Funeraire poëzie in de Nederlandse Renaissance

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: S. Ned. 50 4800

 

algemene opmerkingen

Dit bestand is, met een aantal hierna te noemen aanpassingen, een diplomatische weergave van Funeraire poëzie in de Nederlandse Renaissance. Enkele funeraire gedichten van Heinsius, Hooft, Huygens en Vondel bezien tegen de achtergrond van de theorie betreffende het genre van S.F. Witstein uit 1969.

 

redactionele ingrepen

p. 15, noot 1: Repręsentatio → ‘Repręsentatio, ‘ ‘Repręsentatio autem non tantum poetica est, sed histrionica; differunt’

p. 17: imitetur → imitetur’, ‘omnem vitae & morum ipsius rationem aptè & doctè imitetur’ ’

p. 32: Rede... → Rede...’, ‘Ausarbeitung ihres mimetischen Vorhabens die gleichen Mittel benutzen wie die Rede...’ ’

p. 54, noot 2: Iam → ‘Iam, ‘ ‘Iam verò qualis, quantusque in poetica fuerit’

p. 58: übergibt → übergibt’, ‘detailliert ausgebildete Technik wieder der Poesie als Instrument übergibt’ ’

p. 62, noot 2: religionem → religionem’, ‘deorum immortalium religionem’ (lib. i, cap. iv, 7).’

p. 63, noot 5: extollet → extollet’, ‘illas extollet’(De poeta, pg. 111). Vgl. Rhetorica ad Herennium’

p. 88: mee’, die → mee, ‘die , ‘zo deelt Lausberg mee, ‘die übrigen Geschehenselemente’

p. 93, noot 1: blasmes → blasmes’, ‘louanges et blasmes’; vgl. ook Dialecticae, pg. 15’

p. 140: verschafft → verschafft’, ‘durch Deutung der Periphrase ihm intellektuelle Genugtuung verschafft’ ’

p. 195: afkeer → afkeer’, ‘de causa daarvan (‘'s wallichwerelts afkeer’) geheel weggelaten.’

p. 210: litteratuur doe → litteratuur: ‘doe, ‘bekend uit de contemptus mundi-litteratuur: ‘doe het goede’

p. 229: onverderflickheid → onverderflickheid’, ‘(r. 5a; sc. ...‘in 'theilighe gedrang/Van d'onverderflickheid’) lijkt immers’

p. 240: leven → leven’, ‘‘doorgang... ten leven’ (cursivering van mij, sfw).’

p. 255, noot 4: ujtgestort... → ujtgestort...’, ‘onder den zijnen, heeft ujtgestort...’ (pg. 383). - Zie ook Worp’

p. 271: Lodewijk’ (bij → Lodewijk ‘(bij, ‘de opmerking dat Lodewijk ‘(bij manier van spreken) / Den jongen Phoenix is’

p. 294: oh → oh’, ‘De exclamaties ‘Oh oh’ (r. 13). ‘o’ (r. 16), de herhalingen’

p. 342: verbleekt → ‘verbleekt, ‘haar leven wordt voorgesteld, ‘verbleekt en ondergegaan’

p. 351: quantus? → quantus?’, ‘In coniuges qui sunt una caro, prô quantus?’ (pg. 230-231).’

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. XII, 2, 132, 134 en 378) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina ongenummerd (p. I)]

funeraire poëzie in de nederlandse renaissance

 

[pagina ongenummerd (p. II)]

NEERLANDICA TRAIECTINA

Bijdragen van het Instituut-De Vooys voor Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht onder redactie van prof. dr. W.A.P. Smit en prof. dr. B. van den Berg

1	dr. C.M. Geerars, Hubert Korneliszoon Poot
2	dr. C.A. Zaalberg, ‘Das Buch Extasis’ van Jan van der Noot
3	Jan van der Noot, The Olympia Epics (edited by C.A. Zaalberg)
4	dr. B.J. Uijlings, Praat op heterdaad
5	dr. H.F.A. van der Lubbe o.f.m, Woordvolgorde in het Nederlands
6	dr. W. Drop, Verbeelding en Historie
7	dr. A.C. Crena de Iongh, G.C. van Santen's Lichte Wigger en Snappende Siitgen
8	dr. S.J. Lenselink, De Nederlandse Psalmberijmingen van de Souterliedekens tot Datheen
9	dr. L. Koelmans, Teken en klank bij Michiel de Ruyter
10	dr. J.J. Lub o.e.s.a., Sinte Augustijns Hantboec
11	prof. dr. C.B. van Haeringen, Gramarie
12	dr. C.J.J. van Schaik, Balthazar Huydecoper
13	dr. W.P. Gerritsen, Die Wrake van Ragisel
14	dr. T. van Veen, Utrecht tussen Oost en West
15	dr. H.P.A. van Eijk, Mededelingsvormen bij Arthur van Schendel
16	dr. C. Blokland, Willem Sluiter 1627-1673
17	dr. S.F. Witstein, Funeraire poëzie in de Nederlandse Renaissance

 

[pagina ongenummerd (p. III)]

funeraire poëzie in de nederlandse renaissance

DR. S.F. WITSTEIN

ENKELE FUNERAIRE GEDICHTEN VAN HEINSIUS, HOOFT, HUYGENS EN VONDEL BEZIEN TEGEN DE ACHTERGROND VAN DE THEORIE BETREFFENDE HET GENRE

[vignet]

VAN GORCUM & COMP. N.V., DR. H.J. PRAKKE & H.M.G. PRAKKE ASSEN, 1969

 

[pagina ongenummerd (p. IV)]

De uitgave van dit werk is mogelijk gemaakt door een subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek (z.w.o.)

Gedrukt ter Koninklijke Drukkerij Van Gorcum & Comp.

 

[pagina ongenummerd (p. V)]

inhoud

verantwoording

deel 1 theorie

1	het wezen van de dichtkunst:
	imitatio als idealiserende weergave van de werkelijkheid	3
2	dichtkunst en rhetorica	16
	Ethisch exemplarisme	16
	Verschillen en verwantschap tussen dichtkunst en redekunst	20
3	de invloed van de rhetorica op de dichtkunst	30
	Romeinse keizertijd	30
	Christelijke Oudheid	33
	Middeleeuwen	36
	(Tijd van de) Seconde Rhétorique	38
	Humanisme	44
	16e-eeuw: Frankrijk (Sebillet, Du Bellay, Peletier du Mans, Ronsard)	46
	Fracastoro's ‘Naugerius’	51
4	de rhetorische conceptie van de inventio in minturno's ‘de poeta’	54
	De partes orationis	55
	De drie genera dicendi	56

 

 

[pagina ongenummerd (p. VI)]

	Principium	58
	Narratio	65
	Loci	75
	Loci a re	75
	Loci a persona	81
	Peroratio	88
	Excurs: de Ramistische inventio	88
	Conclusie: renaissancistisch dichterschap	94
5	de funeraire poëzie	98
	Het genre en zijn soorten	98
	De behandeling van de stof	101
	a. Scaliger en Corraea	101
	Decorum	101
	Prooemium	103
	Laus	106
	Iacturae demonstratio	108
	Luctus	109
	Consolatio	109
	b. Jacobus Pontanus	112
	Conclusie	117
	c. De klassieke voorschriften voor de grafrede en de praktijk der klassieke funeraire poëzie als achtergrond van de renaissancistische theorie	119
	Grafrede	119
	Funeraire poëzie	123

 

deel 2 praktijk

1	heinsius	135
	Op de doot ende treffelicke victorie van de mannelicken helt Iacob Heemskerck, admirael, begraven binnen Amsterdam	135
2	hooft	162
	Lijkklacht over Pieter Dirxz. Hasselaer en Grafschrift op Pieter Dirxz. Hasselaer	162
	Lijkklacht over Pieter Dirxz. Hasselaer	162
	Grafschrift [op Pieter Dirxz. Hasselaer]	189
	De verzen op de dood van Brechje Spiegel	190
	De grondtekst	190

 

 

[pagina ongenummerd (p. VII)]

	Joffrouw Brechge Jans vande Spiegels graf	190
	De paraphrases	194
	Frans	195
	Latijn	196
	Italiaans	200
	Nederlands	202
	Samenvatting	203
3	huygens	204
	De gedichten voor het zusje Elisabeth	204
	Epitaphium charissimae sororis Elisabethae Huygens quae obyt 8o. Idus May 1612	205
	Epitaphium charissimae sororis Elisabethae Huygens/Epitaphe de ma treschere soeur Elisabeth Huygens, traduit du latin	208
	Larmes sur la mort de feu monsieur Maurice de Nassau	211
	Op 't graf van de weduwe vanden gouverneur Paul Bax, van eenen steen verlost	219
	Op de dood van Tesselschades oudste dochter, ende van haer man strax daeraen doodt gebloedt	226
	Gedichten op de dood van Sterre	238
	(Ad Stellam, uxorem charissimam defunctam)	238
	Cupio dissolvi. Op de dood van Sterre	238
	Naeniae ἐπίμιϰται in morte uxoris dilectissimae	242
	Op de dood van vrouw Anna Killigrew verdroncken onder de brugge van London den 16.Iul. 1641	250
	Grafschrift van Ioff. Tesselschade Visscher	253
	Samenvatting	263
4	vondel	105
	Wtvaert en treur-dicht van Henricus de Groote, koningh van Vranckryck en Navarre	263
	De funeraire verzen voor Bredero, Vorstius, Maghtelt van Kampen, Christina van Erp en Hoogerbeets	277
	Voor Bredero	277
	Voor Vorstius	278
	Voor Maghtelt van Kampen	279
	Voor Christina van Erp	281
	Voor Hoogerbeets	281
	Samenvatting	288

 

 

[pagina ongenummerd (p. VIII)]

	Op het verongelucken van doctor Roscius	282
	Op het overlyden van wylen den E.E. Heere Cornelis Pietersz Hoofd	285
	Over het verongelucken van den jongen keurvorst. Liick Traenen	291
	Lyckklaght over Ernest Kazimir	297
	Vitvaert van mijn Dochterken	301
	Lycksang over Dionys Vos	311
	Op het overlyden van Isabella Klara Eugenia	317
	Lyckklaght aan het Vrouwekoor, over het verlies van mijn ega	329
	Samenvatting	343
5	besluit	345
	summary	353
	litteratuurlijst	359
	naamregister	368