregaand onvoorzichtige en onverantwoordelijke opzenderij van een brief van mij over iemand hier, aan jou, met het gevolg dat deze brief nu is ‘weggeraakt’.^1. Ik

1. Op 5 februari berichtte Ter Braak aan DP (Bw TB-DP 4, p. 90): ‘Gek is, dat twee brieven van jou (waarbij de lange over D.D.) weg zijn geraakt bij verzending naar Jan Greshoff!’

[p. 355]

vermoed dat de N.S.B.-postbeambte die aan die wegrakerij schuldig is, het ding heeft overgelegd aan ‘bevoegder autoriteiten’, en dat het nu ligt bij de een of andere Officier van Justitie in dit semi-fascistische land waar goddorie het Bruinboek^2. verboden is, op poene van f200 boete, zelfs als men het aan een kennis uitleent. Direct gedonder zal ik er niet mee krijgen; ze houden zooiets weg tot het noodig mocht blijken (wat in het vat is verzuurt niet); maar mijn kansen op een betrekking in de een of andere bibliotheek of bij een departement of zoo kunnen hierdoor compleet verpest zijn. Prettig is dat, als je toch al niet zooveel ‘mogelijkheden’ hebt op een tant soit peu behoorlijk baantje. Enfin, ik ben werkelijk niet ‘boos’ op Menno, ik ben er alleen maar door ‘verbijsterd’. En het ontneemt me een beetje de lust tot verdere correspondentie dan over koetjes en kalfjes - misschien worden er nu verdere steekproeven genomen door met wegraking van brieven belaste ambtenaren.

Kan jij mij de zaak ophelderen? Is die brief nooit bij jou aangekomen?

Ook mijn brief uit Colombo (een dikke ook) waarin ik een zeer goed stuk, bloedig aan boord vervaardigd, zond over Meneer Visser, schijnt eenige belangstelling onderweg gewekt te hebben.^3. We leven in een aangename tijd van politietoezicht, blijkbaar overal. Het is om te walgen, en bovendien, als het maar minder bête was! Moeten wij voortaan van alles copy houden? wij, die toch al zulke arme schrijfbeesten zijn?

Nu het voornaamste. Ik heb een boek over Multatuli af; pende daaraan soms 10 à 12 uur per dag, gedurende een maand ongeveer. Voor een groot deel compilatiewerk, maar door mij belicht, en in ieder geval is dit het allercompleetste wat over M. geschreven is, van jongsaf tot 1857 - d.w.z. tot na Lebak en als hij naar Holland gaat; verder begint dan een nieuwe historie. Als dit boek succes heeft en ik niets beters te doen heb, maak ik misschien nog eens een 2^e deel over ‘Multatuli, de schrijver’. Dit is vooral: ‘Douwes Dekker de ambtenaar’; ik noem het boek De Zenuwlijder van Lebak.^4. Ik schreef er Querido al over. Het wordt 250 à 300 blzn. Ik heb eerst overwogen

2. De Nederlandse editie van het door het Wereldcomitié voor slachtoffers van het Hitlerfascisme uitgegeven Bruinboek van de Hitler-terreur en den Rijksdagbrand. Amsterdam 1933.

3. Zie Bu, TB-DP4, p. 89 waar Ter Braak schrijft: ‘Je stuk over Meneer Visser schijnt nooit aangekomen te zijn.’

4. Zie 3110 n 11.

[p. 356]

het in 2 deeltjes te splitsen van kleiner formaat: bv. De Jeugd van Multatuli eerst, en dan pas Lebak, maar achteraf beschouwd lijkt mij dat verkeerd. Ik schreef dit Querido in een 2^e brief, wacht nu op antwoord.^5. Is hij erg geestdriftig en biedt hij een behoorlijke prijs, dan gaat het ms. meteen naar hem toe. Anders zend ik het aan jou, verzekerd voor f 500., dat is altijd nog goedkooper dan als ik het moet laten overtypen. En dan moet jij er maar verder voor zorgen. Ik zou wel een f300 ervoor willen hebben (minimum), want het is een heel werk geweest; en er is kans op dat het goed verkoopt.

Daarover dan nader. Ik moet het nog een beetje schaven en toetsen. - Je schrijft niets dan kleine briefjes, wat er echt in je omgaat en zoo hoor ik niet meer van je. Het zijn vnl. verplaatsingen naar Holland dieje beschrijft, d.w.z. dieje even noemt; verder ben je moe, wat ik direct aanneem overigens. Maar er is één mooi bericht: dat de werken van Slau ‘ondernomen’ zijn, en op welk een imposante wijze, met een halfdozijn menschen waaronder Binnendijk, en niet dan na uitdrukkelijk verlof van eenen Notaris.^6. Zie je, dat geeft me weer moed, te zien dat de letterkunde toch ook zoo serieus kan worden aangevat. Als ik doodga, mag Henny of jij het heelemaal alleen afdoen, geholpen door Bep dan, als die mij overleeft. En vooral geen familie en geen notaris daarbij, dat zou een zoo weinig conquistadorachtige piraat als ik dan ook niet verdienen. Ik vind die uitgave prachtig en blijf bereid ervoor te doen wat ik kan - ik zond Henny allerlei papieren ervoor, uit Parijs nog,^7. en weet misschien van dit of dat nog wel iets af - maar die notarieele familie-volmacht amuseert me, omdat die werkelijk nog niet eens zoo slecht kadert met een bepaalde kant van den overledene. Maar ook hier: enfin!

Ik kreeg een alleraardigste brief van Pia, die zich rot verveelt in Lyon en het mogelijke wil doen om daar vandaan te komen. Niet omdat hij speciaal naar Parijs wil, maar Lyon wordt hem te machtig. Ik, hier, ben gelukkig zoolang ik werken kan. Een enkel keertje naar

5. Geen van beide brieven is teruggevonden.

6. D.A.M. Binnendijk, Menno ter Braak, N.A. Donkersloot, J. Greshoff, K. Lekkerkerker, H. Marsman en A. Roland Holst vormden de Slauerhoff-commissie voor J. Slauerhoff, Verzamelde werken. Rotterdam etc. 1940-1958. 8 dln. In april 1937 werd Constant van Wessem in de Commissie opgenomen. In mei 1937 ondertekenden de vijf erfgenamen een op verzoek van de Commissie door notaris Nanne Ottema opgestelde volmacht om het Vw uit te geven.

7. Zie 3075.

[p. 357]

Buitenzorg (dat óók gauw vervelend wordt) en naar Batavia. Vanmiddag ga ik, omdat ik me blauw gepend heb, een nieuwe zwemoefening wagen in de Tjimelatti; de helling op van de Salak. Ik mis jullie allen erg,^8. Bep ook; vrienden als jullie hebben we hier niet, zullen we ook nooit meer maken. En mijn oude Adé (de éénige die jullie een beetje behoorlijk vervangen kon) is overgeplaatst naar het Cheribonsche en nu veel te ver uit de buurt.

Later meer. Bereid je er dus op voor dat je met mijn Multatuli zult moeten leuren. Veel hartelijks onder ons allen, een ferme hand van je

E.

P.S. Bep laat Aty zeggen - om haar wat te troosten - dat we hier ook griep hebben gehad; wij niet precies, maar de buurt. Dit wil nog niet zeggen dat we ook sneeuw en vorst hebben, maar je geeft wat je kan.

Nogmaals Bep: ‘Lieve Rosine,^9. op Buitenzorg zijn de scholen leeg van de kinkhoest en de bof, hoe vind je dat?’ Misschien kan je dit nog dienen voor een-brief-in-drukinkt.

8. Dubbel onderstreept.

9. Zie 3096 n 3.