Oude Vlaemsche liederen

[p. 265]

CXI.
De heer en de fries.

‘Ic sie die morghensterre breit,
Wel op, Vriesken, wel ghemeit!
Si verlicht ons tot inden troone;
So wie een ghestadich boelken heeft
Hoe noode scheit hi van dane!

Och Vrieze, hoe waerdi so versaecht,
Doen ghi in uws boels armen laecht?
Rijc God! noch weet ic raet:
Ic hebbe noch vrouwencleederen,
Die suldi, Vriesken, doen an!’

Dat vrouwken socht eenen nauwen list,
Si troc die cleederen uut haer kist,
Daer op sette hi den hoet;
Ic sweere u op mijn trouwe:
Dat Vriesken hadde eenen vrijen moet.

Hi sloech sijn harnas op sijn schouderen:
‘Wijf, doet op die poorte! tis meer dan tijt,
Ic moet uut wasschen gaen,
Mijn moeder beschelt mi seere
Om dat ic mi verslapen haen.’

Doen hi buten der poorten quam,
Op sijn grauw ors¹ dat hi spranc,
Al onder een lindeken groene,
Daer op so sanc die nachtegael
Ter eeren van dat Vriesken schoone.

1 Ors, paerd.

[p. 266]

6

 

tVriesken reet den selven pat

 

Al daer die heere te rijden plach.

 

Die heere die quam hem teghen:

 

‘Vriesken,’ zeide hi, ‘Vriesken fijn,

 

Waer is die reise gheleghen?

Nu segghet mi, Vriesken, onversaecht,
Die cleederen die ghi ane draecht
Hebbe ic noch wel meer ghesien:
Dat ghi dese cleederen aen draecht
En wat mach dit bedien?’

‘- Die cleederkens die ic draghe an,
Die gaf mi een diet mi wel gan,
Si salder noch wel meer gheven,
God gheve haer frisschen morghen!
Bi haer hebbic te nacht gheleghen.’

‘- Och Vriese, sijt ghi een eerbaer man
So trect mannencleèderen an,
Ende verweert u jonghe lijf!
Op dat niemant ghesegghen en can:
Daer leit verslaghen een wijf.’

Sy lieten daer beide haer woorden staen,
Met scherpe swaerden ghinghen si daer slaen,
Dat Vriesken dat bleef daer doot.
Ic sweere u op mijn trouwe fijn,
Hi en was noeit in meerder noot.

Die heere reet den selven pat
Al daer die Vriese te rijden plach,
Al voor sijn eighen dore:
‘Staet op, mijn alderliefste lief!
Die Vriese die is daer vore.’

Dat vrouken die dat haest vernam,
Een sneewit hemdeken tooch si an,
Den grendel schoef si daer van;
Si meinde dat Vriesken in te laten,
Het was haren getrauden man.

[p. 267]

13

 

‘Vrouken, waer sijn u ghewaden

 

Die ghi daghelijcs pleecht te draghen?

 

Berechtes mi, ic wilt sien.’

 

- ‘Vertoevet hier tot morghen!

 

Het sal u wel geschiên.’

- ‘Joncfrouken! daer sijn u ghewaden
Die ghi dagelijcs pleecht te draghen,
Die Vriese is ghebleven doot;
Ic sweer u op mijn trouwe:
Hi en was noeit in meerder noot.’

- ‘Och, heeft die Vriese verloren dlijf,
So ben ic een allendich wijf,
Ende met hem so wil ic sterven,
Ende bidden Maria, die maghet rein,
Dat si ons te samen wil erven.’

[Jan Roulan's Liedekens-boeck, 1544. Dit lied komt verkort voort in verscheiden opvolgende dichtbundels, - in 't Oudt Amst. Liedboeck, waeruit Hoffmann von Fallersleben het overnam. Ik vond het in 't Haerlemsch oudt Liedt-boeck, bl. 34 en volgende. In deze herdrukken is het aldus gewyzigd:

Van den mayer en den vrieseman.¹

De velden stonden groen en daer toe bereyt;
Tot reysen so wasser een Vriesman bereyt,
‘Vriesman waer wilt gy varen?
Doe ick de kleyderen lestmael sagh,
Doe meende ick datse mijne waren.’

- ‘Die kleyderen die ick drage an,
Die gaf my een Vrouken, sy had geen man,
Een Vrouken daer ick te nacht by sliep;
Ik zweer u Majer al op mijn lijf,
Ick en had mijn dagen noyt liever wijf.’

- ‘Ja Vriesje waert gy 'er een eerlijc man,
Gy en trokter geen ander mans kleederen an,
En gy droegter geen roem van vrouwen:
Nu zult gy my, of ik zal dy
Al met den blanken zwaert doorhouwen.’

1 Mayer, Meijer, die het oppertoezicht van een landschap had. Als oppermagistraetspersoon eener gemeente is het woord, dat tot de frankische wetsregeling behoort, nog niet geheel in onbruik. Fransch Maire, engelsch Lord Mayor. - Friesman, Fries, Frieslander.

[p. 268]

4

 

Sy lieten daer hare kijven staen;

 

En gingen malkander met zwaerden slaen,

 

En sy sloegen met blanke zwaerden;

 

De Majer sloech den Vriesman doot,

 

So dat hy neder viel ter aerden.

De Majer op zijn grauwe ros sprang,
En hy hief op een liedt en sangh;
Hy sangh luyd, men mocht wel hooren:
‘Staet op, staet op, jonckvrouwen fijn,
De Vriesman is hier vooren.

Dat vrouken van haren bedde sprank,
Die gardijntjes van den goude klank;
Sy meende den Vrieseman in te laten,
Sy liet haer eygen getrouwde man in:
Dat was voor haer so leyden saecke.

‘Segt my, segt my, jonkvroutje fijn,
Waer nu mijn beste kleederen sijn,
Die 'k jaerliks plagh te dragen,
Gy hebtse den Vrieseman aengedaen,
Daerom so leydt hy nu verslagen.’

- ‘Och is dat arme Vriesje doodt!
Waer sal ick gaen klagen mijnen noot?
En waer sal ick mijnen nood klagen?
Nu wil ick in een kloostertje gaen,
En blijven daer mijn leve dagen.’

‘- Nu wil ick in een kloostertje gaen,
Daer twee paer schoenen voor een bed staen,
En bidden voor de Vriesemans ziele:
Hy die sijn liefje verlooren heeft,
Met recht mach hy een ander kiezen.

Nu wil ick gaen op dit termijn
En begeven my in een klooster fijn,
Alsoo veer aen geen landsdouwe.
Adieu! moet gescheyden zijn
Al van mijn overschoone vrouwe.

Dit lied werd gezongen op de toenmaels alom verspreide wyze: Een boerman had een dommen sin, welke wy hier achter opgeven.]