De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674
(1937)–Joost van den Vondel–
Auteursrecht onbekendHet vierde bedryf.
DE HEMELRAET. JUNO.
Hemelraet:
O bedtgenoot van Godt Jupijn, vorstin der Goden,
Wy komen haestigh hier ten hove aen, opontboden,
885[regelnummer]
Gedaghvaert van Merkuur, den oppersten herout,
Wiens hant de hemel zijn geslangde roê betrout.Ga naar voetnoot886
Helaes, wy voelen al wat oirzaeck ons zoo schichtighGa naar voetnoot887
Verdaghvaert: en gewis die reden is gewightigh,
En van een groot belang: nu wachtenwe uit uw' mont
890[regelnummer]
Te hooren op wat hoop dees daghvaert wort gegront.
| |
[pagina 69]
| |
Juno:
De noot, de hooge noot eischt raet, en daet, oock spoedigh.
De zonnevooght, waer van Natuur dus overvloedigh
En milt en minnelijck tot noch gekoestert wert;
Terwijl hy in zijn ampt, als voesterheer, volhardt,Ga naar voetnoot894
895[regelnummer]
En al wat groeit, gevoelt en reden kan gebruicken,Ga naar voetnoot895
Geduurigh zegent, mensch en dier en boom en struicken;
De vier getijden, om den ronden weereltkloot,
Ons vruchten offeren, uit hunnen vollen schoot;
Die zonnevooght, wien gy de daghtorts liet bevolen,Ga naar voetnoot899
900[regelnummer]
Betrout dees torts zijn' zoon, die zet al d'aerde in kolen,
In eenen lichten brant, schoffeert, en blaeckt en schent
Alle elementen door een eenigh element.Ga naar voetnoot902
Al wat geschapen wert, vergeet nu stijl en orden.Ga naar voetnoot903
Dit wonderlijck heelal wil haest een baiert worden.
905[regelnummer]
En storten overhoop in eenen mengelklomp.
Wat schijnt de weerelt nu? een hoofdelooze romp,
Een lichaem zonder hooft, dat noch wat tegenspartelt,
En wacht den lesten snick, ter doot toe afgemartelt.
Indien het Godendom noch langer stil blijf staen;
910[regelnummer]
Wy mogen alle wel gepaert ten grave gaen.Ga naar voetnoot910
De zonnelijcktorts schijnt het lijckhout aen te steecken,Ga naar voetnoot911
Het lijckhout van Natuur, die, doot en gansch bezweken,
Tot asch verbrant. men hoeft slechts d'asschen uit den haert
Te scheppen, en alleen haer overschot, vergaert
915[regelnummer]
En uitgegoten in de dootbus, t'overdeckenGa naar voetnoot915
Met eenen zerck. dan magh al 't Godendom vertrecken.
Hun hooge heerschappy nam endtlijck eenen keer.
Natuur heeft uit: verwacht geene offerhanden meer.Ga naar voetnoot918
Hemelraet:
Wat stem is dat? Jupijn, bewaer ons. wy verschricken.
920[regelnummer]
Bewaer ons, Godt Jupijn. wy smilten, ja versticken
Van angst en heeten gloet. kon 't hooghste goet in 't lest,
Het zegenrijckste goet, verandren in een pest,
Een' dootelijcken vloeck van Goden en van menschen?Ga naar voetnoot923
| |
[pagina 70]
| |
Zoo mogen wy de zon in eeuwigheit verwenschen
925[regelnummer]
En vloecken. stont ons dit te wachten van de zon?
Sticht Godt dien weereltbrant? of Godt, of Faëton,
Een reuckeloos, een dwaes, een wulp, een dolle bastert,Ga naar voetnoot927
Van Godt en menschen waert verdoemt, en waert gelastert?Ga naar voetnoot928
Wat voerde Faëton tot zulck een stout bestaen?
930[regelnummer]
Wat voerde hem zoo blint tot zulck een gruwel aen?
Juno:
Dat mooghtge dencken. 't is doch d'aert der bastertzoonenGa naar voetnoot931
Doorgaens naer hoogen staet te streven, scepters, kroonen,
En tullebanden, en wat heerlijck bromt en praeltGa naar voetnoot933
Zich t'eigenen, om door dien staetglans rijck betaelt
935[regelnummer]
Te zetten 't arme slot, hun toegesmackt van boven,
En langer niet, als een verschoveling, verschoven,
Verstooten, met den neck by grooten aengezien,
Te duicken, maer verwaent den trotsten spits te biên,
En, zonder wedergade, een' grooten naem te draegen,
940[regelnummer]
Al zou 't zich al wat leeft in eeuwigheit beklaegen.Ga naar voetnoot940
Hemelraet:
Gy hebt hier Febus, zoo wy mercken op gehoort?
Juno:
Maer d'onschult viel te slecht.Ga naar voetnoot942
Hemelraet:
Wat reden broght hy voort?
Verschoonde hy dit stuck, onmooghlijck te verweeren?
Juno:
Hy had het toegestaen op Faëtons begeeren,
945[regelnummer]
Onwilligh en beducht, maer stont te vast verknocht
Aen zijnen hoogen eedt. hy hoopte dat de toght
Ten beste zou beslaen, indien de zoon de streecken
Des heemels gade sloegh, en nergens quaem 't ontbreecken,Ga naar voetnoot948
Gelijck de vader riedt, en waerschuwde, eer het radt
950[regelnummer]
Ter zonnepoorte uit reedt.
Hemelraet:
Een wulpsche jongen vat
Noch reên, noch onderwijs. geen jongkheit laet zich raeden.
De zonnewagen hangt met eene vracht geladen,
Die last lijdt, zoo het radt zijn spoor vergeet, en schockt.Ga naar voetnoot953
Wat raet ziet Febus nu?
| |
[pagina 71]
| |
Juno:
Hy zit versuft, verstockt.
955[regelnummer]
Van blinde liefde tot dien dwazen zoon gedreven,
Is hem, tot zijn bederf, de toom te ruim gegeven.
Hemelraet:
Hoe zit de Hemelraet met Febus nu bewaert?Ga naar voetnoot957
De Goden hadden hem alleen de zonnevaert
Bevolen 't gansche jaer, door twee paer jaergetijden.
960[regelnummer]
Dat hemelsch uurwerck kon geen schimp noch uitstel lijden,Ga naar voetnoot960
Oock niet eene eenigh uur, noch min een etmael langk.
Dat uurwerck staet niet stil. de wijzer gaet zijn' gangk.
Juno:
Zoo slecht was Febus niet. de zon verzuimt geene uuren,Ga naar voetnoot963
En hierom liet hy haer van dezen stuurman stuuren.
Hemelraet:
965[regelnummer]
Dees maght stont niet aen hem, neen zeker, maer die staet
Eerst in te willigen van al den Hemelraet.
Juno:
Die was in zijnen zin al t'ongereet te zoecken.Ga naar voetnoot967
Hemelraet:
Wie eigenwijs den raet van veelen wil verkloecken,Ga naar voetnoot968
Moet op zijn zelfs gevaer gevoelen hoe 't beslaet.Ga naar voetnoot969
Juno:
970[regelnummer]
Dat is wel billijck: maer nu lijdt de gansche staet
Der weerelt by een hooft, dat eerst natuur zou stutten.Ga naar voetnoot971
Hemelraet:
Wat raet? hoe zou men best den dollen voerman schutten?Ga naar voetnoot972
De wagen is te wijt van honck en d'oosterpoort.
| |
[pagina 72]
| |
Juno:
De pijl, getrocken van de pees, moet immer voort.Ga naar voetnoot974
975[regelnummer]
Het treffe wien het treff'? men kan de vlught niet keeren.
Hemelraet:
Laet Febus boogh dan dit met schade en schande leeren.Ga naar voetnoot976
Juno:
Dat vreest, dat voelt hy nu, bekommert en verbaest:
Doch reedtste raet is nutst. wat raet is allernaest?
Hemelraet:
Jupijn, der Goden hooft, te hooren uit den hoogen.
Juno:
980[regelnummer]
Hier komt de snelle Faem trompettende aengevlogen,
Met haer klaroen, die niets verzwijght, maer alles melt.
Wy zullen hooren hoe het westwaert is gestelt:
Dan kan men Jupiter met zekerheit berechten,Ga naar voetnoot983
Om tegens onzen schijn en schaduw niet te vechten.Ga naar voetnoot984
DE FAEM. JUNO. HEMELRAET.
Faem:
985[regelnummer]
De hemel hoede ons, en de weerelt voor altoos.
Juno:
Hoe dus, Godin? hoe dus verbaest en ademloos?Ga naar voetnoot986
Hemelraet:
Bedaer een poos, bedaer.
Faem:
Het is geen tijt van zwijgen.
Ick koome in aller yl van 't westen oostwaert stijgen.
Juno:
Hoe ging het op de reis met wulpschen Faëton?Ga naar voetnoot989
Faem:
990[regelnummer]
Dat vraegh eens. Godt behoê de weerelt en de zon.
Juno:
Die heeft een' wagenaer. hy zalze wel bewaeren.Ga naar voetnoot991
| |
[pagina 73]
| |
Faem:
Een' dollen wagenaer, te wagen onervaeren,
Een' die al 't aerdtrijck waeght, op 't zorghlijck zonnespoor.
Hemelraet:
Dat 's lang geleght, en klaer. de vader reedt hem voor.Ga naar voetnoot994
995[regelnummer]
De baen wert afgemerckt met heldre beeldestarren.Ga naar voetnoot995
Het is geen doolhof, daer de zinnen in verwarren:
Faem:
Een rechte doolhof voor dien onbedreven gast,
Een brein, dat wulpsch en dom, op geene mercken past,
En zich te veel vermeet.
Juno:
Hoe voer hy toch ten leste?
Faem:
1000[regelnummer]
'k Geleide hem van 't ooste in 't zuiden en naer 't weste.Ga naar voetnoot1000
Belieft het u, zoo gunt uw postbodin gehoor.Ga naar voetnoot1001-vlgg.
De paerden trappelden en brieschten eerst, om door
Den draeiboom van de kim in 't open velt te raecken,
En Tethys, onbewust wat rampen haer genaecken,Ga naar voetnoot1004
1005[regelnummer]
Ontsloot haer' neef het heck. de hengst rijdt ongeportGa naar voetnoot1005
Het veldt in, trapt de lucht. de donckre nevel wort
Gebroken van zijn borst. de paerden nu aen 't zweven,Ga naar voetnoot1007
Van hunne vleugelen gevoert en opgeheven,
Spoên, rijdende uit het oost, den oostenwint voorby.
1010[regelnummer]
De vracht viel lichter dan voorheenen, en, dat zy
Niet merckten, 't juck begon den ouden last te missen:Ga naar voetnoot1010-1011
En recht gelijck een schip op 't water, door 't vergissen
Des zeemans, niet genoegh geballast, heene en weêr
Geslingert wort, en danst op 't ongestuimigh meer;
1015[regelnummer]
Zoo schockt de wagen, op en neder, en ter zijden.
De rossen riecken 't flux, en rucken voort, en rijden
Ter baene uit, en de hoef vergeet den eersten draf.Ga naar voetnoot1017
Hy schrickte zelf, en mende, een voorspel van zijn straf,
Den teugel niet, gelijck hem vader trou vermaende.
| |
[pagina 74]
| |
1020[regelnummer]
Al blonck het spoor, noch zagh de menner op 't gebaendeGa naar voetnoot1020
Hen niet te breidelen. de Vierstar voelde alreêGa naar voetnoot1021
Dees hitte d'eerste reis, en pooghde zich in zeeGa naar voetnoot1022
Te dompelen, hoewel 't haer eeuwigh is verboden.Ga naar voetnoot1023
De Slang, dicht aen den Beer geplant, van 't hooft der Goden,Ga naar voetnoot1024
1025[regelnummer]
Ontdoide, door dien gloet tot gramschap aengeterght.
De Noortboer neemt de vlught, op dat hy 't leven berght.Ga naar voetnoot1026
De droeve Faëton, zoo diep in d'aerdtsche dellingGa naar voetnoot1027
Van boven ziende, zat gedootverft uit ontstelling,
En al te sterck een' dagh van 't onverdraeghsaem licht
1030[regelnummer]
Verduistert door dien glans zijn schemerend gezicht.
Nu wenscht de zoon dat hy zijn' vader noit eens kende,
En slechts, als Merops zoon, ontslagen van elendeGa naar voetnoot1032
Te leven. och, hy ziet te spade eens achterwaert
Een lange streeck, en voor een langer, om zijn vaertGa naar voetnoot1034
1035[regelnummer]
Te staecken. och, hy ziet dan westwaert, dan ten oosten,
En niet dat hem in noot beschermen kan, en troosten,Ga naar voetnoot1036
Noch weet den teugel niet te houden, noch t'ontslaen.Ga naar voetnoot1037
De hemel jaeght hem schrick met stargedroghten aen.Ga naar voetnoot1038
't Venijnigh Scorpioen steeckt van zich in zijn lijden.
1040[regelnummer]
De jongen laet, verbaest van schrick, den teugel glijden.
De paerden voelen 't, en, van muilprang nu ontsnoert,
Aen 't heenestreven, waer de drift hen heenevoert,Ga naar voetnoot1042
Zien spoor noch onspoor aen, verbysteren, verwarren,
En steigeren van losse oock naer de vaste starren,Ga naar voetnoot1044
1045[regelnummer]
Dan weder hoogh, dan laegh, daer vier en lucht zich mengt.
De wolcken roocken. d'aerdt wort van de vlam gezengt.
Het aerdtrijck splijt, en weide en beemt verbrant tot assen.
De bosschen branden, en alle ackers en gewassen.
De steden lijden last. de bergen staen in brant.
1050[regelnummer]
De stroomen droogen uit. de kil verkeert in zant.Ga naar voetnoot1050
| |
[pagina 75]
| |
De visschen leggen bloot, en ademloos bezweken.
De dolfijn durf het hooft niet uit de baren steecken.
Hemelraet:
Jupijn, beschut ons. zie den noot der weerelt aen.
Juno:
Hoe wil dees zonnevaert ten leste noch vergaen?
Faem:
1055[regelnummer]
De voedtzaeme Aerde hief haer aengezicht naer boven,Ga naar voetnoot1055
En, van een koorts bereên, riep 't hooge hof der hovenGa naar voetnoot1056
Aldus om bystant aen: ô opperste Jupijn,
Verdiende ick zulck een straf, zoo kort dees smart en pijn:Ga naar voetnoot1058
Doorschietme met uw' schicht: laet my alleen verwerven
1060[regelnummer]
Door uwen blixem, en geen ander vier, te sterven.
Mijn keel is heesch. de tong slaet nauwelijx geluit.
Mijn vlechten zien gezengt. ick aessem dampen uit.
Beloont men endtlijck dus mijn' last, geleên in 't baeren,Ga naar voetnoot1063
Den zuuren arbeit, en het zweet van zoo veel jaeren?
1065[regelnummer]
Mijn' boezem jaer op jaer doorsneên van schaer en ploegh?Ga naar voetnoot1065
Bestelde ick mensch en vee niet vrucht en voêr genoegh,Ga naar voetnoot1066
Uw outer wieroock? 'k ben te vrede, en hy geduldigh:
Maer aen wat misdaet zijn de brongodinnen schuldigh,
De stroomgodinnen, en de godtheên van de zee?
1070[regelnummer]
De zee zinckt laeger. ja de viervloet dreight alree
Den hoogen hemel in een zee van vier te zetten:
Want d'assen roocken. al de watergoôn trompetten:Ga naar voetnoot1072
Waeck op. de brant steeckt op, en flackert fel en snel.
De hoop is uit, ten zy Jupijn flux orden stell'.
Juno:
1075[regelnummer]
Merkuur, verdaegh Jupijn. wy wachten hier ter stede.Ga naar voetnoot1075
Hemelraet:
Hy heeft de tijding wech. Jupijn genaeckt alreede.Ga naar voetnoot1076
O groote koningin, u voeght het uwen heer
Te prickelen in noot tot hulp, en tegenweer.
Belieft het u, hou aen, en stel den noot voor oogen.
1080[regelnummer]
Geene uitkomste is'er dan door Jupiters vermogen.
| |
[pagina 76]
| |
JUNO. JUPITER. HEMELRAET.
Juno:
Myn bedtgenoot, mijn heer, wat raet in dezen stant?
Jupiter:
Wy staecken, reis op reis, een lant, een rijck in brant,
En hof en toren, oock mijn eigen koor en kercken.Ga naar voetnoot1083
Wy spaerden heiligh noch onheiligh, onder 't sterckenGa naar voetnoot1084
1085[regelnummer]
Van 't hooghste recht, om streng door aengejaeghden schroom,
Ten spiegel van elck een, 's volx boosheit by dien toom
Te houden: maer nu blaeckt de dolle zonnewagen
Den ganschen aerdtboôm, en bezaeit met pest en plaegen
De wijde weerelt, van het een aen 't ander endt.
1090[regelnummer]
Nu worden schuldige en onschuldige geschent.Ga naar voetnoot1090
Wy hooren het gekerm van allerhande troepen
Van volcken, die van oost en west om noothulp roepen.
Zu schreien hemelhoogh, in dien verlaeten staet.
Juno:
Op dat geschreeu verschijnt de breede Hemelraet,
1095[regelnummer]
En wacht op uw gebodt en uitspraeck in 't byzonder.
Nu blixem, het is noot. nu bulder, balder, donder,
En weêrlicht. stort nu al uw sluizen teffens uit.
Hemelraet:
Ten zy uw majesteit dien blinden voerman stuit,
In zijnen wulpschen toght, het is'er omgekomen.Ga naar voetnoot1099
Jupiter:
1100[regelnummer]
Wat raet, ô Hemelraet? wat best ter hant genomen?
Juno:
Zit aller Goden hooft in zijnen troon verbluft
Van achterdocht en schroom? zoo 't hooft der Goden suft,Ga naar voetnoot1102
Wie zal dien weereltbrant uitblusschen? wie ons redden?
Dit komt van bastertbloet, van vuile onechte bedden.
1105[regelnummer]
Klymene, had Lucijn, in uwen arrebeit,Ga naar voetnoot1105
U niet geredt; toen gy, bestorven, afgeschreit,
Om noothulp jammerde naer 's hemels hooge poorte;
Had zy dit bastertzaet gesmoort in zijn geboorte,
En vrucht en moeder, op een' oogenblick, verdaen,
1110[regelnummer]
De weerelt zou nu niet in lichte vlamme staen.Ga naar voetnoot1110
| |
[pagina 77]
| |
Hemelraet:
Des naklaght kan ons nu geen' raet noch uitkomst geven,
Jupiter:
Neen zeker, dit's te spa. is iemant meer bedreven
En wijzer, laet hem raên. men sla een middel voor.
Wat ons belangt, helaes, wy zien hier naulijx door.
Juno:
1115[regelnummer]
Zoo most uw adelaer veel scherper zien van boven.
Gy trefte menighmael de boozen, datze stoven,Ga naar voetnoot1116
Als asschen in den wint. sla toe. verdelgh. sla doot
Jupiter:
Wien dootslaen? Febus zoon? de vader is te groot.
Juno:
Wat gaet u over? spreeckt Jupijn nu voor een' bastert,Ga naar voetnoot1119
1120[regelnummer]
Een' onverlaet, een' vloeck, een' booswicht, waert gelastert?Ga naar voetnoot1120
Jupiter:
Wie dezen zoon quetst, quetst den vader in den zoon.
Juno:
Dit is een nieuwe spraeck, onze ooren ongewoon.
Jupiter:
'k Waerdeere en weeg den zoon naer 's vaders staet en waerde.
Hemelraet:
Verschoonde uw blixem wel het snoot gebroet van d'Aerde,Ga naar voetnoot1124-vlgg.
1125[regelnummer]
De berghopstapelaers, de reuzen, die met kracht,
Langs hunne storrembrugh, niet schroomden dagh en nacht
Te stormen op uw' burgh, om 't Godendom t'ontblooten
Van wapenen, en u en teffens ons te stooten,
Te bonzen uit den stoel, van eere en majesteit
1130[regelnummer]
T'ontluisteren? al zaeght gy d'Aarde root beschreit,
Zy most haere afkomst, van geberght bestulpt, zien smooren.
Jupiter:
Der reuzen vyantschap verweckte's hemels toren
Tot nootweer: maer onnoosle en wulpsche FaëtonGa naar voetnoot1133
Vergrijpt zich zonder haet, in 't voeren van de zon.
| |
[pagina 78]
| |
1135[regelnummer]
Hy haet geen Goden, noch beoorloght hun uit boosheit.
Dees misdaet spruit alleen uit stoute reuckeloosheit.
Juno:
En zoo al 't aerdtrijck by dees reuckeloosheit lijdt?
Jupiter:
Hy lijdt zelf eerst, en schreit, en is de toom al quijt.
Hemelraet:
Laet hem met reden dan dees reuckeloosheit boeten.
Juno:
1140[regelnummer]
Ja tree en trap hem: trap dit bastertbloet met voeten.
Och Isis, toghtigh dier, van schaemte en eer berooft,Ga naar voetnoot1141
Uw toght naer stieren kost mijn' trouwen wachter 't hooft:
Noch wortge, langs den Nijl, op 't outer aengebeden,Ga naar voetnoot1143
Bewieroockt en gedient in kercken en in steden.
1145[regelnummer]
Wat rechten basterden en boelen niet al aen!Ga naar voetnoot1145
Sla Faëton, of 'k wil hem met den donder slaen,
U zelf ontwapenen, en uw geweer ontwijden.Ga naar voetnoot1147
De Godtheên staet geen' schimp van basterden te lijden.Ga naar voetnoot1148
Jupiter:
Niet hooger, Juno. draegh den oppersten ontzagh.
1150[regelnummer]
Men waerschuw' Febus eerst.
Juno:
Ja, waerschuw met den slaghGa naar voetnoot1151
Dien stouten schelm, niet waert in 't leven te gedoogen.Ga naar voetnoot1152
Hemelraet:
En waerom schijnt uw hart met Febus rou bewogen?
Jupiter:
De last der zonnevaert, het licht, wert hem betrout,
En zijn voorzichtigheit. hy koestert, onderhout
1155[regelnummer]
De menschen en het vee. beneem zijn hooft dien luister,
Zoo wort het eeuwigh nacht; zoo leght de weerelt duister,
En woest; zoo wort voor ons geen offervee geslaght.
Juno:
De Faem beweeghde ons hart met eene zelve klaght
Van d'Aerde, een moeder en voortbrengster aller dingen:
| |
[pagina 79]
| |
1160[regelnummer]
Want zonder d'Aerde, een bron van vruchtbaerheit, vergingen
De menschen, dieren, en wat lucht en adem schept.Ga naar voetnoot1161
Vertroostze, ô vader. al het aerdtrijck roept, en klept
De brantklock, schreeut zich heesch, te berste, en uit den adem,
Al wat Natuur uit liefde en zorge trou omvadem,
1165[regelnummer]
In haeren ruimen schoot, verwacht den jongsten snick.
Hemelraet:
Ontwaecktge niet, verwacht den lesten oogenblick.
De hemel zal terstont in lichten brant geraecken,
De daghtorts vaeren in de starrelichte daecken,Ga naar voetnoot1168
En 't hemelsche gespan: dan zultge nootweer biên,Ga naar voetnoot1169
1170[regelnummer]
Maer veel te spade naer uw hielen ommezien.Ga naar voetnoot1170
Jupiter:
Een wulpscheit straffen, wat te dartel, en vermeeten?Ga naar voetnoot1171
Juno:
Gy klonckt Prometheus aen een steenrots, met zijn ketenGa naar voetnoot1172-vlgg.
Gebonden, en doorpickt van uwen adelaer
Zoo diep in 't harte, en niet gepijnt een eenigh jaer,
1175[regelnummer]
Maer eeuwigh, om een' tack aen 't zonneradt ontsteecken.
Hemelraet:
Gy vaeghde 't aerdtrijck van zijn smetten en gebreken,
En smoorde al 't menschdom, in een' hoogen watervloet:
Wat suftge nu, om slechts met eene hantvol bloet
Te blusschen deze zee van vier, eerze in koom' breecken?
Jupiter:
1180[regelnummer]
Het is geraden eerst den vader zelf te spreecken,
Of hy bestemmen kan ter straffe van den zoon.Ga naar voetnoot1181
Juno:
Zie toe, beschut uw recht. het gelt uwe eer en kroon.
JUPITER. FEBUS. JUNO. HEMELRAET.
Jupiter:
Hoe laet nu Febus 't hooft zoo droef en treurigh hangen?
Febus:
Der Goden koning heeft de tijding al ontfangen.
1185[regelnummer]
Verschoon het dat de zoon zijn vaders les niet houdt.
| |
[pagina 80]
| |
Juno:
De zonnewagen was den vader zelf betrout
Van al den Hemelraet, doch eerst op ons behaegen;Ga naar voetnoot1187
Geensins om dit heelal, op eenen sprong, te waegen,
Op uwen wagen, in dien blinden wagenaer.Ga naar voetnoot1189
1190[regelnummer]
Nu loopen hemel aerde en zee en lucht gevaer.
Hoe kon het Godendom en menschdom dit verwachten
Van zulck een' Godt als gy? nu steigeren de klaghten
Van onder door de lucht naer onzen hoogen stoel.
Wy zaten evenwel dus lang noch stil en koel.
1195[regelnummer]
Nu perst de noot het recht te scherpen uit den hoogen.Ga naar voetnoot1195
Febus:
Genade, ô vader. och verschoon uit mededoogen
Dien ongebaerden knaep: het is zijne eerste proef.
Jupiter:
Wat raet? ons rijxkroon hangt aen eene paerdehoef.
Febus:
Oock 't leven van mijn' zoon, noch jongk en onervaeren.
Jupiter:
1200[regelnummer]
Hoe sluit dit? zal men, om een' eenigen te spaeren,
Het al bederven, en de weerelt zien vergaen?
Febus:
Hy is noch niet gerolt ten ende van zijn baen,
En zal afzitten, na dees daghvaert, in het weste.
Jupiter:
Dat is onmogelijck. het loopt met hem op 't leste.
1205[regelnummer]
Onze ooren worden door 's volx moortgeschrey verdooft.
Hy tuimelt om en weêr, en over hals en hooft.Ga naar voetnoot1206
De zonnewagen moet en is alreede aen 't storten.
Het waer u nutter hem de vleugels snel te korten,
En door een korte doot te helpen uit dees pijn,
1210[regelnummer]
Dan langer 't leven uit te zetten, of den schijnGa naar voetnoot1210
Van 't leven: want dit kan geen' naem van leven draegen.
Febus:
'k Heb Python, oirzaeck van der sterfelijcken plaegen,Ga naar voetnoot1212
Doorschoten, en gevelt, gezuivert bergh en vliet:
| |
[pagina 81]
| |
Gedenckt het aerdtrijck nu aen Febus weldaet niet?Ga naar voetnoot1214
1215[regelnummer]
'k Genas der menschen quael door vonden van artsnyen,Ga naar voetnoot1215
En kracht van kruiden, om het kranckbedde in zijn lyen
Te zalven. ick verdreef zoo lang de naere schim,Ga naar voetnoot1217
En voerde met mijn licht de blyschap op de kim
Der weerelt. 'k wert alom bewieroockt, aengebeden,
1220[regelnummer]
En toegejuicht van 't volck, op 't lant, en in de steden.
De dichters zetten op mijn harp een' blijden toon:Ga naar voetnoot1221
En noemt men nu een feil een' misgreep van mijn' zoon
(Geen boosheit, maer alleen een reuckeloos vermeeten)
Een gruwzaeme euveldaet? wort al mijn deught vergeeten?
1225[regelnummer]
O vader Jupiter, 't believe uw majesteit
My aen te trecken een natuur van sterflijckheit,
En zoon en vader met uw' donderkloot te schieten:Ga naar voetnoot1227
Want dus te leven, zou een godtheit zelf verdrieten.
Jupiter:
Indienge raet weet, schut het hollen van uw zon.Ga naar voetnoot1229
Febus:
1230[regelnummer]
Geen wil ontbreecktme, indien men 't onheil schutten kon.
Jupiter:
Wat wiltge dan? gy ziet den Hemelraet verlegen.
Febus:
Laet Juno door een berst van wolcken en slaghregenGa naar voetnoot1232
De lucht verkoelen, en het brandende aerdtrijck me.
Jupiter:
Geen wolcken trecken naer den hemel uit de zee.
1235[regelnummer]
Men ziet den hemel met geen donckre wolck behangen.
De gloet verteert al 't vocht. de starren zelfs verlangen
Naer eenen druppel nats. de bron, die eeuwigh sprong,
Staet stil. de Watergoôn beginnen met hun tong,
Bykans van dorst verstickt, het drabbigh slym te lecken.
1240[regelnummer]
Een zwaere storting, buy noch regenvlaegh kan strecken
Tot koelnis van dien gloet. al d'aerde tot den gront
Gelijckt een oven. uit haer keele en droogen mont
Vlieght gloeiendige damp, en pest, en heete waessem.
Ten zy men haer verquick', zy geeft den lesten aessem.
| |
[pagina 82]
| |
Hemelraet:
1245[regelnummer]
Hier gelt geen lang beraet. de weerelt hangt beklemt.
Jupiter:
Wy willen datge flux der Goden raet bestemt.Ga naar voetnoot1246
Febus:
Hoe kan ick stemmen het bederf van mijn' beminden,
Om een lichtvaerdigheit, een reuckloos onderwinden?
Jupiter:
Gy zult het stemmen, om dien algemeenen noot.
Febus:
1250[regelnummer]
Och Faëton, hoe kan ick stemmen in uw doot?
Jupiter:
Het zy gy stemt, of zwijght, men kan uw' zoon niet spaeren.
Febus:
Zoo straf eerst Epafus, te trots in uit te varen.Ga naar voetnoot1252
Uw Epafus gaf stof tot dees vermeetenheit.
Jupiter:
Zie toe met wien gy spreeckt, en quets geen majesteit.
Febus:
1255[regelnummer]
Verschoon mijn ongedult. de rou gebruickt geen reden.
Jupiter:
De brant wint aen, slaet voort, en steigert van beneden.
Hemelraet:
Wy voelen 't, doch vergeefs, ten zy gy d'oirzaeck blust.
Febus:
Hy rolt al neder, en genaeckt de westerkust.
De zonnekloot zal haest te water gaen, en zincken:
Jupiter:
1260[regelnummer]
Zoo wy met eenen strael hem in den afgront klincken.
Juno:
Ja klinck dien bastert, en zijn moeder in een' poel.
Febus:
Och zwijgh. my dunckt dat ick dien slagh op 't hart gevoel.
Juno:
En beter dat het een gevoel, dan wy te gader.
| |
[pagina 83]
| |
Febus:
Och zoon, in welck een' staet verlaetge uw' lieven vader!
Juno:
1265[regelnummer]
Hoe menigh vader lijdt in zijnen zoone alleen?Ga naar voetnoot1265
Hemelraet:
Nu Febus, hou eens op van 't ydele gesteen.
Jupiter:
Gy zult besluiten, of de Hemelraet zal sluiten.Ga naar voetnoot1267
Febus:
Ick wensch den donderkloot op deze borst te stuiten.Ga naar voetnoot1268
Jupiter:
Bestem het, Febus: of wy stemmen zonder u.
Juno:
1270[regelnummer]
Vaer voort. dit duurt te lang. waerom dus traegh en schuw
Het vonnis vast gestelt? de Hemelraet moet scheiden.Ga naar voetnoot1271
Febus:
Zoo scheide ick eerst, ga heene, en wil dien slagh verbeiden.Ga naar voetnoot1272
Juno:
Ja schey vry: het is tijt. wy zijn dit kermen moê.
Hemelraet:
Nu vader Jupiter, hy stemt het zwijgend toe.
1275[regelnummer]
De hemel stickt van smoock, en opgestege dampen.
Jupiter:
Getrouwe schiltknaep, voort: verschijn: gy wort met stampen,Ga naar voetnoot1276
Dat al de hemel dreunt, gedaghvaert hier ten hoof.
Te wapen, wapen voort. hier valt een vette roof
Voor u te strijcken. voort: gehoorzaem 't hoogh vermogen.Ga naar voetnoot1279
1280[regelnummer]
Daer komt mijn arent met den blixem aengevlogen,
In alle eerbiedigheit. nu rep de vleugels vlugh.Ga naar voetnoot1281
Wy willen voor de poort beschrijden uwen rugh,
En, zonder omzien, flux dit bloedigh treurspel sluiten:
Dat zal op Faëtons en Febus borst afstuiten.Ga naar voetnoot1284
| |
[pagina 84]
| |
I. Zang:
1285[regelnummer]
Geluckige Adelaer,
O vorst der voglen, die, geheven
Van d'aerde, door den hemel zweven,
Neem nu ons klaghten waer.
Gy kunt met scherpziende oogen
1290[regelnummer]
Den brant van aller straelen bron,
Het steecken van de middaghzon
In 't hooftpunt zelf gedoogen.Ga naar voetnoot1292
Gy schroomt geen wederlicht
Noch gloet des blixems. uwe veêren
1295[regelnummer]
Alle andre pennen snel verteeren,Ga naar voetnoot1294-1295
Genaeckenze u te dicht.
O schiltknaep van den vader
Jupijn, vol majesteit en kracht,
Betoom de snelheit van uw schacht.
1300[regelnummer]
Genaeck het westen spader.
Verschoon den jongen knecht.Ga naar voetnoot1301
Gena, gena, geen recht.
I. Tegenzang:
Betoom uw snelle vlught.
Waerom zoo heftigh toegeschoten
1305[regelnummer]
Met blixemschut, en donderklooten,Ga naar voetnoot1305
Door 't gloeien van de lucht?
Wat lust u roof te haelen
Op Febus afkomste, op het bloet
Van Jupiter, wiens torengloetGa naar voetnoot1309
1310[regelnummer]
Geen grenzen kent, noch paelen?
De zon heeft noit ontdeckt
Aen Juno Jovis snoeperyen,
Boeleeringe, en ontuchtigh vryen,
Noch haere wraeck geweckt.
1315[regelnummer]
Jupijn, nu t'ongeduldigh,
Te streng in 't straffen van een zaeck,
Medoogenwaerdigh, vlamt op wraeckGa naar voetnoot1317
Des jonglings, al t'eenvuldigh.Ga naar voetnoot1318
| |
[pagina 85]
| |
Een Godt, die 't al beheerst,
1320[regelnummer]
Bestraff' zich zelven eerst.
II. Zang:
Had Faëton JupijnGa naar voetnoot1321-vlgg.
Gewelkomt aen den disch, geladen
Met menschevleesch, aen spit gebraden,
En, onder schoonen schyn
1325[regelnummer]
Van heusch onthael, besloten
By nacht den grooten dondergodt
Al stil te stooten door den strot,
Daer hy van slaepnat lagh begoten;
Gelijck het wreede dier
1330[regelnummer]
Lykaon hem zoo helsch onteerde,
En hierom in een' wolf verkeerde,
Gestraft door 't hemelsch vier:
Wy zouden dus niet kermen
Om Faëton, die naulijx leeft,
1335[regelnummer]
En ree de doot geladen heeft,Ga naar voetnoot1335
Te bergen, en beschermen.
Hou draegende, en vaer slim!Ga naar voetnoot1337
Zoo wint de zoon de kim.Ga naar voetnoot1338
II. Tegenzang:
Apollo voelt noch hoeGa naar voetnoot1339-vlgg.
1340[regelnummer]
De felle pijl der dertle liefde
Hem onlangs in het harte griefde.
Dees wonde is naulijx toe.
Hy voelt, het welck ons deerde,
De nasmert en quetsuur, geleên
1345[regelnummer]
Om Peneus dochter, toenze in een'
Laurierboom snel verkeerde.
| |
[pagina 86]
| |
Hy staeckte al 't zanggeluit,
En hing de harp aen lauwerboomen,
Om 't lieve pant zijn liefde ontnomen,
1350[regelnummer]
En zagh'er deerlijck uit.
Och treffen donderslaegen
Den zoon, alleen van hem bemint;
Hoe zal het vaders hart zijn kint,
Dat hemelsch pant, beklaegen!
1355[regelnummer]
Och Adelaer, verschoon,
Verschoon toch Febus zoon.
Slotzang:
De schiltknaep, zwanger van Godts donder
En blixem, acht ons klaghten niet.
Het aerdtrijck wacht den slagh hier onder.
1360[regelnummer]
De vogel streeft al voort, en schiet
Voorover naer de westerstreecken,
Hy achterhaelt den zonnetoom.Ga naar voetnoot1362
Indien Jupijn koome uit te breecken
Met donder, zal men stroom op stroom,
1365[regelnummer]
Stortregens uit de lucht zien bruizen
En koelen deze weereltkoorts,
Dien brant van kercken, hoven, huizen,
En Febus hooren hoe zijn toortsGa naar voetnoot1368
In 't water kist. vertoeft niet langer.Ga naar voetnoot1369
1370[regelnummer]
Daer berst de lucht, van weêrlicht zwanger.
|
|