Wie niet weg is wordt gezien

Onderduiken

‘Dit is mevrouw Helsloot,’ zegt moeder.

‘Zij komt jullie halen. Jullie gaan onderduiken.’

‘Onderduiken?’

Ze weet niet wat moeder bedoelt.

‘Ik ga niet mee,’ zegt ze.

‘Schatje, je moet.’

‘Waarom hebben pappa en jij dat niet tegen ons gezegd? En wat is onderduiken?’

‘Onderduiken is: je verstoppen voor de moffen. Het wordt te gevaarlijk om hier thuis te zitten wachten tot ze ons komen halen. Ga mee. Esther en jij slapen één nacht bij mevrouw Helsloot. Morgen brengt ze jullie naar een dorp hier in de buurt. Daar zijn pappa en ik dan ook. Kom schat, pak je step en ga mee.’

Moeder zegt het op zo'n speciale manier dat ze wel moet luisteren.

‘Denk aan je step,’ zegt mevrouw Helsloot. ‘Die is voor Anke. Jullie kunnen hem voorlopig toch niet gebruiken.’

‘Wie is Anke?’

‘Dat is mijn dochtertje. Je ziet haar wel als we thuis zijn.’

‘Waar gaan we naar toe?’ vraagt Esther.

‘Dat kan ik niet vertellen,’ zegt mevrouw Helsloot. ‘Stel je voor dat de moffen ons nu zouden arresteren en ze zouden jullie vragen waar je heen gaat. Het is echt beter dat je dat nog niet weet.’

Ze begrijpt niets van alles wat mevrouw Helsloot zegt. Het is ook allemaal zo plotseling.

‘Ga nu maar.’ Moeder geeft haar een kus. ‘Ik zal pappa straks de groeten van jullie doen. Morgen zien we elkaar weer.’

Ze geeft moeder een kus en daar gaan ze. Esther en zij op de step, mevrouw Helsloot loopt naast hen.

Aan het huis op de hoek hangt een Duitse vlag. Onder de vlag zitten twee kinderen te eten. Het zijn Lotte en Elly. Zij vieren de verjaardag van Hitler.

‘Onze Hitler is morgen jarig,’ heeft Lotte gisteren gezegd. ‘Wij gaan lekker gebakjes eten en jullie krijgen niks.’

‘Doorsteppen! Niet omkijken!’ roept mevrouw Helsloot.

Na tien minuten lopen ze in een straat waar ze nog nooit zijn geweest.

‘Sta even stil. Er gaat nu iets belangrijks gebeuren,’ zegt mevrouw Helsloot.

Ze grijpt in haar jaszak. Ze haalt er een schaar uit waarmee ze op Esther en haar afkomt.

Ze voelt hoe aan haar ster wordt getrokken. Ze voelt hoe mevrouw Helsloot draadjes doorknipt.

‘Niet doen!’ roept ze. ‘We mogen niet zonder ster buiten lopen. Dan worden we opgepakt.’

Ze wil mevrouw Helsloot tegenhouden, maar die houdt haar hand vast.

‘Rachel, vanaf nu moet je doen wat ik zeg, als je tenminste niet opgepakt wilt worden. Je màg nu zelfs niet meer met een ster lopen.’

Mevrouw Helsloot knipt verder. Nog één rukje en ze

heeft de gele lap in haar hand. Ze staan bij een put. Daar verdwijnt de ster in. Nu is Esther aan de beurt. Esther vindt het niet erg. Ze laat mevrouw Helsloot rustig haar gang gaan.

‘Kom kinderen, we gaan verder.’

Ze stappen weer op de step. Esther staat voorop, zij achter.

‘Verdorie!’ roept mevrouw Helsloot en ze doet een hand voor haar mond. ‘Moet je nou eens kijken, Rachel!’

Ze wijst naar haar jas, waar net nog de ster was.

‘Je kan precies zien, waar die rotster heeft gezeten. De rest van je jas is lichter blauw dan het plekje waar de ster zat. Esther, zorg dat je hoofd voor de borst van Rachel blijft.’

Doodsbang is ze. Ze voelt dat ze zweethanden heeft en haar hart bonst in haar hals. Ze wil terug naar huis, naar pappa en mamma. Ze wil helemaal niet onderduiken. Stel je voor dat er moffen zouden komen en zij zouden die blauwe plek zien.

‘Heinz,’ zal de ene mof tegen de andere zeggen. ‘Dit kind heeft haar ster afgedaan en dat mag niet. We zullen haar arresteren.’

Als ze een kwartier hebben gelopen zegt mevrouw Helsloot:

‘We zijn er. Gauw naar binnen.’

Ze komen in een huis, waar drie meisjes en een meneer aan tafel zitten.

‘Dit zijn mijn man en mijn kinderen.’

‘Dag meneer.’ Ze geven de man van mevrouw Helsloot een hand.

‘Doe je jas maar uit,’ zegt de meneer. ‘Mijn God, Tine,

hoe heb je zo met dat kind durven lopen? Ze heeft een ster op, een blauwe.’

‘Dat weet ik wel,’ zegt mevrouw Helsloot tegen haar man. ‘Het is gelukkig goed gegaan. Vanavond zal ik proberen die blauwe ster te bleken. Ik krijg die afdruk er wel uit.’

‘Ik hoop het,’ zegt meneer Helsloot.

‘Willen jullie een boterham? Heerlijk, een stevige bruine met spek.’

Spek? Ze wordt al naar als ze het woord spek hoort. Weet die meneer dan niet dat joodse kinderen geen spek mogen eten?

‘Pardon,’ zegt meneer Helsloot. ‘Ik had er niet aan gedacht. Jullie eten geen varkensvlees.’

Mevrouw Helsloot brengt ze 's avonds naar bed.

‘Ga maar lekker slapen,’ zegt ze. ‘Morgen breng ik jullie naar je ouders. We gaan met de tram naar Delft en de rest zullen jullie wel zien.’

‘We mogen niet in de tram, al lang niet meer,’ wil ze zeggen, maar ze zucht en ze houdt haar mond. Ze is zo vreselijk moe van alles.

‘Nu ga ik proberen of ik je jasje kan bleken. Dan heb je morgen, als we gaan, geen ster meer op - geen gele en geen blauwe. Welterusten.’

Ze krijgen alle twee een kus van mevrouw Helsloot.

Dat is lief, denkt ze.

Ze kruipen dicht tegen elkaar aan. Toch wel leuk zo samen in één bed. Thuis slapen ze apart.

‘Waar zijn we nu?’ fluistert Esther.

‘Wacht maar,’ fluistert ze terug. ‘Ik zal even kijken.’

Ze gaat heel zachtjes uit het bed. Ze doet het gordijn open. Aan de overkant is een bordje waarop een straatnaam staat:

‘All... ar... Ik kan het niet goed lezen.’

‘Wacht maar, ik zal het licht aan doen,’ zegt Esther en ze trekt aan een touwtje dat boven het bed hangt.

‘Niet doen! Dat mogen jullie nooit meer doen. Als je bent ondergedoken mag je nooit het licht aandoen als de gordijnen open zijn. De gordijnen mogen zelfs helemaal niet open, want niemand mag jullie zien!’

In de kamer staat mevrouw Helsloot.

‘Jullie moeten er maar aan wennen. Het zal moeilijk zijn. Niet meer zo dom doen hè?’

‘Nee mevrouw,’ zeggen ze tegelijk.

‘Het gaat moeilijk met je jas, maar het zal wel lukken.’

‘En als het niet lukt?’

‘Dan moet je toch die jas aan. Je houdt dan maar een boek voor de plaats waar je ster zat.’

Ze kan niet slapen. Naast haar ademt Esther heel rustig. Die slaapt wel.

Ze denkt aan morgen. Misschien moet ze naar buiten zonder ster en toch met een ster. Wat is alles moeilijk vandaag.

Heel zacht gaat de deur open.

Voor het bed staat mevrouw Helsloot.

‘Het is gelukt,’ fluistert ze. ‘Niemand ziet meer dat je een ster op je jas hebt gehad. Ga maar lekker slapen. Welterusten.’

‘Welterusten mevrouw,’ zucht ze. ‘En doet u de groeten aan meneer.’