Dagboek uit een kamp

3 aug.

Als alle geruchten wáár zijn, is de oorlog nog wel voor de herfst afgelopen. Voor de keuken ben ik te zwak: ik merkte dat vanmorgen bij 't gamellen-dragen. Petra bracht gisteren spekkaantjes uit de keuken mee; at daarvan, gulzig, zonder aan mijn ouders te denken en heb daardoor - wat doet God? - m'n maag bedorven.

De rechtszitting was vanmorgen: in plaats van de commandant, die er niet is (?!) waren er drie andere, van wie twee Wehrmacht. Toevallig waren de bewijzen tegen de eerste brooddief zeer overtuigend, zodat ik Paps' mening, dat er vaak op onvoldoende bewijs (voldoende bewijs bestaat haast niet, omdat het brood meestal opgegeten is) veroordeeld wordt, niet kon verifiëren. De man in kwestie had, op de dag dat we weer brood kregen na er twee dagen zonder te zijn geweest, zijn buurjongen aangeraden: ‘Snij er niet te veel af, maar bewaar wat voor 's avonds’, daarna had hij geïnformeerd wat de jongen 's middags doen zou, en toen deze weggegaan was had hij, in de zekerheid niet gestoord te zullen worden, het brood gestolen. Zijn eigen brood ruilde hij voor sigaretten, en bracht het gestolene naar z'n

[p. 55]

vrouw, waar het gevonden is, herkenbaar doordat het paste op de rest van de andere helft. Hij kreeg 3 weken bunker, twee keer per week op water en brood, en een permanent rookverbod. Wordt hij rokende aangetroffen, dan wordt hem 1 rantsoen brood ingehouden. Hij moet het gestolene vergoeden, hij moet verhuizen en het vonnis wordt publiek gemaakt. Abel was aanklager, en liet duidelijk uitkomen hoe erg het is twee dagen geen brood te hebben. Het was een waardige vertoning en de Duitsers, heel correct, hebben zich nergens in gemengd. Dasberg, die ik vanmorgen in het waslokaal sprak, blijkt in z'n jeugd natuurlyriek geschreven te hebben, toen hij wegens tb in een sanatorium lag. Hij was ermee opgehouden, omdat hij eens zijn werk aan een criticus stuurde, en ten antwoord kreeg: ‘Geachte mejuffrouw Dasberg...’ Hij deelt mijn mening over Wintervoet, (vandaag hoorde ik toevallig, dat deze te Tröbitz gestorven is, met zijn vrouw. Zijn werk is verloren gegaan) de ‘patentdichter’ die met alle geweld over joodse onderwerpen moet schrijven. Ook dit valt me van hem (die de zoon is van een rabbijn) mee. Hij benadert heel dicht het ideaal van een leider: hij is één dier weinigen, die ambitie paren aan geschiktheid. Wanneer hem zijn zwak gestel geen parten speelt, kan hij veel goed doen en ik ben er trots op die man gekend te hebben. Dit lijkt op een lijkrede, god geve dat het er geen wordt. Abel valt me ook niet tegen, en ik had al een hoge dunk van hem.

Landauer wil me 1 uur per dag lesgeven; jammer dat het geen analyse kan worden, omdat datgene wat P. van hem gezegd heeft, eenmaal - zoals 't behoort - overgebracht, hun verstandhouding niet ten goede zou komen. Vandaag was het heel interessant, al heeft hij de lastige gewoonte stof voor een kwartier tot een uur uit te dijen.

De vrouw van mijn chef, G. (een aap), is literair geïnteresseerd. Niet daarom, maar omdat ze familie van V. is, zal ik haar

[p. 56]

misschien eens mijn werk tonen met de leugen dat het niet alles is.