basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Heilige Geest
spelwijze in bron(nen):
'ghesellen vanden Crancbestiers' (1445); 'den ghezellen vander Royaerds' (1458); 'ghilde vanden Helighen Gheest' (1570)
varianten:
'ghesellen van den Crancbestiers' (1445); 'den ghezellen van den Royaerds' (1458); 'ghilde van den Helighen Gheest' (1570); 'Helichsgheest ghilde' (1528)
zinspreuk:
gebruikte code:
OUDB
patroonheilige:
H. Geest (1528)
vroegste bronvermelding:
1445
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Oudenburg
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
gewest:
Vlaanderen
korte geschiedenis
De 'ghesellen van den Crancbestiers' namen in 1445 deel aan de Sacramentsprocessie van Oudenburg. Op 27 mei 1457 kwamen in Oudenburg 'den ghesellen van der Rethoriken van tien steden' spelen. In 1458 is in de stadsrekeningen van Oudenburg sprake van 'den ghezellen van der Royaerds'. Het gaat hier waarschijnlijk om een andere naam voor 'de Crancbestiers'. In de stadsrekeningen van 1459 is voor het eerst sprake van den 'ghezellen van der Retoryke'. In de stadsrekeningen van Oudenburg van 1470 is sprake 'den ghezellen van der tytele van den Crancbestiers'. De 'Rethorycke van Oudemburch' nam in 1498 deel aan een wedstrijd in Nieuwpoort in het kader van de Sacramentsprocessie. De 'Cranckbestiers van Oudeburch’ traden in 1527 op op een gelijkaardige wedstrijd. In de stadsrekeningen van Oudenburg van dat jaar wordt vermeld dat de 'ghilde van der Rethorijcken' naar Nieuwpoort trok. In de stadsrekeningen van Oudenburg van 1528 wordt voor het eerst over 'de ghildebroeders van 's Helichsgheest ghilde' gesproken. Er is een inventaris uit 1570 bewaard van 'de ghilde van den Helighen Gheest'.
Na de godsdiensttroebelen besliste de magistraat in 1616 opnieuw een toelage te verlenen aan de kamer. Deze toelage werd na drie jaar weer stopgezet.
documenten
reglementen:
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
- Inventaris van grondbezit, cijnzen en renten (november 1570): Rijksarchief Brugge, Aanwinsten nr. 712 (olim 1971).
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 37632, stadsrekeningen Oudenburg 1445-1446, 9v:
[Sacramentsprocessie, 28 mei 1445]
‘Item upten zelven dach ghesconcken den ghesellen van den Crancbestiers alsy metten Heleghen Sacramente omme gheghaen hadden 1 kanne wyns, valet 14 s.par.’
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 37644, stadsrekeningen Oudenburg 1457-1458, 9v:
[Sacramentsprocessie, 27 mei 1457]
‘Item aldoe ghesconcken den ghesellen van der Rethoriken van tien steden die allen quamen verchyeren de processie ende spelen om prijs, te wetene die van Ghend, die van Brugghe, die van Berghen, die van Veurne, die van der Nieupoort, die van Dixmude, die van Ghistele, die van Leffinghe, die van Oostende, die van Ettelghem elken 2 k. wijns val. 18 lb. par.’
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 37645, stadsrekeningen Oudenburg 1458-1459, 17v:
[Sacramentsprocessie]
'Item upten zelven dach ghesconcken den ghezellen van der Royaerds, hier van der stede, alsij metten Heleghen Sacramente omme gheghaen hadde, 2 kannen wijns, valet 12 s.par.'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 37646, stadsrekeningen Oudenburg 1459-1460 n.s., 16v:
[Sacramentsprocessie]
'Item upten zelven dach ghesconcken den ghezellen van der Retoryke alsij esbatementen ghemaect hadden in de processie van der voors. Heleghe Sacramente, 2 kannen R. wijns, ten voors. prise, valet 30 s.par.'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 37657, stadsrekeningen Oudenburg 1470, 17r:
[Sacramentsprocessie, 22 juni 1470]
'Item ten zelven daghe ghesconcken den ghezellen van der tytele van den Crancbestiers hier van der stede die zeere scone ende costelijke speylen speylden, 2 kannen wijns te 6 s. par. den stoop. Valet 24 s.par.'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 36796, stadsrekeningen Nieuwpoort 1498-1499, 23v:
[Sacramentsprocessie, 28 juni 1498]
'de Rethorycke van Oudemburch'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 36825, stadsrekeningen Nieuwpoort 1527-1528, 25r:
[Sacramentsprocessie, 30 juni 1527]
'de Cranckbestiers van Oudeburch'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 33709, stadsrekeningen Oudenburg 1527-1528, 15r:
'Item ghesconcken die van der ghilden van der Rethorijcken deser stede doen zij te prijse trocken ter Nieupoort thulpenwaerts van hueren costen 12 lb.par.'
18r 'die van der Rethorijcken' voor het spelen op het koningfeest van de wet
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 37710, stadsrekeningen Oudenburg 1528-1529, 15v:
'Item eerst ter conijnc feeste van die van der wet ghesconcken de ghildebroeders van 's Helichsgheest ghilde die diveersche esbatementen ende ghenouchten speelde 2 cannen Rijnschs wijn te 11 s.par. den stoop, compt 44 s.par.
Item die vande gheselscepe van der Rethorijke ten daghe van huerlieder cuenijncfeeste ghesconcken twee kannen wijns ten prijse als boven naer costume 44 s.par.'
11v 'Item up den Palmezondach die van 's Helichgheest ghilde omme zekere verstandelic speil thebbene voor 't stathuus, ghesconcken 24 s.par.'
literatuur:
BB 1891-1923, 126; Van Elslander e.a. 1944, 18; Van Elslander 1968, 44.
Feys en Van de Casteele 1873-78.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd