Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1928

[p. 35]

Levensbericht van Mr. Dr. J.B. Breukelman.
1856-1928.

Nu de Maatschappij der Nederlandsche letterkunde mij heeft uitgenoodigd, een beknopt overzicht te geven van het leven van mijn ouden vriend Breukelman, met vermelding van hetgeen hij geschreven heeft, moet ik eerst even bij zijn voorgeslacht stilstaan.

De familie Breukelman is van Duitsche afkomst. In 1730 werd Johan Bertram Bröckelmann - die te Hattingen in Westfalen geboren was en die zich later Breukelman noemde - poorter in Rotterdam. Zijn kleinzoon Christiaan Willem Breukelman, makelaar, lid der firma M. & C.W. Breukelman, huwde op 23 Augustus 1854 Cornelia Albertina Adriana van Charante. Uit dit huwelijk werd op 8 October 1856 Jan Bertram Breukelman - aan wien dit levensbericht gewijd is - geboren. Hij was de oudste zoon in een gezin, dat - ik laat een tweetal vroeg gestorven kinderen buiten rekening - ten slotte vier zonen en vier dochters telde; slechts twee zoons zijn nu nog in leven¹.

Het jongske bezocht eerst de bewaarschool van juffrouw Rozenraad en later de school van den heer A. Dirksen. Toegelaten tot de Hoogere Burgerschool, - de eenige, die de gemeente Rotterdam destijds had, - waarvan de heer J.P.A. François directeur was, doorliep Jan Bertram de verschillende klassen. In dien zelfden tijd genoot hij godsdienstonderwijs van den predikant bij de Nederduitsch-Hervormde Gemeente W. Francken Azn,. die tot de ‘Middenpartij’ gerekend werd - wij zouden zeggen: die de Evangelische richting was toegedaan - maar van alle partijschap afkeerig was, zooals men leest in het Biographisch Woordenboek van Protestantsche Godgeleerden in Nederland.

Reeds in die dagen gaf onze Breukelman blijk van groote belangstelling in de geschiedenis, een leervak, waarbij zijn buitengewoon sterk geheugen hem wonderwel te stade kwam.

1 Aan hen dank ik eenige gegevens, waarvan ik voor dit levensbericht gebruik heb gemaakt. Ook betuig ik hier mijn dank aan mevr. de weduwe Breukelman en aan anderen, - waaronder Prof. dr. H. Blink - die mij inlichtingen verstrekt hebben.

[p. 36]

Met goed gevolg deed hij eindexamen.

Ondertusschen was er in de plannen voor zijn toekomstige loopbaan verandering gekomen: het besluit werd genomen, dat hij in de rechten zou studeeren. Dank zij vooral de lessen van den hoogst bekwamen dr. H.J. Polak, later hoogleeraar te Groningen, die destijds nog leeraar aan het Rotterdamsch gymnasium was, verkreeg onze toekomstige rechtsgeleerde voldoende kennis van de oude talen om het staatsexamen met een goeden uitslag af te leggen. Op 4 October 1876 werd hij als student te Leiden ingeschreven. De wet van 28 April 1876 (Staatsblad no. 102), tot regeling van het hooger onderwijs, was toen nog niet in werking getreden - eerst op 1 October 1877 zou dat geschieden - en men leefde nog onder het besluit van 2 Augustus 1815, waarbij de organisatie van het hooger onderwijs in de Noordelijke provinciën was vastgesteld, in de wandeling ‘organiek besluit’ genoemd. Onze student, die bij een winkelier in sigaren, genaamd Van Wijk, wonende in de Haarlemmerstraat no. 18, kamers had betrokken¹, legde met goed gevolg op 19 December 1876 zijn klein mathesisexamen af, waarna hij op 26 Mei met zijn propaedeutisch van de letterkundige vakken - die destijds in Leiden vertegenwoordigd waren door mannen als Cobet, Pluygers, Fruin, Dozy en De Vries (ik noem maar enkelen) - tot de rechtsgeleerde overging.

Op 8 October 1878 - juist op zijn verjaardag - legde hij met goed gevolg het candidaatsexamen af.

Na het candidaats volgden nog twee examens: het doctoraal examen in de rechtswetenschap en het doctoraal examen in de staatswetenschep, die onze candidaat, onderscheidenlijk in 1880 en 1881, met een goeden uitslag aflegde. Vooral de colleges van Buys had de student Breukelman - die zich meer aan de studie wijdde, dan dat hij aan het zoogenaamde studentenleven deelnam: hij leefde zeer geregeld - met groote belangstelling gevolgd².

Den 16^den Januari 1882 promoveerde onze dubbele doctorandus na verdediging van een academisch proefschrift, getiteld: ‘Het voortgezette Delict, naar aanleiding van art. 56 van het Wetboek van Strafrecht (Wet van 3 Maart 1881, Stbl. 35)’, en 26 stellingen tot doctor in de rechtswetenschap en van 33 stellingen tot doctor in de staatswetenschap. Hiermede was een einde gekomen aan zijn studententijd, een tijdvak, waaraan hij in later jaren nog steeds met genoegen terugdacht. Nooit heeft hij zijne oude club-

1 Ik voeg hierbij, dat hij die kamers is blijven bewonen, toen later de hospes door een hospita vervangen werd; hij heeft ze pas verlaten, toen hij afscheid nam van Leiden.

2 Naast Buys dienen hier, als wij aan de Leidsche rechtsgeleerde faculteit dier dagen denken, de namen genoemd te worden van Modderman en Vissering - reeds in 1879 door Van der Hoeven en Greven opgevolgd -, Goudsmit en Van Boneval Faure.

[p. 37]

genooten vergeten; met sommigen hunner is hij gedurende zijn verder leven door trouwe vriendschap verbonden gebleven.¹

Intusschen was reeds vóór zijne promotie een nieuw tijdperk in Breukelmans leven ingetreden.

Acht dagen vóórdat hij promoveerde, trad hij in staatsdienst: bij Koninklijk besluit van 8 Januari 1882 werd hij benoemd tot Commies van Staat bij den Raad van State. Destijds gold de eisch nog niet, dat wie voor die betrekking in aanmerking wilde komen den graad van doctor in de staatswetenschap, in de rechtswetenschap of in beide rechten aan een Rijksuniversiteit of daarmede door de wet gelijkgestelde inrichting binnen het Rijk moest verkregen hebben. Eerst de Wet van 11 Juli 1884 (Staatsblad n^o. 122) heeft dien eisch gesteld. De benoembaarheid tot de betrekking van Commies van Staat werd nog in 1882 verkregen door een examen, bestaande uit een mondeling en een schriftelijk gedeelte: uit het mondeling examen moest blijken van ‘voldoende algemeene kennis van het Nederlandsche staats- en administratief regt, van de regering der kolonien en bezittingen van het Rijk in andere werelddeelen, van de staathuishoudkunde, en van het volkenregt’; het schriftelijk examen moest het bewijs leveren van ‘bedrevenheid in den Nederduitschen stijl en van geschiktheid tot behandeling van een of ander op te geven onderwerp van staats- of volkenregt’.

Op raad van zijn leermeester Buys onderwierp Breukelman zich aan dit examen. Hij doorstond de vuurproef niet glans, wekte zelfs door zijn opstel over het Tractaat van Weenen de bewondering der examinatoren op, en werd benoemd.

De jonge ambtenaar verhuisde nu naar Den Haag en betrok kamers bij den sigarenhandelaar Van Eyk (alweer een sigarenhandelaar!) op den Stationsweg tegenover het Huygensplein (n^o. 59). Daar woonde hij beneden achter den winkel: zijn zit- of studeerkamer lag aan den tuin en was niet onaardig, maar zijn slaapvertrek was al heel klein. Daar ook liep ik vaak bij hem aan (ik woonde in zijne buurt), nadat ik hem in 1884 had leeren kennen. Ik had hetzelfde examen moeten afleggen als hij en was in het begin van dat jaar zijn ambtgenoot geworden.

Wij konden het best samen vinden en ergerden ons niet aan elkaars eigenaardigheden.²

Een kleine terugtred zij mij hier vergund.

In de dagen, toen Breukelman zijn ambt bij den Raad van State aanvaardde, was de waardige jhr. mr. G.C.J. van Reenen

1 Een hunner, mr. J.G. Wurfbain, heeft de goedheid gehad, mij eenige gegevens voor dit levensbericht te verschaffen.

2 Wij gingen weinig samen uit, doch toen het in 1886 voor het laatst Haagsche kermis was, heb ik op zijn voorstel, in een tent op de Prinsegracht met hem de lotgevallen van een vroolijken rentenier bijgewoond.

[p. 38]

Vice-President;¹ van de leden noem ik, om mij tot enkelen te bepalen, mr. H.C. Verniers van der Loeff - die spoedig daarna tot lid van de Tweede Kamer gekozen, den Raad weder zou verlaten - mr. C.H.B. Boot, jhr. mr. W.A.C. de Jonge, mr. A.J. Swart, mr. H.J. Smidt, mr. G. de Vries Azn., mr. J. Heemskerk Azn., die reeds in 1883 als hoofd van het naar hem genoemde Ministerie zou optreden. Mr. J.J. Beaujon was Secretaris. Deze werd zes jaar later, in 1888, opgevolgd door den Referendaris mr. G. Royaards. Hoe levendig herinner ik mij nog dien bekwamen en welwillenden man. Hij was ongehuwd en woonde op kamers in de Hofstraat. Voor mr. Breukelman was hij een oudere - ik zou haast zeggen: vaderlijke - vriend; vaak vroeg hij hem des zomers mede op de reisjes, die hij in den vreemde deed; van die uitstapjes (eens zelfs naar de Dolomieten) wist onze Commies van Staat met zijn drogen humor soms grappige bijzonderheden te vertellen.

Voor den Raad van State brak een gewichtige tijd aan, toen hij in 1889 ten gevolge van de ziekte van Koning Willem den Derde belast werd met de waarneming van het Koninklijk gezag. En ook veel jaren later, nadat de wereldoorlog was uitgebroken, had de Raad het niet gemakkelijk. Intusschen waren, in normale dagen, de werkzaamheden van mr. Breukelman niet zóó druk, of hij kon nog wel tijd vinden voor velerlei anderen arbeid, waarop ik straks terugkom.

Van zijne ambtelijke loopbaan valt verder niet heel veel mede te deelen. Hij was voornamelijk werkzaam bij de afdeeling Financiën en de afdeeling Buitenlandsche Zaken. Zijn kennis op het gebied van internationaal recht kwam hem bij de werkzaamheden, die hij voor de laatstgenoemde afdeeling te verrichten had, uitnemend te stade. In 1905 werd hij bevorderd tot Referendaris.

Onder vele blijken van belangstelling herdacht hij in 1922 zijn veertigjarige ambtsvervulling. Bij die gelegenheid werd hij benoemd tot Officier in de orde van Oranje-Nassau. Ook zijn zeventigste verjaardag ging niet onopgemerkt voorbij. Tegen 1 Januari 1927 verkreeg hij zijn eervol ontslag; maar ook nog daarna bleef hij zijne ervaring en veelomvattende kennis ter beschikking stellen van het college, waarvan hij, die oude banden moeilijk kon verbreken, niet best kon scheiden.

Mr. Breukelman is niet zijn heele leven op den Stationsweg blijven wonen. In (of omstreeks) het jaar 1900 verhuisde hij naar de Lange Beestenmarkt (n^o. 103), waar hij bij den heer L.F.G.P. Schreuder, Referendaris bij het Departement van Binnenlandsche

1 Na den dood van jhr. mr. Van Reenen, heeft mr. Breukelman nog onder vijf Vice-Presidenten gewerkt: jhr. mr. J. AE. A. van Panhuys, jhr. mr. J.W.M. Schorer, jhr. mr. P.J. van Swinderen, jhr. mr. A. Roëll en mr. dr. W.F. van Leeuwen.

[p. 39]

Zaken, de bovenkamers betrok, vroeger door zijn vriend mr. A. Telting bewoond.

Veel grooter was de verandering, die in 1902 in zijn leven kwam. Op 27 Maart van dat jaar trad hij in het huwelijk met Maria Wilhelmina Magdalena van der Schuyt. Het echtpaar betrok een huis op den hoek van de Nassau-Dillenburgstraat en de Nassau-Ouwerkerkstraat. Daar werd op 10 Maart 1906 hun eenige zoon - thans student te Delft - geboren, en ik kan mij nog best herinneren, hoe ik, een paar dagen later, met mr. A. Telting den gelukkigen vader vergezelde naar het stadhuis om van die heugelijke gebeurtenis aangifte te doen, met mededeeling dat de jonggeborene zou heeten: Willem Adriaan.

Jarenlang - tot zijn dood toe - heeft mr. Breukelman het bovenbedoelde hoekhuis bewoond.

Als ieder mensch werd hij ouder, maar de gebreken des ouderdoms kwelden hem niet. Ziek was hij zelden. Voor de sport voelde hij - geloof ik - niet veel, maar hij was van zijn jeugd af aan een onvermoeid wandelaar.

In 't begin van Januari 1928 wierp een longontsteking hem op het ziekbed; en den 15^den dier maand maakte de dood een einde aan zijn werkzaam leven. Onder vele blijken van belangstelling werd zijn stoffelijk overschot op Woensdag 18 Januari in zijn geboortestad op de begraafplaats Crooswijk ter aarde besteld. Zijn zwager M.G.F. Langlois van den Bergh, de Secretaris van den Raad van State jhr. mr. dr. J.D.H. de Beaufort en zijn oude vriend mr. I. Mortier Hijmans spraken woorden van deelneming, lof en waardeering.

Mr. Breukelman was een man van groote kunde, een braaf huisvader, een trouw vriend, en een goed mensch; in den omgang ietwat stug, schijnbaar barsch, maar dan toch alleen schijnbaar, zooals mr. Mortier Hijmans - die ook op zijn vis comica wees - terecht bij zijne uitvaart getuigde; in werkelijkheid welmeenend, hartelijk en hulpvaardig; hoofsche vormen had hij niet, maar hij bezat een gemoedsbeschaving, die misschien menig hoveling hem zou kunnen benijden.

Afkeerig van alle uitersten, gevoedsterd in de school van Buys, stond hij in het staatkundige het dichtst bij de vrije liberalen, bij mannen als Mees en De Beaufort.

In het godsdienstige was hij de moderne richting toegedaan. Aanvankelijk Hervormd, heeft hij zich later aangesloten bij de Remonstrantsche Broederschap. Ook bezocht hij wel de godsdienstoefeningen van den Nederlandschen Protestantenbond.

Thans nog het een en ander over hetgeen mr. Breukelman buiten zijn ambtelijk en huiselijk leven heeft verricht, en dat is niet weinig.

Onlangs heeft prof. mr. C.W. de Vries in het Rechtsgeleerd Magazijn een hartelijk woord aan zijn nagedachtenis gewijd. Daarin

[p. 40]

wijst die hoogleeraar - vroeger zijn ambtgenoot - er op, hoe verdienstelijk Breukelman zich gemaakt heeft door zijne voortzetting wan Lagemans' Recueil des Traités¹ - indertijd zoo vaak door Prof. Oppenheim op zijn colleges te Leiden aangehaald - en door zijn Rechtspraak op de Tractaten, de Wetten op de Vreemdelingen en het Nederlanderschap, in Léons Rechtspraak verschenen, waarnaast nog genoemd wordt zijn uitgaaf van Wetten en Verordeningen van Franschen en anderen oorsprong, hier te lande executoir verklaard of uitgevaardigd (1892).²

Tot het levenswerk van dezen arbeidzamen man heeft ook behoord het geven van onderwijs. Hoeveel jongelieden heeft hij niet opgeleid voor consulaire of diplomatieke examens! Menig hooggeplaatst diplomaat of consul, wiens naam meer bekendheid heeft verkregen, dan die van den bescheiden Commies van Staat of Referendaris, zal zich nog met dankbaarheid de uren herinneren, die hij op den Stationsweg, op de Lange Beestenmarkt of in de Nassau-Dillenburgstraat al luisterend heeft doorgebracht, terwijl mr. Breukelman zijn schatten van kennis uitstortte.

En nu kom ik tot iets, waarop mr. de Vries in zijn daareven genoemd gedachteniswoord te recht de aandacht vestigt.

‘Zijn gloriepunt’ - schrijft de Rotterdamsche hoogleeraar, en hij roept er bij uit: ‘hoe heerlijk een gloriepunt in zijn leven te hebben gehad!’ - ‘was de periode van de internationale congressen van 1893 en 1894. Het eerste was van 12-27 September 1893. Het werd te 's-Gravenhage gehouden onder voorzitterschap van T.M.C. Asser. Een oude foto brengt de zwoegers, de stoere werkers, te zamen: Louis Renault (fijne peinzende kop), de Martens, van Tienhoven, Smidt, Rahusen en Feith en dan onzen Breukelman (stoer, energiek van houding). De tweede conferentie voor het internationaal privaatrecht is van 25 Juni-13 Juli 1894. Holland levert vier secretarissen. Breukelman, ‘auditeur au Conseil d'État’, is er één van’.

Laat mij hierbij voegen, dat de Amsterdamsche hoogleeraar Asser, in 1893 lid van den Raad van State geworden, daar Breukelman had leeren kennen en waardeeren als kundig beoefenaar van het internationaal recht. Die kennismaking werd door Breukelman te recht zeer op prijs gesteld.

Nog lang is mijne opsomming van wat mr. Breukelman verricht heeft, niet ten einde.

In 1889 is hij bestuurslid geworden van ‘het Algemeen Nederlandsch Vredebond’, waarvan mr. D. van Eck voorzitter was.

1 De volledige titel is: Recueil des traités et conventions des Pays-Bas avec les Puissances Étrangères, depuis 1813 jusqu'à nos jours, par È.G. Lagemans, continué par J.B. Breukelman.

2 Afzonderlijk verschenen is nog van zijn hand: Le Contesté francobrésilien et la frontière de la Guyane hollandaise (1900); voorts in de uitgave Staten en Volkeren: De geschiedenis der Triple Alliantie (1916).

[p. 41]

Reeds een paar jaar vroeger had hij in het Jaarboekje van die vereeniging een artikel geschreven over de Italiaansche politiek en ook in de volgende Jaarboekjes vindt men menig stuk van zijn hand. In 1894 verkoos het bestuur hem tot ondervoorzitter, en nadat in het volgende jaar mr. D. van Eck overleden was, werd Breukelman eerst voorloopig, daarna definitief met het voorzitterschap belast. Toen de Vredebond in 1886 vijf en twintig jaar bestaan had, hield mr. Breukelman de feestrede, een doorwrochte verhandeling, die door Gebr. Belinfante is uitgegeven.

Nadat de Vredebond in 1901 met den Vrouwenbond was samengesmolten, en uit die samensmelting de Alg. Ned. Bond Vrede door Recht was ontstaan, nam Breukelman in het hoofdbestuur der nieuwe vereeniging zitting, eerst als gewoon lid, daarna als penningmeester, en bleef dat tot in 1915¹.

Op enkele onderdeelen van Breukelmans arbeid moet ik nog de aandacht vestigen.

Jarenlang, van 1921 af, heeft hij behoord tot de deskundigen (gecommitteerden), met wier medewerking de eindexamens aan de B-afdeeliugen der hoogere burgerscholen met vijfjarigen cursus (enz.) worden afgenomen, en met groote toewijding heeft hij zich van de hem opgedragen taak gekweten, zoodat zijn heengaan - hij zou stellig in 1928 opnieuw benoemd zijn, als zijn levensdraad niet was afgesneden - voor zijne mede-gecommitteerden, die voor dezelfde scholen waren aangewezen, een groot verlies mocht heeten².

Voorts is mr. J.B. Breukelman gedurende ruim tien jaren tot aan zijn dood lid geweest van het bestuur van het Departement 's-Gravenhage der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. De laatste jaren was hij vice-president en gedelegeerde bij het Nuts- Zieken- en begrafenisfonds. Met buitengewone nauwgezetheid en toewijding vervulde hij deze functiën³.

Sedert 1897 was Breukelman lid van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde en van 1900 tot 1904 heeft hij zitting gehad in haar bestuur.

Ook telde het Provinciaal Utrechtsch Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen hem sinds 1904 onder zijne leden.

Eene lijst van zijne geschriften (zoo volledig als mij mogelijk was, maar stellig tòch nog onvolledig) laat ik hier volgen. Wat ik reeds van dien aard in dit levensbericht vermeld heb, is niet in die lijst opgenomen; evenmin zijne vele artikelen op het ge-

1 Ik dank deze bijzonderheden aan de welwillendheid van den heer H. Ch. G.J. van der Mandere.

2 Een zijner mede-gecommitteerden, dr. L.W.A.M. Lasonder, had de vriendelijkheid mij hieromtrent eenige inlichtingen te verstrekken.

3 Ik dank deze bijzonderheden aan den secretaris der Haagsche afdeeling mr. B. Grootenboer.

[p. 42]

bied van geschiedenis, staatkunde en volkenrecht, die de lezers van de Nieuwe Rotterdamsche Courant uit vroeger dagen en die van Het Vaderland en De Nieuwe Courant uit later tijd zich nog wel zullen herinneren. Ook niet wat hij nu en dan in andere dagbladen en ook het weekblad De Vrijheid geschreven heeft¹.

Eindelijk dient nog vermeld te worden, dat Breukelman ‘met tal van (andere) geleerden’ heeft medegewerkt aan het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, onder redactie van dr. P.C. Molhuysen en prof. dr. P.J. Blok, waarvan het eerste deel in 1911 verschenen is. Het eerste, het tweede en het derde deel bevatten bijdragen van zijn hand.

Mr. C. Bake.

1 Ook aan De Gemeentestem heeft - naar mij de hoofdredacteur van dat Weekblad, mr. U.J.W. van Nooten mij heeft medegedeeld - mr. Breukelman in vroeger jaren (ik vermoed in den tijd toen zijn vriend mr. N. Cramer dat blad redigeerde) medegewerkt. Bij gebreke van een personen-register is moeilijk na te gaan, welke artikelen van zijn hand zijn. In het Rechtsgeleerd Magazijn zal binnenkort nog een artikel van zijn hand verschijnen.

[p. 43]

Lijst van opstellen en artikelen van Mr. Breukelman.

Bijdragen tot de kennis van het Staats-, Provinciaal- en Gemeentebestuur in Nederland.

1885	Eenige vragen naar aanleiding der collecte te Buiksloot.
1886	Is gedeeltelijke vernietiging eener loting toegelaten?

Themis.

1885	De herziening der constitutioneele wetten in Frankrijk in 1884.
1888	De artikelen 8 en 18 van de wet van 21 December 1861, Stbl. N^o. 129.
1889	De samenstelling eener Eerste Kamer.
1890	Aankondiging van: Beschouwingen over het begrip en de uitoefening der souvereiniteit. Acad. Proefschr. van H.P. de Wilde.
1892	Aankondiging van: Het Nederlanderschap in verband met het internationaal recht, Acad. Proefschr. van K.H. Beyen.
1893	Aankondiging van: Het gemeentewezen in Nederland en België. De wettelijke voorschriften in beide rijken betreffende de gemeente als politieke eenheid, door H.G. Hartman Jr.
1893	Aankondiging van: De Gemeente-Ontvanger. Acad. Proefschr. door J.H. Tasset.
1894	De conferentie over het internationaal privaatrecht.
1894	De tweede conferentie over het Internationaal Privaatrecht.
1896	Aankondiging van: Eenige beschouwingen over het totstandkomen en de rechtskracht van verdragen. Acad. Proefschr. van F. Beelaerts van Blokland.
1897	Aankondiging van: Beschouwingen over de uitvoering van de artikelen 140 en 145 der Grondwet. Acad. Proefschr. van G.G. van der Hoeven.
1898	Aankondiging van: De Kieswet (wet van 7 September 1896, Stbl. N^o. 154) en de voorschriften betreffende hare uitvoering, door Jhr. Mr. J.A. Stoop.
1900	Aankondiging van: Opmerkingen over het Koninklijk Referendum. Acad. Proefschr. van L.E.M. von Fisenne.
1902	De herziening der Conventie van Genève.
1903	Internationaal Privaatrecht.
1903	Aankondiging van: Het onderzoek van wetsvoorstellen in wetgevende vergaderingen. Acad. Proefschr. van J.H. Telders.
1904	Aankondiging van: De herziening der Conventie van Genève. Acad. Proefschr. van J.A.A.H. de Beaufort.
1905	De vierde Conferentie voor het Internationaal Privaatrecht.
1906	Aankondiging van: Francesco Paolo Contuzzi. Commentaire théorique des conventions de la Haye concernant la condification du droit international privé I.
1908	Aankondiging van: De Haagsche overeenkomst betreffende de vreedzame beslechting van internationale geschillen en het Permanente Hof van Arbitrage, deel I.

[p. 44]

1908	Aankondiging van: Het karakter van het Internationaal Privaatrecht. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het hoogleeraarsambt te Groningen op 22 Februari 1908, door Mr. I. Kosters.
1910	Rusland en Finland, naar aanleiding van het geschrift van prof. W. van der Vlugt: ‘Un nouveau conflit Russo-Finlandais’.
1910	Historie en Leven.
1910	Aankondiging van: Congrès juridique international des sociétés par actions et de sociétés coopératives.
1910	De quaestie der scheepvaarttollen in Duitschland.
1911	De jongste phase der arbitrage- en vrede-beweging.
1912	Aankondiging van: In 't Zicht der Derde Vredesconferentie. Op aanzoek van het Alg. Nederl. Verbond bewerkt door Jhr. Mr. Dr. B. de Jong van Beek en Donk.
1912	Het wereldverkeer in het Privaatrecht.
1912	De voorgestelde wijziging der Muntwet.
1913	De tractaten over den Industrieelen Eigendom.
1913	Aankondiging van: Toelating en uitzetting van vreemdelingen. Acad. Proefschr. door J. Krabbe.
1915	Het voorbehoud in wetten tot goedkeuring van verdragen en in verdragen.
1919	De vertegenwoordiging en de buitenlandsche aangelegenheden.
1920	Nederland en de Volkenbond.
1920	Aankondiging van: De Rijn- en Schelde-verbindende tusschenwateren, door L.W. Wéry.
1921	De nieuwe Diplomatieke en Consulaire Reglementen.
1922	Het Internationale Arbeidsrecht. De Conferenties van Washington en Genua.
1924	Tolunies en het Belgisch-Luxemburgsch tolverbond.
1925	De verhouding tusschen Engeland en de Britsche Dominions.
1926	Internationale regeling van Poolgebieden.
1928	De quaestie der minderheden en het zelfbestemmingsrecht in het volkenrecht.

De Tijdspiegel.

1886	De Oostersche quaestie en de Dardanellen.
1887	De Gedenkschriften van een Minister van Buitenlandsche Zaken.
1888	Engeland en Rusland in Centraal-Azië.
1894	Het Engelsch-Fransch antagonisme in Azië en Afrika.
1895	Bijdrage tot de geschiedenis van Spanje in de laatste jaren.
1907	Een Vredesgeschrift (naar aanleiding van E. Kempe, La Paix par le droit).
1907	Aankondiging van: De Haagsche Overeenkomst betreffende de vreedzame berechting van internationale geschillen en het Permanente Hof van Arbitrage, deel I. Rhenen. B. van de Watering. (niet geteekend).

De Economist.

1888	De Oostersche spoorwegen.
1894	De Russische en Turksche spoorwegen in Azië.

Weekblad van het Recht.

1890	Artt. 3 en 4 der Wet van 26 Frimaire an IV en het Arrêté van 28 Brumaire an VI.

[p. 45]

1899	Internationale Rechtspraak.
1914	Een staatsrechtelijke quaestie.
1915	Het Vogeltractaat.
1916	Het Weekblad van het Recht en de Internationale Arbitrage.
1917	(Vervoer van brandstoffen).
1922	Eenige opmerkingen over tractatenrecht.
1924	Het Russisch-Duitsch Diplomatiek Incident.
1925	Protocol betreffende arbitrale clausules.

Vragen des Tijds.

1893	Onze handelsbetrekkingen met Spanje.
1899	De crisis in de Oostenrijksch-Hongaarsche Monarchie.
1922	Het geschil tusschen Peru en Chili en de politieke verhoudingen in Zuid-Amerika.

Vragen van den Dag.

1895	Von Bismarck en Caprivi.
1896	Engelands Oostersche staatkunde.
1898	Het ontwapeningsvoorstel van den Tsaar.
1901	De politieke toestand van Zuid-Amerika.
1903	De quaestie der congregaties in Frankrijk.
1907	De neutraliteit van België.
1910	De Hansabund.
1911	De Iersche kwestie.
1912	Spitsbergen, een staatkundig vraagstuk.
1914	Italië en de Triple Alliantie.
1915	Beveiliging van menschenlevens op zee.
1918	De opleiding van diplomaten.
1919	Het wetsontwerp op het algemeen vormend lager onderwijs.
1920	Japan en de Unie.
1921	De samenkomst van Björko.
1921	Het werk der internationale arbeidsconferentie.
1923	De Groote Mogendheden en de Volkenbond.

Tijdschrift voor geschiedenis, land- en volkenkunde.

1897	De toestand in Griekenland.
1906	Lord Salisbury en Engelands buitenlandsche staatkunde.

Rechtsgeleerd Magazijn.

1905	Le droit international, les principes, les théories, les faits, par Ernest Nys.
1907	Le droit international, les principes, les théories, les faits, par Ernest Nys.
1908	Le droit international, les principes, les théories, les faits, par Ernest Nys.
1909	Aankondiging van: Mr. G.A. Scheltus, Voorziening in de behoeften der belligerenten aan steenkolen. Acad. Proefschr.
1916	Invloed van den oorlog op tractaten.
1920	Zorn over de toekomst van het Volkenrecht.
1921	Beveiliging en herstel van door den wereldoorlog in de klem geraakte industrieele eigendomsrechten.
1922	Het Nederlandsch-Oostenrijksch uitleveringsverdrag.
1924	Het internationaal Verkeersrecht.

Het Nederlandsche Zeewezen.

1908	De verklaringen betreffende Noord- en Oostzee.

[p. 46]

1912	Eenvormige regels omtrent aanvaring, hulp en berging.

Revue de droít international et de législation comparée.

1912	La loi néerlandaise sur les brevets d'invention.

Tijdschrift voor economische geographie.

1914	Tentoonstellingen.

Haagsch Maandblad.

1926	De Mogendheden en de Poolstreken.

Handelsberichten van het Ministerie van Arbeid, Handel en Nijverheid.

1927	De handelstractaten met Haïti en Ethiopië.

Het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

bevat van Mr. Breukelmans hand artikelen over:

Jhr. Mr. P. van Akerlaken (1792-1862).

Jhr. D.F. van Alphen (1774-1840).

Jhr. Mr. G. Beelaerts van Blokland (1772-1844)./

Mr. C. Bijleveld (1755-1820).

Mr. B. Donker Curtius (1746-1832).

B. Donker Curtius (1803-1856).

Mr. D. Donker Curtius (1792-1863).

W.B. Donker Curtius van Tienhoven (1778-1858).

Mr. H.J. baron van Doorn van Westcapelle (1786-1853).

A.F.J.A. van der Duyn (1771-1848).

C. van Foreest (1817-1875).

D. van Foreest (1792-1833).

P.G. van Ghert (1782-1852).

Mr. J. Heemskerk Bzn. (1811-1880).

Mr. P.F. Hubrecht (1829-1902).

I.A. van Humalda (1754-1839).

Jhr. Mr. H.M.A.J. van Asch van Wijck (1774-1843).

C. Binkes (1791-1868).

A.A. van Boelens (1766-1834).

Jhr. Mr. J.C.G. van der Brugghen van Cooy en Stiphorst (gest. 1820).

Mr. G.G. Clifford (1779-1847).

G.K. van Hogendorp (1771-1834).

A.W.C. baron van Nagell van Ampsen 1756-1851).

Mr. J.G. van Nes (1776-1859).

Jhr. Mr. R.W.J. van Pabst van Bingerden (1775-1841).

O. baron van Randwijk (1763-1833).

Mr. C.A. Fannius Scholten (1767-1832).

Mr. B.W.A.E. baron Sloet tot Oldhuis (1808-1884).

Jhr. W.H.C. van Lynden van Blitterswijk (1736-1816).

F.G. baron van Lynden van Hemmen (1761-1845).

Jhr. Mr. J.E.N. van Lynden tot Hoevelaken (1766-1841).

Jhr. J.H. van Lynden van Lunenborg (1765-1854).