Brieven. Deel 5. 2 mei 1934-31 oktober 1935

2411. Aan A.C. Willink: Parijs, 3 maart 1935

Parijs, 5 Maart.

Beste Carel,

Begin April zijn wij zeker hier. Vanaf ± 15 Maart zijn we wschl. verhuisd, maar in deze buurt: 88 Boulevard Murat; schrijf het vast op. Die overeenkomst tusschen schilder- en romankunst zullen we dan bespreken, want eerlijk gezegd zie ik nog altijd niet goed tot waar de parallel gaat, omdat ‘onderbouw’ in een schilderij voor mij veel reëeler is (concreter, als je wilt) dan in een roman, en m.i. ook iets geheel anders beteekent. Bij een roman, of literatuur in het algemeen, wordt deze ‘onderbouw’ al veel figuurlijker. Tenzij Debrot het oog heeft op schrijvers die eerst in een banaal stijltje schrijven, en daarna hun zinnen tot literatuur gaan opwerken. Als ‘onderbouw’ ‘inhoud, menschelijke inhoud’ beteekent, dan gaat de vergelijking met de schilderkunst niet meer op; omdat de ‘bovenbouw’ in de schilderkunst niets verbergt van wat in de literatuur dan verborgen

[p. 242]

moet worden. - Maar misschien begrijp ik per correspondentie alles verkeerd en zou een gesprek van 10 minuten - met Debrot erbij - alles verhelderen.

Hoe het zij, wat je van dezen tijd zegt is mij uit het hart gegrepen. Inderdaad, ons fatum, enz. ... De Russen denken intusschen allerminst aan een verloren classiciteit, maar aan een nieuwe maatschappij (beschaving, wereld), die dus op primitieve wijze moet worden uitgedrukt, en je maakt de grap mee dat Gladkov, Ehrenburg, etc. voor primitieven moeten doorgaan. Enfin...

Ducroo is af. Ik ben er volstrekt niet zeker van dat het einde goed is; misschien werk ik nog heel wat op de proeven om. Maar voorloopig voel ik mij buitengewoon verlicht, na dit resultaat! - Als je hier bent, kan ik je misschien een heel stuk laten zien, zooniet alles.

Dat Brave New World vervelend is, raadt je de donder. Heb je ooit zulke toekomstconstructies gelezen die nièt vervelend waren? of althans erg faciel en would-be-ig aandeden? Ik niet. Bovendien is Huxley een zeer knap schrijver, maar - om in Forum-termen te vervallen - toch erg een 3^e-rangs-persoonlijkheid. Het beste wat hij schreef is misschien Point counter Point (een engelsche Faux-Monnayeurs), maar ook dat is vrij vervelend. Toch zou ik het daarmee probeeren, als je vindt dat het respect terug moet komen.

Bep en ik betuigen jullie onze deelneming met den dood van Wilma's vader. Zooiets is toch altijd beroerd, ook als je elkaar niet ‘begrijpt’.

Tot ziens dus, en met veel hartelijks,

je E.

Bep zou erg graag lezen: Dichtung und Wahrheit en Wilhelm Meister van Goethe. Zou je ons die deelen niet kunnen zenden (3 of 4 dln., meen ik) uit die goede editie die ik bij je liet staan? Als je hier komt, kan je ze dan weer mee terugnemen + het deeltje Nietzsche dat ik ook nog altijd heb. Bij voorbaat veel dank.