basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Kruisbroeders
spelwijze in bron(nen):
'gheselscip van den Heleghen Cruuce Ons Heeren' (1514)
varianten:
'Gheselscip van den Heleghen Cruuce Ons Heeren' (1514); 'ghezelscepe van Minlijc van herten door 't Cruuce Ons Heeren van Curtrijcke' (1516); 'den Crucebroeders' (1516); 'Cruusbroers' (1561)
zinspreuk:
'Minlijc van herten duer 't cruuce ons Heeren' (1516)
gebruikte code:
KOR3
patroonheilige:
H. Kruis (1514)
vroegste bronvermelding:
1514
gedoopt:
09-08-1516
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Kortrijk
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
gewest:
Vlaanderen
korte geschiedenis
Op 9 mei 1514 kregen de 'deken, bereckers ende 't ghemeene gheselscip van den Heleghen Cruuce Ons Heeren' een reglement van de magistraat. Daaruit blijkt dat ze voorheen als broederschap actief waren en verantwoordelijk waren voor het opvoeren van Passiespelen op de Sacramentsdag. De kamer had een kapel in de wijk Overbeke, wat kan wijzen op een band met de 'ghezellen van Overbeke', die reeds in de stadsrekeningen van 1424-1425 vermeld werden. Op 9 augustus 1516 kregen de 'Crucebroeders' een doopbrief van Alpha et Omega uit Ieper. 'Den gulden van den Cruuse' nam deel aan de wedstrijd in Brugge in 1517. In 1561 maakten de drie kamers van Kortrijk op aandringen van de magistraat een gemeenschappelijk reglement. In 1593 verbood de magistraat de drie kamers om te spelen. Dit verbod werd opgeheven in 1596. De drie kamers traden opnieuw op in de Sacramentsprocessie van 1608.
documenten
reglementen:
- Gildenbrief verleend door de magistraat van Kortrijk (9 mei 1514): origineel verloren/ afschrift: Privé-bezit, Gildenboek Kruisbroeders (17de eeuw), 13r-14r/ editie: 1. Snellaert 1839, 11-13; 2. De Potter 1874, 41-43 [1514 KOR3].
- Doopbrief verleend door de Ieperse hoofdkamer (9 augustus 1516): origineel: Rijksarchief Kortrijk, Oud Stadsarchief Kortrijk, nr. 3970/ afschrift: Privé-bezit, Gildenboek Kruisbroeders (17de eeuw), 14r-15r/ editie: De Potter 1874, 44-46 [1516 KOR3].
- Gemeenschappelijk, berijmd reglement voor de drie kamers verleend door de magistraat van Kortrijk (11 december 1561): origineel: Rijksarchief Kortrijk, Oud Stadsarchief Kortrijk, nr. 3971/ editie: 1. Snellaert 1839, 14-17; 2. De Potter 1874, 48-50 [1561 KOR1+2+3].
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
- Akte van de pastoor, ontvanger en kapelanen van de Sint-Maartenskerk van Kortrijk, waarin bepaald wordt dat het altaar van De Kruisbroeders overgebracht wordt van het Sint-Niklaashospitaal in Overbeke naar de Sint-Maartenskerk (22 november 1558): 1. gecollationeerd afschrift (16de eeuw): Rijksarchief Kortrijk, Fonds Sint-Maartenskerk, nr. 307; 2. Privé-bezit, Gildenboek Kruisbroeders (17de eeuw), 15r-17r/ editie: Sevens 1911, 160-63.
verantwoording
broncitaten:
literatuur:
Kops 1774, 323; De Laserna Santander 1809, 172; Schotel 1871, 265; Van Elslander e.a. 1944, 16; Van Elslander 1968, 38.
Snellaert 1839; De Potter 1874; Sevens 1911; Sevens 1929; Steurbaut 1961; Vancolen e.a. 1990.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd