Werken

De eerste uytcomst vant vijfde deel, is

Teeuwis den Boer alleen.

Die verbribbelde Jonghe, waer heb ic die Lecker nou verlooren,
'k Heb hem over al loopen soecken, en nergens can ic wat van hem hooren,
'k Heb hem om laten roepen door de hiele stadt, en niemant en weter off,
En ick weet niet beter of hy was flus noch mit me op het Hoff,
Of zou hy daer wel nae de Vaendels denck ick staen blyven gapen,
Of sou hy wel indie Kerck op een banck legghen slapen,
Ghelijck een goet Heer lestent, die soo sijn Vaer en moer gisten,
Inde Kerck gegaen was, asse trouwen niet beter wisten,
Dan hy quam snachts niet t'huys, soo datse dochten,
Dat hy daer in slaep ghevallen was, dan doe s'em smorghens sochten,

[p. 56]

Vongense niemant minder, as haer lieve suentgen,
Maer haddense saerendaeghs noch ghegaen tot swarte Teuntgien,
Ginder op het Spuy, se hadden daer wel ghevonden haer lieve kindt,
Dats trouwen me een kerc, dan daermen de heyligen met hoepen bindt,
En de Koster houter duyven op Solder, wat ken hy mackelijcker doen,
En wat de Koster doet, weet al 't volck wel van mijn fatsoen,
Selden marcktdach coom ic inden Haegh, of ick bin daer vrolijck,
Maer de Schelmse Jonghe, segh ick, die besuchte Molijck,
Die selme nu hier oock comen maken swaricheyt,
Dan met me waghen en paerden heb ic meer mewaricheyt,
Wangt se kosten me oock al vry wat meer as hy,
'k Mistender noch gaeren een half dozijn met de moer daer by,
'k Las iens in ien Almanach, Weeldigh man songder wijff,
Dat stong me soo wel an, me vyndt toch wel sijn gherijf
Soo hier soo daer, een mensch vint over al noch degelijcke luy na sijn sin.
Tis een costelijcke tijdt, self winckel op te setten, het al vry wat in,
Dat vernemen de jonghe Snyers wel, die 't naeyen eerst opsetten,
En datset wat beter nae vernamen met een goet opletten
Eenighe zouwender trouwen nae mijn plomp vermoen,
Soo rueckeloos niet me duer gaen asse nou wel doen,
'k Zou aere wel berispen, en daer bescheydelijc af praten,
Wist ic waer ick me selve soo lang zou laten:
Maer me Keesje lijckewel is hy nerghens, waer of ick hem dan soeck,
Hoe louter heb ick van daegh geweest hier om me pancoeck,
't Selme wel heughen, al leefde ic hongdert Jaer nae den dach.

M. Bartelt comt uyt, den boer hem siende seyt voort.

Gans bloet me docht ick M. Bartelt weer sach,
Zou hy me wel burgher connen maken.

M. Bartelt seyt teghen twee ghetuyghen, die wat houdende aen d'een sy.

Houdje soo langh aen d'een sy.
Theeuw. Hy isser alleen niet, daer isser noch twee drie bij,
Zouwent wel dienaers wesen, denc ic, vande Procureur,
Dieme hier grabbelen zouwen, voor me Jonckers deur.

[p. 57]

M. Bartel. Ten is niet noodigh, dan ic selje de leus wel gheven,
Houdje hier slechs ontrent, daer is niet aen bedreven,
k Selt moghelijc met ghemac wel claren, toch soo ic soo niet en can,
Soo weet icje altijdt te roepen, soo tastje hem dan an,
We sellen hem een vrees an jaghen, ic zweer hem dat,
En cloppen hem een deel ghelts uyt sijn gat,
En wat wyder van cryghen dat sellewe verslempen,
We sellen hem met een Rechts gheleerde soo wat leeren schempen,
Maer de Camer most dicht wesen, we hebben immers allegaer een sin.
Theeuw. Tis best datje Kaes coopt, daer is gien bien in.
M. Bartel. Sus Keesjen, 'k tree met een authoriteyt na'em toe, houdtje byder hant.
Theeuw. Een, twee, drie treetgens in een saciertgen, 't vierde op de cant.

Teeuwis cruypt in een hoeck, M. Bartelt dat siende seyt.

Hic sibi Constius cruypt in een hoeck,
Troc hy sijn schouwers noch wat op hy raeckte wel heel in sijn broeck,
Die 'm nou tot onger sijn armen al comt, 't valt hem wel suer,
Sie een reys, hy crimpt, daer comt altemet een drollighe postuer,
Hy siet wel dat het hem ghelt, dan hy en weet niet waer heen,
Ombeschoften Reeckel, ordsis voor den dach, hier voor den dach ghy Deen
Voor den dach Teeuwis, nou as ien man, comt daer uyt de stoep,
Het de Karel 't Popelecy dat hy niet hoort hoe ick roep:
Teeuwis, Teeuwis segh ick, wat ick roep tis al verlooren,
Laet sien iens ksel hem van daer halen by de ooren:
Wat mach den Rekel voor hebben: nou as een man: Voor den dach hier:
Hoe wel ick verstuert ben evenwel dunctme ick lach schier.
Nam abstupuit: siet hy is schier doodt van vrees,
In een langen tabbaert vrienden, ghelijck as dees
Is ontsigh met reden: want de gheleertheyt, ho de geleertheit!
Ongeleerde daden sijn maer enckle verkeertheyt.

[p. 58]

Maer door de gheleerden werden Landen en steden geregiert.
Theeuw. Jae as dan de gheleerde luy wijs bennen, wort het wel bestiert:
Tot redgeren is een half geleerden dat een hiele wyse Baes is,
Bequamer, as een hiel gheleerde, dat een half backen dwaes is.
M. Bartel. Wel Teeuwis, ick docht dat je betovert waert, en datje niet hoorden,
Kenje spreken? Teeu. Jae 'ck God danc, door de cracht van u woorden.
Nou lieve M. Bartelt leestme toch wat inje boeckie,
Wangt de gheleertheyt isme rechtevoort een eeckigh doeckje:
Och ick krijgh elken oogenblieck schier een hardt vang,
Lieve M. Bartelt, wat is mijn dit een duere martgang:
'k Had al t'huys gheweest, maer mijn lieve jonghe Keesje,
Dat soete Jongetgien was alsulcken Geesje
Dat is ghenochtent hier mitme ghecomen in stee.
En ick ben de Jonghen quijt, nou ick hem eens breng me.
M. Bartel. Dit sy praten om me jou schelmery te slaen uyt het hooft.
Theeuw. Neen seeker M. Bartelt, ick bid je dat je me gelooft,
Daerom stae 'ck hier en neem hem waer gelijck een vaer behoordt,
'kHeb laten omroepen dat die 'm vindt sou brenghen aende Jonckers poordt.
M. Bartel. Hoe 't is of niet, 'tis alleens, ick heb inde sin,
Me Joncker te gaen openbaeren, jou en de juffers min,
En dat hy dan jou om te straffen dese bloedt schandt,
By de kop doe vatten, en soo hijt dan goet vandt,
Sou ick jou doen setten t'Amsterdam int tuchthuys.
Theeuw. Je mocht de nicker, loopt alje best met dat gerucht thuys.
Me Joncker gans bloet, me Joncker ick bid je houdt je mongt,
Pestilency weesje maer een goet gesel, 'k selje terstongt,
Een paer ouwe Nobels passen, datje swijcht.
M. Bartel. Knap haest je dan eer me Joncker siet dat jese krijcht.

Den Joncker comt vande jacht, Teeuwis hem siende seydt.

Ackermenten hy is ons te dicht op 't lijf,
M. Bartelt, M. Bartelt, neemt me hiele tas, maer rept niet vant wijf,

[p. 59]

Neemt me tas seg ic met gelt met al, over acht dagen koom ic je weer by
En haelt de rest weerom, maer spreeckt een woortgien int vly,
Maer laet my mit men Heer begaen, 'k sel hem een knoey gheven.

De tvveede uytkomst van 't vijfde deel, is

Joncker Barent, Krijn, Teeuwis, Meester Bartel, ende de Jonckers vrou:

der Joncker seyt.

Een exercitioens des Jechtens vallit mi te swoor, ic verfoey 't leven
Vondem gestodigen joger on recommandier das de jonge venten,
Krijn toe, du sie eyn mool wa sundt do voor zwie venten,
Mijn grouwelt sijndt moonders, on wen ich dat wust,
So sol ich spancieren goon, ond vernemen mir lust,
Wat zijnt voor ghesellen, Crijn hie her du loer.
Krijn. D'een is Meester Bartel je Neef, en d'aer is Theeuwis de Boer.
Joncker. O keyn mangel, 'k wert toe en goon 't seyn hupsche bosen,
Ponsoer mon Cosin, we sten ij wie tswey dwosen,
Wet mangelt dijn Teeuwis, woor vom gen ij niet in huys.
Theeuw. In huys gaen Heerschap, jae ick mocht de Droes,
Ic coom hier flus met ien Waeghen Houts,
En om wat Krom hout dat daer in is ghedwouts,
Is Juffer soo versteurt datseme Ros noch Waghen wil gheven,
Duncktje dat wel reen, of we de saeck nou aen men Heer bleven,
En dat het die nou selver maeckt soo ast hoort,
Hadmen Heer niet ghecomen, soo sou Miester Bartelt 't woort,
By me Vrou voor mijn hebben ghedaen.
Joncker. Keyn manghel Theeuwis, keyn mangel. Theeu. Seljese dan ontslaen.
Joncker. Jo warlich inder ijl, Krijn saghet dijn Vrou datse in stunt

[p. 60]

Hie bu me cueme, men ij datse dijn Rosse wil holden.
Theeuw. Jae soo hadset ghemundt.
Joncker. Neyn meynder zielen, do toe isse jo tho vroom.
M. Bartel. Dat segh ick oock al, se doetet om hem een schroom
En een angst an te jaghen, en om wat met hem te druylen.
Joncker. Jae wisselijck, wat sunt de Boeren hie voor uylen.

Juffrou komt uyt, en seyt.

Wat seghje van dien schelm, wellecom mijn harts lieve Joncker,
Bonjoer mijn Cousijn, wel Teeuwis 't wort immers al doncker,
Benje noch niet na huys, wat comje hier noch vraghen.
Teeuwis. Ey, ey Juffer, gheeft me me Ros en me Waghen,
'k Selje in de are weec voor 't Krom hout recht hout brenghen.
Juffrou. Dese reys mach ick het doen, dan ick selt niet meer ghehenghen,
Jou Kromhout t'ontfanghen, dat heb ick voorghenomen.
Teeuwis. 't Kromhout brant soo wel alst recht, alst by de vyer kan komen,
Laetje aers niet wijs maecken, mijn waer is goet,
Je sellet je noch beclaghen, dat jyer niet meer van op doet,
Voorseecker gaje op ien aer Jaer al weer an.
Joncker. Jo warlich Teeuwis dijn Holt is goet, wy wollen do me van,
Du bist den olden Knecht, i wette hoet huert.
Theeuw. Ja me Juffer weet het ooc wel, maer 't is nu huer buert
Datse me wat neemt te quellen, maer comtet iens slaegs,
'k Sel me niet staen of ic mal was, 'k leer nou wel Haegs,
By gat me Joncker jy bent noch ien eelen Baes,
Daer vuer sel ickje iens gaen bestellen ien exellente Haes,
Je sout iens uytcomen, se houwen bij onsent mit hoopen,
Maer toch, 't wort tijdt dat ic na huys toe ga loopen,
Eerme de nacht bevalt, dus allegaer ghenevent,
En ick wenschie allegaer een vrolijcke vastelevont.
Meester Bartelt ien woortjen, Calie la bocca seyt Jan.
M. Bartel. Hebt daer gien sorgh voor, wat binje veur een Man.
Theeuw. Hoort, hebje niet ien halve gulden, of ien dingh voor me te lien,
Je hebt me Tas, en ick en heb niet ien penningh aen ghelt.
M. bartel. Ick sal sien. Theeu. As ick wegh ga, sel ick je comen geven de hangt,
Dutether dan met ien abelheyt in, je hebt toch me Tas te pangt.

[p. 61]

Krijn comt en seyt.

Heerschap 'k heb Teeuwissen wagen en Paerden die hier waren gestalt,
Al weer gereet geset, gelijck ijs terstont bevalt.
Joncker. Dats goor wol, du bist mir eyn rechtschaffen ghesel,
Gohen Teeuwis en doe dus als jes plege. T. Dat beloof icje dat ic sel,
Je bent byget ien openborstich mensch, 'k meen jou men Heer,
Jy Juffer so as je dat Kromhout bevalt, so coopt me Cromhout weer.
Juffrou. 't Is wel Teeuwis, je maeckt ons hier al vry wat spoocks,
Maeckje om de Wagen en Paerden seecker soo veel roocks,
Datje Bartel Neef daerom al herwaert jaecht,
'k Hadjese wel ghegheven hadjer maer iens om ghevraecht,
Wat maeckt ons dese Reeckel hier gheraes, dese soete vaer,
Een Boer maeckt meer spuls as tien steeluy op me kaer,
Dat blijckt hier wel, want van dees iene Boer woelt het spel.
Theeuw. Niet waer Juffer, en die wat crijcht die voeltet wel,
Je bent noch al blijt toe, as de rasende Boeren wat comen brenghen.
Juffrou. Nou maecktje van hier, we mogen jou geraes hier niet gehengen,
Je bent ien potboef, en ien doortrapte loose Boer.
Theeuw. Weetje wat je bint Juffer, ien vuyle loose Hoer,
Hadieu Meester Bartel, Hadieu Juffer, Hadieu men Heer,
Hadieu allegaer.

De Boer gaet in, Joncker seyt.

Adieu Teeuwis, adieu Compeer.
M. Bartel. Ist Compeer, Cousijn, of geefje me dat toe op den hoop.
Joncker. Neen tis Comweer, Cousijn, ic hiel sijn leste kint te doop.
M. bartel. Tous les gentils hommes sont Cosins, toute moines freres,
Tous les vilains & Cokins sont Comperes.
Dat hebben de Francoysen ghemeenlijck in den mont.
Adieu mijn Cosijn. Jon. Wo toe so balt. M. ba. Maer ic moet terstont
Op ien comparicij wesen, by eenighe luyden van staet,
Salvete ergo. Juffr. Tot weersiens toe, Godt geef dat het u wel gaet,
Wy willen u niet verletten, terwijlt nu u uer is.

[p. 62]

Joncker. Plus valet slemp sluris quam tota sciencia Juris.
Desse Keerels seijnt eylingh heym doet was mit fessen is to slichten,
Wen ich eyn Soon had, er sol mijnder zielen studieren im richten.

Sy gaen ghelijckelijck binnen, Keesjen comt uyt, en seyt.

Hier coom ick recht voor me Jonckers deur sie ick aers wel,
Jaeck seecker, nu hoop ick ommers dat ick sel
By me Vaertgien comen, dieme in alle hoecken
En Winckels van de Stadt het loopen soecken,
Lieven Heer hoe bangh heb ick gheweest, en in watten ghetreur,
Ke daer sie ick wel te pas me Juffer veur de deur,
Die sel ick gaen vraghen, ofter me Vaertgien noch is,
Juffer is me Vaer hier. Juff. Neen hy Keesgien, maer ick gis
Dat jem an onse achter poort moghelijck noch selt sien.
Keesjen. Genacht dan Juffer. Juff. Hoort Keesjen hoort, segje vaertjen met ien
Dat Juffer seyt datje altemet iens om huer sout dencken,
En dat jer dat brengen sout, dat jer belooft hebt te schencken.
Keesjen. Wel, maer ic heb me moer wel hooren seggen, dat me Vaer sijn leven,
Hondert mael meer belooft het, as hy macht het te gheven.
Juffrou. Soo, soo heb ic dan anje Vaer hoor ic wel gien huel.
Keesjen. Neen je, hy gheeft niet, dats in beyde handen even vuel.
Juffrou. 't Is wel dan snappertjen, segtje vaertje genacht, doet je bootschap te degen.
Keesjen. 'k Selt wel doen Juffer, genacht van synent wegen.
Juffrou. Ick bin daer wel dapper duer gestreken van ien Boer,
Maer misselijck wat bloet dat icker weer iens me loer,
Die'ck dese streeck in de rechte breng, nou 't selme wel heughen,
'k Mach dencken daer is gien ongeluck, of daer is ien geluck teughen.

[p. 63]

De derde uytkomst, vant vijfde deel, is

Jan Soetelaar, Meester Bartel, een Rederijcker, en twee Sangers,

Jan Soetelaer alleen zijnde, seyt.

Daer sel ien koopgien an wesen, want gelt ist dat haer schort,
'k Heb altijd hondert gulden me nomen, en coom ic noch wat te cort,
Dat sel icker wel sennen, want ick en gheheng niet
Datse men yemant ontsnapt, ick gaje van de kreng niet,
Want 'tis reen dat elck sijn neersticheit doet,
Om wat te winnen, en op dit half ghestoolen goet
Ist beste profijt, daerom loopender soo veel na ruycken,
Dieder by get soo graeg op binnen, as ien Wou op ien Kuycken,
En op dese coop is voorseecker een sentjen winst,
Altijt ien derdendeel, dat is het alderminst,
Paerde Tuysschers wetent, in de Werelt gien groover boeven,
Dan ick moest wel letten op bossen, gallen, spatten, en overhoeven,
Al zijnser niet, 'k moet het evenwel segghen, want wy zijn gewent alle gaer te lieghen,
Want de Roskam is soo eel, hy sou sijn eyghen Vaer bedrieghen,
We sellender genoech toe seggen, en comter dan ien bloet en mient al waers dat
Die wort dan so louter bedroelt, songer aers gadt,
En coopt door anprysen ien Peert dat al te duer te geef is,
Maer ick hoor dat deuse Juffer al ien arghe teef is,
En datse alsoo wel een boef ken as ien boef huer.

Meester Bartelt comt met eenige andere uyt, Jan Soetelaer haer siende, seyt voort.

Holla, wat braetvogels comen ginder alree voor de duer,
't Is Monsuer Roemer, en d'aer Geen lant, die Voghel is soo dartel,
Kijck hier, de derde is ien Advocaet Meester Bartel,

[p. 64]

Dese luy bennen alle gaer harich, hier komt de Roskam by me kaer,
Bonne vie, Messieurs, bonne vie, wel van waer kom jy allegaer.
M. Bartel. Wij comen van ien avontuertjen. J. Soet. En ic souder garen om uyt,
Tot me Joncker van Grevelinckhuysen is rechtevoort buyt,
En groot profijt voor my te halen, so ick verstae door de meyt,
Want de Juffer hetse tot onsent ghesonden en me gheseyt,
Dat ick daer iens sou komen, want se had twee goe Paerden op stal,
Diese garen vercoopen sou, en dats ien dingh daer an ick vermal,
Al wat ick in de wereld heb, maer hier meen ick is profijt.
M. Bartel. Je comt al te laet. Jan Soetelaer. Al te laet.
M. Bartel. Jae te laet. Jan Soetelaer. Dat waer spijt,
Of geckje met me, 'kweet datser terstont noch waren.
M. bartel. Dats waer, maer se is soo nu met dese Paerden ghevaren,
'k Stae 't hier vast teghen dese Priesters en vertel:
Huye nochtent komter ien Boer soo ien fijn ghesel
Met ien Wagen houts en de Juffer is soo wat goet soens,
En den Huysman soo 't scheen lusten oock wel wat groens,
Wat wil ickje veel segghen. J. Soet. Houtet niet verhoolen.
M. bartel. Vn bon entendeur ne faut qui un demiparole.
J. Soetel. Hoe na kregense in me kaer soo wat behaghen?
M. bartel. Soo ist, en quijt was den Boer daer mee sijn Ros en Waghen.
Jan Soet. Dat is de rechte slach, dat hiet loeren,
Soo moet mense schueren die besuckte Boeren,
Dats me lief seecker dat de Juffer soo veul verstant het
Datse de Boer sijn Ros en Waghen daer voor te pant het,
Die sel icker nou gaen koopen of, om ien Appel om ien luer.
M. bartel. Vrient den Boer isser al mee duer,
Den Reeckel had rou coop, hy deed hem releveren,
Trouwen by 't Hof niet, maer met self te practiseren,
Een loose vont, en die soo wel als ick noch oyt heb ghehoort.
Jan Soet. Wat deed hy toch? M. Bart. Hy bleef sitten voor de Juffers poort,
En verwachteme Joncker die uyt was ter Jacht,

[p. 65]

En tegen die doe hy t'huys quam deed hy sijn klacht,
En bedacht ien loghen, en seyde de Juffer sijn Ros en Wagen hiel
Om dat het hout soo wat krom, slim, en niet hiel recht en viel.
De Joncker dat soo ien groot slodder is, dee dat heel vreemt,
En seyd teghen de Juffer ten is geen reen datje daerom sijn Waghen neemt,
Hy macht verbeteren, en op ien aer tijt wat meer houts op de Waghen leggen,
Daer stont de Juffer en keeck by haer neus, en dorst niet segghen,
De Boer liechtet, ick hebber voor by hem gheslapen.
Jan Soet. Wel dat is seker noch een quartier aen me Jonckers Wapen,
Wat schelm is dat, 'ken hoorde sulcx noyt mijn leven.
M. bartel. Soo ister ghegaen, se most den Boer sen Ros en Wagen gheven.
Jan Soet. Pestilency Meester Bartel, dat is voor mijn ien aarighe saeck.
M. bartel. Ja vrient den Boer isser al me deur, hy hiel geen marrige spraeck,
Dan ick, alsoo hy mijn sijn ongeluck eerst had komen klaghen,
Heb voor de borsten allegaer noch sorgh gedragen,
Want ick volgde den boer dicht van voor de Jonckers deur,
En ick dreyghde hem met de saeck te openbaren aende Procureur.
Waer over hy wacker te beurs teegh, alsoo 't sijn vermoen was,
Dat het my aers nerghens dan om ghelt te doen was,
En terwijl hy vast doende was en sijn schat over sach,
Siet, soo comt me Joncker van Grevelinckhousen op het slach,
En om dat die niet arghs en zou vermoen,
Wat wy twee daer met malcander hadden te doen,
En om dat het doen om ghelt te tellen qualijck quam te pas,
Dude hy me van ter syden in men hangt sijn riem en sijn Tas,
Die'ck hier onder mijn tabbert dus lang heb bewaert.
J. Soetel. Dat hebje warachtig noch excelent gheclaert,
Dats weer ien ding dat hiel nae me sin is,
Lustich ant tellen, en sien we wat daer in is.

[p. 66]

M. bartel. Se weeght al moey. J. So. Asse doet, ist goud 't wil verbrangt hoopen.
M. Bartel. Tis wat het is we sellen om 't ghelt gheen langt koopen.
Jan Soet. Voor al niet, maer by gants vijf-menten,
We mostent van avont met mekaer gaen leggen op lijf renten.
M. Bartel. Nou lustich aen tellen, maer mekaer te verclicken niet.

Jan Soetelaer siet watter in is, en seyt.

De duyvel haelt hem in een leeren sack, so ontvallen hem de sticken niet:
Jae sietme vry an, 't binne maer stientgies,
O bloedt, wat binnewe oock een diel lieven Heers vrientgies,
Datwe ons dus allegaer van een boer laten bedrieghen:
Hoe fix hadje dat M. Bartelt, as een handtvol vliegen.
Is dat ghelt? M. Bar. Tis dat ic niet seggen en wil, ic bin soo bues.
Jan Soet. Wel wat duncktje dats een haer in je nues,
Jae wel hier stae we vast en kijcken een ander maer aen,
En vernement de boeven soo zijnwer noch veel quaer aen,
Se willen ons ribsacken: dit is te grof.
M. Bartel. 'k Sette me voeten me leven niet meer op het Hof,
Soo 't gherucht onder de man quam: maer ick trock uyt den Haegh.

Jan Sootelaer haelt een Tafelboeck voort, ende seyt.

Laet sien ick moet dit teeckenen, tis van daegh,
Den vierden Februarij, by Lichtmis, sel ick het onthouwen.
M. Bartel. We mostent niet luyt roepen, maer slaent inde beste vouwen:
Nou Messieurs, al het den Boer ons ghespeelt dese part,
Daerom niet te treuren, gaen we drincken de swaricheyt vant hart:
Kom, com Roskam, gaewe daerse ons eens schencken.
Jan Soet. Ten mach mijn niet bueren. M. Bart. Dat ken ick wel dencken:
Hadt het maer wijncoop gheweest op den Boer sijn Tas.
Jan Soet. Alst vry lach is comtet mijn altijdt wel te pas:
Daerom alsje een dofjen weet, ontbietme, 'kselme laten bueren.

M. Bartel gaet binnen, Jan Soetelaer blijft alleen buyten, ende seyt.

O bloedt, dit is te schoon, zou ick dit swyghen, neen, neen, lueren,

[p. 67]

Soo haer te laten mompen van een boer, van een Dijcker:
Siet daer gae ickje tyen terstont nae een Rederijcker,
Diemeder een Lietgien of maeckt voor een paer blancken,
Hier woonter een, as ic die een dubbeltgen gheef, sal hy me bedancken,
Tis sulcken Gheest, hy seltme aerdigh dichten,
Tis een van de principaelste, die de Haeghsche Camer stichten,
'k Selder aenkloppen, en vertrecken hem dit stick.

Jan Soetelaer clopt, de Rederijcker seyt, binnen zijnde, aldus:

Wie clopt daer? J. Soet. Doet op al vrient maer ick:
Knap as een man doet op, hier is ghelt voor je te winnen.

Rederijcker comt en seyt.

Soo eelen Baes, benje daer, wel Roskam com binnen:
Comt: wat hebje te segghen, dit buyten duer staen verdrietge.
Jan Soet. Niet, niet, je moet me terstont gaen maken een Lietge,
Van een pots, die daer ghebuert is van een Joffer en een Boer.
Rederijc. Mit een veegh, segh maer hoe de Joffer met hem voer,
Terstont sal ickje gaen setten de saeck int dicht,
Maer laet ons in huys gaen uyt het volcx ghesicht,
Op datse niet vermoen uyt wiens koker dat het comt.

Twee jonghens comen uyt vermomt, met een Rommelpot eenen blaes aen een stock: den Rederijcker haer siende, seyt voort:

Wel te pas comen hier een deel Vastelavonts Sanghers vermomt,
Die mochtjet laten singhen voor wat nieus op de straet:
Doet toe de duer, en seghtme hoe 't spraeckje gaet.

Dese twee jonghens comen spelen op de Rommelpot en Snaer, en singhen voor eenige dueren:

Geeft my een pancoeck uyt de pan, ho man ho:

en soo voort: Jan Soetelaer comt daer naer uit met het lietgen inde handt, ende seyt daer in siende, aldus:

Aerdigh byget, terstont most dit door de heele stadt wesen.

[p. 68]

Jonghe, Jonghe, hoort wat, kenje wel wat leesen,
'k Heb hier een nieu lietge, dat zou ickje gheven.
Jonghen. Jae'ck mannetgen ist aers wat per fect geschreven.
Jan Soet. Kijck een reys, tis hiel moy, maer kenje wel singhen.
Jonghen. Souwe niet singhen connen, dat benne me dinghen,
Me maet dierf singhen teghens yemant om prijs.
Jan Soet. Jae maer Jonghen dit is al een nieuwe drollighe wijs:
'k Selse wel iens nueryen, sing jeise dan naer.

Jan Soetelaer begint de wijs vant lietge te muerien, de jonghe seyt.

He, die wijs kon me maet wel over een jaer
Ey mannetgen geefje ons dat lietgen we wetent je danck.
J. Soetel. Ick geef je 't lietgen, en hou daer elck noch een blanck,
Gaet singhen terstont voor de duer vande Joncker,
Ick selje hier blyven staen wachten int doncker,
En hooren je singen, ast uyt is komt dan weer by me.
Jonghen. We sellent je wel lustich gaen klaren sonder lyme.

Jan Soetelaer gaet wat aen d'een syde, de jongers gaen voorde duer vanden joncker en beginnen te singhen.

Een boerman had een domme sin,

Daer op schafte hy sijn gewin,

Het voer een boer uyt weye,

Hy brocht sijn Heer een voeder hoy,

Sijn vrou de koele meye.

De boerman op de hove tradt,

De vrou op hooger tinnen lach,

Sy lach op hoogher saele,

Mocht ick een korten wijl by u sijn,

Ick gaf u mijn ros mijn waghen.

De vrou de reden soo haest vernam,

[p. 69]

Sy liet den boerman comen aen,

Soo heymelijck en stille,

In een kleyn duyster kamerkijn,

Daer deede sy twee haer wille.

Doen hy sijn willetgen hadde gedaen,

Den boer most vande kamer gaen,

En hy bestont te klaghen,

Ick segh dat het een als het ander is,

Mijn rout mijn ros, mijn waghen.

De Heer quam van der jacht gereen,

Hy hoorde den boerman klaghen seer,

Hy hoorde den boerman klaghen,

Ghy segt dat het een als het ander is,

De waerheyt wilt mijn ghewaghen.

Den boer had haest een loogen bedocht,

Ik had een voederken houts gebrocht,

Daer was een krom hout onder,

Ic seg dat het krom alst rechte brandt,

Alst by de vier can koomen.

Hierom was u vrouw op mijn soo gram

Dat sy mijn ros mijn waeghen nam,

Om sulcke kleyne schulde,

Ick bid u lieve Heere mijn,

Verwerft mijn u vrou haer gulde.

De Heer ginc voor sijn vrouwe staen

Wat heeft u den schamelen boer gedaen

Schaemt ghy u niet de sonde,

Geeft hem sijn ros sijn waghen weer,

Laet hem varen tot sijn kinderen.

[p. 70]

Rijt heene rijt heene goet boerman mijn

Het eerste sal u vergeven sijn,

Rijdt heene dijnder straten,

En komt soo weder als ghy meucht,

Brengt ons dat krom hout vaecke.

Den boerman over der heyde reedt,

Hy hief op en sanck een liedt,

Hy sanck met luyder keele,

Ick heb mijn krom houdt wel verkoft

En al tot myne wille.

't Liedtgen uyt sijnde, comt Jan Soetelaer voor den dach, ende seyt als volcht.

Wat segje vande lecker, dat was de rechte slach,
Hoort sulcken pots seecker niet te komen voor den dach,
Al waert me selven ghebuert 'k sout niet kennen heelen,
Neen ick seecker, al soudender de Rederijckers een spul of speelen,
Want tis recht een ding om 't volck te vertoonen,
Daer in men gewaer werdt hoe die rabauwery sijn selfs kan loonen,
En dat die die een ander meent te bedrieghen door sijn list,
Van die hy meent te bedrieghen, bedroghen wert eer hy 't gist.

Teghen de Sangers seyt Jan Soetelaer, nu voort aldus.

As een man gaeuw eweg eer dattet de luy mercken,
Maer past datje morghen om dees tijt hier weer bent by de wercken.

Injuria ulciscenda obliuione fecit.

S. Coster.

1360. II dar daermen.
1374. II, V datser.

1395. II so leeren.
1397. V bin in.
1398. II De woorden ‘sus Keesjen’ ontbreken.
1400. II conscius. III, IV, V. Consius.
1403. III, IV, V hoe hy crimpt.
1405. II Orsus. III, IV, V adsis.
1412. II obstupuit. III, IV obstupvit, V obstupavit.
1415. Deze regel ontbreekt in I en II.

1416. II Ja door de geleertheyden. IV, V Want door.
1418. II regeeren.
1423. I eertich.
1430. III, IV, V Dit sijn parten.

1447. I En haelt.
1449. II exercitioen.
1452. I moorders. II moonanders. III, IV, V Maanders.
1453. II, III, IV, V ond nemen.
1456. I, II borsten.
1457. II wie sten.
1468. II So warlich.

1503. I, II, III, IV, V. Teeuwis en.
1504. II gelijck je. III, IV, V gelijck jij.
1524. II geefje mee V geefje em.
1525. II, III, IV, V Compeer.
1527. II, III, IV, V vilains amp; Moines.
1531. I 'k wensch dat het.

1534. II seynd stevich heyn do mit ferren. III, IV, V doet was mit fressen.
1540. V O lieve tijt.
1548. I sijn bueren.

1570. II gewent te liegen.
1573. IV, V alwaerts.
1578. III, IV, V Roemen.

1580. In III wordt deze regel door M. Bartel gesproken; in IV en V spreekt Bartel de Fransche woorden en zegt Jan Soetelaar. ‘Wel van waer kom jy allegaer?’
1598. II qu'un.
1609. III, IV, V en die soo abel.

1615. II, III, IV, V ien goet. V flodder.
1617. III, IV, V meerder.
1623. III, IV, V warrighe.
1624. I morrighe.
1627. II tot voor.
1636. III, IV Ende hy. V Gaf hy.

1645. V ant tellen.
1653. II mekaer aen. V malkander maer.
1667. II, V 'k seltme.

1672. III, IV, V as ick een.
1688. III, IV, V 't sproockje.
1689. V met een Rommelpot en een blaes aan een stock. II ho man ho: etc.

1696. II durf. II, IV, V te neuryen.
1700. III, IV, V weten.
1715. IV, V Ick gaf mijn.

1717. IV, V komen an.

1764. I, II, III, IV gaeuwe weg.
1765. III, IV, V In juria.