De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

(1929)–Joost van den Vondel– rechtenstatus



[pagina 184]

De vierde handel. TITUS de Keyzer. TERENTIUS Hopman. Titus de Keyzer: Wy staen op ons vertreck. myn afgestre'en SoldatenGa naar voetnoot1687 Nae zoo veel oorlooghs blyde haer legerplaets verlaten. Wy laten achter ons een omgeworpen muyr, 1690[regelnummer] Een Koninglycke stad verdelght met stael en vuyr, Een aerdrijck omgewroet, een Kerckhof vet van dooden,Ga naar voetnoot1691 Die niemand staen t'ontzien, ten ware dat der IodenGa naar voetnoot1692 Verrezen schimmen ons opkomen mochten dolGa naar voetnoot1693 Met Fackelen, gelyck uyt Plutoos duyster holGa naar voetnoot1694 1695[regelnummer] Opdonderen zomtyds d'ontstelde Razernijen,Ga naar voetnoot1695 Als al de weereld voor een ancker schynt te rijen:Ga naar voetnoot1696 Maer dat is zonder zorgh: nochtans acht mynen RaedGa naar voetnoot1697 Dit oorbaer, datmen tot gerustheyd vanden staetGa naar voetnoot1698 Hier een bezettingh leght van Krijghslie wel ervaren, 1700[regelnummer] Die onder eenen vooghd't land hier ontrent bewaren,Ga naar voetnoot1700 Op datter niemand Schans, noch Slot, noch vestingh bouw, Noch voet krijg, noch yet quaeds den Romulijnschen brouw.Ga naar voetnoot1702 Terentius, die vaeck de schild waert van mijn leven,Ga naar voetnoot1703 Wanneer ick inden strijd my had te diep begeven, 1705[regelnummer] Omçingeld van 't gevaer, belegerd van 't gekerm,Ga naar voetnoot1705
[pagina 185]
Besloten van 't geweyr, daer met geheven ermGa naar voetnoot1706 Ghy my te redden wist door sabelen en pijcken,Ga naar voetnoot1707 En sloeght een wagenborgh van doon, en versche lijcken:Ga naar voetnoot1708 Deze eere komt u toe: ontfanght, ontfanght van my 1710[regelnummer] Uw wettelijcke Prins en Veldheer de vooghdyGa naar voetnoot1710 Van gans Iudea. let met aendacht op uw zaecken, En wilt in 't voordeel van ons Monarchije waecken. Terentius: Aenzienelijcke Vorst, och of uw MajesteytGa naar voetnoot1713 Meer nuts genieten mocht van mijn gehoorzaemheyd: 1715[regelnummer] Wy nemen 't ampt in danck. uw mildheyd is te loven, Die ons verdiensten in besoldingh gaet te boven.Ga naar voetnoot1716 Verschoont uw Dienaer niet, die als de Keyzer spreeckt Wenscht te vervullen 't geen aen zynen plicht ontbreeckt.Ga naar voetnoot1718 Titus: Mijn thiende bende, die haer oyt zoo vroom verweerde,Ga naar voetnoot1719 1720[regelnummer] Gesterckt met noch meer volcx te voet en oock te peerde,Ga naar voetnoot1720 Ick tot bewaringh hier te legeren besloot, Om d'overwinningh te verzek'ren buyten nood,Ga naar voetnoot1722 Waerom men heeft verschoond den muyr in 't west gelegen,Ga naar voetnoot1723 En 't geen daer aen kleeft: daer het Krijghsvolck vry van regen,Ga naar voetnoot1724 1725[regelnummer] Van hagel, wind en storm, en onwe'er schuylen magh,Ga naar voetnoot1725 En herbergh krygen: hebt ghy over haer 't gezagh:Ga naar voetnoot1726 Omhelst de wetten, en wie tegen 't recht derf woelenGa naar voetnoot1727 Doet hem de strengigheyd van onze Krijghstucht voelen.
[pagina 186]
Terentius: Al wat myn Heer beveelt werd wetens niet verzuymt.Ga naar voetnoot1729 Titus: 1730[regelnummer] Geen uytgedreven Ioon geeft hier te woonen ruymt:Ga naar voetnoot1730 Maer and'ren die haer nae ons zeden konnen voegenGa naar voetnoot1731 Vergunt deze ack'ren te bezaeijen en te ploegen, Mids redelycken tol 't Rijck in te wilgen, enGa naar voetnoot1733 Dat niemand ander staf als onzen scepter kenn'.Ga naar voetnoot1734 Terentius: 1735[regelnummer] 't Is billijck en gegrond, het steunt op goede reden. Titus: Zo ymand derf bestaen of vestingen, of steden Te stichten, en tot zulx yets delve of spitte of graef, Die heeft het lijf verbeurt, zyn goed en al zyn haef.Ga naar voetnoot1738 Die zaeck is van gewicht, dus hechtze in uw gedachten. Terentius: 1740[regelnummer] De Prinçe twyffel niet wy hopen 't te betrachten. Titus: Uyt myn gevangens ick heb duydelijck verstaenGa naar voetnoot1741 Dat Simon, die ons zoo veel hoons heeft aengedaen,Ga naar voetnoot1742 Die schelm, dien afgerecht op zoo veel boeverijenGa naar voetnoot1743 Het oorloogh spaerde, om zyn verschulde straf te lijen,Ga naar voetnoot1744 1745[regelnummer] Zich onder 't muyrwerck houd, 't welck noch van d'aerde roockt,Ga naar voetnoot1745 Met and're die hy nae zyn lust heeft opgestoockt:Ga naar voetnoot1746 Neemt acht hier op, en dees steenhoopen wilt bezetten Met wachters voor een wyl, die op dien booswicht letten, Op dat hy 't niet ontslip: indien noch 't recht in zwanghGa naar voetnoot1749 1750[regelnummer] By d'Hemellieden is, dat elck zyn straf ontfangh,Ga naar voetnoot1750
[pagina 187]
En penen geld, en boet zyn grouwelycke stucken,Ga naar voetnoot1751 Hy zal u niet ontgaen. Terentius: En of dit wou gelucken,Ga naar voetnoot1752 Wat eyscht het recht van hem? te sneuv'len door de byl? Titus: Die deughd gebeurt hem niet. dat ghy hem inder ylGa naar voetnoot1754 1755[regelnummer] My toestiert wel bewaert te Roome, daer wy wenschenGa naar voetnoot1755 Dat hy in ons triumph zy 't schouwspel veler menschen,Ga naar voetnoot1756 En pynelijck uytbraeck zyn Goddelooze ziel,Ga naar voetnoot1757 Die stadigh van het eene in't ander quaed verviel. Terentius: Schept die verrader slechts in onderaerdsche kuylen 1760[regelnummer] De locht, al gingh hy zich zoo diep uyt ancxst verschuylenGa naar voetnoot1760 Dat hy den Tartarus, daer geenen Phebus schijntGa naar voetnoot1761 Mocht hooren loijen, als de boosheyd word gepijnt:Ga naar voetnoot1762 Die schelm, doorluchtig Held, myn hand niet zal ontvlieden. Belieft u yets wat meer ghy hebt maer te gebieden.Ga naar voetnoot1764 1765[regelnummer] Ick volge uw Majesteyt, en doe u uytgeley. Titus: De tyd verloopt, het is hooghnoodigh dat ick schey, En vorder onzen tocht. ick zie nu wy vertreckenGa naar voetnoot1767 De Keyzerlijcke Stad haer zeven halzen recken,Ga naar voetnoot1768 En uytzien nae het heyr, dat waerwaerts het oock vechtGa naar voetnoot1769 1770[regelnummer] Alom het veld behoud, en prijs en eer inleght.Ga naar voetnoot1770 Ick zie de staçi van de Roomsche burgerijenGa naar voetnoot1771
[pagina 188]
In volle rustingh ons ontmoeten met verblijen:Ga naar voetnoot1772 Den Tyber zwert van volck. ick zie Vespasiaen,Ga naar voetnoot1773 Mijn Broeder, en den Raed by Iovis Tempel staen:Ga naar voetnoot1774 1775[regelnummer] De Priesteren 't Outaer vo'en, en al de Goden vieren,Ga naar voetnoot1775 En 't onverwelck'lijck groen 't hoofd des Verwinners çieren.Ga naar voetnoot1776 REY VAN IOODSCHE VROUWEN. FRONTO. REY VAN STAETJONFFREN. DE DOCHTER SION. Rey van Ioodsche Vrouwen: Nu wacker stapelt steen. de Nood breyt duyzend listen.Ga naar voetnoot1777 Deze aenslagh blijft ons borgh, of d'eerste treken misten.Ga naar voetnoot1778 O krancke toevlucht! zoo de Koningen van ouwdsGa naar voetnoot1779 1780[regelnummer] Bedrupt van Balsem, en verladen met veel gouds,Ga naar voetnoot1780 Behangen met de glans van Purper en Kleynoden,Ga naar voetnoot1781 Opbraecken 't marmor, en opkeken vanden dooden,Ga naar voetnoot1782 Hoe zoud haer quetzen. ach! maer als 't aldus moet zijn,Ga naar voetnoot1783 Dit is de waerheyd naest, en geeft het veynzen schijnGa naar voetnoot1784 1785[regelnummer] Voor 't ander. wackert u. metst van beroockte steenenGa naar voetnoot1785 Een graf voor d'Ydelheyd, en wilt haer lijck beweenen.Ga naar voetnoot1786 Fronto: Mars heeft hier uytgeraest. hy scheyd om elders we'er Een wederspannigh Rijck met zijn gevelde speer, Met 't weerlicht van zijn schild, en met getogen zweerdeGa naar voetnoot1789
[pagina 189]
1790[regelnummer] Te slechten tot den grond, en bodem toe met d'eerde.Ga naar voetnoot1790 Ick kome in 's Keyzers naem, gelast om zoo terstondGa naar voetnoot1791 Dees Tempelhoeren, die geen uytstel word gejondGa naar voetnoot1792 Te volgen doen het heyr dat langer niet magh dralen.Ga naar voetnoot1793 Rey van Ioodsche Vrouwen: Help God hy komt om ons, het is om ons te halen.Ga naar voetnoot1794 Rey van Staetjonff'ren: 1795[regelnummer] Steenrotzen berst van een, valt bergen op ons neer. Troost God waer vluchten wy. hier is geen vluchten meer.Ga naar voetnoot1796 Fronto: Wegh wegh met dit geraes. 't is langer hier met stenenGa naar voetnoot1797 Noch kermen niet te doen. Rey van Staetjonff'ren: Waer wildy met ons henen? Rey van Ioodsche Vrouwen: Wat hebdy met ons voor? Fronto: Voort voort Iodinnen voort. 1800[regelnummer] Ick doe u geen verslagh, neen, niet een enckel woord, Ghy werd het zelf gewaer. wel waer is uw Vorstinne?Ga naar voetnoot1801 Waer is 't hertneckigh wijf? Rey van Staetjonff'ren: Wy bidden u uyt minne Och wijstze ons waerze dwaelt. Fronto: 'tIs u niet onbewust.Ga naar voetnoot1803 Rey van Ioodsche Vrouwen: Wy zijn om harent wil bekommert en ontrust. Rey van Staetjonff'ren: 1805[regelnummer] Zy droop van onze Rey vol zuchtens, en vol klagen,Ga naar voetnoot1805 Beroyt van hoofd en zin, versuft en heel verslagen,Ga naar voetnoot1806
[pagina 190]
En eermen toezagh (want onze oogen waren dick, En rood van schreijen) zy in eenen oogenblick Was ons gezicht ontgaen, en waerwaerts dat wy zondenGa naar voetnoot1809 1810[regelnummer] Haer stem wierd niet gehoort, haer voetspoor niet gevonden. Rey van Ioodsche Vrouwen: Verlatene Vorstin, zo ghy de locht noch schept, Meld d'oorzaeck waerom datge ons dus begeven hebt: Want zooder hoop was om uw zelven te verstekenGa naar voetnoot1813 Wy hadden t'zamen wel dit ongeval ontweken: 1815[regelnummer] Geen klip zo yslijck steyl, geen afgrond is zoo naer, Vol slangen, vol gedierte, of't uyterste gevaer, Hadde ons doen klimmen, en opklaveren en dalen:Ga naar voetnoot1817 Of hebdy voor den tijd uw doodschuld gaen betalen,Ga naar voetnoot1818 En zydy van een rotz gesneuvelt op een steen,Ga naar voetnoot1819 1820[regelnummer] Die gants verplettert heeft 't albaster van uw le'en,Ga naar voetnoot1820 Zoo wilt door eenigh spoock of teken doch gehengenGa naar voetnoot1821 Dat wy u vinden, en met rouw ter aerden brengen. Fronto: Hoe luyde het jongst beklagh? hoe droegze haer alsze schied?Ga naar voetnoot1823 Rey van Staetjonff'ren: Van droefheyd uytgeput, verwonnen van verdriet, 1825[regelnummer] Zal ick dan, sprackze, die gevallen ben in handen Van d'onbesneden, zijn haer schouwspel t'mynder schanden?Ga naar voetnoot1826 Zal ick die een Vorstin der volcken ben geweest Verstrecken een slavin van die ons heeft gevreest?Ga naar voetnoot1828 Zal ick verschoven gaen in ballinghschap vol smertenGa naar voetnoot1829
[pagina 191]
1830[regelnummer] Mijn ramp ineten? en al steeds met droever hertenGa naar voetnoot1830 Ophalen mynen val? en den voorleden staetGa naar voetnoot1831 Gaen vergelijcken met ons tegenwoordigh quaed? Noch zoo niet. naulijcx was het kermen vande lippenGa naar voetnoot1833 Of wy verloren haer ontrent die scherpe klippen. Rey van Ioodsche Vrouwen: 1835[regelnummer] Hy gaetze zoecken. Rey van Staetjonff'ren: Och of dit gelucken wou, Dat wy 't lijf berghden van ons welgeboren VrouwGa naar voetnoot1836 In 't uyterste gevaer voor 't woeden der Tyrannen: Wie weet wat uytheemsch bloed eens met haer aen moght spannen,Ga naar voetnoot1838 En geven zich te velde, om 't overschot der IoonGa naar voetnoot1839 1840[regelnummer] Te stellen in haer stoel, en Koninghlijcken Troon:Ga naar voetnoot1840 Wie weet van waer ons God mocht een Verlosser wecken, Die eenen Cyrus zoude, of and'ren Moses strecken,Ga naar voetnoot1842 Of braven Gedeon, of trotzen Iosua,Ga naar voetnoot1843 Of stouten David tot verzettingh van ons scha.Ga naar voetnoot1844 Rey van Ioodsche Vrouwen: 1845[regelnummer] Staetjonffren zwijght, hy keert met overwinners treden,Ga naar voetnoot1845 Gezwollen om zijn hoofd van toorne, en gants t'onvreden,Ga naar voetnoot1846 Met dreygende oogen spoed hy t'onswaert zynen gangh. Iehova staet ons by. wat word my 't herte bangh. Moord! moord! hy treckt't geweer. ick tril, ick beef, ick zidder.Ga naar voetnoot1849 Rey van Staetjonff'ren: 1850[regelnummer] Genade, o ouwd Romeyn!
[pagina 192]
Rey van Ioodsche Vrouwen: Genade, o edel Ridder! Wat is 't dat u ontstelt? wat is 't dat ghy begaet?Ga naar voetnoot1851 Wat eer is 't dat ghy dees verdruckte Vrouwen slaet? Een troosteloozen hoop. tert liever uws gelijcken.Ga naar voetnoot1853 Gaet uwen vyand toe zoo zal uw vroomheyd blijcken:Ga naar voetnoot1854 1855[regelnummer] Hier haeldy enckel schand. laet zincken uwen moed.Ga naar voetnoot1855 Wat is 't dat u ontzet, en heftigh woeden doet?Ga naar voetnoot1856 Wat eyschty zoo verstoort? ach wilt doch wat bedaren.Ga naar voetnoot1857 Fronto: Dat ghyze daedlijck meld.Ga naar voetnoot1858 Rey van Ioodsche Vrouwen: Men zal't u openbaren. Als 't ymmers zoo moet zijn. aenhoort slechts met geduld.Ga naar voetnoot1859 1860[regelnummer] Aen haer rampzaligh eynde, en dood heeft niemand schuld Als zy, die alsze droef haer handen had gewrongen, En 't aenzicht opgekrabt is van een rotz gesprongenGa naar voetnoot1862 Met schrickelijck gehuyl, 't welck drymael heeft geverghtGa naar voetnoot1863 Den galm die woont in dit omliggende geberght:Ga naar voetnoot1864 1865[regelnummer] Wy volghden haren sprongh met uytgekreten oogen, Maer wie had onbezwijmt van 't hooge aenschouwen mogenGa naar voetnoot1866 Een lichaem, welcx gestalt was vanden zwaren val Gants uytgewischt. o Vrouwe! o rotze! o bergh! o dal!Ga naar voetnoot1868 Fronto: Dat rieckt nae schelmery. denckt nimmermeer met liegenGa naar voetnoot1869 1870[regelnummer] Een afgerecht Romeyn als ick ben te bedriegen.Ga naar voetnoot1870 Ziet voor u wat ghy doet.Ga naar voetnoot1871 Rey van Staetjonff'ren: Wy bidden u gelooft.
[pagina 193]
Fronto: Waer is het lichaem? flucx. Rey van Ioodsche Vrouwen: Wat lichaem? dat berooft Van zijn gedaente is gants verplet in al zijn deelen? Fronto: Wijst my 't verplette, voort, en past op mijn bevelen.Ga naar voetnoot1874 Rey van Staetjonff'ren: 1875[regelnummer] Wy quamen als zy lagh gevallen nae bene'en, En hieven 't zielloos lijf op vande koude steen, En groeven 't inder yl daer zelden ymand wandelt,Ga naar voetnoot1877 Van vreeze datze niet wierd nae haer dood mishandelt:Ga naar voetnoot1878 Die eer gebeurde haer noch, dat wy de grafsté wat 1880[regelnummer] Verheerlijckten met puyn van ons verbrande Stad,Ga naar voetnoot1879-1880 Met heele en halve steen, op datter eenigh teeckenGa naar voetnoot1881 Mocht blyven alsmen van haer eynde quam te spreken. Fronto: Waer is de plaetse flucx? Rey van Staetjonff'ren: Wy bidden u betoont Eerbiedigheyd den doon, haer sterflijckheyd verschoont,Ga naar voetnoot1884 1885[regelnummer] Noch 't lichaem niet onteert van deze, die eylaçy Ghesneuvelt deerlijck, wierd begraven zonder staçy. Fronto: Het lichaem zal ick zien, staet op uw hoede noch,Ga naar voetnoot1887 Want vinde ick dit als 't eerste onwaerheyd en bedroch,Ga naar voetnoot1888 Het zal u rouwen. Rey van Staetjonff'ren: Och besnoeyt die booze lusten,Ga naar voetnoot1889 1890[regelnummer] En die zoo lieflijck slaept laet inden grave rusten. Wat zydy voor een volck, die na ghenomen straf Een doode romp vervolght, en wreeckt u aen een graf?
[pagina 194]
Wat komt u aen? ghy valt aen 't schenden, en aen 't brekenGa naar voetnoot1893 Van onzen timmer, ach! den Hemel zal het wreken,Ga naar voetnoot1894 1895[regelnummer] Dat als een dullen hond ghy schuymbeckt, schend, en bijtGa naar voetnoot1895 't Geen heyligh is, en tot een eerlijck lijck gewijd.Ga naar voetnoot1896 Wee ons hy luystert niet. zyn wreedheyd heeft geen ooren. Best doen wy rechte biechte, en melden 't van te vorenGa naar voetnoot1898 Eer dat hy 't al verwoeste, en in zyn dolligheyd,Ga naar voetnoot1899 1900[regelnummer] Tot wraecke van 't bedrogh ons dobb'le straf bereyd. Vroom Krijghsman, staet wat stil, en willet ons vergeven. Wy zijn uyt hooge nood, en ancxst hier toe gedreven. De zinnen lyden last, komt volghtme, want hier byGa naar voetnoot1903 De dochter Sion met een Ionffer twee of dry 1905[regelnummer] Schuylt in het hol des berghs. Komt uyt 't is al verloren.Ga naar voetnoot1905 Uw volck heeft u verra'en, Princesse welgeboren, Den aenslagh is ontdeckt. komt wederom in 't licht.Ga naar voetnoot1907 Verheught uw vyand met een treurigh aengezicht. Hy lacht in ons verderf. komt uyt, en wilt niet schromen: 1910[regelnummer] Zulx is voor dezen oock een Koningh overkomen,Ga naar voetnoot1910 Die Salems scepter droegh, en met benauwder zielGa naar voetnoot1911 Ontvliende in handen noch van Nimrots naezaet viel: Die voor hem sneuv'len zagh de vruchten van zyn lenden,Ga naar voetnoot1913 En most van 't licht berooft, zyn leven pijn'lijck enden 1915[regelnummer] In eenen duyst'ren nacht, in een ongastvry land. Dit is de gene die ons over zee en zand Vervoeren zal. indien ghy meer vermooght met kermen Als wylie, valt hem aen, en brenght hem tot ontfermen.Ga naar voetnoot1918 Dochter Sion: Ervaren oorlooghsman, nae 't woeden des soldaets
[pagina 195]
1920[regelnummer] Had vaeck beleeftheyd by den Overwinner plaets,Ga naar voetnoot1920 Die vroom was, en geen roem zocht met een afgestredenGa naar voetnoot1921 Onweerbaer hoopken volcx styf op den neck te treden:Ga naar voetnoot1922 Omhelst doch deze deughd, en leent een lydzaem oorGa naar voetnoot1923 Aen uw gevangens. zeght, wat hebdy met ons voor?Ga naar voetnoot1924 1925[regelnummer] Wat lyden gaen wy aen? Fronto: Ghy moet terstond na RomenGa naar voetnoot1925 Ons zegefeest ten dienst, het is zoo voorgenomen: Men zal u, om wiens wil geplenght is zoo veel bloeds, Gevleugelt volgen doen de Keyzerlijcke koets,Ga naar voetnoot1928 Met uwen ganschen Rey, met duyzend Iongelingen, 1930[regelnummer] Dan mooghdy zoo 't u lust uw Tempeldeuntjens zingen: Als ghy de vaten, en al 't goud, en zilverwerck, En 't Priesterlijck Tapijt, de glori van uw Kerck,Ga naar voetnoot1932 De goude kandelaer, en tafel op een wagenGa naar voetnoot1933 Ziet zegenrijck ten toon voor yder ommedragen.Ga naar voetnoot1934 Dochter Sion: 1935[regelnummer] Veel eer als zulcx gebeurt zal God op mijn geschreeuwGa naar voetnoot1935 Doen komen op den wegh een Tyger, of een Leeuw,Ga naar voetnoot1936 Die ons verslinden zal, en tot het been toe knagen,Ga naar voetnoot1937 En met zijn ingewand in zynen schuylhoeck dragen: Veel eer als dat gebeurt, zal 't God zich trecken aen,Ga naar voetnoot1939 1940[regelnummer] En ons, of u gezwind met zynen blixem slaen: Veel eer als dat geschied, eer dat ghy vreughd zult rapenGa naar voetnoot1941
[pagina 196]
In onzen ondergangh, eer werden wy verschapen,Ga naar voetnoot1942 En trecken aen 't gestalt van een onreed'lijck beest,Ga naar voetnoot1943 Eer scheuren wy ons kleed, en schenden uwe Feest.Ga naar voetnoot1944 Fronto: 1945[regelnummer] Ghy quelt u te vergeefs. wy schricken voor geen dreygen. Uw roepen geld hier niet. ghy hebt uw lijf niet eygen.Ga naar voetnoot1946 Ghy moet mede over Zee: dus maeckt uw hert geen pijn, En zult ons dienstmaeghd 'sdaeghs, des nachts ons boelschap zijn. Rey van Staetjonff'ren: Ach moeder Sion, helpt, wy zygen ne'er ter aerden, 1950[regelnummer] Waer toe of wy de bloem van onse jeughd bewaerdenGa naar voetnoot1950 Op een goed huwelijck? om naemaels tot geriefGa naar voetnoot1951 Te dienen een schavuyt een eerloos hangedief?Ga naar voetnoot1952 Om zijn slavin te zijn? om hem te laten dryvenGa naar voetnoot1953 Zijn booze moetwil met ons noyt gerepte lyven?Ga naar voetnoot1954 1955[regelnummer] Ons kuyscheyd noyt bevleckt? ons witte zuyverheyd? Wat bruyloft hebben wy ons zelfs niet toegeleyd:Ga naar voetnoot1956 Zal nu een Roffiaen van 't lijf de gordels rucken,Ga naar voetnoot1957 En d'onverwelckte roos van onze Maeghdom plucken? God moetet zijn geklaeght. Rey van Ioodsche Vrouwen: En zullen wy althansGa naar voetnoot1959 1960[regelnummer] Den moordenaers, en beuls van ons getrouwe mansGa naar voetnoot1960 Verstrecken tot een proye, en zulcke schelms verwermen,Ga naar voetnoot1961 En hun believen en omhelzen met onze ermen, En dulden datze met haer lippen ongezondGa naar voetnoot1963 Ons kaecken drucken, en 't korael van onze mond.Ga naar voetnoot1964
[pagina 197]
1965[regelnummer] Geensins, wy zullen voor 't opdagen vande morgen Haer 't hoofd omwringen, en in d' eerste slaep verworgen.Ga naar voetnoot1966 Fronto: 't Is langh genoegh gedraelt. volght daer ick u geley. Ons heyrkracht ghy verlet. men acht hier geen geschrey.Ga naar voetnoot1968 Dochter Sion: Wy volgen. gaet slechts voor. vergunt ons noch die zegenGa naar voetnoot1969 1970[regelnummer] Dat wy ons klachte doen, en zeggen onderwegen Het Vaderland adieu. bedruckte vanght dan aen, En neemt uw afscheyd, want de tijd eyscht dat wy gaen. Rey van Iodinnen: Ghy onlanghs heerlijck, Maer nu o deerlijckGa naar voetnoot1974 1975[regelnummer] Ierusalem hoort ons geklach: Wy nemen oorlof. ach ach ach ach!Ga naar voetnoot1976 Gezangh en Cyther,Ga naar voetnoot1977 Staf, Kroon en Myter,Ga naar voetnoot1978 Gestoelt' dat noyt zijn weergae zagh:Ga naar voetnoot1979 1980[regelnummer] Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Ghy prachtige hoven, Die trotz nae boven Reest, daer de Stad op 't hooghste lagh: Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! 1985[regelnummer] Volckrijcke straten, Die nu verlaten Zijt op het schoonste vande dagh: Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Verheven daecken,Ga naar voetnoot1989
[pagina 198]
1990[regelnummer] Vernielt door 't blaeckenGa naar voetnoot1990 Van 's vyands tortzen oon verdragh:Ga naar voetnoot1991 Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Ghy hooge poortenGa naar voetnoot1993 Waer in verhoort, enGa naar voetnoot1994 1995[regelnummer] Gevonnist elck te worden plagh: Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Gewyde graven Van die de staven,Ga naar voetnoot1998 En Scepters droegen met ontzagh:Ga naar voetnoot1999 2000[regelnummer] Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Bespiende toornen,Ga naar voetnoot2001 Waer uyt met hoornenGa naar voetnoot2002 Men maeckte vande strijd gewach: Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! 2005[regelnummer] Ghy trotze muren, Die niet verduren En mocht der Heyd'nen stormbock doch:Ga naar voetnoot2006-2007 Wy nemen oorlof. och och och och! O Kerck der Kercken,Ga naar voetnoot2009 2010[regelnummer] Waer aen men mercken Mocht Iacobs yver oon bedrogh:Ga naar voetnoot2011 Wy nemen oorlof. och och och och! Daer God zijn zegenGa naar voetnoot2013 Uytbreyde in 't plegenGa naar voetnoot2014 2015[regelnummer] Van d'heyl'ge dienst die hier geschach:Ga naar voetnoot2015 Wy nemen oorlof. ach ach ach ach!
[pagina 199]
Daer bly van zinnenGa naar voetnoot2017-vlgg. De CherubinnenGa naar voetnoot2018 Elck min'lijck groeten met een lach: 2020[regelnummer] Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Daer Levijs stammeGa naar voetnoot2021 Met zuyv're vlamme Op 't Outer 't offer smoocken de':Ga naar voetnoot2023 Wy nemen oorlof. wee onzer wee! 2025[regelnummer] O vloer bevolenGa naar voetnoot2025 's Hooghpriesters zolen, Daer eenen Phenix nam zijn ste':Ga naar voetnoot2027 Wy nemen oorlof. wee onzer wee! Daer d' Arck behoedeGa naar voetnoot2029 2030[regelnummer] Aarons roede,Ga naar voetnoot2030 Het Man', en Moses Tafel me':Ga naar voetnoot2031 Wy nemen oorlof. wee onzer wee! Verslagen Helden, Die most ontgelden 2035[regelnummer] 's Krijghs toorne, en boeten het gelach:Ga naar voetnoot2035 Wy nemen oorlof. ach ach ach ach! Verloste Moeders,Ga naar voetnoot2037 Die niet bedroeversGa naar voetnoot2038 Zaeght als uw tepels droogh van zoch: 2040[regelnummer] Wy nemen oorlof. och och och och! Die in uwe ermen 't Kind hoorde kermen,
[pagina 200]
En geven zynen doodsnack noch:Ga naar voetnoot2043 Wy nemen oorlof. och och och och! 2045[regelnummer] Verwoeste steenen, Verstroyde beenen,Ga naar voetnoot2046 Vleesch dat verstreckt der dieren aes: Wy nemen oorlof. helaes helaes! Verleyde zielen,Ga naar voetnoot2049 2050[regelnummer] Die hielpt vernielen Uw ouwde stad, en streed zoo dwaes: Wy nemen oorlof. helaes helaes! Kelders en kuylen, Daer voortaen d'Uylen 2055[regelnummer] Haer laten hooren met geraes:Ga naar voetnoot2055 Wy nemen oorlof. helaes helaes!	voetnoot1687 staen op....: staan op 't punt te vertrekken. voetnoot1691 aerdrijck: land. voetnoot1692 Die niemand staen t'ontzien: die niemand hoeft te vrezen (die voor niemand zijn te vrezen). voetnoot1693 opkomen: overvallen. voetnoot1694 Plutoos duyster hol: d.i. de onderwereld. voetnoot1695 Opdonderen: plotseling te voorschijn komen; Razernijen voor de klassieke naam Fúriën, zie blz. 78 r. 20. voetnoot1696 voor een ancker schynt te rijen: lijkt heen en weer te slingeren; voor een ancker rijen: van 'n schip dat voor anker ligt en door de zee heen en weer geslingerd wordt. voetnoot1697 Maer dat is zonder zorgh: daar hoeven we niet voor te vrezen (dat is zonder vrees). voetnoot1698 oorbaer: nuttig. voetnoot1700 vooghd: bevelhebber; ontrent: in de omtrek; bewaren: bewaken. voetnoot1702 Noch voet krijg: geen vaste voet krijgt; den Romulijnschen: tegen de afstammelingen van Romulus, de Romeinen. voetnoot1703 de schild: schild was vroeger 'n de-woord. voetnoot1705 belegerd van 't gekerm: omringd door 't krijgsgeschreeuw. voetnoot1706 Besloten van 't geweyr: ingesloten door wapens; daer: waaruit. voetnoot1707 door sabelen en pijcken: door sabels en pieken heen. voetnoot1708 wagenborgh: verschansing (eigenlik 'n wagenburcht, 'n verschansing van wagens, zoals de oude Germanen hadden; in de 19 d'eeuw nog de Zuid-Afrikaners). voetnoot1710 wettelijcke Prins: wettige vorst; vooghdy van: bevelhebberschap over. voetnoot1713 of: dat. voetnoot1716 in besoldingh: met beloning. voetnoot1718 te vervullen: aan te vullen, te herstellen. voetnoot1719 thiende bende: tiende legioen (van Romeinse soldaten); haer oyt: zich altijd; vroom: dapper. voetnoot1720 met noch meer volcx: n.l. uit de bondgenoten (geen Romeinen). voetnoot1722 buyten nood: zonder verdere vrees. voetnoot1723 Waerom...: want daarom (Latijnse zinsvorm: quare); in 't west gelegen: de westelike stadsmuur. voetnoot1724 daer aen kleeft: 't vestingwerk en stadsdeel dat erbij hoort. voetnoot1725 magh: kan. voetnoot1726 herbergh: onderdak; hebt ghy...: voer gij over hun 't bevel. voetnoot1727 Omhelst: houdt u aan; derf woelen: durft opstaan (derf ouwere vorm van durft; woelen vergelijk: woelingen). voetnoot1729 werd wetens: wordt met opzet (willens en wetens); werd oorspr. vorm van wordt. voetnoot1730 ruymt: ruimte, plaats. voetnoot1731 Maar vergun aan anderen die zich naar onze zeden kunnen voegen. voetnoot1733 Mids.... in te wilgen: mits ze toestemmen in 'n redelike belasting voor 't rijk. voetnoot1734 kenn': erkennen zal. voetnoot1738 lijf: leven; al zyn haef: al zijn hebben. voetnoot1741 gevangens: gevangenen. voetnoot1742 Simon zoon van Gioras, de oproerstoker (zie blz. 97 op r. 20, 21). voetnoot1743 afgerecht op: afgericht op, doortrapt in. voetnoot1744 Die de oorlog heeft gespaard om z'n verdiende straf (bij vonnis) te ondergaan. voetnoot1745 noch van d'aerde: nog van de grond af. voetnoot1746 nae zyn lust: naar zijn begeren, om te doen wat hij begeert. voetnoot1749 't ontslip (ontslippe): ('t) ontkomen zal; in zwangh.... is: bestaat. voetnoot1750 d'Hemellieden: de goden. voetnoot1751 En penen geld: en straffen ondergaat; (gelden: betalen; pene: zie vs. 1492); stucken: (mis)daden. voetnoot1752 of dit wou gelucken: als dit zou lukken (hem te vangen). voetnoot1754 Die deughd: die eer (de dood met 't zwaard was de enige doodstraf voor 'n Romein); dat: maar dat. voetnoot1755 wel bewaert: goed verzekerd, bewaakt. voetnoot1756 in ons triumph: in mijn triomftocht. voetnoot1757 pynelijck: onder veel pijn. voetnoot1760 De locht: de lucht, de adem. voetnoot1761 den Tártarus: de onderwereld; Phebus: (de zonnegod): de zon. voetnoot1762 loijen: loeien (loijen hoofdzakelik Nederduitse vorm); als de boosheyd word gepijnt: als de booswichten gepijnigd worden. voetnoot1764 yets wat: iets (vergelijk ietwat). voetnoot1767 vorder: vervolg. voetnoot1768 De Keyzerlijcke Stad: d.i. Rome; haer zeven halzen: Rome's zeven heuvelen. voetnoot1769 waerwaerts: waar (eigenl. werwaarts, waarheen). voetnoot1770 prijs en eer inleght: roem en eer behaalt (inleggen: duurzaam verwerven). voetnoot1771 de staçi van de Roomsche burgerijen: de praalstoet van de Romeinse burgers. voetnoot1772 In volle rustingh: in volle pracht; ontmoeten: tegemoet komen. voetnoot1773 Vespasiaen: zijn vader, de keizer. voetnoot1774 Mijn Broeder: Domitiaan; den Raed: de senaat; Iovis: Jupiter's (Lat. buigingsvorm); de zegetocht ging van buiten de stad naar de tempel van Jupiter op 't Kapitool. voetnoot1775 vo'en: voeden, offers branden op 't altaar; vieren: vereren. voetnoot1776 't onverwelck'lijck groen: eigenlik droeg de zegepralende veldheer de goude kroon. voetnoot1777 wacker stapelt steen: stapelt ijverig stenen op elkaar; om de ‘Dochter Sion’ te behouden, zal zij doen alsof ze dood is, en zullen de Joodse vrouwen haar 'n graftombe bouwen; breyt: verzint (breyen: in elkaar zetten; ook wel invloed van berei[d]en). voetnoot1778 Deze aenslagh...: deze opzet slaagt zeker, zo ook al de eerste listen (treken) mislukten. voetnoot1779 krancke: armzalige; van ouwds: van vroeger; onze vroegere koningen. voetnoot1780 Bedrupt van: gezalfd met balsemolie (die op hun voorhoofd gedruppeld werd); verladen: beladen. voetnoot1781 Behangen: bekleed. voetnoot1782 Opbraecken 't marmor: hun marmere grafsteen openbraken. voetnoot1783 zoud haer: zou 't hun. voetnoot1784 Dit lijkt 't meest op de waarheid (mijn groots verleden is dood), en geeft aan 't geveinsde 'n schijn van de waarheid (de schijn van 't andere, 't dood zijn). voetnoot1785 wackert u. metst....: beijvert u, metselt.... voetnoot1786 voor d' Ydelheyd: al m'n heerlikheid is nu ijdel. voetnoot1789 met getogen zweerde: met getrokken zwaard (zweerde ouwe 3e n.v.; zweert ouwe vorm van zwaard). voetnoot1790 Gelijk te maken met de aarde tot z'n grondvesten toe (tot den grond en bodem toe). voetnoot1791 kome in, kom in; kome oorspr. vorm. voetnoot1792 Dees Tempelhoeren: uit de diepste verachting zegt ie dit van de Joodse vrouwen, die de hele dag bij de verwoeste tempel zitten; die.... gejond: aan wie geen uitstel wordt gegund (jonnen Vlaams voor gunnen). voetnoot1793 magh: kan. voetnoot1794 Help God: God helpe ons (Help God de oorspr. volle uitdrukking). voetnoot1796 Troost God: God vertrooste, bescherme ons, 't zelfde als Help God. voetnoot1797 stenen: steunen, klagen. voetnoot1801 Ghy werd het zelf gewaer: ge zult 't zelf wel gewaar worden. voetnoot1803 onbewust: onbekend. voetnoot1805 droop van: sloop weg van. voetnoot1806 Beroyt van hoofd en zin: beroofd van hoofd en zinnen, radeloos. voetnoot1809 waerwaerts dat wy zonden: waarheen we ook boden zonden (zenden zonder verdere toevoeging: boden zenden, naar 't Latijnse mittere). voetnoot1813 zooder: zo (d)er; om uw zelven te versteken: om u zelf verborgen te houden (voor uw zie op vs. 1595). voetnoot1817 opklaveren: opklauteren. voetnoot1818 hebdy.... gaen: zijt ge gaan. voetnoot1819 gesneuvelt: neergevallen (oorspr. betekenis). voetnoot1820 albaster: albast ('n blanke doorschijnende steensoort waarmee dikwels 't vrouwelik lichaam vergeleken wordt; de ouwe vorm is alabaster). voetnoot1821 door eenigh spoock of teken: een of ander schijnsel of teken (beide woorden zijn gelijkbetekenend); gehengen: toelaten. voetnoot1823 het jongst beklagh: de laatste klacht; schied oorspr. vorm van scheidde; ze haer: spreek uit: z'aar. voetnoot1826 d'onbesneden: de onbesnedenen, de heidenen (onbesneden meervoud van onbesnede zie Dl. 1 blz. 781 op vs. 2); zijn haer schouwspel t'mynder schanden: hun schouwspel, hun tot 'n schouwspel zijn tot mijn schande (mijnder, mijner, ouwe buigingsvorm). voetnoot1828 Verstrecken: strekken tot, dienen tot. voetnoot1829 verschoven: verworpen, verschopt. voetnoot1830 Mijn ramp ineten: m'n leed opkroppen; al steeds: aldoor (al versterking van steeds); droever ouwe 3e n.v. vrouwel. enkelv. van droef; herte was ook vrouwelik). voetnoot1831 Ophalen in m'n herinnering; voorleden: voorbije, verleden. voetnoot1833 Noch zoo niet: zo in geen geval. voetnoot1836 't lijf berghden: 't leven redden. voetnoot1838 wat uytheemsch bloed: welke vreemde vorst; eens met haer....: zich met haar zou verbinden. voetnoot1839 En geven zich te velde: en zich ten oorlog begeven. voetnoot1840 Te stellen in haer stoel: te plaatsen op hun zetel, te herstellen in hun macht. voetnoot1842 Cyrus de Perziese koning die de Joden verlof gaf uit hun ballingschap naar Palestina terug te keren; Moses die de Joden wegvoerde uit de Egiptiese ballingschap. voetnoot1843 braven Gedeon: dappere Gedeon (zie Helden Godes ‘Gedeon’); trotzen Iosua: fiere Jozuë, de opvolger van Mozes, die de Joden in Kanaän gevestigd heeft. voetnoot1844 stouten David: stoutmoedige David, die Israël bevrijdde van de Filistijnse verdrukking; tot verzettingh: tot vergoeding. voetnoot1845 met overwinners treden: met de stappen van 'n overwinnaar, met overmoedige stappen. voetnoot1846 t'onvreden: in onvrede, verbolgen (tegengestelde van te vreden). voetnoot1849 't geweer: 't zwaard (geweer betekende elk wapen). voetnoot1851 ontstelt: toornig maakt; wat maakt u toornig? wat gaat ge doen? voetnoot1853 tert: dial. vorm van tart: daag uit. voetnoot1854 Gaet.... toe: trek uw vijand tegen; vroomheyd: dapperheid. voetnoot1855 moed: drift, toorn. voetnoot1856 ontzet: vertoornt. voetnoot1857 eyschty: eist gij. voetnoot1858 meld: aangeeft (waar ze verborgen is). voetnoot1859 ymmers: (in elk geval) dan toch. voetnoot1862 opgekrabt: opengekrabt. voetnoot1863 geverght: opgeroepen. voetnoot1864 Den galm: de echo. voetnoot1866 onbezwijmt: zonder in zwijm te vallen; van 't hooge: van de hoogte. voetnoot1868 uytgewischt: vernietigd. voetnoot1869 Dat rieckt nae schelmery: dat ruikt naar bedriegerij (rieckt: met Vlaams-Brab. ie); nimmermeer: nooit. voetnoot1870 afgerecht (= afgericht): ervaren. voetnoot1871 Ziet voor u: ziet uit, weet goed; gelooft: geloof't. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 1874, de oude uitgave heeft 'n vraagteeken achter bevelen. voetnoot1874 past op: let op. voetnoot1877 groeven: begroeven. voetnoot1878 Van vreeze: uit vrees; niet de bekende ontkenning na 't voorafgaand vreeze, vergelijk ook Dl. 1 blz. 726 op r. 9. voetnoot1879-1880 wat verheerlijckten: enige luister bijzetten. voetnoot1881 teecken: gedenkteken. voetnoot1884 haer sterflijckheyd verschoont: spaar haar (sterfelik) overschot. voetnoot1887 staet op uw hoede noch: weest toch op uw hoede. voetnoot1888 Want bevind ik dit zoals 't eerste (uw eerste vertelsel). voetnoot1889 besnoeyt: beteugel. voetnoot1893 Wat komt u aen: wat overkomt u, wat gaat ge beginnen? voetnoot1894 timmer: bouwsel. voetnoot1895 dullen dial. vorm van dollen. voetnoot1896 tot een eerlijck lijck gewijd: aan 'n eerzame dode toegewijd. voetnoot1898 Best doen wij 'n oprechte biecht. voetnoot1899 't al: alles. voetnoot1903 De zinnen lyden last: ons verstand is verbijsterd; hier by: hier in de nabijheid. voetnoot1905 Komt....: hier spreekt de Rei de dochter Sion toe. voetnoot1907 Den aenslagh: de opzet. voetnoot1910 Zulx: dit; met deze koning wordt bedoeld Zedekías; hij werd door Nabuchodónosor (Nimrots naezaet) tot koning over Juda aangesteld (4 Kon. 24:17), maar toen hij later tegen deze opstond, gevangen genomen en naar Babel gevoerd; z'n zonen werden voor z'n ogen gedood (vs. 1913) en hemzelf de ogen uitgestoken (1914) 4 Kon. 25:1-7). voetnoot1911 benauwder: ouwe 3e n.v. vrouwel. enkelv. voetnoot1913 sneuv'len: sterven. voetnoot1918 wylie: wij (uit wylieden); valt hem aen: val voor hem neer. voetnoot1920 beleeftheyd: welwillendheid. voetnoot1921 vroom: dapper. voetnoot1922 styf op den neck te treden: hardvochtig te onderdrukken. voetnoot1923 Omhelst doch....: neem toch deze deugd (van welwillendheid) aan. voetnoot1924 gevangens voor gevangenen. voetnoot1925 Wat voor 'n lijden gaan we te gemoet; na Romen: naar Rome (Romen 3e n.v. van Rome). voetnoot1928 Gevleugelt: de armen geboeid (van vleugelen: binden; vleugel betekende vroeger ook zijmuurversperring); de Keyzerlijcke koets: de keizerlike zegewagen in de triomftocht (de krijgsgevangenen liepen eigenlik vóór de zegekar). voetnoot1932 't Priesterlijck Tapijt: 't tapijt dat 't tempelgedeelte afsloot, waar alleen de priesters mochten komen, 't beroemde voorhang, beschreven in Fl. Josephus' Joodse Oorlogen 5:14, en waarvan in Mattheüs 27:51 gesproken wordt. voetnoot1933 tafel: de goude tafel der toonbroden. voetnoot1934 Al deze heilige voorwerpen zijn vóór de zegekar van Titus meegedragen in de zegetocht, en staan op de bekende Titusboog in Rome afgebeeld. voetnoot1935 Veel eerder dan dat dit gebeuren zou.... voetnoot1936 Tyger: uitspraak tijger of tieger (zie Dl. 1 blz. 222 aant. op vs. 1127); Vondel schrijft later geregeld tiger en heeft dan blijkbaar de ie-uitspraak gekozen. voetnoot1937 knagen: afknagen. voetnoot1939 't zich trecken aen: 't zich aantrekken, tussenbeiden komen. voetnoot1941 vreughd rapen: vreugde verwerven (vreugde en dergelijke woorden met rapen evenals in 't middeleeuws heel gewoon). voetnoot1942 eer werden wy verschapen: eerder worden we omgeschapen, omgevormd (werden oorspr. vorm van worden). voetnoot1943 onreed'lijck: redeloos). voetnoot1944 schenden: bederven; uwe Feest kan zowel vrouwelik als onzijdig zijn. voetnoot1946 geld hier niet....: baat hier niets. Ge hebt uw leven niet in uw bezit. voetnoot1950 Waer toe of....: waartoe dient 't dat wij bewaard hebben. voetnoot1951 tot gerief: tot wellust. voetnoot1952 hangedief: booswicht ('n dief die gehangen dient te worden). voetnoot1953 dryven: bedrijven. voetnoot1954 moetwil: begeerte; gerepte: aangeraakte. voetnoot1956 toegeleyd: (toegelegd) beloofd. voetnoot1957 Roffiaen: ontuchtige schelm, schandbrok. voetnoot1959 althans: tans, nu. voetnoot1960 ons onverbogen, ook in 't meervoud. voetnoot1961 verwermen: verwarmen (verwermen en ermen Zuid-Nederl.). voetnoot1963 ongezond: door ziekte aangetast. voetnoot1964 't korael: 't koraalrood. [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 1975, de oude uitgave heeft achter geklach 'n punt. voetnoot1966 Haer: hun. voetnoot1968 .... verlet: gij vertraagt onze legermacht; men acht....: men stoort zich hier aan geen geschrei. voetnoot1969 zegen: gunst. voetnoot1974 deerlijck: jammerlik. voetnoot1976 oorlof: afscheid. voetnoot1977 Cyther en Myter: ook hier is de uitspraak onzeker: ij of ie, 't zijn beide vreemde woorden (zie op vs. 1936). voetnoot1978 Staf: Aärons staf; Kroon en Myter: de hogepriester droeg 'n goude kroon boven de mijter (Ecclesiasticus 45:14); Myter: de van boven open hoofdwrong (mitra). voetnoot1979 Gestoelt': de banken (der Levieten) (vgl. Nehem. 9:4). voetnoot1989 daecken: huizen ('t Latijnse tecta). voetnoot1990 blaecken: branden. voetnoot1991 tortzen: toortsen (torts ouwere vorm van toorts, voor de z-spelling zie Dl. 1 blz. 449 op vs. 47, 48); oon verdragh: zonder genade; oon (onder invloed van 't Duits) naast ane of aen: zonder. voetnoot1993 De rechtspraak geschiedde bij de Joden in de poorten van de stad. voetnoot1994 verhoort: in verhoor genomen. voetnoot1998 staven: waarschijnlik wordt bedoeld de staf van 't geestelik gezag, tegenover de schepter van 't wereldlik gezag. voetnoot1999 met ontzagh: met gezag. voetnoot2001 Bespiende toornen: uitkijktorens. voetnoot2002 Van af de torens werd alarm geblazen. voetnoot2006-2007 Die toch (doch) de stormram van de heidenen niet kont verduren. voetnoot2009 O opperste tempel. voetnoot2011 oon bedrogh: zonder bedrog, naar waarheid (oon zie aant. op vs. 1991). voetnoot2013 Daer: waar. voetnoot2014 Uytbreyde: uitspreidde; in 't plegen: bij 't houden. voetnoot2015 geschach: geschiedde (oorspr. verleden tijd van geschien: geschieden). voetnoot2017-vlgg. Waar ieder met blij gemoed de Cherubijnen groette (groeten: groette, zie Dl. 1 blz. 465 aant. op vs. 25). voetnoot2018 De Cherubinnen: de Cherubijnen die op de wanden van de tempel waren afgebeeld (zie 3 Kon. 6:29), niet die op de bondskist, want de bondskist stond in 't afgesloten Heilige der Heiligen (zie op vs. 1024). voetnoot2021 Levijs stamme: de stam van Levi, de priesters (zie op vs. 628). voetnoot2023 smoocken de': branden (roken) deed. voetnoot2025 bevolen: bestemd voor, alleen bestemd voor de hogepriester ('t Heilige der Heiligen). voetnoot2027 Phenix: de Hogepriester, die enig was zoals de feniksvogel, en bij z'n dood ook zoals de feniks door 'n nieuwe werd opgevolgd (volgens de oude sage van de fenix, zie Dl. 1 blz. 762 op r. 1). voetnoot2029 Waar de ark bewaarde. voetnoot2030 roede: staf. voetnoot2031 In de ark des Verbonds werden Mozes' twee stene tafelen, de staf van Aäron en 'n maat manna bewaard. voetnoot2035 boeten het gelach: de schuld moest betalen (boeten: betalen). voetnoot2037 Verloste Moeders: moeders die pas 'n kind ter wereld hebt gebracht. voetnoot2038 niet bedroevers: niets bedroevenders (bedroevers door vermenging van droef en bedroevend). [tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 2046, de oude uitgave heeft geen komma achter beenen. voetnoot2043 doodsnack: doodsnik. voetnoot2046 Verstroyde beenen: in 't rond verspreid gebeente. voetnoot2049 Verleyde zielen: misleide zielen. voetnoot2055 Haer: zich.

Vorige Volgende

De vierde handel.

Over dit hoofdstuk/artikel

lied