Waerachtighe beschryvinghe van drie seylagien, ter werelt noyt soo vreemt ghehoort

Vertellinghe vande derde Seylagie by noorden om, nae de Coninckrijcken van Catthay ende China, inden jare duysent vijfhondert ses ende tneghentich.

Nae dat nu als hier voren verhaelt is, de seven schepen vande Noorder reyse wederom ghecomen waren, niet so vruchtbaer alsmen wel ghehoopt hadde, soo isser by mijn E. Vermoghende Heeren de Staten van alles goet ondersoeck gedaen, ende de sake in beraedt genomen, ofmen noch ten derdemael van slandts wegen wederom eenige toerustinge soude doen, om de selvighe voorgenomen reyse tot een goedt eijnde te brengen, indient doenlijck waer, doch is nae veel ende diversch ondersoeck ende beradinghe over ende weder over, 'tselfde by mijn E. Heeren Staten afghestemt. Dan soo daer noch eenighe waren, tzy steden ofte Cooplieden, die tselvighe breeder wilden versoecken t'haren costen, ende de reyse wel volbracht werde, daer deur blijcken conde datmen die passagie beseylen mochte, soo wildense den selvighe wel een groote vereeringhe van't landts weghen doen, noemende een mercklijcke somme ghelts. Over sulcks zijnder noch ten derde mael vanden Eerbaren Raedt der vermaerde stadt Amstelredam, int beghinsel van't jaer twee schepen toegherust, daer van het scheeps volck op tweederley conditien zijn aenghenomen geweest: te weten, watse souden hebben sose onverrechten saecken wederom quamen, ende daer teghens watse souden hebben sose deur quamen, ende de reyse volbrachten, belovende haer een goede conditie, soo zy de reyse conde volbrenghen, om also het volck moedich te maecken, nemende soo veel onghehoude persoonen alsse eenichsins mochten, om te minder deur den treck tot wijf ende kinderen, int werck te vertsagen, oft vande reyse afgetogen te werden. Op dees conditie zijn de twee schepen int beghin vande Mey seijl-rede gheweest. Opt eene was als Schipper ende Comis vande Comanschappe, Iacob Heemskerck Heijndricksz. ende Willlem Barentsz. opperste Stuerman. Opt ander Ian Cornelisz. Rijp, als Schipper ende Comis vande Comenschappe, die de Cooplieden daer inghescheept hadden.

[Mey 5, Mey 13]

Den 5. Mey des jaers 1596. isset volck van beyde dees schepen gemonstert, ende den 10. zijnse vanGa naar margenoot+ Amsterdam gheseijlt ende quamen den 13. int Vlie.Ga naar margenoot+

[Mey 16]

Den 16. ginghen wy tseijl uytet Vlie, maer de stroom verliep, ende de windt nae't noordt oosten, alsoo datGa naar margenoot+

wy ghedwonghen werden wederom binnen te loopen, ende tschip van Ian Cornelisz. raeckte aende grondt, maer quamper noch weer af, ende wy wierpen ons ancker wederom uyt aende oostzyde vant Vlie-landt.

[Mey 18]

Ga naar margenoot+Den 18. Mey seijlden wy wederom uytet Vlie met een n.o. windt, ende ghinghen aen n.n.w.

[Mey 22]

Ga naar margenoot+Den 22. Mey creghen wy de Eylanden van Hitlandt ende Feyeril int ghesichte, de windt was n.o.

[Mey 24-29]

Ga naar margenoot+Den 24. creghen wy een goeden windt, ende ghinghen n.o. aen, totten 29. toe. Doen werdet inde windt Ga naar margenoot+ ende waeyde een Topseijl uyten n.o.

[Mey 30]

Ga naar margenoot+Den 30. Mey creghen wy wederom de goeden windt, ende ghinghen n.o. aen, ende wy hebben de hoochte des Sons ghenomen met de Graetbooch, ende bevonden datse verheven was boven den Horisont 47. graden ende 42. minuten, De declinatie was 21. graden 42. minuten, also dat de hooghde des Pools was 69. graden ende 24. minuten.

[Iunij 1-4]

Ga naar margenoot+Den eersten dach Iunij hadden wy gheen nacht, ende opten tweeden creghen wy weder inden windt, maerGa naar margenoot+ opten 4. creghen wy een goeden windt uyten w.n.w. ende ghinghen aen n.o.

Ontrent z.z.o. Son sagen wy een wonderlijck Hemel-teijcken, aende elcke zyde vande Sonne scheen noch een Son, ende daer liepen twee Reghenboghen deur alle de drie Sonnen henen, ende daer nae noch twee Reghenbogen, de eene wijdt rondtomme de Sonnen, ende de ander dweers deur de groote ronde, ende het groote rondt stont de onderste cant verheven boven den Horisont 28. graden. Des middaghs als de Son op zijn hooghste was, bevantmen deurt meten des Astrolabiniums dat hy verheven was boven den Horisont 48. graden ende 43. minuten, de declinatie was 22. graden 17. minuten. Dese 22. graden 17. minuten tot de ghevonden hooghde van 48. graden 43. minuten, so bevantmen dat wy waren op de hooghde des Pools 71. graden.

Ian Cornelissens Schip hielt de loef van ons ende quam niet af tot ons, maer wy ghinghen hem een streeck int ghemoet ende ghinghen n.o. aen, want ons docht dat wy al te veel westelijck waren, alst naemaels bleeck anders souden wy onsen cours n.o. ghehouden hebben. Als wy nu des avonts by malcanderen quamen, soo seyden wy hem dat wy noch bet oostelijck mosten aen gaen, om dat wy te verde westwaert waren, maer zijn Stuerman antwoorde dat zy niet begheerden inden Inham vande Weygats te wesen. Haer cours was n.o. ten n. ende wy waren wel 60. mylen t'Zeewaert vant landt ende behoorden n.o. aen te gaen, als wy de Noortcaep int ghesicht hadden, daerom hadmen doen wel behoort veel eer o.n.o. aen te gaen, ende niet n.n.o. om dat wy sulcken stuck om den w. waren, om dat weder inde rechte te brengen daerom seyden wy ende bestraften haer dat wy noch veel eer oost hadden behooren aen te gaen, ymmers een deel mylen tot dat wyt weder inde rechten ghebracht hadden, dat deur de quade winden verloren was, soo mede om dat die noordt oost was, maer

wat wy seyden, ende haer gaerne ten besten geraden hadden, so wildense effenwel niet anders dan n.n.o. aen gaen, want haer seggen was alse oostelijcker souden aen gaen, dat wy dan inde Weygats souden comen. Ende als wijt haer met veel harde woorden niet conden wijs maken, so gingen wy haer een streeck te moet, ende ghingen n.o. ten n. ende souden anders n.o. aenghegaen hebben, jae noch oostelijcker.

[Iunij 5]

Den 5. Iunij sagen wy het eerste ys, dat ons seer wonder gaf, meenende, int eerst dattet witte SwanenGa naar margenoot+ waren, want daer gingh een van ons volck opt verdeck wandelen ende begonste onversiens te roepen met luyder stemme, dat daer witte Swanen swommen. Wy die onder waren sulcks hoorende, spronghen flucks op, ende sagen dattet ys was, dat vanden grooten hoop quam dryven, ende gheleeck wel Swanen, ende 'twas ontrent teghen den avondt. Des middernachts seijlden wy daer deur, ende de Son was wel ontrent een graet hoogh boven den Horisont int noorden.

[Iunij 6]

Den 6. Iunij quamen wy savonts ontrent vier uren wederom int ys, ende 'twas so geweldich dat wy daerGa naar margenoot+ niet deur conden comen, ende ghinghen z.w. ten w. aen, 8. glasen langh. Ende daer nae ghinghen wy weder onsen cours n.n.o. ende seijlden by't ys heenen.

[Iunij 7]

Den 7. Iunij hebben wy de hooghde des Sons genomen, ende bevonden dat hy was verheven boven denGa naar margenoot+ Horisont 38. graden 38. minuten, haer declinatie was 22. graden 38. minuten alsmen nu de 22. graden 38. minuten treckt vande ghenomen hooghde, so bevonden wy des Pools hooghde 74. graden. Daer hebben wy soo gheweldighen ys bevonden dattet niet wel te segghen is. Wy seijlden daer al langhs heenen als of wy tusschen twee landen gheseijlt hadden. Het water was so groen als gras, ende wy vermoeden dat wy by Groen-landt waren, ende wy quamen hoe langher hoe meer in noch dicker ys.

[Iunij 8]

Den 8. Iunij quamen wy aen so een gheweldighen hoop ys, dat wy daer deur niet conden seylen, vermidts deGa naar margenoot+ groote dickte, daerom wenden wyt z.w. ten w. twee glasen langh, ende noch drie glasen z.z.w. daer nae noch drie glasen z. aen, om het Eylandt dat wy saghen aen te seylen, so oock om het ys te schouwen.

[Iunij 9]

Den 9. Iunij vonden wy het Eylandt, ende leijt op die hooghde van 74. graedt ende 30. minuten, ende nae onseGa naar margenoot+ gissinghe wast ontrent 5. mylen groot.

[Iunij 10]

Den 10. Iunij setten wy onsen schuijt uyt ende voeren met ons acht persoonen naer landt, ende als wy aan IanGa naar margenoot+ Cornelisz. schip quamen, quamender noch acht in ons schuijt, daer onder haer Stuerman was. Doen vraechde Willem Barentsz. onse Stuerman hem, oft wy niet een groot stuck te veel om den west waren, maer hy wildet niet bekennen, daer veel woorden om geschieden, want Willem Barentsz. wilde contrarie bewysen, alst oock was.

[Iunij 11]

Den 11. Iunij aen't landt comende, vonden wy daer seer veel Mieuwen eyeren: daer waren wy op grootGa naar margenoot+ perijckel van ons lijf, want wy ginghen een steylen sneebergh op, ende als wy af gaen souden, scheent schier dat wy alle den hals souden ghebroken hebben, soo steijl wast, maer wy ghinghen op ons naers zitten, ende sulden daer af,

twelck vreeselijck om sien was, want twas gesien om armen ende beenen te breken, om datter onder aenden voet vanden bergh seer veel clippen waren, daert geschapen was, dat wy daer op neder storten souden, doch wy quamen deur Godts hulpe noch onbeschadicht neder. Terwylen was Willem Barentsz. inde schuijt, ende sach ons af glyden, die noch meer als wy selfs verschrickte, deurt aensien van't selfde. Opt selvighe Eylandt hebben wy de afwijckinge vanden naelde genomen, datse was 13. graden, also dattet ruijm een streecke verscheelde. Daer nae royden wy nae Ian Cornelisz. boordt ende aten daer de eyeren op.

[Iunij 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Iunij smorgens sagen wy een witten Beyr, ende wy royden met onse schuyte nae hem toe, meenende hem met een touw een strick om den hals te werpen, maer doe wy by hem quamen, was hy so geweldich dat wyt niet dorsten bestaen, dan wy royden wederom tscheep, ende haelden meer volcks ende gheweer, ende quamen wederom nae hem toe, met musketten, roers, hellebaerden ende bylen, ende het volck van Ian Cornelisz. schip quamen met haer Bock met volck ons mede te hulpe.

Also van volck ende wapenen wel versien zijnde, royden wy met beyde onse schuyten na den Beyr toe, ende bestreden hem wel vier glasen langh, want het geweer weynich op hem trecte, onder anderen werdt hy met een grooten bijl in zijn rugge gehouwen, datse daer in bleef steken des niet tegenstaende swom hy daer mede wech, maer wy royden hem al nae, also dat wy ten laetsten met een bijl zijn hooft in stucken gehouwen hebben, also dat de doodt daer nae volghde. Daer nae brachten wy hem in Ian Cornelisz. schip, ende vilden hem aldaer, zijn huijt was 12. voeten lang, ende wy aten oock van hem, maer ten bequam ons niet wel. Dit Eylandt noemden wy het Beyren Eylandt.

[Iunij 13]

Ga naar margenoot+Den 13. seijlden wy van't Eylant af ende gingen n. aen, wel so oostelijck, de windt vanden w. ende z.w. met een goeden voortgangh, also dat wy ontrent de n. Son nae ons gissinge 16. mylen geseijlt hadden van dat Eylandt n. aen.

[Iunij 14-15]

Ga naar margenoot+Den 14. Iunij ontrent de Son n. wierpen wyt loot op 113. vadem, ende hadden geen gront, ende seijlden also voortGa naar margenoot+ totten 15. de z.o. Son, met mistich ende hyselachtich weer, ende gingen n. ende n. ten o. aen. Tegens den avondt claerdet wat op, ende wy sagen een groot dingh inde zee dryven, meenende dattet een schip was, maer daer by comende wast een dooden Walvisch daer groote menichte van Meeuwen op saten, ende tgaf een grooten stanck, ende hadden doen noch gheseijlt twintich mylen.

[Iunij 16]

Ga naar margenoot+Den 16. met sodanigen voortgangh aen seylende n. ten o. met mistich weder hoorden wy't ys eer wy't sagen, doch 'tclaerde daer nae op dat wy't sagen, ende wenden daer van af, als wy nae ons gissinge gheseijlt hadden 30. mylen.

[Iunij 17-18]

Ga naar margenoot+Den 17. ende 18. saghen wy weder geweldich ys, ende seijlden daer langhs heenen, tot dat wy quamen aenden hoeck daer wy niet boven conden comen, want de windt z.o. was ons recht teghens, ende de hoeck ys lach zuyden van ons. Wy laveerden een tijt langh om daer boven te comen, maer conden niet bedryven.

[Iunij 19]

Ga naar margenoot+Den 19. sagen wy wederom landt. Doen namen wy der Sonnen hooghde, ende bevonden dat hy verheven was boven den Horisont 33. graden 37. minuten: haer declinatie was 23. graden 26. minuten, de selvige afgetogen vande

ghevonden hooghde des Sons, so bevonden wy dat wy waren op des Pools hooghde van 80. grad. 11. minuten.

Dit landt was seer groot, ende wy seijlden daer by heenen westelijck aen totte 79. graden ende een half, daer wy een goede reede vonden, ende conden niet naerder het landt comen, vermidts de windt n.o. waeyde, recht van't landt af, ende die Bay streckte recht noorden ende zuyden in zee.

[Iunij 21]

Den 21. Iunij wierpen wijt ancker inden grondt op 18. vadem voort landt, ende wy ende Ian Cornelisz. volckGa naar margenoot+ voeren aende vvestzyde van't landt, ende haelden daer ballast, ende doen wy met de ballast vvederom aen't boort quamen, sagen vvy vvederom een vvitten Beyr na ons schip svvemmen, daer deur vvy van ons arbeyt af stonden, ende vielen te boot, ende Ian Cornelissens volck mede, ende royden beyden nae den Beyr toe, ende onderschepten hem den vvegh, ende dreven hem vant landt af. Hy svvom ter zeewaert in, ende wy royden hem na, ende onse Bock niet wel voort vvilde, so setten vvy onse schuijt oock uyt, om hem te beter nae te volgen, maer hy swom wel een myl te zeewaert in, ende wy volghden hemGa naar margenoot+ met meest alle tvolck van beyde de schepen, met drie schuyten nae, ende deden seer veel arbeyts ende moyten met slaen, houwen ende kerven, alsoo dat alle ons geweer meest in stucken was. Hy sloech zijn clauwen eens aen onse schuijt datter de litteijckens in bleven staen, ende 't was voor aenden steven, dan haddet so wel int midden vande schuijt geweest, hy soudese misschien omgeruckt hebben, so seer geweldich zijnse met haer clauwen, eijndelijck deurt langen aenstaen dat wy hem tusschen de drie schuyten benauden ende moede maeckten, soo zijn wy int laetsten zijn meester gheworden, ende sloeghen hem doot, ende brachten hem in ons schip, ende vilden hem: zijn huijt was 13. voeten.

Daer nae royden wy met onse schuijt wel een mijl te landtwaert in, daer was een goede haven, ende steeckgrondt, aende oostzyde was sandt grondt. Wy wierpent loot ende daer was diepte 16. vadem, ende daer nae 10. ende 12. vadem. Ende al voort royende bevonden wy dat aende oostzyde de twee Eylanden waren, die haer oost inde zee strecten. Aende westzyde wasser mede een geweldigen inham, ende 'tleeck wel mede een Eylandt te zijn. Doen royden wy voort aen't Eylandt dat inden midden lach, ende vonden daer veel eyeren van Rotgansen, die wy opt nest sagen sitten, ende haer daer van jaechden, die daer riepen, Rot, rot, rot, ende smeten een Gans met een steen doodt, die wy coockten ende aten, met wel 60. eyeren die wy mede scheep brachten, ende quamen den 22. wederom tscheep.

Dit waren oprechte Rotgansen, alsser in Hollandt ontrent Wieringen in grooter menichte alle jaren comen endeGa naar margenoot+ ghevangen werden, daer van men tot noch toe niet geweten heeft waerse haer eyeren leggen ende uytbroeden, daer van sommige schryvers haer niet ontsien hebben te schryven datse in Schotlant aen boomen wassen, ende de tacken die overt water hangen, ende haer vruchten int water vallen, dat zijn Ganse kuijckens, ende swemmen daer heenen, maer die opt landt vallen bersten stucken ende comen te niet. Dit selvige blijckt nu contrarie, ende is niet te verwonderen dat niemandt tot noch toe geweten heeft waerse haer eyeren liggen, nae dien noyt mensche, datmen weet, op de 80. graden geweest heeft, noch noyt dat lant op die plaets bekent is geweest, veel min de Rotgansen die daer op haer jongen broeden.

Hier staet noch te bemercken, dat hoewel dit landt dat wy achten Groenlandt te zijn, ligghende op 80. gradenGa naar margenoot+

ende meer, lover ende gras wast, ende gras eetende dieren op zijn, als Rheden ende andere die haer daer op onthouden, daer nochtans op Nova Sembla op de 76. graden lover noch gras wast, noch eenige gras oft cruijt eetende dieren, maer niet dan vleijsch-etende beesten, als Beyren ende Vossen, hoewel nochtans dit landt vvel 4. graden stijf verder vanden Noordt pool leijt, als Groenlandt voornoemt.

[Iunij 23]

Ga naar margenoot+Den 23. Iunij lichten wy wederom ons ancker ende seijlden n.w. in zee, maer conde niet verder comen, om dat wy't ys mosten schouwen, ende wy quamen wederom op de selvige plaetse, daer wy gelegen hadden, ende wierpent ancker op 18. vadem. Des snachts als wy aen't ancker lagen, de Son zijnde n.o. wel so o. hebben wy de hooghde des selfs genomen, ende was verheven boven den Horisont 13. graden 10. minuten, de declinatie was 23. graden 28. minuten, de selfde getogen vande genomen hooghde, so bleeft 10. graden 18. minuten, alsmen die dan treckt vande 90. graden, soo blijft des Pools hooghde 79. graden 42. minuten.

Daer nae lichten wy wederom onsen ancker ende seijlden by de westwal heenen, ende ons volck voer aent landt, om te sien hoe veel de naelde van't Compas wraeckte. Terwylen quam daer een witten Beyr naert schip swemmen, ende soude daer in gheclommen hebben hadden wy gheen gheroep ghemaeckt: wy schoten nae hem met een roer, daer deur swom hy weder vant schip af naert Eylandt daer ons volck op was. Als wy dat saghen seijlden wy mettet schip nae't landt ende creten gheweldich, soo dat ons volck meenden dat wyt schip op een clip gheseijldt hadden, daer over zy seer banghe waren, ende de Beyr mede verschrickte, dat hy wederom vant landt af swom ende verliet ons volck, waer deyr wy seer verblijdt waren, want ons volck hadden gheen gheweer.

Aengaende de wraeckinghe des Compas, waerom ons volck aen't landt ghevaren waren, om dat perfeckt te meten, werde bevonden dattet scheelde 16. graden.

[Iunij 24]

Ga naar margenoot+Den 24. wast een z.w. windt, ende mochten boven dat Eylandt niet comen, daerom seijlden wy wederom te rugge, ende vonden een haven 4. mylen van de andere haven, aende westzyde vanden grooten haven, ende wierpen aldaer het ancker op 12. vadem. Wy royden een groot stuck innewaerts aen, ende gingen te lande, ende vonden daer twee Walrussche tanden, wegende tsamen 6. pont. Wy vonden daer noch meer cleyne tanden, ende voeren wederon tscheep.

[Iunij 25-27]

Ga naar margenoot+Den 25. lichten wy wederom onsen ancker, ende seijlden langs het landt henen, ende gingen z. ende z.z.w. aen met een n.n.o. windt, opte 79. graden. Daer vonden wy een gheweldigen inham, ende seijlden daer wel 10. mylen in z. aen, maer sagen dat wy daer niet deur mochten. Wy wierpen altemet het loot weder lietent op 10. vadem aen loopen, dan wy mosten daer wederom uyt laveren, want de wint was vanden n. ende moesten n. aen, ende wy sagen dattet aent vaste landt streckte, twelck wy vermidts dattet laech landt was, van verde niet conden sien, daerom seijlden wy so naGa naar margenoot+ aen tot dat wy dat gewaer werden, ende wederom mosten laveren, weder quamen opten 27. daer wederom uyt.

[Iunij 28]

Ga naar margenoot+Den 28. Iunij raeckten wy boven den hoeck die aende westzyde lagh, daer waren de voghels in soo grooter

menichte datse van botticheyt teghens onse seylen vloghen, ende wy ginghen wel 10. mylen zuyden aen, ende daer nae west omt ys te schouwen.

[Iunij 29]

Den 29. Iunij seijlden wy z.o. by't landt henen, wel so oostelijck tot op de 76. graden 50. minuten, want wyGa naar margenoot+ mosten van't landt af wijcken vermidts het ys.

[Iunij 30]

Den 30. Iunij ghinghen wy zuyden aen, wel so oostelijck, doen namen wy de hooghde des Sons endeGa naar margenoot+ bevonden dat hy verheven was boven den Horisont 38. graden 20. minuten, haer declinatie was 23. graden 20. minuten, de selfde ghetogen vande ghevonden hooghde, werdt bevonden dat wy waren opte 75. graden.

[Iulij 1]

Den eersten Iulij creghen wy wederom het Beyren Eylandt int ghesichte. Doen quam Ian Cornelisz. metGa naar margenoot+ zijn Officiers ons aen boordt, ende verspraecken ons, aengaende onsen cours te veranderen, ende alsoo wy van contrarie meninghe waren, soo werter verdraghen dat wy onsen cours souden volghen, ende hy den zynen: te weten, dat hy nae zijn begeven wederom souden seylen nae de 80. graden, want zy haer inbeelden datse daer lichtelijck souden deur comen, aende oostzyde vant landt op de 8. graden, ende zijn alsoo op die conditie vanden anderen ghescheyden, ende zy seijlden noorden aen, ende wy zuyden van wegen het ys, de windt was vanden o.z.o.

[Iulij 2]

Den 2. Iulij ghinghen wy oost aen, ende waren op de hooghde van 74. graden, de windt n.n.w. ende wyGa naar margenoot+ wendent over den anderen boech met een o.n.o. windt, ende ghinghen n. aen. Des avondts ontrent n.w. ten n. Son hebben wyt weder gewent van weghen het ys met een ooste windt ende ginghen z.z.o. aen ende ontrent o.z.o. Son hebben wy het weder gewent van wegen het ys. Als de Son z.z.w. was wenden wyt wederom ende ghinghen aen n.o.

[Iulij 3]

Den 3. Iulij waren wy op de hooghde vande 74. graden, de windt z.o. ten o. ende ghinghen aen n.o. ten n.Ga naar margenoot+ Daer nae hebben wyt ghewent met een zuyden windt, ende ghinghen aen o.z.o tot ontrent n.w. Son, doen begon de windt wat te ruymen.

[Iulij 4]

Den 4. Iulij seijlden wy o. ten n. aen ende vernamen gheen ys, twelck ons verwonderde om dat wy sooGa naar margenoot+ hoogh aen ghinghen, maer ontrent z. Son mosten wyt wederom wenden van weghen het ys, ende ginghen w. aen, de windt n. daer nae de Son n. ghinghen wy o.z.o. aen met een n.o. windt.

[Iulij 5]

Den 5. Iulij seijlden wy n.n.o. aen, tot de zuyder Sonne toe. Daer nae wenden wyt ende ghinghen o.z.o.Ga naar margenoot+ met een n.o. windt. Doen namen wy de Sonne hooghde, ende werdt bevonden datse was boven den Horisont verheven 39. graden 27. minuten, haer declinatie was 22. graden 53. minuten, de selvighe afghetoghen vande ghenomen hooghde, werdt bevonden dat wy op des Pools hooghde waren van 73. graden ende 20. minuten.

[Iulij 7]

Ga naar margenoot+Den 7. Iulij wierpen wyt loot den heelen lijn uyt, ende hadden gheen grondt, ende ginghen o. ten z. aen, de windt n.o. ten o. ende waren op de hooggde van 72. graden ende 12. minuten.

[Iulij 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Iulij wast een goeden windt n. ten w. ende ginghen o. ten n. aen, met een tamelijcken coelte quamen op des Pools hooghde van 72. graden 15. minuten.

[Iulij 10]

Ga naar margenoot+Den 9. Iulij ghinghen wy aen o. ten n. den windt w. Den 10. ontrent z.z.w. Son, hebben wy het loot gheworpen ende was diep 160. vadem, de windt n.o. ten n. ende ghinghen aen o. ten z. op de hooghde van 72. graden.

[Iulij 11]

Ga naar margenoot+Den 11. hadden wy diepte 70. vadem, ende vonden gheen ys. Doen gisten wy ons te wesen recht z. ende noorden van Dandinaes, dat is de ooster hoeck van de witte Zee, die zuyden van ons lach, ende hadden sandt grondt, ende de banck streckte noorden in Zee, soo dat wy niet en twyfelden of wy waren op de banck vande witte Zee: want wy hadden noyt geen sandtgront gehadt de heele custe langs, dan die voornoemde banck. De wint was o. ten z. ende gingen aen z. ende z. ten o. op de hoogde van 72. graden, ende cregen daer nae een z.z.o. windt, ende ghinghen n.o. aen om over de banck te comen.

Des smorghens dreven wy in stilte, ende bevonden dat wy waren op des Pools hooghde 72. graden, ende creghen weder een o.z.o. windt, ontrent de z.w. Son, ende ghinghen n.o. aen, ende wierpent loot op 150. vadem diep kley grondt, ende waren al over de banck, die seer smal was, soo dat wy 14. glasen seijlden, ende quamen daer over ontrent de n.n.o. Son.

[Iulij 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Iulij ginghen wy aen n. ten o. de windt was oost. Des nachts ontrent de Son n.n.o. wenden wyt wederom de windt was n.n.o. ende ginghen o. ten z. aen, tot datter eerste quartier uyt was.

[Iulij 13]

Ga naar margenoot+Den 13. Iulij gingen wy oost aen met een n.n.o. wint, doen namen wy der Sonnen hooghde, ende was verheven boven den Horizont 54. graden 38. minuten, de declinatie was 21. graden 54. minuten, die afgetogen van v genomen hoogde, werdt bevonden de hooghde des Pools 73. graden, ende wy vonden wederom ys, maer niet seer veel, ende wy vermoeden dat wy by Willebuijs landt waren.

[Iulij 14]

Ga naar margenoot+Den 14. Iulij gingen wy n.o. aen, de wint n.n.w. ende seijlden een eetmael langh deurt ys, ende wierpent loot int midden vant ys, ende was diep 90. vadem, int ander quartier wierpen wy wederom tloot, ende was diep 100. vadem, ende seijlden so verde int ys, dat wy nergens heen mochten, ende saghen gantsch geen open, maer mosten met groote moeyte daer uyt laveren, de wint was vanden westen, ende waren doe op de hooghde van 74. graden 10. minuten.

[Iulij 15]

Ga naar margenoot+Den 15. Iulij dreven wy in stilte midden int ys, ende wierpent loot op 110. vadem, de windt was oost, ende ghinghen zuijdt west aen.

[Iulij 16]

Den 16. Iuly quamen wy uytet ys, ende sagen een geweldigen Beyr opt ys, die hem te water begaf doen hy onsGa naar margenoot+ sach, ende wy seijlden hem nae, maer hy begaf hem wederom opt ys, ende wy schooten eens nae hem. Wy ginghen o.z.o. aen ende vernamen geen ys, vermoedende dat wy niet verde vant landt van Nova Sembla waren, om dat wy den Beyr daer opt ys saghen: wy wierpent loot ende was diep 100. vadem.

[Iulij 17]

Den 17. namen wy de hooghde des Sons, ende hy was verheven boven den Horisont 37. graden 55. minutenGa naar margenoot+, zijn declinatie was 21. graden 15. minuten, de selvighe afghetrocken van u ghenomen hooghde, soo is des Pools hooghde 74. graden ende 40. minuten. Ontrent de z. Son saghen wy tlandt van Nova Sembla, ende 'twas ontrent Lomsbay. Ick was de eerste diet landt sach. Doen veranderden wy onsen cours ende ginghen n.o. ten n. aen, ende wy sloegen alle onse seylen aende Rae behalven 't Voormarsseijl ende Besaen.

[Iulij 18]

Den 18. Iuly saghen wy wederom het landt als wy waren op de hooghde van 75. graden, ende ginghen n.o.Ga naar margenoot+ ten n. aen, de windt n.w. ende wy raeckten boven den hoeck van des Admiraeliteijts Eylandt, ende ghinghen o.n.o. met een w. windt, het landt streckt n.o. ten n.

[Iulij 19]

Den 19. Iuly quamen wy aent Cruijs Eylandt, ende conden doen niet verder comen, overmidts het ysGa naar margenoot+, wantet ys daer noch op de wal lach, de windt was west, recht op de wal. Het was op de hooghde des Pools van 76. graden ende 20. minuten. Daer stonden twee cruysen omt landt, daert zijn naem van heeft.

[Iulij 20]

Den 20. Iuly setten wyt ondert Eylandt, want wy conden niet verder omt ys. Wy setten onse schuijt uyt endeGa naar margenoot+ royden met ons achten aen't landt, ende ghingen nae het eene Cruijs toe, daer wy ons wat rusten, om voort naet ander cruijs te gaen, doen wy nu op den wech waren, so saghen wy twee Beyren by't ander Cruijs, ende wy hadden gantsch gheen gheweer by ons. De Beyren rechten haer steijl byt cruijs op, om ons wel te besien, want zy ruijcken veel nauwer danse sien, ende deur datse ons roocken, soo rechtense haer steijl op, ende quamen daer nae op ons aen, daer over wy niet weynich bevreest waren, also dat ons 'tlachen wel vergingh, ende ghinghen weder nae ons schuyt toe, altemet deerlijck om siende of zy oock volghden, ende wy sochtent te ontloopen, maer die Schipper weerhielt ons, segghende: die eerst beghint te loopen, dien sal ick met dees Bootshaeck (die hy hadde) in zijn huijt steecken, want tis beter dat wy by malcanderen blyven, ende proeven oft wy haer met ons roepen vervaert moghen maken, also ginghen wy soetgens ende ghestadich nae de schuijt toe, ende ontquament also, wel verblijt zijnde dat wy den kattendans ontspronghen waren, ende dat wijt vertellen mochten.

[Iulij 21]

Den 21. Iuly hebben wy des Sons hooghde ghemeten, ende bevonden dat hy boven den Horisont verhevenGa naar margenoot+ was 35. graden ende 15. minuten, de declinatie was 21. graden, de selvighe af getrocken van u gevonden hooghde blijft het 14. graden, de selvighe ghetrocken van 90. graden, soo werdt bevonden des Pools hooghde te zijn 76. graden ende 15. minuten. Doen hebben wy bevonden de afwijckinghe vande Naelt 26. graden stijf.

Op den selvighen dagh ghinghen 2. van ons maets wederom nae het cruijs, ende en vernamen gheen onghemack van eenighe Beyren. Wy volghden met gheweer, uyt vreese of ons yet gemoeten mocht, ende als wy by't tweede Cruijs quamen, vonden wy de voetstappen noch wel vande twee Beyren, hoe langhe dat zy ons gevolcht hadden, ende bevonden datse tot op hondert voetstappen ghecomen waren, aen onse voetstappen daer wy daechs te voren gheweest hadden.

[Iulij 22]

Ga naar margenoot+Den 22. Iuly smaenendaechs rechten wy noch een Cruijs daer op, ende settender onse mercken aen, ende bleven daer ontrent ligghen voort Cruijws Eylandt totten 4. Augusti, ende waschten onse hemden aent landt, ende bleeckten die aldaer.

[Iulij 30]

Ga naar margenoot+Den 30. ontrent de n. Son quamper een Beyr soo dicht aen schip datmen hem met een steen wel bewerpen mochten, ende wy schooten met een roer deur zijn poot, dat hy al hinckende wech liep.

[Iulij 31]

Ga naar margenoot+Den 31. Iuly ontrent o.n.o. Son sloeghen wy met ons seven mans een Beyr doot, ende vilden hem, ende lieten het aes inde zee dryven. Smiddaegs ondervonden wy deur ons instrument, dat de afwijckinge vande Naelde was 17. gr.

[Augusti 1]

Ga naar margenoot+Den eersten Augusti saghen wy wederom een witten Beyr, maer hy liep van ons wech.

[Augusti 4]

Ga naar margenoot+Den 4. Augusti korten wy uytet ys, aende ander zyde vant Eylandt, ende bleven daer ligghen ende haelden een boot met steen van landt, met seer grooten moyten ende arbeyt.

[Augusti 5]

Ga naar margenoot+Den 5. Augusti ghinghen wy wederom steijl nae den yshoeck met een o. windt, ende ghinghen z.z.o. aen ende n.n.o. ende saghen gheen ys by't landt, daer wy langhs heenen laveerden.

[Augusti 6]

Ga naar margenoot+Den 6. Augusti quamen wy boven de hoeck van Nassouwen, ende ghinghen aen oost ende oost ten zuyden byt landt henen.

[Augusti 7]

Ga naar margenoot+Den 7. Augusti wast een w.z.w. windt, ende seijlden al by tlandt heenen z.o. ende z.o. ten o. vernamen weynich ys, ende quamen by de hoeck van Troost, daer wy lange nae verlanght hadden. Savonts creghen wy een oostenGa naar margenoot+ windt, met mistich weder, soo dat wy 'tschip aen een schots ys mosten vast maecken, die wel 36. vadem ondert water vast lagen, ende wel 16. vadem bovent water, dat is 52. vadem dick, wantet lach vast aende grondt daert 36. vadem diep was.

[Augusti 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Augusti smorghens was de windt oost, ende mistich weder.

[Augusti 9]

Ga naar margenoot+Den 9. Augusti noch legghende aent groote stuck ys, sneeudent gheweldich, ende was mistich, ende ontrent deGa naar margenoot+ z. Son ginghen wy boven opt verdeck, alsoo wy altijdt schildtwacht hielden, ende als de Schipper boven gingh wandelen, so hoorde hy een beest snuyven, ende buyten boort siende, so lach daer een grooten Beyr aent schip, daer over begon hy luyde te roepen, een Beyr, een Beyr. Doen quamen wy alle boven ende saghen den Beyr aen onse schuijt legghen om met zijn clauwen daer in te climmen, maer wy maeckten een groot gheroep daer deur hy ver-

schrickte ende swam een stuck wech, dan keerde terstont wederom achter een grooten schots ys daer wy vast aen laghen, ende clam daer boven op, ende quam stoutelijck nae ons toe om voor by't schip op te climmen, maer wy hadden boven opt schip ons schuyten seijl gheschoren, ende laghen met 4. roers voor opt Braedtspit, ende hy werdt gheschoten, alsoo dat hy wech liep, maer het sneeude soo seer dat wy niet sien conde waer hy bleef, maer vermoeden dat hy achter een hooghen heuvel bleef legghen, die daer veel op die schots ys waren.

[Augusti 10]

Den 10. Augusti op een saterdach began het ys gheweldich te dryven, ende bemerckten doen noch eerstGa naar margenoot+ dattet groote stuck ys daer wy vast aen lagen, aenden gront lach, want het ander ys dreef wech daer voorby, daer deur wy seer bevreest waren dat wy int ys beknelt soude werden, derhalven deden wy grooten naersticheyt, arbeyt ende vlijt, om van daer te comen, want wy leden groot ghevaer, ende als wy nu onder seijl waren, soo seijlden wy opt ys dattet al craeckte watter ontrent was, ende raeckten noch aen een ander schots ys, daer wyt wederom vast aen maeckten mettet werp ancker, dat wy daer op brachten, ende bleven daer ligghen totten avondt toe. Opten avondt als wy ghegheten hadden, int eerste quartier, soo began de selvighe schots ys so onversiens te bersten ende te scheuren, soo schrickelijck dattet niet om segghen is, want het berste met groot gecraeck, meer als in 400. stucken. Wy lagen met de steven daer aen ende vierden ons touw, ende raeckten daer also af. Ondert water wast ys 10. vadem dick, daert op de grondt lach, ende twee vadem bovent water, ende t'maeckte een schrickelijck gheluijt int bersten, so wel onder als bovent water, ende verspreyde sich wijt ende zijt, heen ende weer. Als wy nu alsoo met groot ghevaer van daer raeckten, soo quamen wy weder aen een ander groote schots ys die 6. vadem onder water lach, daer maeckten wy aen elcke zyde een touw vast. Doen saghen wy noch een grooten schots ys wat van ons inde zee vast ligghen, ende ghingh spits toe inde hooghtGa naar margenoot+ als een spits van een thoren, daer voeren wy aen, ende wierpent loot, ende bevonden dattet wel 20. vadem diep aende grondt lach, ende wel 12. vadem bovent water.

[Augusti 11]

Den 11. Augusti Sondaechs royden wy wederom aen noch een ander schots ys, ende wierpent loot, endeGa naar margenoot+ bevonden dat hy op 18. vadem onder vast aenden grondt lach, ende 10. vadem bovent water.

[Augusti 12]

Den 12. Augusti seijlden wy noch naerder ondert landt, om vant ys niet gheschoven te werden, wantGa naar margenoot+ overmidts de grootste schotsen dryvende ys, veel vademen diep dreven, so waren wy dicht ondert landt daer beter van beschermt op 4. of 5. vadem, ende daer was een groote afwateringe vant geberchte, ende wy maecktent wederom vast aen een schots ys, ende noemden den hoeck den cleynen yshoeck.

[Augusti 13]

Den 13. Augusti smorghens quamper een Beyr, om den oost hoeck vant landt henen, dicht byt schip, endeGa naar margenoot+ een van onse maets schoot hem het been in stucken, maer hy huppelde met zijn drie pooten opten bergh, ende wy liepen hem nae ende sloeghen hem doot, vilden hem ende brachten zijn huijt tscheep. Van daer ghinghen

wy tseijl met weynich coelte, ende mosten laveren, dan naemaels begant beter te coelen uyten z. ende z.z.o.

[Augusti 15]

Ga naar margenoot+Den 15. Augusti quamen wy aende Eylandt van Orangien, ende werden daer vant ys beset by een groote schots daer wy in groot perijckel quamen om't schip te verliesen, maer met grooter moeyten raeckten wy aent Eylandt, ende de windt quam vanden z.o. daer deur wijt schip verlegghen mosten. Terwylen wy daer mede doende ende seer luijdruftich waren, soo wert daer een Beyr wacker die daer lach en sliep, ende quam tot ons aen, nae't schip toe, alsoo dat wy ons arbeyt om't schip te verlegghen mosten op schorten ende ons teghen den Beyr te weer te stellen, ende schoten hem deurt lijf dat hy wech liep nae de ander zyde vant Eylandt, ende swom int water, ende begaf hem op een schots ys daer op hy bleef ligghen, als wy dan met onse schuijt nae hem toe royden aende schots daer hy op lach, ende hy ons ghewaer werdt so sprangh hy wederom int water ende swam wech na't landt toe, maer wy onderschepten hem den wegh ende hieuwen hem met een bijl in zijn cop, maer hy doock telcken reijs onder als wy metten bijl nae hem hielden, so dat wy groote moeyten hadden eer wy hem dooden conden. Wy vilden hem aent landt, ende brachten de huijt scheep, ende brachten daer na tschip aen een groote schots ys, ende maecktent daer aen vast.

[Augusti 16]

Ga naar margenoot+Den 16. Augusti royden wy met ons 10. mannen met ons jacht naert vaste landt van Nova Sembla, ende haelden de schuijt boven opt ys om hoogh, ende ginghen op een hooghen bergh, ende peijlden hoet landt van ons lach, ende bevonden dattet wel z.o. ende z.z.o. ende daer nae noch wel soo z. lach, daer van wy een quaet vermoeden hadden dattet landt soo z. streckte, maer als wy open water int z.o. ende o.z.o. saghen soo waren wy wederom seer verblijdt gheworden, meenende dat de reijs ghewonnen waer, ende en wisten niet hoe wy drae ghenoech tscheep souden comen omt selvighe Willem Barentsz. te verwittighen.

[Augusti 18]

Den 18. Augusti maeckten wy ghereetschap om t'seijl te gaen, maer t'was al verloren moeyten ende arbeyt, ende hadden schier ons Werp-ancker ende twee nieuwe trossen verloren, ende quamen nae veel vergheefschen arbeyt ende moeyte wederom van daer wy ghecomen waren, want den stroom ghingh gantsch gheweldich, ende het ys dreef seer crachtich op de trossen voorbyt schip heenen ende waren beducht dat wy alles souden verloren hebben, dat buytent schip was, also daer wel 200. vadem uyt het schip was, maer godt gaf noch alles te recht dat wy int eijnde weder quamen van daer wy afghevaren waren.

[Augusti 19]

Ga naar margenoot+Den 19. Augusti wast tamelijck weder, de windt vanden z.w. ende het ys ghingh noch, ende wy ghinghen tseijl met een tamelijcke coelte, ende quamen voorby den hoeck van Begeerte daer deur wy wederom goets moets waren. Doen wy boven den hoeck waren staecken wy z.o. in zee ende seijlden ontrent 4. mylen, maer quamen al wederom int ys, daer deur wy wederom mosten keeren ende ghinghen n.w. aen tot dat wy weder aent landt quamen, ende streckte vande hoeck van Begheerte tot de Hooft-hoeck z. ten w. ses mylen. Vande

Hooft-hoeck tottet Vlissingher hooft strecktet z. ten w. ende is drie mylen vanden anderen. Vant Vlissingher hooft strecktet in zee, o.z.o. ende vant Vlissingher hooft tot de hoeck vant Eylandt strecktet z.w. ten z. ende z.w. 3. mylen, ende vant Eylandts hoeck totten hoeck vanden ys haven strecktet landt w.z.w. vier mylen. Vande ys havens hoeck tottet afwater ofte stroom Bay, ende tlaghe landt, strecktet w. ten z. ende o. ten n. 7. mylen, voort strecktet landt o. ende w.

[Augusti 21]

Den 21. seijlden wy een groot stuck inde Ys-haven, ende bleven dien nacht daer leggen, smorgens de stroomGa naar margenoot+ gheweldich om den oosten gaende, haelden wy daer wederom uyt, ende seijlden wederom tot den Eylandts hoeck, maer deur dattet mistich werde soo quamen wy by een stuck ys, daer maeckten wy ons vast, want het began hart te wayen uyten z.w. ende z.z.w.

Wy clommen opt ys ende conden ons niet ghenoech verwonderen, soo seltsaem vreemt wast ys om sien: hetGa naar margenoot+ was boven vol aerden, ende vonden daer wel 40. eyeren op. Het was niet ghelijck het ander ys, maer was lasuer blau, als een blauwen hemel, also datter onder ons volck groot ghespreeck onderlinghe was, de eene seyde dattet ys was, ende d'ander seyde dattet bevroren landt was, want het was uyter maten hooch uyten water wel 18. vadem aenden grondende 10. vadem bovent water, daer bleven wy gheduerende dien storm ligghen, de windt z.w. ten w.

[Augusti 23-24]

Den 23. Augusti seijlden wy weder van't ys, z.o. in zee, maer quamen terstont wederom daer in, endeGa naar margenoot+ keerden omme nae de ys haven.

Des anderen daechs waydet gheweldich uyten n.n.w. ende het ys quam gheweldich in dryven, daer deurGa naar margenoot+ wy gantsch benart oft bedreven waren, ende de windt nam meer aen, ende het ys dreef hoe langher hoe stercker, alsoo dat de pen vant roer, ende t'roer stucken gheschoven werden, ende de schuijt werde tusschent ys ende tschip mede in stucken gheschoven, ende dachten anders niet oft schip soude mede in stucken gheparst gheweest zijn.

[Augusti 25]

Den 25. Augusti begont weer wat te beteren, ende wy deden groote moeyten ende arbeyt omt ys wech teGa naar margenoot+ doen, daer wy soo in bedremt laghen, dan wat wy deden 'twas al te vergheefs. Maer ontrent z.w. Son begostet ys met den stroom weder uyt te dryven, ende wy meenden by zuyden om Nova Sembla west aen na de Weygats te seylen, want overmidts dat wy daer nergens geen openinge vonden, nae dat wy Nova Sembla al ghepasseert waren, soo gaven wy de moet verloren, om daer deur te comen, ende waren van meeninghe wederom nae huys te seylen, maer comende aende Stroom-bay, mosten wy wederom te rugghe want ys, dat daer seer vast lach, ende tvroor noch op den selven nacht, alsoo dat wy daer scherp deur mochten met de weynich coelte die wy hadden, de windt vanden noorden.

[Augusti 26]

Ga naar margenoot+Den 26. Augusti begont tamelijck te coelen, en meenden wederom te rugge na de hoeck van Begeerte te seylen nae huijs also wy den wech nae de Weygats niet deur mochten comen, maer doe wy verby de yshaven gecomen waren, so began het ys so geweldich te dryven dat wy beset werden, hoewel wy grooten arbeyt deden om voort te geraecken, maer twas al vergeefschen arbeyt, ende souden wel drie mannen verloren hebben gehadt die opt ys waren om een openinge te maken, so verde het ys zijn gang behouden hadde, maer also wy weder te rugge dreven, ende het ys mede dreef daert volck op stonden, ende dat zy rat ter hant waren, so greepense int voor by dryven de eene aen de snuijt, d'ander aende schoot, ende de derde aende groote bras die achter uyt hing, ende quamen also seer avontuerlijck met sulcke slingerslagen diese waer namen also noch behouden tscheep, daerse God grootelijck af danckten, wantet was veel eer gesien datse mettet ys wech gedreven souden hebben, maer God ende de raddicheyt haerder handen hebben haer uyt dat gevaer verlost, het welck een yselijcke saeck om sien was hoe welt noch ten besten gheluckte, want haddense niet handtgau gheweest so haddense moeten blyven.

Opden selfden dach quamen wy des avondts aende westzyde vanden yshaven, daer wy den geheelen couden winter met grooter armoedt, ellende ende verdriet mosten overblyven, ende de windt was doen oost noordt oost.

[Augusti 27]

Ga naar margenoot+Den 27. Augusti dreef het ys rontom het schip ende was goet weer, wy ginghen aent landt, ende doen wy een stuck weeghs te landtwaert inghegaen waren begont temmelijck uyten z.o. te waeyen, ende het ys gheweldich aen te setten voor den boech, ende dreeft schip voor wel vier voeten om hoogh, dat het achter sat als oft met zijn naers inden grondt gheseten hadde, also dattet scheen dattet schip aldaer vergaen souden hebben. Daer over de gene die int schip waren de Bock uytsetteden, om daer deur haer lijf te behouden, zy lieten mede een vlagghe waeyen om ons daer deur te locken naet schip te comen. Als wy dan saghen dat de vlagh waeyden ende 'tschip alsoo opgheschoven was, soo haesteden wy ons al wat wy mochten naet schip toe, meenende dattet schip al ghebersten was, maer daer comende vonden wyt noch in beter ghestalte als wy verhoopt hadden.

[Augusti 28]

Ga naar margenoot+Den 28. weeck het ys wat wech, ende tschip settede hem wederom recht, maer eert schip noch recht ghingh sitten was Willem Barentsz. met de andere Stuerman voor den boech gaen besien hoe het schip ghestelt, ende hoe veelt gheresen was, ende doen zy doende waren op knien ende elleboghen om dat te meten, soo berstede tschip op met soodanigh ghecraeck, datse meenden datse haer lijf al quijt waren, niet wetende waerse haer berghen souden.

[Augusti 29]

Ga naar margenoot+Den 29. Augusti alst schip wederom gerecht was maeckte wy groote gereetschap, met yseren koe-voeten ende andere instrumenten, om de ysschotsen te breecken die op malcanderen gheschoven laghen, maer't was al ver-

gheefschen arbeyt ende moeyten verloren, also dat wyt Godt mosten op gheven ende van hem hulpe verwachten, want het ys en dreef niet wech dat ons hulp doen mochte.

[Augusti 30]

Den 30. Augusti begont ys wederom noch veel gheweldigher als voor heen op den anderen te schuyven, tegentGa naar margenoot+ schip aen, met een gheweldighen windt uyten z. ten w. ende een grooten jachtsneeuw, daer deur 'tgantsche schipGa naar margenoot+ opgheschoven ende gheknelt werde, dattet alles begon te craken ende te bersten datter om ende aen was, alsoo dattet scheen aen hondert stucken te barsten, twelc seer schrickelijck om hooren ende sien was, also dat een de haren te bergen stonde van sodanighen afgrysselijck schou-spel. In sodanighen gevaerlijckheyt wertet schip daer na (doent ys dat het so knelde, aen weerzyden tschip, teghens malcanderen aen, ondert schip quam) recht op inde hooghde gedreven, als oft met een vysel op ghevyselt waer gheweest.

[Augusti 31]

Den 31. Augusti werden wy wederom deurt gheweldich dryven vant ys wel 4. oft 5. voeten daer opGa naar margenoot+ gheschoven metten voorsteven, ende het achter schip sat in een cloof ys, daer deur wy meenden dattet roer bevrijdt van't schuyven des ys soude gheweest zijn, maer het dreef soo gheweldich dattet roer effenwel in stucken brack, met de pen, ende soo het achterschip int dryvende ys gheweest hadde alst voorschip, soo soudet gantsche voorschip opt ys gheschoven gheweest zijn, oft moghelijck inden grondt ghecomen hebben, daer deur wy gantsch bevreest waren, ende hadden ons schuijt ende boot al voor uyt opt ys geset, om ons ter noot te berghen in behouwen handen. Maer ontrent vier uren daer naer isset ys van selfs weder wech ghedreven, daer deur wy seer verblijdt waren, als oft wy ons leven ghevonden hadden, om dattet schip nu wederom vlot gheworden was. Daer nae maeckten wy het roer ende de pen wederom, ende hinghen het roer uyt den haecks op, oft wy wederom alsoo gheschoven mochten werden, dattet dan ghevrijdt soude zijn.

[Septemb. 1]

Den eersten September op een Sondach als wy int ghebet waren, begont ys wederom te schuyven, alsoo, Ga naar margenoot+ dattet schip over zijn gantsche lijf wel twee voeten op schoof, maer het bleef noch al dicht. Des naenoens hielt noch al aen met ys dryvinghe ende opschuyvinghe, alsoo dat wy ghereetschap maeckten om de schuijt ende bock aent landt overt ys te slepen, de windt was vanden z.o.

[Septemb. 2]

Den 2. September jachtsneeudent seer met een n.o.windt, ende tschip began wederom te schuyven vant ysGa naar margenoot+ ende barste ende craeckte gheweldich, soo dat wy raetsaem vonden de schuijt int selvighe quade weer aent landt te brenghen met 13. tonnen broots, ende twee vaetgens wijns, om ons ter noodt by provisie te onderhouden.

[Septemb. 3]

Den 3. September waeydet noch al even hardt, maer so veel sneeus niet, de windt was n.n.o. ende wy werdenGa naar margenoot+ wederom gaende vant ys daer wy teghens aengeparst laghen, soo dat de scheck achter vanden steven geschoven werde, maer de plancken daer het schip mede verhuyt was, hielde de scheck noch dat zy daer aen bleef hangen, ende de bouteloef brack mede stucken met een nieu cabeltou dat wy op het ys hadden vast ghemaeckt, deurt geweldich

aenparssen vant ys, maer bleef daernae weer vast ligghen, beset int ys, dan het schip bleef noch dicht dat te verwonderen was, om dattet ys soo gheweldich dreef, jae datter ys berghen dreven, soo groot als de Soutberghen in Spaengien zijn, ende dat ontrent een roer schoots vant schip, daer tusschen wy met grooter angst laghen.

[Septemb. 4]

Ga naar margenoot+Den 4. September begont wat te stillen, ende de Son liet sich wederom sien, maer was noch cout, de windt n.o. ende mosten daer blyven ligghen.

[Septemb. 5]

Ga naar margenoot+Den 5. wast moy sonneschijn weer, ende stil, ende als wy t'savonts ghegheten hadden, soo quamt ys ons wederom besetten, ende werden dapper gheparst, ende tschip began gantsch seer over zy te hellen, ende leet veel, maer deur Godts ghenade bleeft noch dicht, dan wy waren gantsch bevreest vant schip te verliesen, so grooten perijckel ledet. In sulcken noodt vonden wy raedtsaem, dat wy onse oude fock, met Cruijt, Loot, Roers, Musketten, ende ander gheweer aen landt brachten, om aldaer een Tente ofte Hutte ontrent onse schuijt (die aen landt ghebracht was) te maecken: Wy namen oock sommich broot ende wijn mede, ende timmerghereetschap, om onse bock wat te vermaken, oftse ons in ons noot dienstich mocht zijn.

[Septemb. 6]

Ga naar margenoot+Den 6. September wast oock tamelijck weder ende stilletgens, de Son scheen, de windt vanden westen, daer deur wy weder wat verquickt waren, hoopende dattet ys weder wech gaen soude, ende wy van daer comen.

[Septemb. 7]

Ga naar margenoot+Den 7. wasset tamelijck weder, maer wy vernamen gheen openinghe van water, maer bleven effen dicht int ys besloten, datter gantsch gheen water omt schip en was, datmen een puts vol hadden moghen scheppen.

Op den selfden dagh ghinghender vijf van ons volck opt landt, maer de twee keerden weder, ende de drie ghinghen voort, ontrent een paer mylen te landtwaert in, ende vonden daer een Rivier van soet water, daerse oock menichte van hout vonden, dat daer was comen dryven. Zy vonden daer mede voetstappen van Rheden ende Elanden, als zy niet bet conden sien, want de voeten waren gheclooft, de eene grooter als de andere, daer deur zy sulcks vermoeden.

[Septemb. 8]

Ga naar margenoot+Den 8. September coeldent stijf uyten o.n.o. 'twelck een recht contrarie windt was die ons goet doen mocht omt ys te vergaen, alsoo dat wy hoe langher hoe meer int ys vast beset werden, t'welck ons een groot verdriet was.

[Septemb. 9]

Ga naar margenoot+Den 9. weydet een vaer weer uyten n.o. met een weynich sneeu, daer deur ons schip gantsch benepen was vant ys, want de windt settede het ys gantsch gheweldich teghent schip aen, alsoo dat wy wel 3. oft 4. voeten gheboyet saten, ende ons scheck aende achter-steven brack altemet noch meer stucken, ende het schip began voor mede al wat te ontsetten, maer ten hadde noch gheen grooten noot.

Des nachts quamender twee Beyren dicht by't schip, maer wy bliesen met de Trompetten, ende schooten nae haer, dan raeckten haer niet, deur dattet doncker was, ende zy liepen weder wech.

[Septemb. 10]

Den 10. September wast weder wat ghebetert deur dattet soo harde niet en waeyde, de windt als voren.Ga naar margenoot+

[Septemb. 11]

Den 11. September wast stil weder, ende wy ghinghen met ons acht persoonen aen landt, wel versien vanGa naar margenoot+ geweer, om te sien oft also was, dat de ander drie ons gheseyt hadden, dattet hout ontrent de Reviere lach. Want om dat wy aldus langhe menichmael omgheswerft hadden, dan int ys, dan weder uytet ys gheraeckende, ende onse coursen daer nae veranderende, ende nu bevonden dat wy uytet ys niet conden gheraecken, ende dat wy daer vast bleven sitten, ende niet wederom, als dickwils voor heen los werden, ende dattet nae den Herft ende winter began te gaen, so heeft ons den noot ghedwonghen raet te schaffen, om den besten boech voor te wenden, nae ghelegentheyt des tijts, om aldaer te verwinteren, verwachtende wat avontuer ons Godt verleenen wilde. So hebben wyGa naar margenoot+ raetsaem ghevonden om te beter voor de coude ende wilde beesten beschermt te blyven, dat wy daer een hutte oft huys souden op slaen, om ons daer in te onderhouden soo wy best mochten, ende voort de saecke Godt te bevelen. Tot sulcks hebben wy de gheleghentheyt des landts beschouwt, om een bequame plaetse te versien om dat selvighe voorgenomen huys op te slaen, daer wy niet veel stofs toe en hadden, vermidts datter opt selvige landt gheen boomen oft sodanighen gewas was, daer wyt van conden maken, maer also d'uyterste noot niet onbestoockt laet, ende eenige van ons volck te lantwaert in gegaen waren om plaetse ende gelegentheyt te bespieden, ende wattet geluck ofte avontuer verleenen mochte, soo heeft sich een goede onghewaende gheleghentheyt gheopenbaert, dat wy aenden strandt vonden legghen eenighe boomen met wortelen met al, gelijck die drie mannen gheseyt hadden, die daer eertijts waren comen dryven, 'tzy uyt Tartarien, Moschovia, ofte van elders waer, daerse heenen ghecomen waren, want daer wy waren gantsch gheen boomen wassen. Van deser gheleghentheyt (als oftse ons Godt toegesonden ende verleent hadde) waren wy gantsch seer verblijdt, verhoopende dat ons Godt noch wyders zijn ghenade verleenen soude. Want dit hout en diende ons niet alleen tot de timmeragie vant huys, maer mede totten brandt, daer mede wy ons den gantschen winter onderhielden, ofte souden onghetwyfelt van groote coude alle hebben moeten vergaen.

[Septemb. 12]

Den 12. September wast stil weer, ende ons volck ghinghen aen d'ander zyde vant landt, om te sien oftse eenichGa naar margenoot+ hout noch wat naerder conden becomen, maer vonden daer gantsch weynich.

[Septemb. 13]

Den 13. wast stil maer seer mistich, alsoo dat wy niet bedryven conden, om dattet inde mist groot perijckel wasGa naar margenoot+ sich te lande te begheven, vermidts dat wy de wilde Beyren niet souden connen sien, ende zy ons wel ruijcken souden, wantse scherper ruijcken als sien.

[Septemb. 14]

Den 14. September wast claer sonneschijn weder, maer seer cout. Doen ghinghen wy te lande ende brachtentGa naar margenoot+ hout over hoop, op dattet niet ondert sneeu bedeckt soude worden, om daer nae verder te brengen ter plaetsen daer wy 'thuys meenden te timmeren.

[Septemb. 15]

Ga naar margenoot+Den 15. Sondaechs inde morghenstont so ghincker een man op de wacht, ende daer quamen drie Beyren, daer van d'eene achter een stuck ys bleef legghen, ende d'ander twee quamen opt schip aen, ende wy maeckten ghereetschap om haer te schieten. Daer stont een Baly met vleysch opt ys om te ververschen (want dicht byt schip was Ga naar margenoot+ gheen water) ende de eene Beyr stack zijn hooft inde tobben om een stuck vleys daer uyt te nemen, maer het bequam hem als de hondt de worst, want hy werdt in zijn hooft gheschoten dat hy daer doot bleef legghen ende verroerde hem gantsch niet met allen. Daar saghen wy een seltsaem schouspel, dat de ander Beyr stil bleef staen, ende staerde stijf op zijn machker, waer deur hy so stil bleef legghen, als verwondert zijnde, ende roock aen hem, ende als hy nu sach dat hy bleef legghen, ende doodt was, soo ghingh hy ten laetsten wech, maer wy loerden op hem of hy oock wederom comen soude, nemende gheweer met ons van Hellebaerden ende Roers. Int lest quam hy wederom teghens ons aen ende wy stelden ons ter weer, maer hy ghingh op zijn achterste pooten staen om op ons alsoo aen te comen, dan ter wylen hy so uytghereckt stondt, soo schoot een van ons volck hem door zijn buijck, alsoo dat hy wederom op zijn vier voeten neder viel ende liep met een groot ghecrijsch wech. Den dooden Beyr sneden wy den buijck op ende haeldender t'inghewant uyt, ende stelden hem over eijndt, op zijn vier pooten, ende lieten hem alsoo bevriesen, van meenighe zijnde om hem in Hollandt te brenghen soo wy metter schip los gheraeckt hadden. Doen wy de Beyr op zijn 4. pooten gheset hadden, begonnen wy een sle te maecken om het hout te slepen nae de plaetsen daer wy meenden het huys te setten. Op die tijdt vroort int soute water inde zee wel twee vingheren dick, ende was gantsch cout, den windt vanden noordt oosten.

[Septemb. 16]

Ga naar margenoot+Den 16. September wast Sonneschijn weder, maer teghens den avondt werdet mistich, de windt ontrent oost. Op die tijdt deden wy de eerste tocht omt hout te halen, ende brachten op dien dach vier balcken overt ys met een slede, by nae een myle weeghs verde overt sneeu, ende 'tvroor op dien nacht twee vingeren dick.

[Septemb. 17]

Ga naar margenoot+Den 17. September ghinghen wy met ons 13. mannen naet hout toe, met 2. sleden, ende trocken onder ons thienen, vijf ende vijf elck een slede voort, ende drie bleven byt hout om dat te behouwen, soo werdet so veel te lichter met slepen. Wy deden ghemeenlijck twee tochten daechs, ende sleeptent hout over hoop, ter plaetse daer wy't huys maken souden.

[Septemb. 18]

Ga naar margenoot+Den 18. September was de windt west, maer 'tsneeude seer, ende wy ghinghen wederom te landt nae ons arbeyt toe, van't hout naet huijs slepen. Nae de middagh scheen de Son ende was stil weer.

[Septemb. 19]

Ga naar margenoot+Den 19. wasset stil ende Sonneschijn weer, ende haelden twee sleden hout wel 6000. treden verde, ende dat tweemael daechs.

[Septem. 20]

Ga naar margenoot+Den 20. September deden wy mede twee tochten met de sleden, ende was mistich ende stil weer.

[Septem. 21]

Den 21. wasset mistich weer, maer nae de middagh claerdet op, ende het ys dreef noch in zee, maer niet sooGa naar margenoot+ gheweldich als voor heen, dan het was seer cout, also dat wy onse conbuys beneden int ruijm mosten brengen, om dattet boven alles bevroor.

[Septem. 22]

Den 22. September wasset sonneschijn weer, ende stil, maer seer cout, de windt vanden westen.Ga naar margenoot+

[Septem. 23]

Den 23. September haelden wy hout om het huys te timmeren, 2. tochten des daechs, maer 'twasGa naar margenoot+ wederom mistich ende stil, de windt o. ende o.n.o. Op die dagh sterf onse Timmerman, savondts als wy t'scheep quamen, ende was van Purmerent.

[Septem. 24]

Den 24. September begroeven wy hem onder den cinghel, in een cloof van een bergh, ontrent eenGa naar margenoot+ afwaterighe, want wy niet inde aerden conden comen door de groote vorst ende coude, ende wy deden dien dagh twee tochten met onse sleden om hout.

[Septem. 25]

Den 25. September wast duyster weer, de windt w. ende w.z.w. ende z.w. ende daer began watGa naar margenoot+ openinghe te comen, ende het ys began wech te dryven, maer het duerde niet langh, want ontrent een gotelinghs schoot ghedreven hebbende, bleef het weder op drie vadem aende grondt legghen, ende het ys en dreef niet daer wy laghen, want wy laghen midden int ys, dan hadden wy int open oft ruyme zee ghelegen, wy souden seijl ghemaeckt hebben, al was het schoon laet in het jaer.

Opden selfden dagh rechten wy onse balcken op vant huijs, ende timmerden al even hardt, dan hadde tschip los gheworden wy soudent timmeren hebben laten staen, ende ons scheck ofte achtersteven vant schip wederom ghemaeckt hebben, om ghereet te zijn, wederom wech te seylen, soo't eenichsiens doenlijck waer gheweest, want daer te blyven lach ons swaer opt hert, also inde coude winter te slaen, die wy wel vernamen, dat gantsch bitter soude vallen, maer alsoo ons alle hoope wech ghenomen was, soo mosten wy vanden noot een deucht maken, ende met lijdtsaemheyt verwachten, wat uytcomst Godt verleenen soude.

[Septem. 26]

Den 26. September wast een w. wint, ende open zee, maer ons schip bleef effen vast leggen, also dattet onsGa naar margenoot+ tot meer verdriets als vreughde was, maer twas Godt werck, daer in wy te vreden mosten zijn, ende wy begonden thuys altemet dicht te maecken. Het eene deel van ons volck haelde brandt hout, ende t'andere deel timmerden, ende waren mettet huijs doende. Wy waren doen noch 16. persoonen int ghetal, want ons Timmerman was ghestorven, ende van ons ghetal van 16. wasser altemet noch een sieck.

[Septem. 27]

Den 27. waydet wederom hardt uyten n.o. ende vroor so gheweldich, dat als wy een spijcker inden mondtGa naar margenoot+ namen (alsmen int timmeren wel ghewoon is te doen) so bleeft vel daer aen hanghen alsmen die weder uyten mondt namen, datter tbloedt nae volghde. Op den selven dach quamper een oude Beyr met een jonghen Beyr, ende int gaen nae huys, daer wy alle byeen waren, (want wy dorsten niet alleen gaen) toghen wy

teghens hem aen om hem te schieten maer hy liep wech. Het ys quam wederom gheweldich in dryven, ende twas claer helder sonneschijn weder, maer so geweldich cout, dat wyt qualijcken conden harden te arbeyden, maer d'uyterste noot dede ons daer in volherden.

[Septem. 28]

Ga naar margenoot+Den 28. September wast moy weer, ende sonneschijn, de windt westelijck ende stil, ende was een open zee, maer wy lagen mettet schip effen vast int ys. Op die dagh quamper een Beyr byt schip, maer als hy ons ghewaer werde soo liep hy wech, ende wy ghinghen vast voort met de Timmerage vant huys.

[Septem. 29]

Ga naar margenoot+Den 29. September was de windt smorghens w. ende nae den middagh wederom o. doen openbaerden haer tusschen het schip ende huijs drie Beyren, een oude met twee jonghen, maer wy sleepten t'goet uyt het schip nae het huijs, soo dat wy voor de Beyren wilden over zijn, zy quamen al effen hardt op ons aen, ende wy en wilden niet uyt de wegh gaen om de Beyren maer riepen luyde, meenende dat zy soude wech loopen, maer zy ghinghen niet uyt haren tret, dan quamen voor ons heen, doen maeckten wy een groot gheluijt met de gene die aen hete huijs stonden en arbeyden. Die Beyren dit hoorende, steldent opt loopen, daer wy niet rouwich om waren.

[Septem. 30]

Ga naar margenoot+Den 30. September was de windt o.z.o., ende hadde allen dien nacht dapper gesneeut, ende sneeuden noch den gantschen dagh, dat ons volck gheen hout mochten halen, soo dicht ende hoogh lacht op malcanderen. Wy maeckten een groot vier byt huys, om de aerde te ontdoyen, om de selvighe dicht rondtom het huys in te stuwen, op dattet alsoo so veel te dichter soude zijn, maer twas vergheefsche moeyte, want de aerde was soo hardt ende diep bevroren dat wyse niet ontdoyen conden, ende tsoude ons al te veel houts ghecost hebben, alsoo dat wy dat mosten laten staen.

[October 1]

Ga naar margenoot+Den eersten October waeydet heel stijf uyten n.o. ende nae den middagh uyten n. ende wayde doen een storm, met een geweldighen sneeujacht, also datmen qualijck teghens de windt conden op comen, jae datmen qualijck zijn adem conde halen, so sneeujachtent int aensicht, datmen gheen 2. oft 3. scheeps lengde conde sien.

[October 2]

Ga naar margenoot+Den 2. October scheen de Son voor middagh, ende nae den middagh wast wederom duyster, ende het sneeude, maer was stil, de windt n. ende daer nae z. ende wy rechten het huijs op, ende setten daer boven een Meyboom van bevroren sneeu.

[October 3]

Ga naar margenoot+Den 3. October wasset voor middagh stil ende sonneschijn, maer so cout dattet niet wel te harden was, nae de middagh waeydet heel stijf uyten w. met sodanighe coude, dat sose aenghehouden hadde, soo hadden wy uytet werck moeten scheyden.

[October 4]

Ga naar margenoot+Den 4. October was de windt w. ende nae den middagh n. ende waeyde heel stijf, met grooten sneeujacht, daer deur wy wederom niet arbeyden conden. Op die tijdt brachten wy ons Tuy-ancker opt ys, om beter

vast te legghen, alsoo wy nu maer een booghschoot vant open water laghen, soo seer wast ys afghedreven.

[October 5]

Den 5. October waeydet stijf uyten n.w. ende de zee was heel open van ys, soo verde wy sien conden, maerGa naar margenoot+ wy laghen effen stijf bevroren als voor heen, ende tschip sat wel 2. oft 3. voet gheboyet opt ys, ende conden anders niet vermercken, of wy laghen tot den grondt toe bevroren. Het was daer vierdehalve vadem diep.

Op den selfden dagh braken wy het vooronder vant schip op, ende met die deelen deckten wy het huys, inden midden wat hoogher voor de afwateringhe, ende creghent dien dagh meest dicht. De coude was effen fel.

[October 6]

Den 6. October waydet noch seer hardt uyten w. ende z.w. maer teghens den avondt uyten w.n.w. metGa naar margenoot+ gheweldighen sneeujacht, alsoo datmen niet wel een hooft buyten de deur conden steecken, overmidts de groote coude.

[October 7]

Den 7. wast tamelijck goet weder, doch seer cout, ende wy calfaten ofte dreven het huys dicht, ende brakenGa naar margenoot+ het achter onder mede uyt, omt huijs voort dicht te maecken, de winter liep dien dagh rondtom.

[October 8]

Den 8. October haddet al den voorgaenden nacht so gheweldich ghewaeyet, ende waeyden den gantschenGa naar margenoot+ dach soo dapper met sneeujacht, dattet scheen datmen smooren soude, somen inde lucht ghecomen hadde, jae twaer eener niet moghelijck gheweest, al hadder zijn lijf aen ghehanghen, een schips lenghde voort te gaen, want het was niet moghelijck buytent schip ofte huys te harden.

[October 9]

Den 9. October was de windt al n. ende waeyde gheweldich met jachtsneeu, als daechs voor heen, Ga naar margenoot+ende de windt quam vant landt af, alsoo dat wy den gantschen dagh int schip mosten blyven om des felle weers wille.

[October 10]

Den 10. smorghens wast weer wat ghebetert, ende began wat te stillen, de windt was z.w. ende w.z.w.Ga naar margenoot+ ende twater was wel twee voet hoogher ghevloyet als op een ander tijdt, twelck wy vermoeden dat deur den stercken noorden windt quam, die daer ghewayet hadde.

Op den selfden dagh begont weer wederom wat te beteren, alsoo dat wy weder uytet schip bestonden te gaen, ende tghebeurde datter een van ons volck uytet schip ghingh, ende liep onversiens een Beyr int ghemoet, ende was hem schier opt lijf eer hyt wist, dan hy liep wel dapper te rugghe naet schip, ende de Beyr hem nae, maer doen de Beyr hem vervolghde, soo quam de Beyr ter plaetse daer wy voor heen den Beyr deurschoten, ende om hoogh opgherecht hadden, ende laten bevriesen, die daer nae ondert sneeu bewelt was, maer alsoo dat zijn eene poot noch boven uyt stack, ende daer bleef dese Beyr by staen, deur welcke verteugeringhe onsen maet terwylen tscheep quam, ende riep seer verbaest, een Beyr, een Beyr. Als wy deur zijn roepen nu boven quam om nae den Beyr te schieten, soo conden wy uyt onse ooghen niet sien, vermidts den bitteren roock die wy gheduerende de selvighe tijdt (vant quade weder int schip besloten zijnde) gheleden hadden, die

niet te lyden soude gheweest zijn om gheen ghelt, maer mostent noch voor de coude ende sneeujacht lyden, soo wy ons leven wilden behouden, want boven opt schip mosten wy ongetwyfelt vande coude vergaen hebben. De Beyr vertoefde mede niet langhe aldaer, maer packte hem flucks wech, de windt was vanden n.o.

Op den selfden dagh teghens den avondt werdet noch moy weder, ende ghinghen noch uytet schip naet huys, ende brachten ons broodt meest al daer in.

[October 11]

Ga naar margenoot+Den 11. October wasset stille, ende de wint was z. ende warmachtich weder. Doen brachten wy onse wijn aent landt, ende ander victualie. Ende als wy doende waren om die wynen uytet schip te hysen, soo isser een Beyr die daer achter een schots ys lach, (als oft hy deur ons roepen wacker gheworden was) naet schip toe ghecomen, wy hadden hem wel sien legghen, maer meenden dattet een schots ys was die daer lach. Als hy nu tot ons aen quam, schoten wy nae hem, maer hy liep wech, ende wy ghinghen met ons werck voort.

[October 12]

Ga naar margenoot+Den 12. October was de windt n. ende altemet wel soo w. ende doen begaven wy ons met de helft vant volck int huijs, ende sliepen doen de eerstemael daer in, maer leden doen groote coude deur datter noch gheen koyen ghemaeckt waren, ende niet te veel decksels hadden, ende conden gheen vier houden vermidts de schoorsteen noch niet ghemaeckt was, daer deurt seer bitter roockte.

[October 13]

Ga naar margenoot+Den 13. October was de windt n. ende n.w. ende beginde wederom seer hardt te wayen, ende wy gingen met ons drien naet schip, ende laden een slede met bier, maer als wy die gheladen hadden, meenende daer mede naet huys te gaen slepen, soo ontstacker soo onversiens een gheweldighen windt, onweer ende coude, dat wy ons wederom int schip mosten begheven, vermidts dat wyt buyten niet harden mochten, ende conden oock het bier niet wederom int schip cryghen, maer mostent buyten op de slede laen legghen. Int schip leden wy seer groote coude, om dat wy daer mede weynich decksel hadden.

[October 14]

Ga naar margenoot+Den 14.October als wy uytet schip quamen, so vonden wy de tonne biers die buyten op de slede was blyven staen, (zijnde een iopen vat) aenden bodem stucken ghevroren, maer deur de groote coude, vroort bier datter uyt liep, soo vast aenden bodem dicht toe, al oft met eenich vasthoudende lijm beclijmt hadde gheweest. Ende wy sleepten de voornoemde slede mettet bier naet huys toe, ende settede de tonne op zijn bodem, ende dronckense eerst leech, maer mostent bier eerst smelten, want daer was naulijcks eenich onbevroren bier int vat, dan inde selvighe vochticheyt was de cracht vant gantsche bier, alsoo dattet veel te sterck was te drincken, ende tghene dat bevroren was dat smaeckte als water, daer over alst ghesmolten was, soo menghden wyt onder malcanderen ende dronckent alsoo, maer twas gantsch crachteloos ende smaeckeloos.

[October 15]

Ga naar margenoot+Den 15. October was de windt n. ende oock o. ende o.z.o. ende was stil weder, op dien dach maeckten wy plaets ende ruijmte om't portael te setten, ende schopten de snee wech.

[October 16]

Den 16.October was de windt z.o. ende z. met moy stil weer, inden selvighen nacht hadder een Beyr int schipGa naar margenoot+ gheweest, maer teghens den dagh was hy daer wederom uyt gheloopen, als hyt volck ghewaer werde. Op den selvighen tijdt braecken wy de Kuiuijt wech, om de deelen te besighen aent portael, dat wy doen begonnen te maecken.

[October 17]

Den 17. was de windt z. ende z.o. ende twas stil, maer heel cout, ende waren dien dagh noch mede doende omtGa naar margenoot+ portael te maecken.

[October 18]

Den 18. was de windt o. ende z.o. ende waeyde vry stijf. Doen haelden wy ons broodt weder uyt de schuijt dieGa naar margenoot+ wy opt landt ghesleept hadden, den wijn haelden wy mede daer uyt die noch niet seer bevroren was, hoe welse wel ontrent ses weecken daer gheleghen hadde, niet teghenstaende dattet dickwils heel hardt ghevroren hadde.

Op dien selfden dagh saghen wy wederom een Beyr, ende de zee was soo dicht vant ys, datmen gheen open water sien conden.

[October 19]

Den 19. October was de windt n.o. ende daer waren niet dan twee man ende een jongen tscheep. Doen quamGa naar margenoot+ daer een Beyr, ende de Beyr wilde met ghewelt int schip wesen, hoewel die twee mannen met brandt houten smeten, soo quam hy effenwel seer vreeselijck tot haer aen, daer deur zy gantsch verschrickt ende bevreest waren, ende saghen elcks om een goet heen comen, de twee spronghen int ruijm, ende de jonghen clam int fockewant, om haer lijf te redden, soo dedense alle haer best met vluchten, het perijckel te ontgaen, middeler tijdt quamender eenige van ons maets vant huys naet schip, ende de Beyr dat siende, quam stoutelijck tot haer aen, maer zy schooten hem met een musket, ende daer nae liep hy wech.

[October 20]

Den 20. October wasset stil ende sonneschijn weder, ende wy saghen doen wederom eenige openinghe vanGa naar margenoot+ water inde zee. Wy waren op die tijdt ghecomen om het bier voort uytet schip te halen, ende bevonden dat sommighe vaten stucken ghevroren waren, jae de ysere banden om de joopen vaten, waren mede in stucken ghevroren.

[October 21]

Den 21. October wasset stil, sonneschijn weder, doen hadden wy meest al onse victualie uytet schip in huysGa naar margenoot+ ghebracht.

[October 22]

Den 22. October coeldt stijf uyten noordt oosten, met soo grooten sneeujacht, datment buyten de deur nietGa naar margenoot+ harden mochten.

[October 23]

Den 23.October wast stil weder, de windt n.o. Doen ghinghen wy tscheep om te besien oft ons ander maetsGa naar margenoot+ uytet schip int huys wilden comen, maer vreesden dattet wederom hardt soude wayen, ende daerom dorsten zijt met den siecken man niet waghen, ende saghent dien dagh noch in, want hy was seer teerder ende swack.

[October 24]

Den 24. October quam de reste van ons volck, te weten acht persoonen int huys, slepende den siecken man opGa naar margenoot+ een slede. Wy sleepten met grooter moeyten ende arbeydt onsen scheeps Bock aent huys, ende keerden den bo-

dem om hoogh, om de selvighe in tyden ende wylen (of ons Godt ghenade gaf dat wy over de winter mochten wech comen) die te moghen ghebruijcken. Daer nae siende dattet schip effen vast bleef sitten, ende datter gheen ding min te verwachten was, als openinghe vant water, soo brachten wy het werp-ancker weder tscheep, op dattet ondert sneeu niet verloren soude worden, oftet ons teghens den somer noch nuttelijck mocht zijn, want wy hadden noch altijt hoope tot Godt dat hy ons deur d'eene ofte d'ander middel tegens den Somer noch nae huys soude helpen.

Staende dese tijdt, alsoo ons de Son (het hooghste ende beste dat wy sien mochten) began te begheven, soo haelden wy met allen vlijt, alle dagen noch sleeden met goedt uytet schip int huys, so eetwaer ende drincken, ende allen noodtruft, de windt was noorden.

[October 25]

Ga naar margenoot+Den 25. October haelden wy alles dat wy tot de toerustinghe vande schuijt ende bock noodich mochten hebben, ende doen wy nu de leste sleede gheladen hadden, ende inde seelen stonden om die voort te trecken naet huys, soo sach ons Schipper eens om, ende sach drie Beyren achter tschip nae ons toe comen. Dit siende riep seer luyde ende verbaest om haer te vervaren, ende wy spronghen wel flucks uyt de seelen (deur dat onversien ons ghenaeckende quaet) om ons te beschermen so wy best mochten. Daer laghen tot ons gheluck twee helbaerden op de slede, daer van nam de Schipper ende ick elck een, ende stelden ons terweer, so wy best mochten, maer ons ander volck liepen al haer best naet schip, ende int loopen vielder een van haer in een scheur tusschent ys in, twelck eyselijck om sien was, want wy meenden dat de Beyren tot hen ingheloopen souden hebben, ende hem verslonden, maer Godt gaft noch ten besten, dat de Beyren naet schip pooghden, naet volck dat naet schip gheloopen was. Middelertijdt namen wy de gheleghentheyt waer dat wy ende de man die inde scheur ys lach, voort schip om liepen, ende quamen behouden int schip. Doen nu de Beyren saghen dat wy haer alsoo ontcomen waren, quamense seer wreedtmoedich teghen ons naet schip toe, maer wy hadden anders gheen geweer dan de voornoemde twee helbaerden, ende also wy ons daer op niet ghenoech verlaten dorsten, so hielden wy haer gaende met werpen, met brandt houten ende anders, daer zy telcken reyse nae liepen, ghelijck een hondt nae een steen, die nae hem gheworpen werdt, Middelertijdt sonden wy een man onder inde combuys om vier te slaen, ende noch een man ondert verdeck om spietsen te halen, maer wy conden gheen vier ghecryghen, daer deur wy niet schieten conden. Over sulcks also de Beyren effen stout aen quamen, soo hebben wy den eenen met een hellebaert recht op zijn snuijt gheworpen, daer deur hy afweeck, als hy voelde dat hy ghetreft was, ende hy gingh van langher handt wech, d'ander twee dit siende, die niet soo groot waren als de eenen Beyr, ghinghen mede heenen, ende wy danckten Godt dat wy also van haer ontslaghen waren, ende sleepten de sleden met vrede naet huijs toe, ende vertelden daer ons wedervaren.

[October 26]

Ga naar margenoot+Den 26. October was de windt n. ende n.n.w. ende tamelijck weder. Doen saghen wy veel open water dicht

byt landt, maer saghen het ys noch wel inde zee dryven overt schip heenen.

[October 27]

Den 27. October was de windt n.o. ende het jachtsneeuden so seer, datmen buytens huys niet arbeyden mocht.Ga naar margenoot+ Op dien dagh schooten ons volck een witten Vos, den selven vildense, ende aten van het vleijsch, gebraden zijnde, ende smaeckte als Conynen doen. Opden selfden dagh stelden wy onse Orlogie wederom dat de clock sloech: wy stelden oock een lamp toe om snachts over te branden, ende ghebruijckten tot sulcks het vet vanden Beyr dat wy smolten, ende daer nae inden lampen brande.

[October 28]

Den 28. October was de windt n.o. ende ons volck was ghetoghen om hout te halen, maer daer stackGa naar margenoot+ sodanighen onweer op met jachtsneeu, datse te rugghe mosten keeren. Op den avondt tweer wat ghebetert zijnde ghinghender drie van ons volck nae den Beyr toe diese opgherecht hadden, ende bevroren was, van meeninghe zijnde om zijn tanden uyt te breecken, maer hy lach heel ondert sneeu bestoven, ende daer stont wederom soodanighen jachtsneeu ende onweer op, datse haer alderbest te rugghe naet huys haesteden, daerse met nauwer noot quamen, want zy conden uyt haer ooghen niet sien, ende waren daer deur by naest verdwaelt vanden rechten wech, alsoo dattet gheschapen was, datse snachts buyten inde coude souden hebben moeten verblyven.

[October 29]

Den 29. October was de windt n.o. doen haelden wy cinghel vanden strandt met sleden, ende stroyden dieGa naar margenoot+ overt seijl, dat overt huys lach, om dattet so veel te dichter ende warmer wesen soude, want de deelen laghen ongedreven opt huys, alsoo wy deurt quade weder belet waren om de deelen te dryven.

[October 30]

Den 30. October was de windt noch noordt oost. Doen ghingh de Son heel dicht boven der aerden, weynichGa naar margenoot+ boven den Horisont.

[October 31]

Den 31. October waydet noch al uyten n.o. met gheweldighen sneeujacht, alsoo datmen niet een hooftGa naar margenoot+ dorsten uyt steecken.

[Novemb. 1]

Den eersten November was de windt n.o. ende wy sagen den Maen op gaen alst doncker began te werden intGa naar margenoot+ oosten, ende de Son ghingh noch effen soo hoogh boven den Horisont dat wy hem noch sien conden, hoewel wy hem dien dagh niet saghen, vermidts het doncker weder ende den dichten sneeujacht, ende twas gantsch cout, also dat wy dien dagh buytens huys niet doen conden.

[Novemb. 2]

Den 2. November was de windt w. wel soo z. maer savondts weer n. met stilte. Doen saghen wy op dien daghGa naar margenoot+ de Son op gaen int z.z.o. ende onder gaen ontrent z.z.w. Hy quam met zijn volle rondicheyt niet boven, maer gingh inden Horisont langhs der aerden heenen, ende opden selfden dagh werde daer een Vos met een bijl geworpen, dien wy voort doodt vilden, brieden ende aten. Voor heen hadden wy gheen Vossen vernomen, dan nu int wech gaen vander Sonne, ende de Beyren ghinghen doen mede wegh.

[Novemb. 3]

Den 3. November was de windt n.w. met stilte, ende de Son ghingh op z. ten o. wel so z. ende onder z. ten w.Ga naar margenoot+

wel soo zuydelijck, ende men mocht doen inden Horisont den boven cant vanden Son maer effen sien, ende tlandt daer wy waren was wel soo hoogh als de mars van ons schip, doen wy de Son peijlden. Ende was de Son doen inden elfden graet ende 48. minuten in Scorpia, de declinatie des Sons was 15. graden 24. minuten aende zuijdt zyde vande linie Aequinoctiael.

[Novemb. 4]

Ga naar margenoot+Den 4. November wast stil weer. Doen saghen wy de Son niet meer, want zy niet langer boven den Horisont was. Doen ordoneerde ende maeckte onse Surgijn een bat om te stoven van een wijnpijp, daer ghinghen wy d'eene voor d'ander nae altemet in ende vonden ons daer gantsch wel by, dattet grootelijcks sterckte tot onse ghesontheyt. Op den selfden dagh vingen wy een witten Vos, die sich altemet openbaerden, niet als voor heen, want alsoo de Beyren mette Son ons begaven, ende niet wederom quamen voor dat de Son weder quam, soo openbaerde haer daer teghens de Vossen ter wylen de Beyren wech waren.

[Novemb. 5]

Ga naar margenoot+Den 5. November was de windt al wederom n. wel soo w. ende wy saghen veel open water in Zee, maer ons schip lach noch al effen vast tusschent ys in, ende doen ons nu de Son verlaten hadde, soo saghen wy de Maen wederom dach ende nacht sonder ondergaen, als hy in zijn hooghste teijcken ghingh.

[Novemb. 6]

Ga naar margenoot+Den 6. November was de windt n.w. ende stil, ende ons volck hielden doen een slede met brandt-hout, maer deur dat de Son wech was, soo wast seer duyster.

[Novemb. 7]

Ga naar margenoot+Den 7. November wast duyster weer, ende stil, de windt w. men conde den dach vanden nacht qualijck verscheyden, sonderlinghe om dat op dien tijdt ons Oorlogie stil ghestaen hadde, daer deur vermoeden wy geen dagh, doent al dagh was, ende ons volck hadde op dien dagh niet uyt de koy gheweest dan om haer water te maken, daerom wisten zy niet wel oft licht datse saghen vanden Mane oft vanden dagh was, daer deur verscheyden segghen was, d'eene seyde dattet licht vanden dagh was, ende d'ander vande nacht, maer als wy wel saghen, so wast wel opt hooghste vanden dagh.

[Novemb. 8]

Ga naar margenoot+Den 8. wasset stil weer, de wint z. ende z.w. op dien dagh haelden ons volck wederom een slede met brandt-hout, wy vinghen mede een witten Vos, ende saghen in Zee veel open water. Opten selfden dagh deelde wijt broodt onder malcanderen, ende elck man creech 4. pont ende 10. loot inde acht daghen, alsoo dat wy nu acht daghen over een tonne broodts aten, daer wy voor heen maer 5. oft 6. daghen mede toe quamen, vleijsch ende visch was ons noch gheen noodt om te deelen: maer ons dranck hadden wy niet tot ons behoef, daer van moesten wy by legghen, ende die mede om deelen, dan ons schoone bier dat wy noch hadden, was meest al de cracht uytgevroren, alsoo datter gantsch crachteloos ende smaeckeloos was, ende dan wasser noch een goet deel ghespilt.

[Novemb. 9]

Ga naar margenoot+Den 9. November was de wint n.o. wel so n. ende doen scheender niet veel dagh licht, so dattet heel duyster was.

[Novemb. 10]

Ga naar margenoot+Den 10. November wast stil weer, de wint n.w. ende ons volck gingen doen eens int schip om te sien hoet daer

ghestelt was, ende bevonden datter vry veel waters int schip ghecomen was, alsoo dat de ballast onder water lach, ende was terstont bevroren, daer deur datment niet uyt pompen mocht.

[Novemb. 11]

Den 11. November wasset tamelijck weder, de windt n.w. Op den selfden dach maeckten wy een rondenGa naar margenoot+ hoep toe met cabel garen als een net tsamen ghebreydt, ende stelden die toe om Vossen te vanghen, datmense in huys mochten toe halen ghelijck een val, als de Vossen daer onder quamen, ende vinghen op dien tijdt een Vos daer onder.

[Novemb. 12]

Den 12. November was de windt oost met een betoghen lucht. Op dien dach begonnen wy de wijn medeGa naar margenoot+ uyt te deelen, elck twee locxkens daechs, voort mosten wy ghestadich water drincken, dat wy smolten vant sneeu dat wy buytens huys haelden.

[Novemb. 13]

Den 13. November was quaet weder, met harden jachtsneeu, de windt was oost.Ga naar margenoot+

[Novemb. 14]

Den 14. November wast moy, claer weer, met een heldere lucht, vol sterren, met een oosten windt.Ga naar margenoot+

[Novemb. 15]

Den 15. November wast doncker weder, de windt noordt oost met een betoghen lucht.Ga naar margenoot+

[Novemb. 16]

Den 16. November wast stil weer met een ghetemperden lucht, ende een oosten windt.Ga naar margenoot+

[Novemb. 17]

Den 17. November wast doncker weder, met een betoghen lucht, de windt oost.Ga naar margenoot+

[Novemb. 18]

Den 18. wast quaet weder, de windt z.o. doen sneedt de Schipper een pack grof wolle laecken op, endeGa naar margenoot+ deelde dat elck nae zijn behoefte, om vande coude beter beschermt te zijn.

[Novemb. 19]

Den 19. November wast onstuymich weer, met een oosten windt. Doen ist coffer met linde laeckenGa naar margenoot+ gheopent, ende onder de maets uytghedeelt tot hemden, want de tijdt begaf sich also, datmen allerley middel mosten ghebruijcken tot onderhoudinghe des lichaems.

[Novemb. 20]

Den 20. November wast moy weder, ende stil, de windt oost. Doen wiesschen wy onse hemden, maer 'twasGa naar margenoot+ so cout, dat als wy die ghewasschen hadden ende ghewronghen, so bevrorense uytet warme water so stijf, dat al leydemense by een goet vier, soo ontliet de zyde wel die byt vier lach, maer die vant vier, bleef effen stijf bevroren, alsoo datse eer ghebroken souden hebben, eer wyse vanden anderen souden moghen trecken, also dat wyse wederom int heet siedende water mosten legghen soudense ontdoyen, so gheweldighen groote coude wast.

[Novemb. 21]

Den 21. November wast bequaem weder, met een n.o. windt. Doen ordoneerden wy datmen by gebeurteGa naar margenoot+ soude thout cloven, om den kock van dat werck te verlichten, alsoo hy meer als ghenoech te doen hadden met tweemaels daechs te coocken ende sneeu te smelten, tot ons drincken, doch waren van dit werck vry ende uytghesondert, de Schipper ende Stuerman.

[Novemb. 22]

Den 22. November wast een z.o. windt met moy weder, ende hadden doen noch 17. koyen kasen, daer vanGa naar margenoot+ aten wy den eenen int ghemeen, ende van d'ander werdet elck een toeghedeelt voor zijn portie, die elck tot zijn

noodtruft recken mocht alst hem goet docht.

[Novemb. 23]

Ga naar margenoot+Den 23. November wast goet tamelijck weer, met een z.o. windt, ende alsoo de gheleghentheyt sich begaf dat de Vossen meer als voor heen haer vertoonden, soo namen wy de gheleghentheyt waer, ende maeckten eenighe sprenghen van dicke plancken, daer wy steen op leyden, ende bestakent rondtom met eijnde van sparren inde grondt, datse daer niet onder deur mochten graven, ende vinghen alsoo altemet sommighe Vossen.

[Novemb. 24]

Ga naar margenoot+Den 24. wast quaet weer, ende de wint n.w. Doen maeckten wy wederom gereetschap om int Bat te gaen stoven, want sommighe ghevoelden haer qualijck, daer over ghinghen wy met ons vieren int Bat, ende als wy daer uyt quamen gaf de Barbiet ons een purgatie in, dat ons groot goet dede, ende vinghen op dien dagh vier Vossen.

[Novemb. 25]

Ga naar margenoot+Den 25. November wast moy claer weder, de windt w. Op dien dagh vinghen wy twee Vossen, met een spreng die wy daer toe opgherecht hadden.

[Novemb. 26]

Ga naar margenoot+Den 26. wast onstuymich weder, ende twaeyde een storm met een z.w. windt, met gheweldighen sneeujacht, also dat wy soo gantsch int huys vanden sneeu overwelft waren, dat wy daer niet uyt mochten comen, maer mosten alle ons dinghen binnens huys doen.

[Novemb. 27]

Ga naar margenoot+Den 27. wasset moy claer weder, de windt z.w. ende wy maeckten doen noch meer sprengen om Vossen te vanghen, want die gheleghentheyt diende van ons waer ghenomen te zijn, deur datse ons nut waren om te eeten, ende als oft Godt ons die in ons noot toegheschickt hadde, want wy hadden niet veel te bicken.

[Novemb. 28]

Ga naar margenoot+Den 28. November wast quaet onstuyrich weder, met harden storm uyten n. met gheweldighen sneeujacht, daer deur wy wederom gantsch ende gaer int huys beset waren, datmender niet uyt mocht, want alle de deuren waren toe ghewaeyt.

[Novemb. 29]

Ga naar margenoot+Den 29. wast moy claer weder, met een helderen lucht, de windt n. ende wy groeven ons selfs uytet huys met de sneeu wech te schuppen, alsoo dat wy een deur claer creghen, daer deur wy uytcroopen, ende buyten comende vonden wy alle de vallen oft sprenghen die wy toegestelt hadden, ondert sneeu bewelt, die wy mede schoon maeckten ende wederom op stelden om Vossen te vanghen, ende vinghen op dien dagh noch een Vos, die ons nu niet alleen diende tot eten, maer vande vellen maeckten wy mutsen, dicht om ons hooft toe, om vande felle coude wat beter beschermt te zijn.

[Novemb. 30]

Ga naar margenoot+Den 30. November wast moy, schoon weder, de windt w. ende doen die wachters ontrent z.w. waren (dat was ontrent ons gissinge ontrent middagh) gingen wy met ons sessen eens naet schip, wel versien met gheweer, om te besien hoet mettet schip was, ende doen wy ondert verdeck quamen, vingen wy daer een levendighe Vos.

[Decemb. 1]

Ga naar margenoot+Den eersten December wast quaet weder, met een z.w. windt, ende gheweldighen sneeujacht, daer deur wy wederom gantsch mettet sneeu toe ghestopt waren, ende deur die oorsaecke soo roockte het mede soo bitter, dat wy

seer qualijcken conden vier maken, ende bleven daer deur den meesten tijdt in onse koyen leggen, dan de kock most ter noot vier maken om te coken.

[Decemb. 2]

Den 2. December wasset noch effen quaet weder, daer deur wy noch binnens huys mosten blyven, endeGa naar margenoot+ mochtent byt vier vanden roock qualijck dueren, daerom hielden wy ons noch meest in onse koyen, ende wy maeckten doen eenige steenen heet, die wy den anderen inde koyen gaven om haer voeten te verwarmen, want de coude ende roock waren beyde ondraechelijck.

[Decemb. 3]

Den 3. December wast noch al tselfde weder, ende mochten doen in onse koyen legghende, het ys inde zee welGa naar margenoot+ hooren craecken, dat wel een half mijl van ons was, ende twas een schrickelijck gheluijt van bersten ende craken, alsoo dat wy vermoeden dat dan de groote ysberghen op malcanderen stuwen ende gheschoven werden, die wy so veel vadems dick inden somer hadden sien legghen. Ende alsoo wy dese twee oft drie daghen vermidts den bitteren roock niet soo veel viers maeckten als wel voor heen, soo vroort soo gheweldich binnens huys, dattet aende wanden ende solder wel twee vingheren dick bevroren was, jae selfs inde koyen daer wy laghen mede soo dick. Gheduerende dese drie daghen dat wy deurt quade weder niet uyt mochten comen, soo setten wy het sandt-glas van twaelf uren toe, ende lieten dat uyt loopen ende settent dan wederom, daer op ghestadich wacht ghehouden werde, om dat wy inden tijt ons niet vergissen souden, want de coude was so groot, dattet orologie bevroren was, dattet niet omgan mochte, al hinghen wy daer schoon meer wicht aen als voor heen.

[Decemb. 4]

Den 4. December wasset moy, claer weder, de windt n. Doen hebben wy by ghebeurte beghinnen de deurGa naar margenoot+ op te graven vant sneeu, datse overwelft hadde, want wy bevonden dattet dickwils te doen soude zijn, daerom maeckten wy de ordonantie, tselfde werck by gebeurte te doen, daer van niemant vry was, dan de Schipper ende Stuerman.

[Decemb. 5]

Den 5. December wasset mede moy, claer weder, met een oosten windt. Doen maeckten wy wederom deGa naar margenoot+ vallen schoon om Vossen te vanghen.

[Decemb. 6]

Den 6. wast wederom quaet weder, met een o. windt, ende gheweldich cout, die by naest ondraechelijck was, Ga naar margenoot+alsoo dat wy malcanderen deerlijck aen saghen, vreesende soo 't also voortaen noch couder soude werden, dat wy vande coude souden hebben moeten vergaen, want wat vier dat wy maeckten, so conden wy ons effenwel niet verwarmen, jae de Sareetsche socke, die doch so heet is, bevroor gantsch seer, also datmen die overt vier mosten smelten alst deeldagh was dat wy elck ons deel daer van ontfangen souden, die wy om den tweeden dagh met een cleijn maetgen ontrent een half pijntgen groot omdeelden, daer mede wy ons mosten so langhe onderhouden, ende voort met water dat met de coude niet wel over een quam, datmen oock niet behoefde te koelen met sneeu oft ys, maer mostent vant sneeu smelten.

[Decemb. 7]

Den 7. December wast noch effen quaet weder, ende waeyde een vlieghenden storm uyten n.o. dat een gheweldighe coude in bracht, niet wetende wat raet om ons daer van te beschermen. Ende alsoo wy onderlinghe raedtslaeghden hoe wijt best aenlegghen souden, so wasser een onder ons, die gaf voor datmen de steencolen, die wy mede uytet schip int huijs ghebracht hadden, nu ter uytersten noot soude ghebruijcken ende daer vier van maken, alsoo't een heeten brandt was ende langhe duerde. Opten avont leyden wy een goet vier vande voornoemde steen-colen aen, dat groote hitte gaf, maer wy wachtede ons voor de weerstuijt niet: want vermidts ons de warmte so gansch verquickte, so sochten wy raet om die langhe te houden. Over sulcks vonden wy raedtsaem, dat wy alle de deuren ende den schoorsteen dicht toe stopten, om de lieffelijcke warmte binnen te houden, ende ginghen also elcks na onse koyen om te slapen, wel ghemoet zijnde deur de vercreghen warmte, ende praetede langhen tijt met malcanderen, maer int eynde bevingh ons een sodanighen duyselinghe, doch d'een meer als den anderen, welcke wy eerst ghewaer werden deur een die sieck was, ende daerom dit te minder verdraghen mocht, ende bevonden oock aen ons selven dat ons een groote bangicheyt aen quam, also dat eenighe die noch de cloeckste waren, uyt haer koyen quamen, ende stieten eerst den schoorsteen open ende daer nae de deur: maer de ghene die de deur open dede, viel daer by in swijm, ende storte met grooter ghesteun opt sneeu neder, twelck ick hoorende, als met mijn koy naest aende deur legghende, liep daer heenen, ende sach hem doen in een swijm leggen, haelde flucks edick ende vreef hem dat in zijn aensicht, daer deur hy noch verquam. Als nu die deuren gheopent waren, werden wy alle wederom deur de coude vercoelt ende verquickt, die ons te voren soo harden vyandt gheweest hadde, was doen een oorsake onser behoudinghe, want wy souden onghetwyfelt alle als in eenen swijm ghestorven hebben, Daer nae gaf de Schipper, als wy nu wat tot ons selfs ghecomen waren, elck wat wijns om ons hert te verstercken.

[Decemb. 8]

Ga naar margenoot+Den 8. December wast quaet weder, de windt n. effen fel ende cout, maer dorsten niet wederom coolen aen legghen als daechs te voren, wantet ongheluck haddet ons gheleert, dat wy omt eene quaet te vermyden, niet in noch een quader vervallen souden.

[Decemb. 9]

Ga naar margenoot+Den 9. wast moy, claer, helder weder, de lucht vol sterren, ende hebben doen de deure wederom heel open ghemaeckt, die te voren heel dicht toeghesneeut was. Wy maeckten oock de sprenghen wederom veerdich om Vossen te vanghen.

[Decemb. 10]

Ga naar margenoot+Den 10. December wast noch mede claer, helder, sterlicht weder, de windt n.w. Doen vinghen wy twee Vossen, die ons seer wel te passe quamen, want het eten by ons vry wat sober begon te werden, ende de coude nam hoe langher hoe meer aen, daer toe haer vellen ons mede dienstich waren.

[Decemb. 11]

Ga naar margenoot+Den 11. wasset noch al claer weder, met een helderen lucht, maer seer gheweldich cout, dattet eener diet niet ghevoelt heeft, qualijck gheloven soude, jae de schoenen bevroren so hart als een hoorn om ons voeten, ende waren van

binnen wit bevroren, alsoo dat wy niet langher eenighe schoenen conden ghebruijcken, maer maeckten wyde clompen, het bovenste van schape vellen, daer wy met 3. oft 4. paer socken over malcander getrocken mochten in gaen om daer deur ons voeten warm te houden.

[Decemb. 12]

Den 12. December wast moy, claer weer, met een heldere lucht, ende n.w. windt, maer uytermaten cout, Ga naar margenoot+alsoo dat de solder, wanden ende koyen wel een vinger dick bevroren, jae de cleederen op ons lijf waren vanden vorst wit uytgheslaghen ende berijpt, ende hoewel van sommighe voorghewent werde, dat wy wederom colen souden aenleggen, om de warmte te cryghen, ende datmen de schoorsteen soude open laten staen, soo dorsten wijt effenwel niet doen, om de onlanghs geschiede exempelen, die ons daer van afschrickten.

[Decemb. 13]

Den 13. December wast claer helder weder, met een o. windt. Doen vinghen wy wederom een Vos, endeGa naar margenoot+ deden groote moyten om de sprenghen ofte vallen vaerdich te houden, twelck ons gheen gheringhe moeyten ende arbeyt aen bracht, want soo haest wy wat te langhe buytens huys bleven, so vrorender blaren ende buylen aen ons aensicht ende ooren.

[Decemb. 14]

Den 14. December wast moy lustich weer, de windt n.o. de lucht vol sterren. Doen namen wy de hooghdeGa naar margenoot+ vanden rechter schouder vanden Reus, doen hy stont int z.z.w. wel so westelijck, (doen was hy op zijn alderhooghste op ons ghemeen compas) ende hy was verheven boven den Horisont 20. graden 18. minuten, zijn declinatie was 6. graden 18. minuten aende noordtzyde vande linie. De selfde declinatie ghetrocken vande ghemeten hooghde, soo bleeft veerthien graden. De selfde 14. graden ghetrocken vande 90. graden, soo was des Pools hooghde 76. graden.

[Decemb. 15]

Den 15. December wast noch claer helder weder, de windt o. Op dien dagh vinghen wy twee Vossen, endeGa naar margenoot+ saghen de Maen op comen int o.z.o. oudt zijnde 26. daghen ende was int teijcken van Scorpio.

[Decemb. 16]

Den 16. December wast noch claer helder weder, de windt n.o. Op die tijdt hadden wy gheen meer houtGa naar margenoot+ int huys, maer was altemael verbrant, dan ontrent ende rondtom ons huys lach noch een hoop ondert sneeu bewelt, dat mosten wy met grooten arbeyt ende verdrietsaemheyt op graven, ende de sneeu wech schoppen, ende alsoo binnens huys brenghen, twelck wy by ghebeurte twee ende twee deden, ende mosten ons inden arbeyt haesten, want men mochtent niet langer buytent huys harden vande onuytsprekelijcke ondraechelijcke coude, hoewel wy met de Vossen vellen op ons hooft, ende dubbelde cleeren wel versien waren.

[Decemb. 17]

Den 17. was de windt noch noordt oost, met claer luchtich weder, met gheweldighen vorst, alsoo dat wyGa naar margenoot+ teghens den anderen seyden, al stonder een joopen vat met water buyten de deur, tsoude op een nacht totten bodem toe wel bevriesen.

[Decemb. 18]

Den 18. December was de windt noch al n.o. met claer helder weder. Doen ghinghen wy met ons sevenGa naar margenoot+

mannen eens naet schip om te sien hoe dattet daer ghestelt was, ende comende ondert verdeck meenden weder een Vos aldaer te vinden, ende stopten eerst alle de gaten dicht toe, maer daer wasser gheen, maer doen wy int ruijm quamen ende vier gheslaghen hadden om te sien hoe 'tschip ghestelt was, oft water oock vermeerderde, soo vonden wy daer een Vos, dien wy vinghen, int huys brachten ende aten, ende twater bevonden wy dattet in 18. daghen dat wy daer niet gheweest waren, een duijm ghewassen was, hoe wel gheen water maer ys was, dat bevroor soo drae alst boven quam, soo mede de toelasten die wy met water uyt Hollandt met ons ghenomen hadden, waren tot de grondt toe bevroren.

[Decemb. 19]

Ga naar margenoot+Den 19. December wast moy claer weder, de windt z. doen troosten wy malcanderen dat de Son nu by naest over de helft was, om wederom nae ons toe te comen, daer wy grootelijcks nae verlanghden, wantet een verdrietighen tijdt was sonder Son te zijn, datmen dat alderheerlijckste schepsel Gods moste derven, dat de gantsche werelt doet verheughen.

[Decemb. 20]

Ga naar margenoot+Den 20. December wast voor de middagh claer helder weer, ende hadden doen oock een Vos ghevanghen, maer teghens den avondt begonder so een ghewelkighen vaerweer ende tempeest uyten z.w. te ontstaen, met sulcken gheweldighen sneeujacht, dattet gantsche huys rondtom inde sneeu bewelt lach.

[Decemb. 21]

Ga naar margenoot+Den 21. December wast claer weder, met een n.o. windt. Doen maeckten wy alle dingen weder claer, groeven de passagie vande deur open, ende stelden onse sprenghen om de Vossen te vangen, die ons seer wel te passe quamen, als wy altemet een creghen, ende smaeckte ons als wildtbraet.

[Decemb. 22]

Ga naar margenoot+Den 22. wast wederom quaet weder met gheweldighen sneeujacht, den windt was z.w. ende besneeude de deuren van ons huys wederom dicht toe, dat wy ons daer uyt graven mosten, twelck meest alle daghen te doen was.

[Decemb. 23]

Ga naar margenoot+Den 23. wast effen quaet weder, de windt z.w. met een gheweldighen sneeujacht, maer wy troosteden ons selven dat de Son doen wederom baerwaert aen ghingh, want nae onse reeckeninghe so most hy op dien dach wesen inde Tropicus Capricorni, twelck t'uyterste perck is, dat de Son aende zuijdtzyde vande linie gaet, van daerse wederom naet noorden keert. Dese Tropicus Capricorni leijt aende zuijdtzyde vande linie Aequinoctiael 23. graden 28. minuten.

[Decemb. 24]

Ga naar margenoot+Den 24. December zijnde Kars avondt, wast moy weder. Doen groeven wy ons wederom uytet huys, ende saghen nae de zee veel open waters, want wy haddent ys wel hooren craecken ende dryven, ende hoe wel datter gheen dagh was, so conden wy effenwel soo verde sien. Teghens den avondt waeydet wederom hardt met gheweldighen sneeujacht uyten noordt oosten, alsoo dattet gheue dat wy ghegraven hadden, terstont wederom toe stoof.

[Decemb. 25]

Den 25. December op Karsdagh, wast quaet weder met een n.w. windt, ende hoewel dattet seer quaetGa naar margenoot+ weder was, soo hoorden wy effenwel de Vossen over ons huys loopen, twelck sommige seyden dattet een quaet teijcken was, ende alsmen daer over dispuijt hadden, waerom dattet een quaet teijcken was, soo werdter gheantwoordt, om datmense niet inde pot ofte aent spit mochten steecken, want dat hadde dan een goet teijcken geweest.

[Decemb. 26]

Den 26. December wasset effen quaet weder, de windt n.w. ende was soo uytermaten cout, datmen hemGa naar margenoot+ niet verwarmen conden, hoewel wy allerley middelen daer toe gebruijckten met groot vier te maecken wel te decken, ende met heete steenen ende keughels in de koyen aen ons voeten ende lijf te legghen, maer des niet teghenstaende, wast smorghens inde koyen wit ghevroren ofte ghehyselt, alsoo dat wy malcanderen dickwils deerlijck aen keecken, maer vertroosten ons wederom, soo wy best mochten, dattet int af gaen vanden bergh was: te weten, dat de Son zijn wegh wederom nae ons toe nam, ende bevondent waer te zijn: de daghen die langhen, zijn de daghen die stranghen, dan hoope dede pijn versoeten.

[Decemb. 27]

Den 27. December wast noch effen quaet weder, met een n.w. windt, also dat wy doen in drie daghen nietGa naar margenoot+ uytet huys gheweest hadden, noch niet een hooft dorsten uyt steecken, ende binnens huys wast so geweldich cout, dat als wy teghen een groot vier aen saten, ende bynaest van voren de scheenen verbranden, so bevroren wy van achteren, ende waren ruijch uytgheslaghen, ghelijck de Boeren daer uyt sien, alse hier te landen smorghens ter poorten vande steden in comen, ende snachts onderweghen gheweest zijn.

[Decemb. 28]

Den 28. December wast noch al effen quaet weder met een westen windt, maer op den avont begont weerGa naar margenoot+ wat af te nemen, so datter een van onse maets, een gat maeckte door de eene deur vant huys, daer deur hy buyten croop om te sien hoet daer ghestelt was, maer bevondet daer alsoo, dat zijn blyven daer niet langh was, ende vertelde ons dattet soo gheweldich ghesneeut hadde, dattet veel hoogher dan ons huijs lach, ende soo hy daer yet langher ghebleven hadde, dat hem de ooren soude ghewis afghevroren zijn gheweest.

[Decemb. 29]

Den 29. December wast stil, met een betoghen lucht, de windt z. Op die dagh maeckte de ghene diet zijnGa naar margenoot+ beurt was, de deur vant huys open, ende groef een gat deurt sneeu, daermen met trappen uytet huys gingh als uyt een kelder, wel seven oft acht trappen hoogh, elcke trap een voet vanden anderen. Wy maeckten de sprenghen ofte vallen wederom vaerdich om Vossen te vanghen, die wy nu in sommighe daghen niet ghehadt haddene, ende is gheschiet dat int schoon maecken vande vallen, een van onse maets een doode Vos vant in een vande vallen, die so hardt als een steen bevroren was, die wy int huys brachten byt vier dat hy ontdoyde, ende vilde hem daer nae, ende sommighe van ons volck aten hem.

[Decemb. 30]

Den 30. December wast wederom seer quaet weder, met storm uyten westen, met gheweldighenGa naar margenoot+ jachtsneeu, alsoo dat alle de moeyten die wy daechs te voren ghedaen hadden, met de trappen te maecken om uytet

huys te gaen, ende de vallen te stellen alles te vergeefs was, want het werde altemael wederom met sneeu bedeckt, noch hoogher als voor heen.

[Decemb. 31]

Ga naar margenoot+Den 31. December wast noch effen quaet weder, met een storm uyten noordtwesten, also dat wy so gantsch int huys besloten bleven, oft wy daer in ghevanghen hadden gheweest, ende was soo gheweldich cout, dattet vier nauw hette gaf, want als wy ons voeten nae't vier staken, soo verbranden wy veel eer onse cousen eer wy de warmte ghevoelden, also dat wy stadich genoech te doen hadden om die te lappen, jae hadden wyt niet eer gheroken als ghevoelt, wy soudense eer gantsch verbrandt hebben, eer wyt ghewaer gheworden hadden.

Ga naar margenoot+Anno 1597.

[Ianuarij 1]

Ga naar margenoot+Nae dat wy nu aldus met grooter coude, perijckel ende onghemack het jaer ten eijnde ghebracht hadden, soo zijn wy ghetreden int jaer nae de gheboorte ons Heeren 1597. ende heeft het selvige jaer ghelijcken ingangh gehadt, als de uytgangh vant jaer 96. gheweest was, want het weer bleef effen quaet, cout ende onghesturich met veel sneeujacht, also dat wy den eersten dagh Ianuarij binnens huys besloten mosten blyven, de windt was west. Op den selvighen tijdt is begonnen dat wy den wijn met rantsoen by een cleijn maetgen uyt deelden, ende dat om de twee daghen eens. Ende also wy besorcht waren, dattet noch langhe dueren soude eer wy van die plaetse soude gheraecken, (daer toe de moet altemet cleijn was), soo spaerden de sommighe noch de selvighe wijn soo langhe als zy mochten, op avontuer oft langhe dueren soude, datse dan noch ter noot wat in voorraet hadden.

[Ianuarij 2]

Ga naar margenoot+Den 2. Ianuarij waydet noch al effen hardt, met een westen windt, met gheweldighen storm, sneeujacht ende vorst, also dat wy nu wel in vier oft vijf dagen niet een hooft hadden derven uyt steecken, ende was deur de groote coude meest al het hout verbrandt dat int huys was, des niet teghenstaende dorsten wy ons inde coude niet begeven om hout te halen, om dattet soo gheweldich fel vroor, ende dattet buytens huys niet te harden was, dan noch nau om soeckende, so vonden wy aent portael eenich overscharich hout, dat wy daer af braken, ende cloofden mede het block daer wy de bergher visch op clopten, ende beholpen ons also so wy best mochten.

[Ianuarij 3]

Ga naar margenoot+Den 3. Ianuarij wast noch al ghestadich quaet onverbolghen weder, met sneeujacht, met een noordt westen windt, ende so geweldich cout, dat wy noch effen vast int huys besloten mosten blyven, met weynich voorraet van hout totten brandt.

[Ianuarij 4]

Ga naar margenoot+Den 4. Ianuarij wast noch alleleens weder, met gheweldighen sneeujacht ende coude, de windt z.w. ende mosten noch al gheduerich int huys besloten blyven. Ende om te weten hoe de windt was, so staken wy een halve lancie boven uyt den schoorsteen, met een cleijn doeckgien ofte vleugheltgien daer aen, maer mosten stracks daer nae sien hoet uytwaeyde want soo drae het uyt stack, so wast so stijf bevroren als een hout, ende conde dan niet drayen

noch uyt waeyen, also dat wy tot malcanderen seyden, wat moet daer buyten voor een gheweldighe coude zijn.

[Ianuarij 5]

Den 5. wast weder wat besadicht, doen groeven wy de deur wederom open, dat wy buyten mochten comen, Ga naar margenoot+ende droeghen alle de vuylicheyt uyt, die gheduerende de daghen die wy besloten waren gheweest, daer ghevallen was, ende maeckten alle dinghen wederom claer, ende haelden hout in, ende cloofden dat, ende waren den gantschen dach daer mede doende, om soo veel in voorraet te hebben, alst doenlijck was, vreesende dat wy also wederom besloten mochten werden. Ende alsoo in ons Portael drie uytganghen oft deuren waren, ende thuys bedoven ondert sneeu lach, soo namen wy de middelste deur vant Portael wech, ende groeven een groot gat ofte hollicheyt int sneeu buytent huys, als een verwulfsel van een boogh ofte kelder, daer wy in gaen mochten om ons gevoech te doen, ende d'ander vuylicheyt daer in werpen. Als wy nu den gantschen dagh gheslooft hadden, so werden wy ghedenckende dattet drie Coninghen avondt was, ende begheerden aenden Schipper dat wy tusschen al ons verdriet ons eens wat vermaecken souden, daer toe wy aen brengen oft in leggen wilden een deel van't rantsoen vanden wijn die ons alle twee daghen toeghedeelt behoorde te worden, ende nu wat ghespaert oft in voorraet hadden, also dat wy ons op dien avont wat verquickten, ende Conincxken speelden, daer toe wy twee pondt meels hadden die wy tot de cardoesen te pappen mede ghenomen hadden, daer van backten wy pankoecken met olye, ende leyden elck een wittbroots beschuijt in, die wy inde wijn sopten, ende lieten ons duncken dat wy in ons Vaderlandt ende by ons vrienden waren, soo wel waren wy daer mede vermaeckt, als oft wy t'huys een heerlijcke maeltijdt ghehadt hadden, ende so wel smaeckte het ons. Wy hadden oock briefkens uytgedeelt, ende onse Constapel was Coninck van Nova Sembla, twelck wel twee hondert mylen langh was, tusschen twee zee besloten.

[Ianuarij 6]

Den 6. Ianuarij wasset moy weder, de windt noordt oost. Doen gingen wy uyt ende maeckten onseGa naar margenoot+ sprenghen oft vallen vaerdich om Vossen te vanghen, die ons wildtbraedt waren, ende wy groeven een groot gat int sneeu daer ons brandthout onder bewelt lach, ende lietent boven toe ghelijck een vant van een kelder, ende haelden daer altemet het hout uyt als wy't te doen hadden.

[Ianuarij 7]

Den 7. wast wederom quaet weder, met een n.w. windt, met sneeujacht, ende gheweldighe coude, twelckGa naar margenoot+ ons groote vrees aen bracht, dat wy wederom int huys besloten souden moeten blyven.

[Ianuarij 8]

Den 8. Ianuarij wast wederom moy weder, de windt n. Doen maeckten wy de vallen ende sprenghenGa naar margenoot+ wederom vaerdich om ons wildtbraet te vanghen, daer wy seer begeerich nae waren. Men conde doen altemet beghinnen te sien ende te mercken deurt licht vanden dagh, twelck vermeerderde, dat de Son in zijn wederom keeren was nae ons toe, welcke ghedachtenisse ons niet weynich verheughde.

[Ianuarij 9]

Den 9. Ianuarij wast wederom quaet weder, de windt n.w. maer was niet so strengh als wel in dieGa naar margenoot+ voor

gaende daghen, alsoo dat wyt buyten de deur wel wat mochten harden, om de sprenghen schoon te maecken, maer men behoefden ons effenwel niet nae huys bevelen te gaen, oft wat drae wederom te comen, want de coude leerde ons noch wel niet langhe uyt blyven, om dattet buyten niet snick heet was.

[Ianuarij 10]

Ga naar margenoot+Den 10. Ianuarij wast wederom wat schoon weder, met een n. windt. Doen ghinghen wy met ons seven mannen nae't schip, wel versien met gheweer, ende comende aent schip, so bevonden wy het schip noch in zijn ouden staet: wy vonden daer oock in veel voetstappen van Beyren, soo wel groote als cleyne, daer deur bleeck datter meer als een oft twee daer in moste gheweest zijn. Ende als wy nu onder int schip quamen, so sloeghen wy vier, ende ontstaecken een kaers, ende bevonden dattet water int schip wel een voet ghewassen was.

[Ianuarij 11]

Ga naar margenoot+Den 11. Ianuarij wast moy weder, ende de windt n.w. ende de coude nam wat af, alsoo dat wy ons altemet wat vryer buytent huys dorsten begheven, ende ghingen ontrent een vierendeel mijls nae een bergh daer wy steenen af haelden, die wy by't vier leyden, om ons inde koyen daer mede te warmen.

[Ianuarij 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Ianuarij wast moy, claer weder, de windt w. Op den selfden avondt wast een helder lucht, ende 't Firmament vol sterren. Doen hebben wy de hooghde ghenomen van Oculus Tauri, een clare ende wel bekende ster, ende was verheven boven den Horisont 29. graden 54. minuten, haer declinatie was 15. graden 54. minuten aende noordtzyde vande linie. Dese declinatie afghetoghen vande ghenomen hooghde, so blijfter net 13. graden 54. minuten, de selfde ghetrocken vande 90. graden, soo blijft des Pools hooghde 76. graden, also dat dese metinghe vande voornoemde sterre, ende eenighe andere sterren, soo mede de metinghe vande Sonne alle over een quamen, dat wy aldaer waren op de hooghde vande 76. graden, eer hoogher als lagher.

[Ianuarij 13]

Ga naar margenoot+Den 13. Ianuarij wast claer weder ende stil, de windt west, ende conden doen mercken dattet licht vanden dagh begon te vermeerderen, ende wy liepen uyt ende schoten den cloot, met de cloot vande vlagh-spil, die wy voor heen niet conden sien loopen.

[Ianuarij 14]

Ga naar margenoot+Den 14. Ianuarij wast stil weder, met een betoghen lucht, de windt west, ende vinghen op dien selfden dagh twee Vossen.

[Ianuarij 15]

Ga naar margenoot+Den 15. Ianuarij wast moy, claer weder, met een westen windt, ende wy ghinghen met ons ses mannen nae't schip: daer comende soo vonden wy den Bolckvanger dien wy laestemael dat wy int schip waren, in een gat van't verdeck ghesteecken hadden om Vossen te vanghen, datse nu uytet gat ghetoghen was, ende lach een groot stuck buytent schip ghesleept, ende verscheurt vanden Beyren, also wy aende voetstappen conden bemercken.

[Ianuarij 16]

Ga naar margenoot+Den 16. wast moy, claer weder, de windt noorden, ende ghinghen altemet buytent huys om ons leden wat te verstercken met gaen, werpen ende loopen, op dat wy niet verlammen souden, ende bevonden smiddaechs

eenighe rodicheyt aende lucht (als een schijnsel oft voorbode vande toecomende Son) te sien.

[Ianuarij 17]

Den 17. wast claer weder, met een n. windt, ende conden hoe langher hoe meer bemercken dat de Son onsGa naar margenoot+ naderde, ende daer quam wat meer warmte over dagh, dat als wy een goet vier aen hadden, datter altemet vande wanden ende solder van ons huys groote stucken ys af vielen, ende dattet in onse koyen ontliet, ende nat neer droop, dat voor heen niet gheschiet was, hoe groote vieren dat wy maeckten, maer des nachts vroort wederom effen cout.

[Ianuarij 18]

Den 18. Ianuarij wast moy, claer weder, met een z.o.windt, ende ons hout begonde vast te minderen, alsooGa naar margenoot+ dat wy malcanderen aen spraken, dat wy wederom wat steencolen souden aen leggen, ende de schoorsteen niet toe stoppen, soo souden wy gheen noot van swymen hebben, ende deden sulcks, ende voerender niet qualijck mede, maer wy achtedent noch effenwel beter, de colen te houden, ende het hout wat spaerlijcker aen te leggen, om dat ons de colen in toecomenden tijdt, als wy met de open schuyten nae huys souden varen, meer dienstelijcker souden zijn.

[Ianuarij 19]

Den 19. wast moy, claer weder, met een n. windt, ende ons broodt begon altemet te crimpen, deur datGa naar margenoot+ sommighe tonnen de volle wicht niet hadden, so mostmen de uytdeelinge dan wat verminderen, daer deur datmen doen in brockten tghene wy te voren deurt sparen altemet wat over gehouden hadden, ende daer ghingen somtijts van ons eenighe alst moy weder was, nae't schip, daer lach noch een halve ton broodts diemen meenden te sparen opt lest, daer haeldense dan een tweeback oft twee uyt, al steelwijs.

[Ianuarij 20]

Den 20. wast een betogen lucht, ende stil, de windt zw. ende bleven dien dagh in huys, ende cloofden houtGa naar margenoot+ totten brandt, ende smeeten oock sommige ledige tonnen in stucken, ende wierpen de ysere banden boven opt huys.

[Ianuarij 21]

Den 21. wast moy, claer weder, met een w. windt. Het Vossen vangen begonste doen te minderen, twelck eenGa naar margenoot+ voorbode was dat de Beyren haest weder quamen, als wy naemaels gewaer werden, want so lange de Beyren wech bleven so quamen de Vossen voort, ende hielden op van so overvloedich te comen, tegen dat de Beyren quamen.

[Ianuarij 22]

Den 22. wast moy weder met een w. windt. Doen gingen wy wederom buytenhuys de cloot schieten endeGa naar margenoot+ sagen dattet licht vanden dagh toe nam, daer deur sommige van ons seyden, dat de Son haest openbaren soude, daer Willem Barentsz. teghen seyde dattet noch wel meer als twee weecken te vroech was.

[Ianuarij 23]

Den 23. wast moy, stil weer, met een z.w. windt. Doen ginghen wy met ons vier mannen nae't schip endeGa naar margenoot+ vertroosten malcanderen, Godt danckende dattet quaetste vanden winter over was, hoopende dat wy noch eens den tijdt leven souden, dat wy in ons Vaderlandt, dit alles noch souden moghen vertellen. Int schip comende vonden wy dattet water int schip altemet toe nam, ende hooger werde, ende nam elck een beschuijt oft twee ende ghinghen weder nae huys.

[Ianuarij 24]

Ga naar margenoot+Den 24. Ianuarij wast moy, claer weder, met een westen windt. Doen ben ick met Iacob Heemskerck ende noch een derde uyt ons hutte ghegaen nae de Zee-strandt, aende zuijdtzyde van Nova Sembla, alwaer buyten ons gissinge, ick aldereerst sach de kimme vander Sonne, daer over wy ons flucks wederom nae ons huys oft hutte spoeden, om't selvighe Willem Barentsz. ende d'ander maets voor een blyde tydinghe te vercondighen. Willem Barentsz. als een cloeck ende ervaren Stuerman, wilde dat geensins geloven, als ontrent noch 14. daghen voor den tijdt zijnde, dat de Sonne aldaer ende op die hooghde openbaren soude. Daer teghens streden wy hardt, dat wy de Son gesien hadden, daer over diversche weddinge geschieden.

[Ianuarij 25-26]

Den 25. ende 26. wast mistich ende disich weder, also datter gheen gesichte was, doen meenden de ghene die contrarie gewedt hadden, dat zijt gewonnen hadden, maer op den 27. wast claer ende helder weder, doen saghen wy altesamen de Son in zijn volle rondicheyt boven den Horisont, daer uyt ghenoechsaem bleeck, dat wyse den 24. ghesien hadden.

Ende also diversche opinie van dit selvige voorghewent werdt, dattet strijdt teghent gevoelen van alle ouden ende nieuwe Schryvers, jae tegent beloop der natueren ende de rondicheyt der aerden ende des Hemels, daer over sommighe segghen, dat vermidts datter in langhegh een dagh gheweest hadde, dat wy ons verslapen moeten hebben, daer van wy wel anders versekert zijn: Maer wat belangt de saecke in haer selven, alsoo Godt wonderbaer in zijn werck is, soo willen wy dat zijn almoghentheyt daer heen stellen, ende anderen daer over laten disputeren. Doch op dat ons niemandt bedencke als oft wy daer aen twyfelden, soo wy dit met stil swygen verby ghingen, soo willen wy gaerne reeckenschap van't selvige geven, waer deur wy in onse metinge ende rekeninge vast gaen.

Verstaet nu dat de Son doe wy hem eerst saghen, was in Aquario, inden 5. graet ende 25. minuten, ende hy behoorde vertoeft te hebben nae ons eerste gissinghe totten 16. graet ende 27. minuten van Aquario, eer hy ons aldaer op die hooghde van 76. graden verschynen soude.

Over dese teghens malcander strydende dinghen konden wy ons niet ghenoech verwonderen, ende seyden tegens den anderen, oft wy ons inden tijdt niet vergist moghen hebben, twelck ons dochte niet moghelijck te zijn, vermidts wy alle dagen sonder eenen over te slaen, opteijckeninge gedaen hadden watter gepasseert was, soo mede ons ororolie gestadich gebruijct hadden, ende als die bevroor, dan den sandtlooper van 12. uren. Daer ouer leyden wijt metten anderen op diversche wyse over, waer deur wy dit onderscheyt, ende de rechte waerheyt des tijts souden treffen. Op alles wel lettende daer op te letten stonde, soo vonden wy raedtsaem, dat wy inden Ephemerides van Iosephus Schala tot Venegien gedruckt, vanden jare 1589. totten jaere 1600. souden soecken, ende beuonden daer in, dat opten 24. dagh Ianuarij (doen ons eerst de Son verscheen) tot Venegien de clock een ure inder nacht, de Maen weder Iuppiter conjunct vvaren. Daer deur hebben wy scherp regaert op ons ende onse plaetse genomen, wanneer by ons ontrent thuijs daer wy wa

ren, de seluige conjunctie wesen soude. Ende seer scherpe wacht gehouden hebbende, soo bevonden, wy dat die dach vanden 24. Ianuarij, de selfde dach was, dat binnen Venegien de voornoemde conjunctie geschiede, snachts te een ure, ende by ons inden morgen stont ontrent de ooster Son: want wy sagen gestadich op de voornoemde twee Planeten, datse alemet malcanderen naerderden, tot dat de Maen ende Iuppiter bouen den ander stonden, beyde int teecken van Taurus, ende dat des morgens te ses uren. Op die tijt was de Maen ende Iuppiter opt Compas by ons huijs conjunct noorden ten oosten, ende het suyden vant Compas was z.z.w. daer hadden wijt recht zuyden, de Maen out zijnde 8. dagen, Wt alle twelck bleeck, dat de Maen ende Son acht streecken verscheyden waren. Dit was ontrent ses uren smorgens, dit selvighe verscheelt van Venegien inde longitudo vijf uren, daer uyt men reeckenen mach, hoe veel wy oostelijcker waren dan de stadt Venegien, te weten vijf uren, elcken ure 15 graden, dat beloopt 75. graden, dat wy oostelijcker waren dan Venegien. Wt alle twelck vastelljck af te rekenen is, dat wy in onse reeckeninghe niet ghemist hebben, ende dat wy oock onsen rechten longitudinem gevonden hebben, uyt de voornoemde twee Planeten. Want de stadt Venegien leyt op 37. graden 25. minuten inde longitudine, haer declinatie is 46. graden 5. minuten, daer uyt volght, dat onse plaetse op Nova sembla, leyt op 112. graden in longitudine ende 25. minuten, des Pools hoochte 76. graden. Daer hebdy nu de rechte longitudo ende latitudo. Voorts vanden uytersten oosthoeck van Nova Sembla tot de Cape de Tabijn, de uyterste hoeck van Tartarien, daerse ontvalt naet zuyden, verscheelt de longitudo 60. graden. Welverstaende dat de graden niet so groot en zijn, als onder de Linie Aequinoctiael. Want recht onder de Linie is een graedt 15. mylen: maer na datmen vande voorsz. Linie wijct, tzy noordtwaert oft zuydtwaert, daer na vercleynen de graden in longitudine, dat alsomen meer naedert tzy aende zuydt ofte Noordt Pool, so veel te cleijnder werden de graden. Also dat op de 76. graden noortwaert daer wy verwinterden, de graden niet grooter zijn dan drie mylen ende twee derde paerten, daer uyt wel af te meten is, dat wy niet meer dan 60. graden te seylen hadden tot aende voorsz. Cape de Tabijn, twelck is te samen 220. mylen, so verde de selfde Cape leyt op 172. graden in longitudine, alsmen meent. Daer boven zijnde, staet te vermoeden dat wy inde Strate Anian souden wesen, daer wy dan met vryer herten ontrent zuyden souden mogen aenseylen, nae datter landt dan streckt. Wat nu dan belanght datmen verstaen sal van tghene verhaelt is, dat wy de Sonne op de voorschreven 76. graden den 4. Novembris verloren, ende opten 24. Ianuarij wederom ghesien hebben, dat laten wy den genen disputeren, die haer professie daer van doen, ons ist ghenoech, dat wy bevvesen hebben, dattet ons inden tijdt niet ghemist en heeft.

Ga naar margenoot+Den 25. Ianuarij wast een betoghen lucht ende doncker weder, de wint west, alsoo dat de saecke van datmen sdaeghs te voren de Son ghesien hadde, in twijfel ghestelt werde, ende daer gheschiede diversche weddinghen, ende wy saghen ghestadich uyt of de Son niet openbaren wilde. Opten selvigen dach verscheender wederom een Beyr (die wy in so langhen tijt als de Son wech gheweest was niet ghesien hadden) comende uyten z.w. op ons huys aen. Ende als wy daer over een gherucht maeckten, so quam hy niet naeder, maer weeck van ons af.

Ga naar margenoot+Den 26. Ianuarij wast claer helder weder, maer inden Horisont was een banck oft donckeren wolck, daer deur datmen de Son niet sien en conde, doen meenden onse andere maets, dat wy den 24. qualijck ghesien hadden, ende dat ons de Son noyt gheopenbaert was, ende geckten met ons: maer wy bleven effen stijf by ons voorgaende seggen, dat wy de Son ghesien hadden, hoe wel niet in zijn volle rondicheyt. Opten avondt werde de siecke man van ons gheselschap heel swack, ende ghevoelde hem heel qualijck, want hy hadde een langh saer legher ghehadt, ende wy vertroosteden hem so wy best mochten, ende seyden hem wat goets voor, ende hy sterf een weynich nae de middernacht.

[Ianuarij 27]

Ga naar margenoot+Den 27. wast moy, claer weder, met een z.w. windt. Doen groeven wy smorghens een cuijl int sneeu, by't huys, maer was noch soo gheweldich cout, datment gantsch niet langhe harden mocht, ende groeven by ghebeurte elck een cleyne poos, ende die ghinghen dan flucks byt vier, ende weder een ander in zijn plaets, tot datmen ten laetsten seven voeten diepte creghen, daermen den dooden man in begraven mocht. Daer nae deden wy een maniere van een lijck-predikinghe met lesen ende Psalmen te singhen, ende ginghen alle tsamen mettet lijck uyt ende begroevent, ginghen daer nae binnen ende aten de vroo cost. Ende midler tijt noch eenich ghespreck met malcanderen hebbende vande groote snee die daghelijcks viel, dat in alle ghevalle alst thuijs wederom toebesneeut soude wesen, dan wel uyt den schoorsteen soude connen buyten climmen. Deur sulcks bestondt ons schipper inde schoorsteen te climmen, om daer deur buyten te comen, ende om dies wille lieper een van onse maets buyten thuijs, om te sien oft de schipper boven ten schoorsteen uyt quam, de selvighe boven opt snee comende, sach de Son ende riep ons allen uyt, ende wy quamen alle tsamen haestich uyt, ende saghen alle gelijck de Son in zijn volle rondicheyt, weynich boven den Horizont. Doen wast buyten alle twyfel, of wy hadden de Son den 24. Ianuarij gesien, deur twelcke wy alle seer verblijt waren, ende Godt heerlijck danckten van zijn ghenade, dat ons dat heerlijck schynende licht wederom opgheresen was.

[Ianuarij 28]

Ga naar margenoot+Den 28. Ianuarij wast moy helder weder, de wint west, doen ginghen wy altemet ende begonnen ons wat te oeffenen gaen, loopen, de cloot altemet te schieten (also wy doen van ons mochten sien) om ons leden wat radder te maecken, want wy hadden langhen tijt verkreupelt geseten, daer deur datter veel gebreck vanden scheurbuijck ghecreghen hadden.

[Ianuarij 29]

Den 29. Ianuarij wast wederom quaet weder met veel sneejachts de wint n.w. also dat het huijs wederom dichtGa naar margenoot+ toe besneeuwt was.

[Ianuarij 30]

Den 30. Ianuarij wast doncker weder met een ooste wint, ende wy maeckten wederom een gat door de deur:Ga naar margenoot+ maer schepten de sneeu niet verder dan int Portael: want so haest wy saghen hoet buyten ghestelt was, so hadden wy gheen lust uyt te gaen.

[Ianuarij 31]

Den 31. Ianuarij wast moy stil weder met een oosten wint, doen maeckten wy het portael ledich vant sneeu datGa naar margenoot+ wy boven opt huijs schopten ende quam buyten, siende de Son claer schynen, twelck ons verheuchde, midler tijdt saghen wy een Beyr recht opt huijs aencomende, ende wy ginghen al stillekens int huijs, ende wachtede op hem: maer doen hy ons naeder quam, schoten wy hem dicht by onse deur, dan hy ontliept noch.

[Februarij 1]

Den eersten dagh Februarij op lichtmis avont wast quaet onghestuyrich, weder met harden storm endeGa naar margenoot+ sneejacht, also dattet huijs rondtom weder dicht toe ghesneeut lach, ende moesten daer in besloten blyven, de wint was noordt west.

[Februarij 2]

Den 2. Februarij wast noch effen quaet weder, also dat ons de Son tselvighe onghestuyrighe onweer noch nietGa naar margenoot+ wech ghenomen had, daer deur ons de moet altemet weder wat begaf: want wy deur de hope van beterschap, met so grooten provisie van hout ons niet versien hadden, als wel eer.

[Februarij 3]

Den 3. Februarij wast wederom moy claer weder, de wint oost: maer was seer mistich, daer deur wy de Son nietGa naar margenoot+ sien mochten, ende waren daer in niet seer verblijt, dat de mist ons so wederom aen quam, meer als wy inde winter wel ghehadt hadden, ende wy groeven de deuren wederom open, ende haelden thout binnens huijs dat ontrent ons deur lach, twelck wy met grooten arbeyt ende moyten ondert sneeu moesten uytgraven.

[Februarij 4]

Den 4. Februarij wast wederom quaet weer, met seer gheweldighen jacht-sneeu, de wint z.w. ende werden alGa naar margenoot+ wederom ondert snee bedeckt: maer maeckten doen so veel moyten niet om telckemael de deuren op te graven, dan als ons den noot over quam, dat wy buyten moesten wesen, so clommen wy den schoorsteen uyt, ende deden onse dinghen, ende quam daer nae wederom binnen.

[Februarij 5]

Den 5. Februarij wast effen quaet weder, de wint oost met gheweldighen jacht sneeu, daer deur wy binnensGa naar margenoot+ huijs besloten bleven, ende hadden anders gheen uytgangh dan deur den schoorsteen, die daer niet uyt climmen conden, moesten haer binnen behelpen sose best mochten.

[Februarij 6]

Den 6. wast effen quaet weder met storn ende jachtsnee: maer deden nu alle dagen de moyte niet van ons uyt teGa naar margenoot+ graven deur dat wy nu ghewent waren uyt den schoorsteen te climmen, dat sommige onder ons gantsch licht achteden.

[Februarij 7]

Den 7. Februarij wast noch effen quaet weer, met een z.w. wint ende snee-jacht, ende moesten ons al wederomGa naar margenoot+ binnens'huijs houden, twelck ons meer verdroot als voorheen doen wy de Son niet hadden, ende nu die ghesien,

ende haer lieffelijckheyt ghesmaeckt hebbende, effenwel moesten derven.

[Februarij 8]

Ga naar margenoot+Den 8. begont weder te beteren de lucht helder ende claer met een zuydt westen wint, doen saghen wy de Son rysen int z.z.o. ende ging onder int zuydt zuydtwest, welverstaende opt Compas dat wy by ons huijs van loot ghemaeckt, ende opten rechten Meridiaen aldaer ghestelt hadden, anders scheeldet op ons alghemeen Compassen 2. streecken ruijm.

[Februarij 9]

Ga naar margenoot+Den 9. Februarij wast moy claer weer, de wint z.w. maer conden doen de Son niet sien, vermidts dattet dysich weder was int zuyden, daer ontrent de Son opgaen moest.

[Februarij 10]

Ga naar margenoot+Den 10. Februarij wast moy, claer, stil weder, also dat wy niet wisten hoe de wint was, ende begonden de wermte vander Son altemet wat te ghevoelen: maer opten avont begont een weynich te coelen uyten westen.

[Februarij 11]

Ga naar margenoot+Den 11. Februarij wast moy claer weder met stilte, de wint z. ende ontrent de middach quamper een Beyr na ons huijs toe, ende wy verwachtede hem met ons musketten, maer hy quam so nae niet dat wy hem schoten. Inder selver nacht hoorden wy wederom eenich gheluijt van Vossen, die wy terwylen de Beyren sich wederom hadden laten sien, niet veel vernomen hadden.

[Februarij 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Februarij wast claer weder ende stil, de wint z.w. Doen hebben wy onse vallen ende sprengen wederom schoon ghemaeckt, midler tijt quamper een grooten Beyr tot ons nae't huijs toe, daer deur wy ons alle nae huijs haesteden, ende leyden op hem aen uyt onse deur met roers ende musketten, ende also hy recht op onse deur aen quam so wert hy ghetreft ende voor in zijn borst geschoten dattet achter deur zijn hert aenden staert uyt quam, deurt gantsche lijf heen, also dattet loot so plat was als een copere duyt diemen met hamers plat slaet. De Beyr dit voelende dede noch een dapper sprongh achter uyt, ende liep ontrent 20. oft 30. voeten vant huijs af ende bleef daer ligghen. Doen liepen wy alle flucx ten huyse uyt na den Beyr toe, ende vonden hem noch levendich, dat hy zijn hooft noch nae ons toe opbeurde, als oft hy sien wilde wiet hem gedaen hadde: maer wy hem noch niet vertrouwende, diens cracht wy wel eer beproeft hadden, schoten hem noch met twee musketten deurt lijf, daer deur hy starf, ende wy sneden hem den buijck op, ende haeldent inghewant uyt, ende sleepten hem by't huijs, daer na vilden wy hem ende haelden daer wel hondert pont smeers uyt, dat wy smolten ende inde lampen branden, twelck ons seer dienstich was: want wy dat nu wat te ruymer aentasteden, ende branden de lampen doen nachten over, dat wy te voren deur ghebreck vant smout niet mochten doen, jae elck in zijn koy brande tot zijn ghelieven een lampe. De huijt was langh negen voeten, breedt 7. voeten.

[Februarij 13]

Ga naar margenoot+Den 13. Febr. Wast schoon claer weder met een harden westen wint, ende hadden doen meer lichts binnenshuijs deurt branden vande lampen dat wy altemet met lesen ende anders den tijt beter conden deur brengen, als wel voorheen doen wy den nacht ende dagh deur de duysternisse qualijck conden onderscheyden, ende geen lampen ghestadich branden.

[Februarij 14]

Den 14. Februarij wast claer weder, met een harden westen wint voor den middagh: maer na de middach wastGa naar margenoot+ stil, doen ginghen wy met ons vijf persoonen nae't schip om te sien hoet daer ghestelt was, ende bevonden dattet water int schip vermeerdert was, doch niet veel.

[Februarij 15]

Den 15. Februarij wast quaet weder ende wayde een vlieghenden storm uyten z.w. met gheweldighenGa naar margenoot+ jacht-sneeu, alsoo dattet gantsche huijs wederom toe stoof. Inder nacht quamen de Vossen nae het doode aes vanden Beyr by't huijs, daer deur wy bevreest werden, dat oock alle de Beyren die daer ontrent waren na ons toe souden comen, also dat wy raedtsaem vonden dat wy het aes diep onder tsneeu souden begraven, so drae wy buyten thuijs souden comen.

[Februarij 16]

Den 16. Februarij wast noch al effen quaet weder ende jacht-sneeude met een z.w. wint. Desen dagh wastGa naar margenoot+ Vastelavont, ende wy vermaeckten ons een weynich in onse druck ende swaricheyt, elck bracht een rantsoentgen wijns by tot een gedachtenisse dat de winter afnam, ende de vrolijcke tijt naeckende was.

[Februarij 17]

Den 17. Februarij wast moy stil weder met een donckere lucht, de wint zuyden. Doen maeckten wy onse deurGa naar margenoot+ wederom op ende scheptent sneeu wech, ende smetent aes int gat daer wijt hout uytghehaelt hadden, ende bestoptent daer onder, om de oirsaeck wech te nemen, dat de Beyren niet nae ons toe souden comen. Wy stelden mede de sprenghen wederom toe om de Vossen te vanghen. Opten selfden dagh gingen wy met ons vyven noch eens nae't schip, om te sien hoet daer ghestelt was, ende bevondent meest in eenen doen, siende int schip veel voetstappen van Beyren, als of zy deur ons afwesen, tselfde voor haer inghenomen hadden.

[Februarij 18]

Den 18. wast quaet weder met een z.w. wint ende veel jacht-sneeu ende groote coude. Inder nacht also wyGa naar margenoot+ lampen branden, ende sommige laet wacker waren, so hoorden wy boven op ons huijs eenige beesten trappen, twelck deurt sneeu meerder scheen alst wel was, so hardt kraeckte het sneeu dattet groot geluijt gaf, also dat wy meenden dattet Beyren waren: maer alst dagh gheworden was, so vonden wy anders gheen voetstappen dan van Vossen, dat wy meenden dat Beyren waren gheweest: want de nacht die eensaem ende eysselijck in hem selfs is, die maeckte tghene dat eyselijck scheen, noch eyselijcker.

[Februarij 19]

Den 19. Februarij wast stil met claer helderen lucht, de wint z.w. Doen hebben wy de hoochte vander SonneGa naar margenoot+ ghenomen, dat wy in menighen tijt niet hadden connen doen, vermidts dat den Horizont niet claer was, so mede om datse so hoogh niet en gingh, noch so veel schaduwe gaf als wy op den Astrolabium behoefden, so hebben wy een instrument toeghestelt, wesende een half rondt, op d'eene helft 90. graden gheteijckent, daer aen hanghende een draetgien met een lootgien, gelijck de waterpassen hebben, daer mede hebben wy des Sons hooghte ghemeten als hy op hooghte was, ende bevonden datse verheven was boven den Horisont 3. graden, zijn declinatie was 11. graden 16. minuten, de selvighe ghevoecht tot de ghenomen hoochte, so ist 14. graden 16. minuten die getrocken vande

90. graden. blijft des Pools hoochte 75. graden 44. minuten. Ende also de voornoemde hoochte van 3. graden ghenomen is aende onderst cant des Sons, so moetmen de resterende 16. minuten voeghen tot des Pools hoochte, ende blijft dan effen 76. graden, ghelijck alle onse metinghe voor heen gheschiet was.

[Februarij 20]

Ga naar margenoot+Den 20. Februarij wast quaet weder met gheweldighen jacht-sneeu uyten z.w. ende waren daer deur wederom int huijs beset, als dickwils voorheen.

[Februarij 21]

Ga naar margenoot+Den 21. wast noch effen quaet weer met harden wint ende dicken jacht-sneeu, de wint n.w. dat ons meer als voorheen deden treuren: want wy gantsch geen hout meer hadden, ende moesten sommich hout ergens af breecken ende opsoecken dat onder de voeten vertreden lach, daermen in de ruijmte niet op gheghist hadden, alsoo dat wy ons dien dagh ende nacht behulpen so wy best mochten.

[Februarij 22]

Ga naar margenoot+Den 22. Februarij wast claer stil weder: de wint z.w. doen maeckten wy wederom gereetschap om een slede met hout te halen: want den noot dwangh ons tot sulcks alsmen syt: dat den hongher den Wolf uytet wout jaecht, ende ginghen met ons elven teffens wel versien van wapen. Comende ter plaetsen daer wijt houdt meenden te vinden, so conden wijt daer niet becomen, deur dattet so diep ondert sneeu bewelt lach, dat wijt niet cryghen conden, ende moesten van noodts weghen noch veel verder gaen, daer wy met grooter moyten ende arbeyt wat bequamen. Ende int wederom comen vielt ons so suer, dat wy den moet schier verloren gaven: want wy waren deur de langhdurige coude ende onghemack so swack ende afgheslooft, dat wy weynich crachts hadden, ende begonden schier te wanhopen dat ons de cracht begheven soude, dat wijt hout niet langher soude comen halen, daer deur wy gantschelijck van koude soude hebben moeten vergaen: maer de teghenwoordighen noot, ende de hope van beterschap gaven ons noch cracht dat wy meer deden als ons crachten vermochten. Ontrent het huijs comende saghen wy veel open waters in de Zee, dat wy in langhe mede niet ghesien hadden, twelck ons noch ooc verquicte, dattet altemet op een beter voet comen soude.

[Februarij 23]

Ga naar margenoot+Den 23. Februarij wast stil weder met een betoghen lucht, de wint z.w. ende vingen doen twee Vossen, die ons als wiltbraet wel te pas quamen.

[Februarij 24]

Ga naar margenoot+Den 24. wast stil weder ende donckere lucht, de wint z.w. ende hielden ghestadich onse sprenghen ende vallen vaerdich om Vossen te vanghen: maer creghen effenwel niet.

[Februarij 25]

Ga naar margenoot+Den 25. Februarij wast al wederom quaet weder met jacht-sneeu ende een noorden wint, ende werden ganschelijck int sneeu bewelt, dat wy daer niet uyt mochten.

[Februarij 26]

Ga naar margenoot+Den 26. wast doncker weder met een zuydt westen wint: maer stil, ende openden wederom onse deur, ende quamen buyten ende oeffenden ons met gaen ende loopen, om onse leden wat radder te maecken die bynaest vercleumt waren.

[Februarij 27]

Den 27. wast stil weer met een zuyden wint: maer noch fel kout, ende ons hout began vast seer te minderen, twelckGa naar margenoot+ ons gheen cleyne sorch aen bracht, denckende hoe suer dat ons de leste slede ghevallen was, ende dat wy nu daer wederom aen moesten, so wy van gheen coude vergaen wilden.

[Februarij 28]

Den 28. Februarij wast stil weder met een z.w. wint, ende hebben met ons 10. mannen op die tijdt noch een sledeGa naar margenoot+ houts ghehaelt, met gheen minder arbeyt ende moyten als te voren: want een van onse maets mochte ons niet meer helpen, deur dat hem zijn eene grooten toon tvoorste lit afghevroren was, daer deur hy niet doen mocht.

[Maert 1]

Den eersten dagh van Maert wast claer stil weder, de wint west: maer effen fel ende kout, ende moestenGa naar margenoot+ effenwel het hout sparen, om dattet ons so suer viel te halen, alsoo dat wy overdagh soo veel moghelijcken was ons behielpen, met loopen, draven ende gaen, ende de ghene die inde koy laghen, gaven wy warme steenen om haer te verwarmen, ende leyden dan teghens den nacht een goet vier aen, daer wy ons mede lyden moesten.

[Maert 2]

Den 2. Maert wast cout, claer weder, de wint west. Opten selvighen dagh hebben wy de hoochte des SonsGa naar margenoot+ genomen alse op zijn hoochste was, ende bevonden datse verheven stont boven den Horizont 6. graden 48. minuten, zijn declinatie was 7. graden 12. minuten, de selfde ghevoecht tot de ghenomen hoochte, is tsamen 14. graden, de selfde 14. graden ghetrocken vande 90. graden, blijft des Pools hoochte 76. graden.

[Maert 3]

Den 3. Maert wast claer weder met stilte ende zuydt westen wint, so dat de siecken by ons haer vry watGa naar margenoot+ vermaeckten ende ginghen inde koyen wat overeijnt sitten, om eenighe dinghen te doen tot tijtcortinghe, twelck haer naemaels niet ten besten verghingh, datse haer hier wat te vroech gheport hadden.

[Maert 4]

Den 4. Maert wast stil weer met een w. wint. Opten selvighen dagh quamper wederom een Beyr by't huijs, Ga naar margenoot+ende wy verwachten hem met roers als voorheen, ende schoten tot hem in ende raeckten hem: maer hy liep effenwel wech. Op dien tijt ginghen wy met ons vyven nae't schip, ende bevonden dat de Beyren gheweldich int schip gherogiment hadden, ende hadden het Cecx luijck dat diep met sneeu beleytwas opghebrocken (meenende misschien daer onder wat te vinden) ende haddent een goet stuck buyten tschip ghesleept, daer wijt naemaels vonden.

[Maert 5]

Den 5. Maert wast wederom quaet weder, de wint z.w. Ende als wy tsavons ons uytet huijs ghegravenGa naar margenoot+ hadden ende buyten quamen, alst weer wat ghebetert was, so saghen wy veel open waters inde Zee meer, als wy oyt te voren ghesien hadden, twelck ons verheughen deden, dat wy t'eenigher tijt noch wech souden gheraecken.

[Maert 6]

De 6. Maert wast effen quaet weder met een gheweldighen storm uyten z.w. ende veel jacht-sneeu. OptenGa naar margenoot+ selvighen dagh clommen eenighe van ons boven inden schoorsteen, ende saghen dat inde Zee ende ontrent het landt veel open waters was, maer tschip bleef noch effen vast legghen.

[Maert 7]

Den 7. wast noch al eenderley quaet weder ende wint, also dat wy binnens huijs gantsch besloten waren, ende

die buyten wilde zijn, moeste den schoorsteen uyt climmen, twelck ons gantsch ghemeen werde. Wy saghen oock hoe langher hoe meer open waters in Zee ende ontrent het landt, ende waren beducht dattet schip in dat onweer ende dryvinghe, vant ys driftich mochten werden, ter wylen wy binnens huijs besloten laghen, ende tselfde niet souden moghen redden noch helpen.

[Maert 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Maert wast noch effen quaet weder met een z.w. storm ende snee-jacht, alsoo dat wy int n.o. inde Zee gans gheen ys conden sien, daer deur wy wel vermoeden dat int noordt oost van ons een ruyme Zee moeste zijn.

[Maert 9]

Ga naar margenoot+Den 9 Maert wast quaet weder, doch niet so boos al voor heen de ander twee daghen, met minder jacht-snee, also dat wy noch veel verder van ons conden sien dattet open water was nae't n.o. dan niet van ons af na Tartarien toe, daer conden wijt ys noch sien inde Tartarische Zee, anders de ys Zee genaemt, vermoedende dattet daer niet wijt mochte zijn: Want alst claer weder was, hebben wy ons dickwils laten duncken dat wijt landt saghen, ende wesent malcanderen int z. ende z.z.o. van ons huijs, als een berghachtich landt, ghelijck haer de landen ghemeenlijck op doen, alsmen die effen af sien mach.

[Maert 10]

Ga naar margenoot+Den 10. Maert wast claer helder weder, de wint noorden, ende wy maeckten thuijs schoon, ende groevender ons uyt, ende quamen buyten, ende saghen gantsch een ruyme Zee, also dat wy tot malcanderen seyden: waert schip los, wy mochten bestaen wech te seylen, dan met de schuyten wast ons niet raedtsaem vermidts de groote coude die daer noch was. Teghens den avont ginghen wy met ons neghen persoonen nae't schip met een sleede om hout daer uyt te halen, also ons hout verbrandt was, ende vondent schip noch in eenderley ghestalte int ys vast legghen.

[Maert 11]

Ga naar margenoot+Den 11. Maert wast kout, claer sonne schijn weder, de wint n.o. doen namen wy de hooghte des Sons metten Astrolabium, ende bevonden dat hy verheven was boven den Horisont 10. graden 19. minuten, zijn declinatie was 3. graden 41. minuten, de selfde ghedaen tot de ghemeten hooghte, blijft als voorheen 14. graden, die ghetrocken vande 90. so blijft des Pools hooghte 76. graden. Daer nae ginghen wy met ons 12. mannen om een slede houts te halen ter plaetse daer wijt ghewoon waren: maer moesten hoe langher hoe meerder moyten ende arbeyt daerom doen, vermidts wy te met swacker werden. Als wy nu met de slede houts thuijs quamen, ende gantsch machteloos waren, so begeerden wy vanden schipper datmen ons elcks een rantsoentgien wijns souden omdeelen, alsoo gheschiede, daer deur wy wat opghequeeckt ende versterckt werden, ende naemaels te williger totten arbeyt waren, die niet wel te verdraghen was, hadde ons de noot gheen cracht verleent, jae seyden dickwils tot malcanderen: waert hout om goet te coopen, wy haddender al onse verdienst ofte maent-geldt wel om ghegheven.

[Maert 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Maert wast quaet weder de wint n.o. doen quamt ys gheweldich wederom indryven dat met de z.w. wint wech ghedreven was, ende twerde so gheweldich kout alst vande gantsche winter gheweest hadde.

[Maert 13]

Ga naar margenoot+Den 13. Maert wast effen quaet weder ende wayde een storm uyten n.o. met gheweldighen snee-jacht, ende het

Ys quam gheweldich aen setten met groot ghedruijsch, ende schoof dapper op malcanderen, dat schrickelijck om hooren was.

[Maert 14]

Den 14. wast noch al effen quaet weder met een gheweldighen o.n.o. wint, so dat de Zee wederom so dicht wasGa naar margenoot+ als oyt te voren. Ende was een gheweldighen coude, daer deur de siecken die wy hadden wederom instorteden, die haer gheduerende tgoede weder wat te vroech gheport hadden.

[Maert 15]

Den 15. Maert wast moy weder ende de wint noorden. Op dien dagh maeckten wy thuijs wederom op dat wyGa naar margenoot+ buyten mochten gaen: maer de coude nam meer toe als af, ende werde felder als wel voor heen gheweest hadde.

[Maert 16]

Den 16. wast moy claer helder weder: maer gheweldich bitter cout met een noorden wint, dat ons opt hoochsteGa naar margenoot+ smerte, om dat wy de coude bynaest adieu gheseyt hadden, ende nu ons wederom so dapper quam besoecken.

[Maert 17]

Den 17. wast mede moy claer weder met een noorden wint maer effen kout, also dat wy deur die geduerichGa naar margenoot+ aenhoudende coude gantsch moedeloos ende verslaghen waren, niet wetende watter noch af comen soude: want het was uytermaten bitter cout.

[Maert 18]

Den 18. Maert wast noch al dapper quaet ende cout weder, met gheweldighen jacht-snee die ons rondtom intGa naar margenoot+ huijs besettede, dat wy niet uyt mochten comen, noch van ons sien, de wint was noordtoost.

[Maert 19]

Den 19. Maert bleef noch al effen quaet weder met bittere coude ende n.o. wint, ende het Ys parste hoe langerGa naar margenoot+ hoe dicker op malcanderen, met groot barsten ende craecken, twelck wy in ons huijs wel lichtelijck hooren mochten: maer twas voor ons geen lieffelijck gheluijt.

[Maert 20]

Den 20. wast noch al effen quaet weder met bittere coude ende n.o. wint, ende ons hout begon altemet op te gaen, Ga naar margenoot+also dat goet raedt doen duer was: want sonder hout moesten wy vande coude vergaen hebben, ende de crachten bestonden ons te ontbreken, dat wy naulijck vermochten den arbeyt te doen om te halen.

[Maert 21]

Den 21. Maert wast moy stil weder: maer de coude nam niet af, de wint was noorden. Opten selfden dagh quamGa naar margenoot+ de Son int teijcken van Aries, inde Linie Aequinoctiael ende namen des middaeghs de hoochte vander Son, ende was verheven boven den Horizont 14. graden, ende alsoo de Son was inde Middellinie, beyde den Tropicos effen nae, so wasser gheen declinatie zuydwaert noch noordtwaert, de voornoemde 14. graden ghetoghen vande 90. soo bleef des Pools hoochte 76. graden. Opten selfden dach hebben wy van vilten ofte ruyghe hoeden schoenen ghemaeckt, die wy over de coussen aentrocken: want wy conden inde schoenen niet langer harden deur de groote coude, om dat de schoenen aen ons voeten so hardt als horen waren, ende hebben doen een slede met houts ghehaelt met grooten arbeyt ende verdrietighe moyte, in grooter coude die ons seer gheweldich overviel, als of de Maert haer foy hadde willen besetten: maer dat was onsen troost, dat de coude so fel alse was, niet altijt dueren soude, ende haer den neck noch ten laesten ghebroken soude werden.

[Maert 22]

Ga naar margenoot+Den 22. Maert wast claer, stil weder, de wint n.o. maer noch effen koudt, daer deur sommighe wederom bestemden, also ons thouthalen so gansch swaer ende moyelijck viel, dat wy s'daechs eenmael een vier van colen souden aenleggen.

[Maert 23]

Ga naar margenoot+Den 23. wast heel quaet weder met helle bittere koude, de wint n.o. also dat wy vry wat meer viers mosten aenlegghen, als een tijt langh voorheen, want de koude was so groot alsse oyt gheweest hadde, ende vroor geweldich dick aen den solder ende wanden van binnen thuijs.

[Maert 24]

Ga naar margenoot+Den 24. wast noch effen kout, quaet weder, met gheweldighen snee-jacht ende noorden wint, alsoo dat wy wederom gantsch int huijs besloten waren, doen quamen ons de colen seer wel, die wy te voren deur ons misbruijck ghelaeckt hadde.

[Maert 25]

Ga naar margenoot+Den 25. wast noch al effen quat weder, de wint west, ende de koude nam niet af, maer bleef effen fel, dat ons gansch de couragie benam.

[Maert 26]

Ga naar margenoot+Den 26. Maert wast moy claer weder, met een w. wint, ende gansch stil. Op die tijdt groeven wy ons wederom uytet huijs, ende quamen te voorschijn, ende haelden op die tijt wederom een slede met houts, want deur de groote koude wast alles verbrandt dat wy hadden.

[Maert 27]

Ga naar margenoot+Den 27. Maert wast oock moy claer weder, de wint west met stilte, ende het ys begonde wederom uyt te dryven datter open water quam, maer tschip bleef effen vast staen.

[Maert 28]

Ga naar margenoot+Den 28. Maert wast moy, claer weder, de wint z.w. daer deurt ys gheweldich wech dreef, ende een groot open water quam. Opten selvighen dagh ginghen wy met ons ses persoonen nae't schip, om te besien hoet daer ghestelt wast, ende bevondent meest in een doen, dan vernam dat de Beyren daer in gheweldich huijs ghehouden hadden.

[Maert 29]

Ga naar margenoot+Den 29. Maert wast moy claer weder, de wint nn.o. ende quam doen het ys wederom in dryven. Opten selfden dagh haelden wy noch een slede met hout, dat wy hoe langher hoe qualijcker doen conden, vermidts onse swackheyt.

[Maert 30]

Ga naar margenoot+Den 30. Maert wast moy, claer weder, de wint oost, daer deur het ys gheweldich quam in dryven. Nae den middagh quamender twee Beyren by't huijs, doch zy ginghen voorby na't schip toe, ende lieten ons met vreden.

[Maert 31]

Ga naar margenoot+Den 31. Maert wast noch claer, helder weder, de wint n.o. daer deur het ys hoe langher hoe meer in quam dryven ende maeckte gheweldighe berghen, deurt op malcanderen schuyven.

[April 1]

Ga naar margenoot+Den eersten April waydet stijf uyten oosten, met claer weder, doch effen kout, ende behielpen ons met de colen te branden, also ons thout halen te suer viel.

[April 2]

Ga naar margenoot+Den 2. April wast moy claer weder, de wint noordt oost ende stil, doen namen wy de hoochte vander Sonne ende

was verheven boven den Horizont 18. graden 40. minuten, zijn declinatie was 4. graden 40. minuten, de selfde ghetoghen vande ghenomen hoochte, so blijftet 14. gr. Die getrocken vande 90. so blijft des Pools hoochte 76. graden.

[April 3-4]

Den 3. April wast moy claer weder met een n.o. wint ende stil, doen maeckten wy een colf toe om daer mede teGa naar margenoot+ colven, om also onse leden wat radder te maecken, daer wy allerley middelen toe sochten. Den 4. wast mede claer weder, de wint variabel. Opten selven dagh ginghen wy alle ghelijck nae't schip, endeGa naar margenoot+ vierden het tou de cluijs uyt dat aent tuy ancker vast was, op avontuer oft schip mocht los ofte driftich werden, dattet daer voor op comen soude.

[April 5]

Den 5. April wast wederom quaet weder met harden n.o. wint, daer deurt ys gheweldich wederom quam aenGa naar margenoot+ dryven, ende schoof hooch op malcander, ende wertet schip meer ende vaster int ys beset, als voor heen.

[April 6]

Den 6. April wast noch al quaet weder met een styven n.w. wint. Inder nacht quamper een Beyr nae't huijsGa naar margenoot+ toe, ende wy deden ons best om hem te schieten, maer deur dattet damper weer ende tcruijt vochtich was, so weygerdet roer los te gaen. De Beyr quam wel stout aen, de trappen af nae de deur vant huijs toe, ende poochde int huijs te breecken: maer ons schipper hiel de deur toe, ende conde in sodanighe haest ende verbaestheyt het slothout dat boven de deur was, daer voor niet cryghen, dan de Beyr siende dat de deur gesloten was, keerde weder te rugghe. Ontrent twee uren daer nae, is de selvighe wederom ghecomen aent huijs, ontrent huijs ende opt huijs, ende maeckte sodanighen ghebaer, dattet schrickelijck om hooren was, ende quam also ten laetsten aenden schoorsteen ende bedreef daer sodanich ghewelt, dattet scheen dat hyse om verde ghesmeten soude hebben, ende scheurde het seijl dat om de schoorsteen vast ghemaeckt was, in stucken, met groot ghetier eyselijck om hooren, dan alsoo't nacht was, soo stelden wy ons niet teghen hen ter weer om datmen niet sien mocht. Ten laetsten gingh hy wederom heenen zijns weechs ende verliet ons.

[April 7]

Den 7. April wast quaet weder: de wint z.w. ende wy maeckten ons roers ende musketten ghereet, meenendeGa naar margenoot+ dat de Beyr wederom comen soude, maer quam niet. Doen ginghen wy boven opt huijs, ende saghen daer hoe grooten cracht dat de Beyr daer ghedaen hadde, met het seyl wech te scheuren dat so vast ghemaeckt was.

[April 8]

Den 8. April wast noch al quaet weder, de wint zuydt west, daer deurt ys wederom wech dreef, ende de ZeeGa naar margenoot+ open werde, twelck ons als dickwils voorheen, hope gaf dat wy noch eens van die verdrietige plaetse soude wech gheraecken.

[April 9]

Den 9. April wast moy claer weder, maer opten avont wast quaet weer, de wint zuydt west, alsoo dattetGa naar margenoot+ open water hoe langher hoe meerder werdt, daer deur wy seer verblijdt waren, ende Godt danckten dat hy ons ghespaert hadde vande voorgaende coude, moyelijcke harde bittere ende ondrachelijcke wintr, hopende dat de tijt ons haest een ghenadighe uytcomste verleenen soude.

[April 10]

Ga naar margenoot+Den 10. April wast quaet weder, ende waeyde een storm met een n.o. wint ende gheweldighen jacht-snee, daer deurt ys dat wech ghedreven was, wederom quam indryven, ende vervulde de gantsche Zee.

[April 11]

Ga naar margenoot+Den 11. April wast claer weer met een gheweldighen stoocker uyten n.o. daer deurt ys hoe langher hoe meer op malcanderen settede ende om hoogh schoof.

[April 12]

Ga naar margenoot+Den 12. wast moy claer weer, maer wayde noch seer sterck uyten n.o. alst twee dagen voor heen gedaen hadde, ende het ys werdt als berghen op malcanderen gheset, alsoo dattet rondtom veel hoogher ende vaster lach als oyt voor heen.

[April 13]

Ga naar margenoot+Den 13. wast moy claer weder, de wint noorden. Opten selfden dagh haelden wy een slede met hout, ende trocken alle gader de schoenen aen, die wy vanden hoeden gemaect hadden, daer wy ons wel by vonden.

[April 14]

Ga naar margenoot+Den 14. April wast moy claer weder met een westen wint, doen saghen wy sodanighe hooghe bergen van ys rontom tschip meer als oyt voorheen, dat eysselijck om sien was, ende grootelijck te verwonderen dattet schip niet in stucken ghestooten was.

[April 15]

Ga naar margenoot+Den 15. wast moy claer weder met stilte, de wint noorden. Doen ghinghen wy met ons 7. persoonen nae't schip om te sien hoet daer ghestelt was, ende vonden tschip noch in eenen doen. Ende int wederom keeren quamper een gheweldighen Beyr op ons aen, daer wy ons teghen stelden: maer hy dat siende, weeck van ons af, ende wy ginghen ter plaetsen van daer hy ghecomen was, om te sien of hy daer eenighe holen hadde, ende saghen daer een grooten cuijl int ys ghemaeckt, wel eens mans langte diep, voor nau ende achter gantsch wijt, daer staken wy met ons spiesen in, offer noch yemandt in gheweest hadde, ende doen wy niet vernamen, so croper een van ons volck in: maer niet verde, wantet was al te eysselijck om sien. Daer na ginghen wy noch lancks de Zee cant, ende saghen dattet ys so seer hooch op malcanderen gheschoven was inden uytgang van Maert ende begin van April, dattet qualijck te ghelooven stont, als oft heele steden van ys gheweest hadden, met uytsteeckende thorens ende bolwercken.

[April 16]

Ga naar margenoot+Den 16. April wast quaet weder, de wint n.w. daer deur het ys wederom wat begon af te setten.

[April 17]

Ga naar margenoot+Den 17. April wast wederom moy, claer weder, met een z.w. wint, ende ginghen doen met ons seven persoonen nae't schip, daer comende saghen wy open water inde Zee, daer deur ginghen wy over de ysberghen soo wy best mochten tot aent water, daer wy nu in 6. oft 7. maenden niet by gheweest hadden. Doen wy nu aent water quamen, saghen wy daer een cleijn vogeltgien swemmen: maer alst ons sagh so doocket onder. Dit namen wy voor een voorbode datter in Zee meer open waters was als voorheen, ende dat den tijdt ghenaeckte dattet water op gaen soude.

[April 18]

Ga naar margenoot+Den 18. April moy claer weder, de wint z.w. doen namen wy de hoochte vande Son, ende was verheven boven den Horizont 25. graden 10. minuten, zijn declinatie was 11. graden 12. minuten, de selfde ghetoghen vande ghe-

nomen hoochte, so blifter 13. graden 58. minuten, die dan ghenomen van 90. so wert des Pools hoochte bevonden 75. graden 58. minuten. Daer na zijn wy met ons elf mannen om een slede met hout gegaen, en hebbe die int huijs ghebracht. Des nachts isser wederom een Beyr op ons huijs ghecomen, ende wy dat vernemende, zijn met ons allen uytet huijs ghespronghen met allerley gheweyr: maer de Beyr liep wech deurt selfde rumoer.

[April 19]

Den 19. April wast moy claer weder met een noorden wint. Op dien dagh ginghen wy met ons vyven wederomGa naar margenoot+ int bat ende stoofden ons, daer wy ons wel by vonden, ende ons een groote verversinghe gaf.

[April 20]

Den 20. April wast noch mede moy claer weder met een westen wint. Opten selvighen dagh ginghender onserGa naar margenoot+ vyve ter plaetse van daer wijt hout haelden, met een ketel ende ander ghereetschap op een slede, om aldaer de hemden te wassen, om dattet hout daer ghereet lach, ende datmen veel houts moeste besighen omt ys te smelten ende twater te heeten, ende dan de hemden wederom te droogen, achtende tselvige minder moyte dan 'thout naet huijs te sleepen, twelck ons seer suyr viel.

[April 21-22]

Den 21. April wast noch al claer weder met eenen oosten wint, ende s'daeghs daer noch al tselfde weder: maerGa naar margenoot+ schoot de wint savonts nae't noorden.

[April 23-24]

Den 23. wast moy claer weder met een heldere lucht ende harden n.o. wint, ende s'daeghs daer nae mede alsooGa naar margenoot+ met een oosten wint.

[April 25]

Den 25. April wast noch al moy, claer weder, de wint o. Opten selfden dagh quamper noch eens een Beyr aentGa naar margenoot+ huijs, ende wy schoten hem in zijn huijt, maer hy liep wech. Dit siende noch een ander Beyr die daer ontrent was, en quam hy ons niet naerder, maer liep mede wech.

[April 26-27]

Den 26. ende 27. April wast claer weder: maer wayde een gheweldighen storm uyten noordtoosten.Ga naar margenoot+

[April 28]

Den 28. April wast moy, claer weder met stilte, ende een noorden wint, doen namen wy wederom de hoochte desGa naar margenoot+ Sons, ende bevonden dat hy verheven was 28. graden 8. minuten, zijn declinatie was 14. graden 8. minuten, de selfde ghetoghen van 90. so bleef des Pools hoochte 76. graden.

[April 29]

Den 29. April wast moy claer weder met stilte ende een z.w. wint, ende hadden ons oeffeninghen met colven ende schieten nae't schip ende wederom nae't huijs om onse leden wat te ghebruijcken ende radder te maecken.

[April 30]

Den 30. wast moy, claer stil weder ende heldere lucht, de wint z.w. ende conden doen snachts int n. als de SonGa naar margenoot+ opt hooghste was, hem noch sien effen boven den Horizont, alsoo dat wy van doen voort aen de Son nacht ende dagh saghen.

[Mey 1]

Den eersten dagh Mey wast claer weder met een westen wint, doen cooockten wy onse laetste vleijsch dat wyGa naar margenoot+ langhe ghespaert hadden, ende was noch seer goet, ende de leste beet smaeckte ons soo wel als d'eerste: maer hadt maer een manghel, dattet niet langher dueren wilde.

[Mey 2]

Ga naar margenoot+Den 2. Mey wast quaet weder met een gheweldigen storm uyten z.w. also dat de Zee meest al claer werde vant ys, daer deur wy begonden te jancken om van daer te gheraecken: want wy daer langhe ghenoech huijs gehouden hadden.

[Mey 3]

Ga naar margenoot+Den 3. Mey wast noch al quaet weder met een zuydtwesten wint, alsoo dattet ys gansch wech dreef: maer ront om tschip bleef noch effen vast. Ende also de beste spijs, als vleijsch ende grutten ende anders ons ontbrack, die ons de meeste sterckheyt gaven, ende wy dat sterck behoefden te wesen om de aenstaenden arbeyt te verdraghen, die wy souden moeten doen int wech varen van daer, soo heeft de schipper onder ons de reste vant speck om ghedeelt, zijnde een cleijn vaetgien met peeckelspeck, ende creghen daer van elck man twee oncen daegs, drie weecken lang, doen wast mede op.

[Mey 4]

Ga naar margenoot+Den 4. Mey wast moy tamelijck weer, de wint zuydtwest. Opten selfden dagh ginghen wy met ons vyven na tschip, ende bevondent noch in een ghestalte vast rontom int ys ligghen meer als te voren, want ontrent midtsmaert lacht maer 75. treden vant openwater, ende nu wel 500. treden, met hooghe ys-berghen ombeset, twelck ons gheen cleijn vrees in bracht, hoe wy onse schuijt ende bock daer deur ofte daer over intwater souden brengen, als wy teenigher tijt van daer souden varen. Des nachts isser wederom een Beyr aent huijs ghecomen, maer soo drae hy ons gherucht hoorde, soo is hy seer snel wech gheloopen, twelck een van ons volck de inden schoorsteen gheclommen was sach, dat hy al wat hy mocht wech liep, alsoo dattet scheen datter nu de vrees in gecomen was, daetse so stout niet dorsten ancomen als wel voor heen.

[Mey 5]

Ga naar margenoot+Den 5. Mey wast moy, stil weder, met sneeu, de wint oost. Des avonts ende snachts saghen wy de Son alsse op haer leechste was, een goet stuck boven der aerden.

[Mey 6]

Ga naar margenoot+Den 6. Mey wast moy claer weder met een harden wint uyten zuydtwesten, alsoo dat wy soo wel int oosten als int westen de Zee open saghen, daer deur de maets heel verblijt werden, seer verlanghende van daer nae huijs te varen.

[Mey 7]

Ga naar margenoot+Den 7. Mey wast quaet weder, ende sneeude hart met een noorden wint, alsoo dat wy wederom int huijs dicht beset werden, daer deur de maets onderlinghe mismoedich werden, segghende: dit weer sal hier nimmermeer vergaen, daerom ist best dat so drae alst open water is, dat wy ons van hier packen baetwaerts aen.

[Mey 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Mey wast effen quaet weder met gheweldigh veel sneeus, de wit west. Doen bestonden eenighe maets wederom onderlinghe woorden te hebben om den schipper aen te spreken, dattet meer dan tijdt was van daer te sien comen: maer elck ontsach sich den schipper dat te kennen te gheven, vermidts dat hy hem hadde laten verluyden dat hy begeerde te wachten tot int eynde van Iunio, opt beste vanden somer, op avontuer oft schip noch los raecken mocht.

[Mey 9]

Den 9. Mey wast moy claer weder met een tamelijcken wint uyten n.o. ende de begeerte om van daer te comenGa naar margenoot+ ontstack onder de maets noch hoe langher hoe meer, daer over zy stemden datse Willem Barentsz. souden aenspreken om den Schipper te induceren datmen van daer mochte comen, de selvighe hielt haer mede dragende met een moy praetgien ende stilde haer, doch alle dit selvige gheschiede niet muytischer wyse, maer om tbeste voor te wenden, met reden ende bescheyt: want zy lieten haer gaerne ghesegghen.

[Mey 10]

Den 10. Mey wast claer weder met een n.w. wint. Des nachts wesende de Son op ons ghemeen Compas intGa naar margenoot+ n.n.o. op zijn laechste, so hebben wy de hoochte des selfs ghenomen, ende was verheven 3. graden 45. minuten, zijn declinatie was 17. graden 45. minuten, daer af ghetoghen de ghenomen hochte, soo blijftet 14. graden, de selvighe ghetrocken van 90. so blijft des Pools hoochte 76. graden.

[Mey 11]

Den 11. Mey wast moy claer weder, de wint z.w. daer deur twater gansch open werdt. Doen vermaenden deGa naar margenoot+ maets Willem Barentsz. wederom, om den Schipper vande voorgaende haer versoeck aen te spreken, twelck hy aennam ter eerster gheleghentheyt te doen.

[Mey 12]

Den 12. Mey wast quaet weder ende wayde een storm uyten n.w. ende het open water wert hoe langher hoeGa naar margenoot+ grooter inde Zee, twelck ons goede hope gaf.

[Mey 13]

Den 13. wast stil, maer het sneeude seer met een n.w. wint.Ga naar margenoot+

[Mey 14]

Den 14. Mey wast moy claer weder met een noorden wint, doen haelden wy de laetste slede met brandthout, endeGa naar margenoot+ hielden de schoenen vande ruyghe hoetgens ghemaeckt noch aen onse voeten, daer wy ons wel by bevonden, ende ons groot voordeel gaf. Opten selvighen tijt vermaende onse maets Willem Barentsz. dat hy den Schipper soude aenraden, om middel te soecken dat wy mochen nae huijs comen, twelck hy beloofde s'daeghs daer na te doen.

[Mey 15]

Den 15. wast moy claer weder met een westen wint, ende werde ghestemt dat alle de maets souden buyten gaenGa naar margenoot+ ende haer wat oeffenen met colven, loopen, springhen ende anders, om haer leden te ververschen ende radder te maecken: Ende midler tijdt sprack Willem Barentzoon den Schipper aen wat der ghesellen goeden raedt was, de welcke voor andtwoordt gaf, datmen niet langher als die maent soude uytwachten, ende so daer dan gheen middel quam dattet schip los werde, datmen effenwel gereetschap soude maecken om met de schuijt ende bock wech te comen.

[Mey 16]

Den 16. Mey wast moy claer weder met een westen wint, ende waren de maets verblijt vant antwoordt dat deGa naar margenoot+ schipper ghegheven hadde: maer den tijt dochte haer wat te langhe, vermidts datmen veel tijts behoeven soude om de schuijt ende bock ghereet te maecken datse bequaem waren over Zee te varen, daerom de sommighe goet docht datmen den bock souden deur saghen ende verlanghen, welcke saecke hoewel datse goet was, nochtans onse qualijckvaert soude gheweest zijn: want so veel te bequamer alsse soude gheweest zijn tot de seylagie, soo veel te onbequamer moestese zijn om over ys te sleepen, als wy naemaels doen moesten.

[Mey 17-18]

Ga naar margenoot+Den 17. ende 18. Mey wast moy claer weder, metten westen wint, ende wy begonden doen schier de daghen te tellen dat den tijt aenquam dat wy ghereetschap souden maecken, om wech te comen.

[Mey 19]

Ga naar margenoot+Den 19. Mey wast moy stil weder met een oosten wint, doen gingender vier van onse maets nae't schip oft den zeestrandt toe, om te sien deur wat wech wy ter gheleghender tijt de schuyten te water soude moghen brengen.

[Mey 20]

Ga naar margenoot+Den 20. Mey wast quaet weder met een n.o. wint, daer deurt ys wederom dapper quam indryven. Smiddaegs spraecken wy metten schipper, dattet tijt was om ghereetschap te maecken, oft eens tijdt quam dat wy wech comen mochten, daer op hy antwoorde, dat hy zijn lijf so lief hadde als wy het onse, doch dat wy effenwel mochten beginnen, om ons selfs ende ons persoon te versien van cleeren ende anders totte reyse dienende, dat wy die souden versien ende lappen, op dat wy naemaels daer deur niet verachtert souden zijn, ende dat wy also de Mey maent souden uytwachten, ende daer nae ons stellen de schuijt ende bock met zijn toebehooren ende alles wat totter reyse noodich was, ghereet te maecken.

[Mey 21]

Ga naar margenoot+Den 21. wast moy claer weder, de wint n.o. also dattet ys al quam indryven, doch maeckten wy effen wel eenighe ghereetschap, van ons selfs te versien wat ons lijf aengingh, om daer nae niet verlet te werden.

[Mey 22]

Ga naar margenoot+Den 22. wast moy, claer weder met stilte, de wint n.w. Ende also ons hout begon te minderen, so braken wy den wandt vant portael uyt, die wy tot brandt ghebruijckte.

[Mey 23]

Ga naar margenoot+Den 23. Mey wast moy stil weder met een oosten wint, doen ginghender wederom sommighe van ons haer hemden wassen ter plaetse daer thout lach.

[Mey 24]

Ga naar margenoot+Den 24. Mey wast mede moy claer weder met eenen z.o. wint, daer deur datter weynich open waters was.

[Mey 25]

Ga naar margenoot+Den 25. wast moy, claer weder met een ooste wint. Doen namen wy opten middagh de hoochte des Sons, die verheven was boven den Horizont 34. graden, 46. minuten, zijn declinatie was 20. graden 46. minuten, de selfde vande ghenomen hoochte ghetrocken, blijft 14. graden, die dan wederom ghetoghen vande ghenomen hoochte, soo blees des Pools hoochte 76. graden.

[Mey 26]

Ga naar margenoot+Den 26. wast moy claer weder: maer wayde een gheweldighen storm uyten n.o. alsoo dattet ys wederom gheweldich quam aensetten.

[Mey 27]

Ga naar margenoot+Den 27. Mey wast noch quaet weder met een gheweldighen n.o. wint, die's ys dapper dede indryven, daer deur de schipper deurt aenstaen vande ghemeene maets verwillichde, datmen ter eersten instantie souden beginnen gereetschap te maecken om wech te comen.

[Mey 28]

Ga naar margenoot+Den 28. smorgens wast quaet weder met een n.w. wint, des naemiddachs begondet wat te beteren, doen gingen wy met ons seven mannen nae't schip, ende haelden daer alles uyt wat ons totter toerustinghe vande schuijt ende bock noodich mocht zijn, te weten de oude fock om de seylen totte bock ende schuijt te maecken, so mede eenigh loopende

want ende trosgens ende anders meer.

[Mey 29]

Den 29. Mey smorghens wast goet tamelijck weder met een westen wint, ende wy zijn op die tijt met ons tienGa naar margenoot+ mannen nae de schuyt ghegaen om die ontrent het huijs te vertimmeren, ende comende by de schuijt, so bevonden wyse gansch diep int snee bewelt, ende groevense daer uyt met grooter moyten ende arbeyt: maer doen wyse opt sneeu ghebracht hadden, meenende die nae't huijs te sleepen, so konden wijt niet doen, vermidts wy te swack ende uytgheteert waren, daer deur wy gansch versuft ende moedeloos werden, duchtende dat wy daer inden arbeyt souden blyven steken: maer de schipper vermaende ons, dat elck doch wat meer souden doen als wy vermochten: want ons leven ende welvaert hingher aen, ende soo wy de schuijt niet wech conden ghecryghen ende die ghereet maecken, so moesten wy als Burghers van Nova Sembla aldaer blyven ende ons graf daer maecken. Des niet teghenstaende ghebracht ons aende willicheyt niet: maer aende cracht, ende moesten op die tijt uytet werck scheyden ende de schuyt laeten staen, twelck ons niet weynich druckte, ende ons een groote becommeringhe aen bracht, beducht zijnde wat wy souden aengaen ende beginnen.

Nae dat wy des nanoens also gansch moedeloos na huijs quamen, so hebben wy noch wederom moedt geschept ende vermanden ons dat wy de bock die metten boom om hoog lagh ontrent ons huijs, omwierpen, ende begonden die te timmeren ende op te boyen, op datse ons over Zee varende nutter mocht zijn: want wy maeckten wel rekeninghe dat wy een langhe verdriete reyse voor handen hadden, daer in ons veel teghenspoets soude bejeghenen, daer op wy in alles niet wel verdacht konden zijn oft wy schoon nu alle de beste middelen die wy bedencken mochten, aenwenden. Ende terwylen wy nu inden arbeyt waren, so quam daer een vreeselijcken Beyr tot ons aen, daer deur wy nae't huijs ginghen ende wachtede hem aldaer, in alle de drie deuren met roers, ende een boven uyt den schoorsteen met een musket. Dese Beyr quam so onvrrsaecht tot ons aen als noyt te voren gheschiet was: want hy quam al tot int afgaen nae de trappen: van de eene deur, ende de man die inde selvighe deur stont sach hem niet, vermidts dat hy nae de ander deur sach: maer die binnens huijs waren, die saghen den Beyr op hem aencomen, ende riepen seer verbaest, daer deur hy hem siende werde, ende schoot in sodanighe verbaestheyt flucks op hem af, den Beyr dwers door't lijf, daer deur hy wederom wech liep. Die selfde was seer eyselijck om sien: want de Beyr was hem schier opt lijf eer hy't wist, ende hadde den man tRoer ghemist, dattet niet af ghegaen hadde (alst altemet wel ghebeurt) so hadde hy om den hals gheweest, ende de Beyr moghelijck int huijs gheraeckt. De Beyr wech geloopen zijnde, bleef een stuck vant huijs ligghen, des zijn wy alle tsamen met roers, Musketten ende halve lancien tot hem ingheloopen ende dooden hem voort, ende sneden hem zijn buijck op, daer in wy noch stucken van Robben vonden met huijt ende hayr, die hy onlancks verscheurt ende op ghegheten hadde.

[Mey 30]

Den 30. Mey wast tamelijck weder, niet seer kout, maer doncker, de wint west, doen begonden wy wederom met

alle man die daer toe dienden om de bock te timmeren, ende de andere maeckten binnens huijs de seylen ende alle ander dinghen vaerdich, die ons totter reyse noodich waren, maer terwylen zy buytens huijs aenden bock timmerden, quamper wederom noch een Beyr, daer deurse uytet werck moesten scheyden, dan hy werdt noch van haer geschoten. Daer nae braken wy de solderinghe ofte plancken vant huijs af om de bock daer mede op te boyen, ende ginghen also met ons arbeyt voort so veel moghelijck was, want elck was willich inden arbeyt, daer wy langhe nae ghewenscht hadden, ende deden meer alsse wel mochten.

[Mey 31]

Ga naar margenoot+Den 31. Mey wast claer weder, maer vry kouder als te voren, de wint z.w. daer deurt ys voort wech settede, ende wy ginghen vast dapper mettet werck vant timmeren voort, maer doen wy wederom int beste van ons werck waren, quamper noch eens een Beyr, als ofse gheroken hadden dat wy wech wilden, ende datse van ons eerst de smaeck begeerden te hebben: want dit was nu den derden dagh nae malcander datse ons soo fel quamen bestoocken, dat wy ons werck moesten staecken ende nae huijs ginghen, daer hy ons noch nae volchde: maer wy wachtede op hem met ons roers, ende dan ginghen drie roers ghelijck op hem af, die hem alle drie treften, d'eene schoot quam boven uyt den schoorsteen, ende d'ander twee uyt de deuren, also dat hem dit bequam als de Hont de worst, maer zijn doot was ons schadelijcker als zijn leven, want wy sneden hem op, coockten zijn lever ende aten daer af, die ons wel smaeckte, maer werden daer alle sieck af, maer bysonder drie die heel cranck van gheworden waren, meenende dat wy haer verloren souden ghehadt hebben, want zy vervelden vanden hoofden totten voeten, doch zy bequamen noch, daer wy God van danckten, want hadden wy also drie mannen verloren ghehadt, wy souden mischien van daer niet gheraeckt hebben, om dat wy noch so veel te swacker van volck totten arbeyt vant sleepen ende heffen souden gheweest zijn.

Iunius, 1597.

[Iunij 1]

Ga naar margenoot+Den eersten Iunij wast moy schoon weder, ende ons volck waren meest al sieck gheworden vant eeten vande lever vanden Beyr als verhaelt is, also datmen op dien dagh aenden bock niet wercken mochte, ende daer hingh noch een pot met lever overt vier ende de schipper smeet die om verde buyten de deure wech, want wy hadden genoech van die sause. Op dien dagh gingender noch vier van ons volck, die de cloeckste waren nae't schip, om te sien offer noch wat in mocht zijn dat ons opte reyse dienstich waer, ende vonden daer noch een tonneken met geep, diemen ondert volck om deelde datter elck twee van creech, ende smaeckte ons seer wel.

[Iunij 2]

Ga naar margenoot+Den 2. Iunij wast inden morghen stont claer weder met een zuydt weste wint, ende ginghen met ons ses persoonen nae de Zee om te sien deur wat wech wy onse schuyte ende bock opt bequaemste int water souden

brenghen, wantet ys lach over al soo hoogh ende dick op malcander gheschoven, dattet scheen niet wel doenlijck te zijn om de schuyten daer over ofte daer deur te sleepen, doch wy vonden noch de beste ende cortsten wech recht vant schip af nae't open water toe, hoewelse noch gansch heuvelich ende oneffen was, ende ons een geweldighen arbeyt ende moyten costen soude, maer om de corticheyt, so achteden wy die noch voor den besten wech.

[Iunij 3]

Den 3. Iunij wast smorghens moy claer sonne schijn weder, de wint west, ende waren nu wederom wat sterckerGa naar margenoot+ gheworden ende vande sieckte ghebetert, ende arbeyden met alle macht aenden Bock dat wyse vaerdich creghen, na dat wy ses daghen daer aen ghearbeyt hadden. Opten avont begont wederom uyten westen hart te wayen, ende twater werdt gansch open, dat ons een goet moet gaf dat onse verlossinghe haest volghen soude, dat wy eens uyt dien verdrietighen hoeck souden wech raecken.

[Iunij 4]

Den 4. Iunij wast moy, claer sonnen schijn weder ende niet seer kout, ende ontrent de z.o. Son ginghen wy metGa naar margenoot+ ons 11. mannen nae onse schuyte toe aende cingel daerse lach, ende sleepten die aent schip, ende den arbeyt viel ons lichter als te voren doen wijt noch eens bestaen hadden ende moestender uyt scheyden. De oirsaecke dat wijt nu beter als voorheen deden, was ons bedunckens, dat de sneeu nu harder op den anderen inghesackt lach, ende daer deur styver gheworden was, oock was onse couragie misschien oock meerder, siende dat den tijt ons open water gaf, ende dat wijt vertrouwen hadden dat wy van daer wech souden geraecken. Aldus blevender drie by de schuyte om die te vertimmeren, ende alsoo't een haringh schuijt was die achter smal toe loopt, so saechdense die achter wat af, ende maecktense met een spiegel, om also bequamer te zijn inde Zee te ghebruijcken, zy boydense mede wat op, ende maecktense also vaerdich opt bequaemste datmen mocht. De andere maets waren vast int huijs doende om alle dinghen totter reyse dienende ghereet te maecken, ende sleepten op dien dach twee sleden met victualie ende ander goet uytet huijs nae't schip, dat ontrent opten halven wech tusschent huijs ende het open water lach, op datmen naemaels so veel te corter wech souden hebben om tgoet aent water te brenghen, als wy af souden varen. Ende alle den arbeyt die wy deden viel ons licht, deur de hope van wech te comen van dat woeste, wilde, stuere, verdrietighe, coude landt.

[Iunij 3]

Den 3. Iunij wast quaet onstuerich weder, met grooten hagel ende sneeu, de wint west, die open water maeckte, Ga naar margenoot+ ende wy mochten doen buyten thuijs niet gedoen, maer binnens huijs maeckten wy alle dingen vaerdich, de seylen, riemen, masten, spriet, roer, swaert, ende alles wat wy noodich hadden.

[Iunij 6]

Den 6. Iunij, smorghens wast goet weder, de wint n.o. doen ginghen wy met de timmerluyden nae't schip omGa naar margenoot+ de schuijt voort op te timmeren, ende brachten mede twee sleden goets int schip, so victualy als coopmans goet ende anders, dat wy mede begeerden te nemen. Daer na ontstont daer een seer groot onweder uyten z.w. met sneeu, hagel ende reghen, die wy in menighen tijt niet vernomen hadden, also dat de timmerluyden uytet werck moesten scheyden,

ende met ons na't huijs gaen, daer wy mede niet drooch mochten zijn: want vermidts dat wy de deelen vant huijs ghenomen hadden, om de bock ende schuijt daer mede te maecken, soo wasser maer een seijl over dat gheen water schuttede. Den wech die vol sneeu lach begon mede te ontlaten, alsoo dat wy de schoenen die wy van hoeden ghemaeckt hadden mede verlieten, ende trocken wederom onse oude leeren schoenen aen.

[Iunij 7]

Ga naar margenoot+Den 7. Iunij waydet uyten n.o. een harden wint, daer deur wijt ys wel wederom saghen aencomen dryven: maer ontrent de Son z.o. werdet moy weder, ende gingen de timmerluyden wederom nae't schip toe om de schuijt op te maecken, ende wy packten der Coopluyden goeden die wy met ons begeerden te nemen, vant beste ende waerste goet, ende maeckten daer presentinghen over om van een zee waters beschermt te zijn, alsoo wy die inde open schuyte moesten voeren.

[Iunij 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Iunij wast moy weder, ende sleepten doen tgoet nae't schip dat wy ghepackt ende ghereet ghemaeckt hadden, ende de timmerluyden maeckten de schuijt oock vaerdich, datse opten avont meest al ghereet was. Opten selfden dagh ginghen wy met alle man den bock nae't schip sleepen, ende hadden touwen ghemaeckt gelijckmen inde sleden doet, over den schouders, datmen noch effenwel onse handen daer aen mochten slaen, ende trocken also met ons schouders ende met ons handen, twelck ons meer crachts gaf, ende insonderheyt de moedicheyt ende lust tottet werck gaf ons noch de meeste cracht, dat wy meer deden als op ander tyden wel soude gedaen hebben, want de moet aen d'eene zyde, ende de hope aen d'ander zyde, vermeerderden onse crachten.

[Iunij 9]

Ga naar margenoot+Den 9. wast schoon weder met verscheyden wint, doen wiesschen wy onse hemden ende alle ons linden teghen dat wy ghereet souden wesen om wech te seylen, ende de timmerluyden waren noch doende om de buydenningen inden bock ende schuyte te maecken.

[Iunij 10]

Ga naar margenoot+Den 10. Iunij hebben wy vier sleden met goet int schip ghebracht, den wint verscheyden, opten avont noordelijck, ende waren binnen s'huijs vast doende om alle dinghen veerdich te maecken. Wy deden den Wijn die wy noch hadden in cleyne vaetgiens, om in beyde de schuyten te verdeelen, so mede als wy altemet int ys beset mochten werden, (dat wy wel wisten dat ons ghemoeten soude) dat wy dan tgoet lichtelijck opt ys soude werpen, uyt ende in, nae gheleghentheyt die ons overcomen mocht.

[Iunij 11]

Ga naar margenoot+Den 11. Iunij wast quaet weder, ende wayde gheweldich uyten, n.n.w. alsoo dat wy den gantschen dagh niet bedryven conden, ende waren seer beducht oft deur den storm het ys ontrent het schip gaende gheworden hadde mettet schip, (dat wel hadt connen gheschien) so was ons meeste ellende noch eerst gheboren, want alle ons goet eetwaer ende anders, was altemael int schip, dan Godt versacht noch dattet niet gheschiede.

[Iunij 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Iunij wast tamelijck weder, doen ginghen wy met alle man ghelijcker handt heen met bylen, houweelen ende allerley ghereetschap daer toe dienende om den wech wat te effenen, daer deur wy de schuyten naet water

souden sleepen, lancks den wech die vol ys ende ys-berghen lach, daer wy grooten arbeyt deden, met houwen, smyten, schoppen, graven ende wechwerpen. Ende te wylen wy int beste van ons arbeyt waren, quamper een grooten magheren Beyr uyter Zee op't ys tegens ons aen, die wy vermoeden dat uyt Tartarien moeste comen, (want wyse wel eer 20. oft 30. mylen inde Zee ghevonden hadden) ende also wy van gheen musketten versien waren, dan van een die ons Barbier hadde, soo liep ick metter haest nae't schip om een musket ofte twee te halen. De Beyr dat siende, liep wel flucx ende wacker na my toe, ende soude my mischien achterhaelt hebben: maer de maets dat siende, lietent werck staen ende liepen flucx na hem toe, ende de Beyr dat siende, keerde hem ooc na haer toe ende verliet my: maer also hy teghent volck aen quam, werdt hy vanden Barbier met zijn musket gheschoten dat hy wech liep: maer conde deur dat rompelich ende heuvelachtich ys niet wech comen, ende werdt noch van ons achterhaelt ende voort doot gheschoten, ende zijn tanden mede uyt zijn mont ghesmeten ter wijl hy nog leefde.

[Iunij 13]

Den 13. Iunij wast goet moy weder, doen is de Schipper mette timmerluyden nae't schip ghegaen, ende hebbenGa naar margenoot+ de schuijt ende bock voort ghereet gemaeckt ende toe gherust, datter nu niet anders aen ghebrack, dan te water te brenghen. Ende de schipper metten genen die by hem waren, siende dattet open water was, ende een goede coelte uyten westen, so is hy wederom nae't huijs ghegaen, ende heeft Willem Barentsz. (die langhe sieck gheweest was) te kennen ghegheven dat hem raedtsaem docht, ende nu bequaem was om van daer te varen, ende beslotenGa naar margenoot+ doen onderlinghen metten gemeenen maets, datmen de schuijt ende den bock souden te water brengen, ende inden name Gods ons reys aenvaerden, om van Nova Sembla te varen. Ende heeft Willem Barentsz. te voren een cleijn cedelken gheschreven, ende in een muskets mate ghedaen, ende tselfde inden schoorsteen op ghehanghen, daer in verhaelt stont, hoe wy uyt Hollandt daer ghecomen waren om te seylen nae't Coninckrijck van China, ende wat ons aldaer opt landt bejeghent was, ende alle ons wedervaren, op avontuer offer yemandt nae ons quam, dat die weten mocht, wat ons bejeghent was, ende hoet ons ghegaen hadde, hoe wy ternoot het huijs gemaeckt, ende daer thien maenden huijsghehouden. Ende also wy ons nu met de twee open schuyten inde Zee moesten begheven, ende een avontuerlijcke reijs voor de hant hadden, vol perijckels ende gevaers, so schreef de schipper mede twee brieven, die wy met meest ons allen onderteijckenden, hoe dat wy aldaer opt landt lang met groot verdriet ende onghemack verbleven hadden, op hope dattet schip los werden soude, ende dat wy noch daer mede wederom wech souden seylen, ende also tselvighe niet ghelucken wilde, maer dattet tschip effen vast bleef sitten, ende dat den tijt verliep, ende ons victualie corte, dat wy van noots weghen tot ons behoudinghe tschip mosten verlaten, ende mette schuyten wech seylen, ons bevelende inde handen Gods. Van welcke brief elcken schuyte een hadde, op avontuer of wy van malcanderen verdwalen mochten, ofte deur storm oft onweer, oft eenich ander ongheval vanden anderen raeckten ofte vergaen, datmen dan altijt noch byden overghebleven schuijt souden bevinden, hoe ons afscheyt gheweest

waer. Nae dat wy nu hier in alle verdraghen waren, so hebben wy den bock int water ghesleept, ende daer een man in ghelaten, ende daer nae de schuyt, ende so voort wel 11. sleden met goets, so victualie ende den wijn die wy noch hadden, als coopmans goet, daer wy alle naersticheyt toe deden, om die so veel te berghen alst moghelijck was, te weten 6. pacxkens met het fijnste wolle laecken, een coffer met linden laecken, twee pacxkens fluweel, twee coffertgiens met gelt, twee harnas tonnen met des volcks goet, als hemden ende anders, 13. tonnen broodts, een ton soetemelcx Kaes, een zyde Specks, twee tonnetgiens met Oly, 6. cleyne vaetgiens wijn, twee vaetgiens Edick, ende der bootsluyden ander packen ende cleeren, ende anders meer, dat alsmen dat over hoop sach, souden geseyt hebben, dattet niet inde schuyten soude ghemocht hebben. Ende als wy nu dit alles inde schuyten ghebracht hadden, soo zijn wy nae't huijs ghegaen, ende hebben Willem Barentsz. op een slede ghesleept nae't water daer de schuyten lagen, daer nae Claes Andriesz. die beyde sieck waren. Ende zijn also inde schuyten gegaen, onder malcanderen verdeelt, zijnde in elcken schuijt een siecke, ende heeft doen de schipper beyde de schuyten aenden anderen doen leggen, ende ons doen onderteijckenen tgheschrifte dat hy ghemaeckt hadde, als boven verhaelt is, daer van de Copie hier volcht. Daer nae hebben wy ons der ghenade Gods bevolen, ende zijn met een w.n.w. wint, ende tamelijcke openinghe van water tseijl ghegaen.

Alsoo wy tot op desen huydighen dagh den tijdt verbeyt hebben, hopende dat wy het schip souden vry crygen, daer als nu weynich oft geen hope toe en is, want het wel vast int ys beset leyt, ende int laetste van Maert oft eerste van April so gheweldich het ys op geschoven is, dat wy vast overleggen hoe dat wy de bock ende schuijt sullen int water crygen, ende waer dat wy de bequaemste plaetse sullen vinden. Ende also schier onmogelijck schijnt, dat het schip van het ys soude vry gheraecken, daerom hebbe ic met Willem Barentsz. de Hoogh-bootsman ende ander officie luyden met alle ander gasten de saecke op het oirboorlijckste over ghewegen om onse persoonen ende eenige waren, den Coopluyden aengaende, te behouden, ende hebben geen beter middel gevonden, danonse bock ende schuijt een weynich op te timmeren, ende ons selven van alles te voorsien, so veel doenlijck is, om geenen bequamen tijt oft weder, dat ons God soude mogen geven, gereet zijnde, te laten voorby gaen, want wy den besten tijt moeten gebruycken, om dies wille dat wy anders van coude ende ongemack souden moeten vergaen, twelck als noch te besorgen staet quaet genoech zijn sal, want daer als nu 3. oft 4. onder ons zijn daer wy inden arbeyt geen hulpe af en hebben, ende de beste van ons allen, van coude ende ongemack also verdroocht is, dat hy geen halve mans cracht en heeft, ende staet te besorgen dattet daer niet en sal beteren, als mede om den langhdurigen wech die wy noch voor handen hebben, ende ons broot niet langer als het laetste van Augustus mach strecken, ende het soude lichtelijcken connen gebeuren, als ons de reysen tegens liep, dat wy voor dien tijt geen landt soude mogen beseylen daer wy yets soude mogen becomen, als wy al schoon van dees ur af ons best deden, daerom vinden wy niet geraden langer te toeven, want wy van natuere wegen gehouden zijn ons eygen behoudinge te soecken. Dit selfde aldus besloten ende int generael van ons allen onderteijckent, gedaen ende besloten den eersten Iunij, anno 1597. Dewyle wy op dato gereet zijnde, een westelijcken wint met matelijcke coelte gecregen hebben, ende tamelijcke openinge in zee, so hebben wy in Gods name ons bereyt gemaect, ende ons op de reyse begeven, want het schip als voren noch effen vast int ys beset leyt, niet tegenstaende dat wy in ons toerusten veel harde winden uyt den westen, noort ende noordtwesten ghehadt hebben, ende geen veranderinge oft beterschap vindende, hebben wijt eyndelijck verlaten, Datum 13. Iunij, 1597, ende onderteeckent

Iacob Heemskerck.

Pieter Pietersz. Vos.

Meester Hans Vos.

Laurens Willemsz.

Pieter Cornelisz.

Ian Reyniersz.

WILLEM BARENTSZ.

Gerrit de Veer.

Lenaert Hendricksz.

Iacob Iansz. Schiedam.

Iacob Iansz. Sterrenburch.

[Iunij 14]

Den 14. Iunij smorghens ontrent de ooster Son, zijn wy op Gods ghenade vant landt van Nova Sembla endeGa naar margenoot+ het vaste ys afgheseylt, met ons bock ende schuijt, met een westen wint, ende ginghen aen o.n.o. ende seylden dien dagh tot aende Eylandts hoeck 5. mylen, maer onse eerste intre was niet al te goet: want wy quamen daer wederom dicht int ys dat daer noch seer gheweldich ende vast lach, twelck ons gheen cleyne becommeringe ende vreese aenbracht. Daer zijnde ginghen wy met ons vieren aent landt, om de gheleghentheyt te bespieden, ende vinghen daer vier voghels, die wy met steenen vande clippen wierpen.

[Iunij 15]

Den 15. wast ys wat afgheweecken, doen ginghen wy van daer tseijl met een zuyden wint, ende seylden verbyGa naar margenoot+ de hooft-hoeck ende tVlissingher hooft, streckende meest n.o. ende daer nae noorden, tot de Capo van Begeerte, wesende de lenghte van ontrent 13. mylen, ende bleven daer ligghen totten sestiensten toe.

[Iunij 16]

Den 16. gingen wy wederom tseijl, ende quamen aende Eylanden van Oraengien, met een zuyden wint, Ga naar margenoot+verscheyden van Capo de Begeerte 8. mylen, daer ginghen wy aent landt met twee tonnetgiens met een ketel om snee te smelten, ende twater inde tonnekens te doen, soo mede om vogelen ende eyeren voor de siecken te becomen. Daer comende maeckten wy vier vant hout dat wy daer vonden, ende smolten snee, maer vernamen gheen voghels, dan drie van onse maets ginghen nae't ander Eylandt overt ys ende vonden daer drie voghelen, ende int wederom comen viel de schipper (die een vande drie was) int ys, daer hy groot perijckel leede vant blyven: want daer een geweldighen stroom gingh), maer hy werdt met Gods hulpe noch gheret dat hy by ons quam, daer drooghde hy hem by't vier dat wy aengheleyt hadden, ende daer coockten wy de voghels die wy inde schuyten den siecken brachten, vullende onse twee vaetgiens met water, die elcks ontrent 8. minghelen groot waren, ende daer mede staecken wy wder in Zee. Comende aende schuijt, so ginghen wy wederom tseijl met een z.o. wint ende mottich leelick weder, daer deur wy alle wasich ende nat werden, want wy hadden gheen verschut inde open schuyten, ende ginghen aen w. ende w. ten z. tot voor den Ys hoeck. Ontrent den Ys-hoeck, zijnde de beyde schuyten dicht by een, riep de schipper Willem Barentsz. toe, vragende hoe met hem was, daerop Willem Barentsz. antwoorde, al wel maet ick hope noch te loopen eer wy te Waerhuys comen, segghende tot my, Gerrit zijn wy ontrent den Ys hoeck, soo beurt my noch eens op, ic moet dien hoeck noch eens sien, ende wy hadden doen vande Eylanden van Oraengien totten Yshoeck gheseylt ontrent vijf mylen, ende de wint liep ten westen, ende wy maeckten de schuyten aende schotsen ys vast, ende aten wat, 'tweer werde hoe langher hoe mottigher ende quader, also dat wy wederom rondtom int ys beset werden, dat wy daer blyven mosten.

[Iunij 17]

Den 17. Iunij smorghens als wy wat ghegheten hadden, soo quamt ys wederom soo vreeselijck op onsGa naar margenoot+ aendringhen, dat eener de hayren te berghen stonden, soo eyselijck wast om sien, alsoo dat wy de schuijt ende bock niet redden konden, ende meenden dattet onsen lasten heenenvaert beduyde, want wy dreven so schrickelijck metten drif

ys henen, ende werde so dapper geknelt tusschen een schootse in, dattet scheen dat de schuijt ende bock aen hondert stucken souden barsten, daer deur wy malcanderen vast deerlijck aensaghen: want goet raet was duer, ende saghen elck ooghenblick de doot voor ons ooghen. Eyntelijck in dus danighe verbaestheyt ende noot werter geseyt, soo wy een trots ofte tou aent vaste ys conden vast cryghen, soo souden wy de schuyten daer by derwaert mogen op trecken, om alsoo uytet principael dryven van't Ys te zijn, dan alsoo die raedt wel goet was, soo wasse met soodanich perijckel ghemenght dattet opten hals aenquam, ende sonder tselvighe te doen, soo wast ooghmerckelijckGa naar margenoot+ gheschapen dat wy alle vergaen moesten. Den raet was wel goet, maer niemandt dorste de Cat de bel aenhangen, vreesende verslonden te werden, nochtans eyste den noot datment doen moest, ende tmeeste moeste tminste op wegen. Zijnde in dese uyterste noodt, ende dat een ghedrenckt Calf goet te waghen is, so hebbe ick als de lichste van allen zijnde, bestaen een tros aent vaste Ys te brenghen, cruypende van de eene dryvende schots op d'ander, ende quam also deur Gods helpende handt aent vaste Ys, daer ick een tros vast maeckte aen een hoogen heuvel. Doen trocken de ghene die inde schuyten waren, de selve daer by op nae't vaste Ys toe, ende conde een man meer bedryven als zy alle tsamen te voren mochten doen. Ende comende aent vaste Ys, hebben wy met snelder haest de siecken daer op ghebracht, te voren eenighe laeckens ende ander ghereetschap legghende daerse op rusten mochten, ende losten mede alle tgoet daer uyt, ende sleepten de schuijt met die bock mede opt Ys, daer deur wy op die tijt van dat groot perijckel verlost waren, achtende ons uyt des doots kaecken ontruckt te zijn, alst inder waerheyt was.

[Iunij 18]

Ga naar margenoot+Den 18. Iunij hebben wy onse schuyten wederom gherepareert ende versien, wantse seer ghecrenckt ende gherabraeckt waren deur de gheweldighe ys-schuwinghen, allen de naeden hebben wy mede moeten versien ende dicht maecken, ende diversche presendinghe legghen, daer toe ons God de Heere middel van hout gaf, dat wy het peck mochten smelten, ende alles toebereyden daer toe dienende. Daer nae ginghen eenige van ons te landtwaert in, om eyeren te soecken, daer de siecken seer nae verlanghden: maer conden gheen becomen, dan vonden daer vier voghels, maer tselvighe gheschiede op lijfs perijckel, tusschent ys ende tvaste landt, daer wy altemet in braecken, ende in gheen cleijn ghevaer waren.

[Iunij 19]

Ga naar margenoot+Den 19. wast tamelijck weder, de wint n.w. ende over dagh w. ende w.z.w. maer bleven noch vast int ys besloten, ende saghen gantsch geen openinge, daer deur wy elcken reijs meenden dattet ons leste blyven soude zijn, ende van daer niet gheraecken, maer daer teghens troosten wy ons wederom, dat God de Heere ons dickwils opt onversienste gheholpen ende verlost hadde, ende dat zynen arm noch niet vercort was, dat hy ons noch wel conde helpen alst zijn liefste wil waer, ende daerop vertroosten wy ons, ende spraken malcanderen een moet aen.

[Iunij 20]

Den 20. Iunij wast tamelijck weder, ende de wint west, ende ontrent z. ooster Son, begon Claes Andriesz. heelGa naar margenoot+ cranck te werden, ende saghen wel dat hijt niet langhe maecken soude, ende quam de Hoogh-bootsman in onsen bock, ende seyde ons hoe dattet met Claes Andriesz. ghestelt was, ende dattet gesien was dat hy't niet langh maken soude, daer op Willem Barentsz. seyde: my dunckt tsal met my mede niet langhe dueren: maer wy hadden weynich vermoeden dat Willem Barentsz. so cranck was: want wy saten met malcanderen en praetten, ende Willen Barentsz. las in mijn caertgien, dat ic van onse reyse gemaect hadde, ende hadden noch diversche propoosten over ende weer over, int eynde leyde hy het caertgien wech ende sprack tot my: Gerrit geeft my eens te drincken, twelck alst geschiet was dat hy ghedroncken hadde, so quam hem een sodanighen qualijckheyt aen, dat hy zijn ooghen verdraeyde, ende starf so onversien haestich, dat wy gheen tijt hadden den schipper uyt d'ander schuijt te roepen, of hy was al doot, also dat hy noch voor Claes Andriesz. doot was, die stracks nae hem sterf. Dese doot van Willem Barentsz. bracht ons gheen cleijn bedroeftheyt in, want hy de principael beleyder ende eenighen stuerman was, daer wy ons op verlieten ende vertrouden: maer conden teghen Godt niet doen, des wy ons te vreden moesten stellen.

[Iunij 21]

Den 21. Iunij begont ys wederom wech te dryven, ende God gaf wat openinge met een z.z.w. wint, endeGa naar margenoot+ ontrent de Son n.w. begon de wint uyten z.o. te wayen, met tamelijck coelte, ende wy begonnen ons gereet te maecken om van daer te comen.

[Iunij 22]

Den 22. smorghens coeldet tamelijck uyten z.o. ende daer was al redelijck open water in Zee: maer wy moestenGa naar margenoot+ de schuyten over't ys daer in sleepen, dat ons groote moyte ende arbeyt coste, want voor eerst mosten wy de schuyten mettet goet over een stuck ys sleepen, dat wel 50. treden langh was, ende daer int water laten, ende daer na weder opt ander ys halen, ende dan wederom wel 300. treden over't ys sleepen, eer wy noch ter degen int water quamen om voort te varen. Int water zijnde, gingen wy op Gods genade tseijl, de Son ontrent o.n.o. met een tamelijcke coelte uyten zuyden ende z.z.o. ende ginghen aen w. ende west ten z. tot de zuyder Son toe. Doen quamen wy wederom rontom int ys, daer wy niet deur mochten seylen, maer moesten daer vast blyven ligghen, dan niet langhe daer na isset ys vanden anderen gheweken, als een Sluijs die open gaet daer wy deur voeren, ende seylden also lancks het landt heen, maer werden terstont wederom int ys beset, ende hopende datter wederom eenighe openinghe soude comen, so ginghen wy terwylen wat eeten: want het ys gingh niet wech als voorheen. Doen stelden wy ons met alle macht ter weyr om't ys wech te schuwen: maer twas al te vergeefs, doch een tijdt langh daer nae, quamper van selfs wederom wat openingh, also dat wy daer deur raeckten, ende wy ginghen langhs de wal henen w. ten z. aen met eenen zuyden wint.

[Iunij 23]

Den 23. Iunij seylden wy aldus voort, ende ginghen aen w. ten z. totter z.o. Son toe, ende quamen aen de CapoGa naar margenoot+ des Troosts, liggende vanden ys-hoeck 25. mylen, ende mochten doen niet verder, deur dattet ys aldaer so dicht

opten anderen geschoven was, hoe welt een schoon dagh weers was. Opten selvigen dagh hebben wy de hoochte des Sons ghenomen metten Astrolabium, so mede met den Astronomischen rinck, ende bevonden zijn hoochte 37. graden, zijn declinatie was 23. graden 30. minuten, de selvighe ghetoghen vande ghenomen hoochte, so blijftet 13. graden 30. minuten, de selvighe ghetrocken vande 90. graden, so bleef des Pools hoochte 76. graden 30. minuten. Ende het was moy sonneschijn weder, nochtans hadse so veel crachts niet dattet snee smelten wilde, om drinckwater te becomen, daer deur wy middel sochten dat wy de tinnen plateelen met alle het coperwerck dat wy hadden, vol sneeus deden, ende inde Son setteden, twelck deur de weerschijn des Sons smeltede, dat wy drinckwater bequamen, ende namen ooc stucken sneeus inde mont, voor ons drincken: maer het hulp niet veel, so dat wy groote dorst moesten lyden.

Streckinghe van't huijs af daer wy verwintert hadden, voorby de noordzyde van Nova Sembla tot aende Waygats daer vvy overstaken nae de Russche Cust, ende over de mondt vande vvitte Zee tot Cola toe, nae uytvvysinghe van't naevolghende Caertgien.

[Iunij 24]

Den 24. Iunij ontrent de ooster Son royden wy heen ende weer rontsom int ys, om te sien waer wy best uytGa naar margenoot+ souden comen: maer saghen gheen openinghe, dan ontrent de zuyder Son quamen wy daer deur inde Zee, daer van wy God grootelijcks danckten, dat hy ons opt oversienste een uytcomste verleent hadde, ende seylden doen met een oosten wint, ende hadden een goeden voortgang, alsoo dat wy ons gissinghe maeckten om boven de Caep de Nassauwen te gheraecken, doch werden wedero verlet deurt ys dat ons besettede, soo dat wy moesten blyven ligghen aende oost zyde van de Capo de Nassou, dicht onder tlandt, ende conden de Caep van Nassou lichtelijck sien, ende reeckenden dat wy ontrent 3. mylen van daer waren, de wint was z. ende z.z.w. Doen ginghen daer ses

van onse maets aent landt, ende vonden daer eenich hout, twelck zy tscheep brachten, so veel zy draghen mochten: maer vonden voghels noch eyeren, ende coockten by't hout een pot vol water pap, die wy Matsammore noemden, om wat warms int lijf te cryghen, ende het wayde hoe langher hoe harder uyten zuyden.

[Iunij 25]

Ga naar margenoot+Den 25. Iunij waydet gheweldich uyten zuyden, ende het ys daer wy vast aen lagen, was niet seer sterck, daer deur wy groote vrees leden dat wy daer af souden breecken, ende in Zee dryven, ende savonts ontrent de wester Son bracker een stuck vant selvighe ys af, daer deur wy ons moesten verleggen, ende aen een ander stuck ys vast maecken.

[Iunij 26]

Ga naar margenoot+Den 26. Iunij waydet noch een gheweldighen storm uyten zuyden, ende brack het ys daer wy vast aen laghen in stucken, also dat wy Zeewaert in dreven, ende conden aent vaste ys niet wederom gheraecken, alsoo dat wy in duysent perijckelen waren om altemael te vergaen. In Zee dryvende, royden wy alle wat wy mochten, maer condet landt niet naederen, daer deur wy onse fock op maeckten, ende leydent op ons seylen toe, maer de focke mast brack tot tweemael in stucken, doen wast arger als een gat, ende niet teghenstaende datter een dapperen stoockerGa naar margenoot+ wayde, so waren wy ghenootsaeckt het groot seyl op te halen: maer de wint sloech daer soo gheweldich in, dat soo wijt niet flucks neer ghecreghen hadden, soo waren wy voor ghewis inden grondt gheslaghen gheweest, oft met water vervult dat wy hadden moeten sincken: want het water begon al over boort in te loopen, ende wy waren een groot stuck in Zee, ende twater gingh so hol ende so crap, dattet niet te segghen is, ende saghen niet dan de doodt voor ooghen, om elck ooghenblick te sincken. Maer God de Heere die ons uyt so veel ende menich gevaer des doodts verlost hadde, hielp ons noch weder, ende verleende ons onversiens een n.w. windt, die brachtet noch alles ten rechte dat wy met groot perijckel wederom aent vaste ys quamen. Doen wy nu alsoo uyt dat perijckel verlost waren, en wisten wy niet waer ons ander macker ghebleven was, ende wy seylden een mijl langh by't vaste ys heenen, maer vonden hem niet, daer deur wy een quaet vermoeden creghen, sorchden datse verdroncken waren, ende het werde onderwylen mistich. Aldus seylende by't landt heenen, ende onsen macker niet vernemende, schoten wy een musket los, twelck zy hoorende mede een musket los schoten, maer conden effenwel malcanderen niet sien, midlertijdt malcanderen wat naederende, ende tweer wat opclarende, so sagen wy als wy ende zy wederom schoten den roock vant schieten, ende quamen ten laetsten by malcanderen, ende saghen haer tusschent vast ende dryvende is in besloten liggen. Ende doen wy nu dicht by haer quamen, so zijn wy opt ys tot haer ghegaen, ende hebben haer gheholpen, het goet uyt den schuijt draghen, ende de schuijt opt ys ghesleept, ende nae langen arbeyt ende moyten, die wederom int open water inde Zee ghebrocht. Terwylen zy daer int ys beset waren gheweest, hadden zy wat houts aent vaste landt des strandts opghesocht, ende hebben doen by malcanderen liggende, wat warms van broodt ende water ghecoockt, om wat warms int lijf te hebben, ende smaeckte ons seer wel.

[Iunij 27]

Den 27. ginghen wy tseijl met een tamelijcke coelte opten oosten, ende raeckten boven de Cape de Nassouwen ontrent een myle weechs aende west zyde vande selfde Caep, ende creghen doen weder inden wint, alsoo dat wy onse seylen in namen, ende begonden wederom te royen. Ende terwylen wy nu aldus lancks tvaste ys by't landt heenen voeren, so vonden wy so groote menichte van Walrusschen opt ys ligghen, dat wy noyt soo veel ghesien hadden, jae zy waren ontelbaer, met groote menichte van voghelen, daer wy met twee musketten teffens op af schoten, ende creghender twaelf te gelijck, die wy in ons schuyten haelden. Aldus voort royende, werdet wederom heel mistich, ende wy quamen int dryvende ys, also dat wy ghenoodtsaeckt werden ons aent vaste ys te begeven, ende daer te verblyven tot dattet op claerde, de wint was ons recht teghen, ende wayde west noordt west.

[Iunij 28]

Den 28. Iunij, ontrent de ooster Son, losten wy alle tgoet uyten schuyten opt vaste ys, ende haelden daer na deGa naar margenoot+ schuyten oock daer op, om dat wy so gheweldich van alle canten vant ys gheparst werden, ende de wint recht uyter Zee quam, vreesende dat wy so gansch ende gaer beset souden werden, dat wy naemaels daer niet uyt en souden moghen. Opt ys zijnde hebben wy vande seylen een tente opgheslaghen, daer onder wy ons wat tot rust begaven, stellende een man opde schiltwacht. Ende ontrent de noorder Son quamender drie Beyren recht op onse schuyten aen, de man op de schiltwacht dat siende, riep wel haestich, drie Beyren, drie Beyren, daer deur wy wel wacker uyt de tente liepen met ons musketten die met haghel gheladen waren om voghelen te schieten, maer hadden effen wel geen tijt om die te verladen, maer schoten die tot haer in, ende hoewel wy haer daermede niet seer quetsen mochten, so deynsdense effenwel daer deur wijt te rugghe, ende gaven ons midler tijt ruijmte om ons musketten te verladen, also dat wy een vande drie door schoten. De andere dat siende, gaven haer opte loop, maer quamen ontrent twee uren daer nae wederom, dan by ons comende, ende tgheluijt van ons hoorende, liepense wech, de wint was west, ende west ten noorden, also dattet ys gheweldich oost aen dreef.

[Iunij 29]

Den 29. Iunij ontrent de z.z.w. Son, quamen de voornoemde twee Beyren wederom ter plaetse daer de doodeGa naar margenoot+Beyr lach, ende de eene van dese twee, nam den dooden Beyr in zijn mondt, ende liep daer mede een groot stuck overt rompelighe ys heenen, ende begonden daer van te eeten. Wy dat siende, schoten een musket op haer los, maer zy dat gheluijt hoorende, liepen flucks wech, ende lieten den dooden Beyr ligghen. Daer nae zijn wy met ons vieren daer heen ghegaen, ende bevonden datse hem in so corten tijt bynaest half ghegheten hadden, ende wy namen het aes ende leydent op een verheven schots ys, dat wijt van ons schuijt sien mochten, op ofse weer quamen dat wy dan op haer schieten mochten. Wy bevonden oock de groote cracht vanden Beyr, die den dooden so licht daer henen ghesleept hadde oft niet waer gheweest, want wy haddent quaet genoech met ons vieren dat wy den halven Beyr op beurden, de wint was west, die't ys noch effen stijf oost aen dreef.

[Iunij 30]

Ga naar margenoot+Den 30. Iunij, smorghens ontrent de Son o. ten n. dreeft ys noch effen hardt oost aen deur den westen wint, ende daer quamen twee Beyren op een schoots ys dryvende, die haer stelden op ons aen te comen loopen, heen ende weder, als oft se haer te water begheven wilden, nae ons toe, maer dedent niet, daer deur wy vermoeden dattet noch de selfde Beyren waren, die daer voorheen gheweest hadden, dan ontrent de zuydt zuydtooster Son quamper noch een Beyr overt vaste ys daer wy op waren, recht op ons aen: maer als hy by ons quam ende geluijt hoorde, gingh hy wederom heen, de wint was west zuydt west, ende het ys begon een weynich af te wijcken, maer deur dattet mistich weer was ende hardt wayde, so dorsten wy ons niet te water begheven, verwachtende beter gheleghentheyt.

[Iulij 1]

Ga naar margenoot+Den eersten Iulij wast tamelijck weder, met een west noordtwesten wint, ende inden morghenstont ontrent de ooster Son quamper een Beyr van't dryvendeys, ende swom tot ons over aent vaste ys daer wy laghen: maer doen hy ons hoorde, quam hy niet naerder, maer liep wech. Ende ontrent de Son zuydt oost, soo quamt ys soo gheweldich aensetten, ende tot ons aendryven, dat alle het ys daer wy mette schuyten ende alle het goet op saten in veel stucken brack, ende schooft op malcanderen, daer deur wy in gheen cleyne swaricheyt quamen, want het viel meest al int water datter was: maer wy benaerstichden ons met allen crachten, dat wy den bock bet verder over't ys opsleepten nae't landt toe, daer wy meenden wat beter voort dryven ende aenparssen vant ys beschermt te zijn, ende als wy nu wederom ginghen omt goet te halen, soo quamen wy bynaest inde meeste swaricheyt daer wy noch oyt in gheweest waren, want soo grooten perijckel leden wy int berghen vant tselfde, dat als wy nae't eene tasten, soo brack het ander weder int ys, jae ons selfs mede brackt ys dickwils onder ons voeten wech, alsoo dat wy alle onsen raedt ten eynde waren, ende gaven schier den moet verloren, als gheen uytcomst voor ooghen siende, alsoo dat desen arbeyt ende moyten alle onse swaricheyt te boven ghingh. Als wy den bock op souden schuyven, soo brackt ys onder ons voeten wech, ende wy werden met de schuijt met al vant dryvende ys voort gheschoven, ende int berghen vant goedt, brackt ys onder ons voeten wech, ende de schuijt schoof meestendeel in stucken, bysonder dat wy daer aenghemaeckt hadden, de mast, mast-banck, ende meest al de schuijt, daer een vande maets noch in sieck lach met het coffertgien met gelt, die wy met groot perijckel ende lijfs ghevaer daer noch uythaelden, wantet ys daer wy op stonden dreef ende werde geschoven ondert ander ys heen, dat om arm ende beenen te doen was. Aldus meenende dat wy de schuijt gansch quijt waren, soo saghen wy malcanderen vast seer deerlijck aen, niet wetende wat wy beghinnen soude, want ons leven hingh daer aen:maer Godt de Heere versacht noch dattet ys wat vanden anderen weeck. Doen liepen wy met aller haest nae de schuijt toe, ende haelden de selfde weder soo alsse was, wat bet boven opt vaste ys by den bock, daer zy beter in verseeckeringhe was.

Dit gewoel een verdrieten arbeyt, duerende vande zuydt ooster Son totten w.z.w. Son, dat wy geen rust hadden voor die tijt, twelck ons geweldich machteloos ende moedeloos maeckte, want het trefte ons dapper, ende was veel eyselijcker alst was, doen Willem Barentsz. starf, daer wy bynaest verdroncken waren, ende wy verloren op dien dach dat ons ontsonck, twee tonnen met broodt, een coffertgien met linden laecken, een harnas ton met de maets haer beste goet, metten Astronomischen rinck, een pack root schaerlaecken, een cleijn vaetgien Olie, ende sommighe Kaesen, ende een cleijn vaetgien wijns, dat deurt ys den bodem ingheschoven werdt, datter gantch niet af over en bleef.

[Iulij 2]

Den 2. Iulij, ontrent de ooster Son, quamper wederom een Beyr na ons, maer tgeluyt van ons hoorende, liep hyGa naar margenoot+ wederom wech. Ende ontrent de w.z.w. Son begont moy weder te werden, doen namen wy flucks de schuyt ende begondese wederom op te maecken vande plancken daer wy de buijckdenningh van ghemaeckt hadden. Als wy nu aldus met ons ses mannen doende waren om de schuijt weder op te timmeren, ginghen d'ander ses bet nae't landt toe, om eenich hout te soecken so mede eenighe steenen met haer te brengen, diemen opt ys souden op malcanderen leggen om daer vier op te maecken om't Teer te smelten datmen tot de schuijt hebben moesten, so mede om te vernemen oft zy een hout tot een mast conden becomen, om een schuijts mast te maecken, diese vonden met sommighe steenen, diese altemael af brachten daer de schuijt lach, om die te vertimmeren. Ende doense weder by ons quamen, vercondichden zy ons datse daer eenich hout ghevonden hadden dat behouwen was, ende brachten oock wiggen mede daermen thout mede clooft, daer deur bleeck datter menschen gheweest waren. Ende wy haestede ons al wat wy mochten om vier aen te legghen ende teer te smelten, ende alles te doen dat noodich was om de schuijt te repareren, also dat wyse weder ghereet hadden ontrent de Son n. ten o.Wy coockten oock de vogelen die wy geschoten hadden, ende brasten daer wel af.

[Iulij 3]

Den 3. Iulij, smorghens ontrent de ooster Son, zijnder twee van onse maets nae't water ghegaen, ende vondenGa naar margenoot+ daer weder twee van onse riemen, mette helmstock vant roer mettet pack rootschaerlaecken, ende tcoffer met linden laecken, met een hoet uyt de harnas ton, daer deur wy verstonden dat die ghebroocken moeste zijn. De maets dit siende, namen soo veel zy draghen mochten, ende quamen by ons, ende vercondichden ons hoe dat daer noch meer goets lach. Daer over de schipper met ons vijf persoonen derwaerts gingen, ende haelde alle tgoet opt vaste ys, op dat wy dat in ons wechvaren dan mede souden nemen, maer het coffer ende tpack laecken condense, vermidts de swarte (alsoo't vol waters was) niet wech brenghen, maer moesten dat laten staen tot dat wy wech voeren, dattet water daer wat afloopen soude, ende daer nae halen, alst gheschiet is. De Son wesende z.w. quamper weder een grooten Beyr tot ons aen, ende de man die opte schiltwacht stont wert hem niet ghewaer, ende soude van hem verrascht geweest zijn, ten waer dat een van ons maets vande schuijt af hem ghesien hadde, die riep den

man opte schiltwacht toe, dat hy hem wachten soude, die daer deur wech liep, midlertijt werdt de Beyr gheschoten dat hy wech liep, de wint was oost noordt oost.

[Iulij 4]

Ga naar margenoot+Den 4. Iulij wast moy clear weder, also dat wy van allen den tijt die wy op Nova Sembla gheweest waren, soo moy weer noyt ghehadt hadden, doen hebben wy de Fluweelen die vant soute water nat gheweest waren, int versche water dat vant snee ghesmolten was uytghewasschen, ende daer nae ghedroocht ende wederom ghepact, de wint was w. ende w.z.west.

[Iulij 5]

Ga naar margenoot+Den 5. wast moy schoon weder, de wint w.z.w. opten selfden dagh sterf Ian Fransz. van Haerlem, Claes Andriesz. Neef, die met Willem Barentsz. op een dagh ghestorven was, ende hy sterf ontrent de n.n.w. Son, ende het ys quam weder gheweldich tot ons indryven. Ende de maets ginghen met haer sessen wederom opt landt, ende haelden daer noch eenich barnhout, om daer by te coocken.

[Iulij 6]

Ga naar margenoot+Den 6. Iulij wast mistich weder, maer opten avont begont wat op te claren, ende de wint quam uyten z.o. dat ons wat verquickinghe gaf, dan bleven noch effenwel vast opt ys sitten.

[Iulij 7]

Ga naar margenoot+Den 7. Iulij wast schoon weder met wat regens, de wint w.z.w. des avonts w. ten n. Doen ginghen wy nae't open water, ende schoten daer 13. voghels, die wy op een schots ys nae dryvende, dan opraepten, ende op't vaste ys brachten.

[Iulij 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Iulij wast mottich ende mistich weder, doen cockten wy de voghels die wy gheschoten hadden, dat ons een heerlijcke maeltijt verstreckte. Des avonts begont wat te coelen uyten noort oosten, twelck ons goede hope gaf om van daer te gheraecken.

[Iulij 9]

Ga naar margenoot+Den 9. smorghens begont ys te dryven, dat wy aende landtzyde open water creghen, ende het vaste ys daer wy op saten werde mede driftich, daer deur de maets ende de schipper ginghen om't coffer ende tpack te halen die opt ys waren blyven staen, ende die inde schuijt te brengen, ende hebben doen de schuyten int water gesleept 340. treden verde, twelck ons seer swaer viel, deur dat den arbeyt groot was, ende wy weynich cracht hadden, ende gingen tseijl ontrent z.z.o. Son met een oosten wint: maer ontrent de wester Son moesten wy ons weder nae't landt aent vaste ys begheven, deur dattet daerontrent noch niet afgheweecken was, de wint wesende zuyden recht vanden wal af, daer deur wy goede hope creghen dattet afsetten soude, ende wy ons reyse vervoorderen.

[Iulij 10]

Ga naar margenoot+Den 10. Iulij deden wy grooten arbeyt ende moyte vande oost noordtooster Son tot de ooster Son, om deurt ys te gheraecken, ende quamender deur ende royden voort, tot dat wy wederom tusschen twee groote velden aenquamen, die teghens den anderen opschoven, alsoo dat wy daer deur niet mochten comen, maer waren ghenootsaeckt de bock ende schuijt daerop te halen, ende tgoet daer uyt te lossen, ende dan die over te sleepen tot aent open water aen d'ander zyde, ende dan moesten wy tgoet daer nae mede over draghen, ende was hondert treden lang,

twelck ons gantsch swaer viel, maer wy moestender deur, ende ons niet laten duncken dat wy moede werden. Doen wy nu weder int water quamen, royden wy al ons best voort, ende quamen eer yet langh wederom tusschen twee groote velden dryvende ys, die teghens malcanderen aen quamen, daer wy met Gods hulpe, ende ons wacker royen effen deur quamen eert gesloten werdt. Daer deur zijnde, creghen wy een harden westen wint recht onder ooghen, also dat wy met gantscher macht nae't vaste ys nae't landt royden, daer wy met nauwer noot quamen. Aent vast ys zijnde, meenden wy noch het op te royen langhs het ys heen, nae een Eylandt dat wy saghen, maer vermidts den harden contrarie wint, mochten wijt niet doen, daer deur wy wederom ghedwongen waren de schuijt ende bock metter goet aldaer opt ys te trecken, verwachtende wat uytcomste ons Godt verleenen wide, maer ons moet was seer cleijn, dat wy telckemael so wederom int ys quamen, vreesende dat ons deur de langhduerigen arbeyt (die wy doen moesten) de cracht begeven soude, ende daer deur sulcks niet langh harden moghen.

[Iulij 11]

Den 11. Iulij, smorghens sittende opt ys vast, ontrent de n.o. Son, so quam daer een gheweldigen vetten BeyrGa naar margenoot+ uytet water tot ons al loopende aen, maer wy verwachteden hem met 3. musketten die teffens op hem aenleyden, Ende als hy nu ontrent 30. treden van ons was, schotense alle teffens hem mors doot, dat hy niet een vin verrepte, ende de vetticheyt van zijn smeer, dat uyt de gaten die geschoten waren quam dreef opt water als Oly. Also hy nu also daer dreef, so voeren wy met een schots ys ende hem toe, ende smeten hem een tou om zijn hals, ende sleepten hem opt ys, ende smeten hem zijn tanden uyt zijn hooft, ende maten hem dat hy 8. voeten dick was, de wint was west met mottich weder. Ontrent de zuyder Son begont wat op te claren. Doen gingender drie van onse maets nae't Eylandt, dat voor ons lach, ende daer comende saghen zijt Cruijs Eylandt westwaert van haer ligghen, ende berieden haer, datse derwaerts liepen, om te sien offer dien somer oock eenighe Russen gheweest waren, ende ginghen daer heen ontrent tvaste ys dat tusschen beyden lach. Daer comende, condense niet vernemen dat yemandt na ons daer gheweest hadde, ende zy creghen daer wel 70. eyeren van Bergh-eenden, die hebbende, wistense niet waer in dat zyse dragen souden, ten laetsten soo schudde een van haer zijn broeck uyt, ende bandt die onder toe, daer in droeghense de Eyeren over een spits met haer tween, ende de derde het musket, ende quamen alsoo wederom, nae datse twelf uren uytgheweest hadden, daer deur wy niet weynich bedacht waren, wat haer over ghecomen mocht zijn. Zy vertelden ons hoe datse altemet tot haer knien toe deurt water, ghegaen hadden opt ys, tusschen beyde de Eylanden, ende het was wel ses mylen gins ende weder datse ghegaen hadden, dat ons vreemt gaf hoe dat zijt hadden durven bestaen, daer wy alle so swack waren. Mette Eyeren diese brachten, waren wy gansch wel vermaeckt, ende smesten daer af als heeren, also datter altemet Kermis was tusschen onsen smert. Wy deelden doen mede met malcanderen den lesten Wijn om, daer van elck ontrent drie minghelen creghen.

[Iulij 12]

Ga naar margenoot+Den 12. Iulij, smorghens ontrent de ooster Son, begonst te wayen uyten oosten ende o.n.o. met mistich weder maer opten avont gingen ses van ons volck aent landt om steentgiens te soecken, ende vondender eenighe: maer waren vanden besten slach niet, ende wederom comende, namense elcks een dracht houts met haer.

[Iulij 13]

Ga naar margenoot+Den 13. wast een schoon dagh weers, doen ginghen wy met ons seven mannen nae't vaste landt, om wederom eenighe steentgiens te soecken, daer van wy sommighe vonden, de wint was zuydt oost.

[Iulij 14]

Ga naar margenoot+Den 14. Julij, wast noch een schoonen dagh weers, met een heerlijcken zuyden wint, ende het ys begon vanden wal te wijcken, daer deur wy goede hope van openinghe creghen, maer deur dat de wint wederom ten westen liep, so bleeft noch effen vast legghen. Ontrent de zuydtwester Son, zijnder drie van ons volck ghegaen aent naeste Eylandt dat voor uyt lach, ende hebben daer een berch-eyndt gheschoten, diese aende schuyten brachten, ende ten besten gaven: want alle ons goet was ghemeen.

[Iulij 15]

Ga naar margenoot+Den 15. Iulij wast mistich weder, de wint smorgens uyten z.o. maer ontrent de wester Son begant te regenen, ende de wint ten w. ende w.z.w. te schieten.

[Iulij 16]

Ga naar margenoot+Den 16. Iulij quamper een Beyr vant vaste landt nae ons toe, maer wy lieten hem by ons comen hy was so wit als den sneeu, daer deur wy int eerst niet conden sien dattet een Beyr was, om dat hy't sneeu so ghelijck leeck, dan deurt vertieren saghen wy hem, ende als hy nu dicht by ons quam, schoten wy op hem af, ende raeckten hem, daer deur hy terstont wech liep, de wint was smorghens west, ende daer nae o.n.o. met mottich weder.

[Iulij 17]

Ga naar margenoot+Den 17. ontrent z.z.o. Son, zijnder wederom vijf mannen ghegaen na't naeste Eylandt, om te vernemen offer eenighe openinghe voor handen was, want dat langhe verblyven, dat wy aldaer vast saten, begon ons seer te verdrieten, geen uytcomste siende hoe wy van daer souden comen. Ende doense nu ontrent ter halver wege quamen, vondense daer een Beyr achter een schoots ys legghen, die daeghs te voren van ons gheschoten was, hy ons hoorende, gingh loopen, maer een van ons volck volchde hem met een bootshaeck stiet hem in zijn huijt, ende de Beyr begaf sich op zijn achterste pooten, ende als de ander wederom tot hem instack, smeet hy het yser vande bootshaeck in stucken, also dat de man op zijn gat gingh sitten. D'ander maets dat siende, schoten totten Beyr in, daer deur hy wech liep, maer de ander liepen hem noch effenwel met zijn afghebroken stock nae, ende stiet hem op zijn huijt, dan de Beyr keerde hem elcke mael om, ende spranck tot hem in tot driemael toe, midler tijt quamen d'ander twee maets wederom aen, ende schoten den Beyr noch eens door zijn lijf heen, also dat hy achter op zijn gat ginck sitten, ende conde nauwelijck meer voort, daer nae schotense hem noch eenmael, doen bleef hy ligghen, ende zy smeten hem de tanden uytet hooft, de wint was dien gantschen dagh n.o. ende o.n.o.

[Iulij 18]

Ga naar margenoot+Den 18. Iulij, ontrent de ooster Son, zijnder drie van ons maets opt landt opt hoochste gegaen, om te sien offer gheen openinghe inde Zee voor handen waer, ende saghen veel open waters, maer twas so verde vant landt af,

dat haer herte schier toe cromp, om dattet so verde vant landt ende vast ys was, daerse niet vermeenden dat ons moghelijck soude zijn de schuyten ende tgoet so verde te sleepen, deur dat ons crachten hoe langher hoe meer ons begaven, ende de swaricheyt vant werck ende den arbeyt noch vermeerderden. Comende aende schuyten, hebbense ons dat alles vertelt, ende wy uyter noodt moedicheyt scheppende, hebben ons vermant de schuyten ende tgoet te water te brengen, om te royen aen dat ys daer wy over moesten om aent open water te comen. Ende als wy aen 'tselvighe ys quamen, hebben wy de schuyten ontlost ende die opt ys ghetrocken, d'eene voor, ende d'ander nae tot aent open water, ende daer nae het goet wel duysent treden verde, twelck ons so suer ende arbeydelijck viel, dat wy selfs bynaest int werck versaechden, dat wy daer in souden blyven steecken: maer deur dat wy so veel onghesien swaricheden over ghecomen waren, so hoopten wy dat wy hier in mede niet steecken soude blyven, wenschende dattet maer de leste swaricheyt soude zijn, ende quamen also met grooter swaricheyt daer over int open water ontrent de zuydwester Son. Doen gingen wy tseijl, tot dat de Son was w. ten z. ende raeckten stracks wederom int ys, daer wy de schuyten op moesten halen. Daer op zijnde, conden wijt tCruijs Eylandt sien, reeckenende dat wy daer noch otrent een mijl af waren, de wint was oost ende oost noordt oost.

[Iulij 19]

Den 19. Iulij, aldus opt ys sittende, zijn wy ontrent de ooster Son met ons seven mannen gegaen aent CruijsGa naar margenoot+ Eylandt, ende daer comende, hebbense daer int west heel veel open waters ghesien, daer deurse gansch seer verblijt waren, also datse haer haesteden watse mochten wederom aende schuyten te comen, doch raeptense noch eerst 100. eyeren diese met haer namen. Aende schuyten comende, verteldense ons hoe dat zy soo veel open waters bevonden hadden alsse oversien mochten, hopende dat dit nu de laetstmael wesen souden datmen de schuyten over't ys sleepen mosten, ende dat ons voort aen tselvige niet meer gemoeten soude, ende spraecken also malcanderen een moet aen. Wy coockten de eyeren metter haest, ende deelden die onder malcanderen, ende togen flucks te werck ontrent z.z.w. son, om alle dinghen vaerdich te maecken, om de schuijt ende bockte water te brenghen, ende moesten die wel 270. treden over't is trecken, dat wy met grooter couragie deden, om dat wy hoopten dattet de laetstenmael soude zijn. Int water comende, zijn wy deur Godts ghenadighe hulpe op zijn ghenade tseijl ghegaen met een o. ende o.n.o. wint, recht voort laecken, met een goeden voortgangh, alsoo dat wyde wester Son voorby tCruijs Eylandt raeckten, legghende vande Caep de Nassauwen 10. mylen. Ende terstont daer nae verliet ons het ys, dat wy daer gansch uyt quamen, dan saghen noch wel wat inde Zee, maer dat hinderden ons niet, ende ginghen onsen cours w. ten z. aen, met een doorgaende coelte uyten oosten, ende o.n.o also dat wy gisten dat wy in elck eetmael ontrent 18. mylen seylden, daer deur wy alle goets moets met blijdtschap vervult waren, God danckende dat hy ons uyt so veel swaricheden (daer in scheen dat wy vergaen souden hebben) verlost ende ghereddet hadde, vertrouwende op zijn goetheyt, dat hy ons noch voortaen ghenadich helpen soude.

[Iulij 20]

Ga naar margenoot+Den 20. Iulij, hebbende noch die heerlijcke voortgang, zijn wy ontrent z.o. Son ghecomen voorby den swarten Hoeck, verscheyden ligghende vant Cruijs Eylandt 12. mylen, ende ginghen aen w.z.w. ende opten avont ontrent de wester Son, saghen wijt Admiraliteyts Eylandt, ende seylden daer oorby ontrent de noorder Son, leggende verscheyden vanden Swarten 8. mylen. Daer voorby seylende, saghen wy wel ontrent 200. Walrusschen op een schoots ys, ende seylden dicht by haer heen, ende jaechdense daer van, twelck ons bynaest niet ten besten vergaen hadde, want also 'tgeweldige stercke Zee-monsters zijn van groote cracht, so swommense geweldich tot ons aen (als ofse haer selfs van haer aenghedaen spijt wilden wreken) rondtom onse schuyten met groot ghebaer als ofse ons vernielt souden hebben, dan wy ontquament noch, deur dat wy goede coelte hadden, maer des niet te min wast van ons niet wel ghedaen, slapende wolven wacker te maecken.

[Iulij 21]

Ga naar margenoot+Den 21. passeerden wy de Capo Plancio, ontrent de o.n.o. Son, leggende van des Admiraliteyts Eylandt w.z.w. aen 8. mylen, ende also met de goede coelte noch voortgaende, seylden wy ontrent de z.w. Son, verby Langenes 9. mylen vande voornoemde Capo Plancio, ende tlandt strect daer meest z.w. ende wy hadden een heerlijcken n.o. wint.

[Iulij 22]

Ga naar margenoot+Den 22. aldus noch een goeden voortgangh hebbende, comende ontrent de Capo de Cant, zijn wy daer eens aent landt op ghegaen, om eenighe vogels ende eyeren te soecken, maer vondender gheen, also dat wy deur seylden, maer daer nae ontrent de zuyder Son saghen wy een clip die vol voghelen sat, daer seylden wy aen, ende wierpen met steenen daer op dat wy 22. voghelen creghen ende 15. eyeren, die een van ons volck vande clip haelde, ende soo wy daer wat langher hadden willen verblyven, wy souden wel een oft twee hondert voghels becomen hebben, maer om dat de schipper van ons bet Zeewaert in was, ende ons verwachtede, ende om dat wy die moy deurgaende wint niet versuymen soude, so zijn wy flucks voortgheseylt al by't landt heen. Ende ontrent de z.w. Son quamen wy weder aen een hoeck daer wy geweldich veel voghelen creghen, wel ontrent 125. diemen met de handt op haer nesten greep, ende sommighe met steenen wierpen, datse van boven neder int water vielen, want het moeste zijn datse noyt menschen ghesien hadden, ende datmen oock noyt ghepoocht hadde om hen te vanghen, anders soudense wel wech ghevloghen hebben, ende datse anders voor niemandt vrees hadden, dan voor Vossen ende andere wilde beesten, die tegens die hooghe style clippen niet op mochten comen, ende datse daerom haer nest daer op ghemaeckt hadden, ende sorgheloos waren om datmen niet by haer opcomen mocht, want wy waren mede in gheen cleijn perijckel van armen ende beenen te breecken, ende dat bysonder int afclimmen, om dat de Clip so steyl was. Dese vogels hadden elck maer een Ey int nest, ende dat op de bloote Clippe neer, sonder eenich stroo ofte ander ruijchte daer in te hebben, twelck te verwonderen is, datse die in sodanighe coude uytbroeden conde, doch is te gheloouen, datse daerom maer een Ey legghen, om dat de wermte diese van haer gheven int broeden so veel te crachtigher is, op een Ey, daer de gantsche warmte toe streckt, ende haer niet verdeelt op veel Eyeren teffens.

Ende wy vonden daer mede veel eyeren, maer waren meest al vuijl. Als wy nu wederom van daer af staecken, so creghen wy recht inde wint, een stoocker uyten noordtwesten, ende wasser oock vol ys, ende wy dede groote moyten om bovent ys te comen, maer conden daer niet boven geraken. Ten laetsten deur laveren gins ende weer, raeckten wy int ys. Daer zijnde, sagen wy moy openinge nae't landt toe, derwaerts begaven wy ons. De schipper (die met zijn schuyt bet Zeewaert in was) siende dat wy int ys waren, so meende hy dattet niet wel met ons was, ende hieldet buytent ys gins ende weder, maer int eynde, siende dat wy daer in seylden, so vermoede hy dat wy openinghe sagen, derwaerts wy naer toe seylden, (alst was) so wende hy't mede na ons toe, ende quam mede aent landt by ons, daer wy een goede haven vonden, beschermt van meest alle winden, daer quam hy ontrent twee uren nae ons. Daer zijn wy mede opt landt ghegaen, ende creghen daer eenighe eyeren, ende raepten hout om vier te maecken, daer by wy de voghelen coockten die wy ghevanghen hadden, de wint was n.w. mottich weder.

[Iulij 23]

Den 23. Iulij wast doncker ende mistich weder, met een noorden wint, so dat wy inden selven inham ofte havenGa naar margenoot+ moesten blyven ligghen, ende onder tusschen gingender eenighe van ons maets te landtwaert in, om eenighe voghels eyeren ende ander avontuer van steentgiens te soecken, maer vonden niet veel, dan wel een deel goede steentgiens.

[Iulij 24]

Den 24. wast moy claer weder, ende de wint noch noorden, daer deur wy aldaer besloten bleven ligghen.Ga naar margenoot+ Opten middagh hebben wy de hoochte des Sons genomen metten Astrolabium, ende bevonden hem verheven boven den Horizont 37. graden 20. minuten, zijn declinatie was 20. graden, 10. minuten, de selfde ghetogen vande genomen hoochte, so blijftet 17. graden 10. minuten, die dan ghetrocken van de 90. graden, so blijft des Pools hoochte 73. graden 10. minuten. Ende also wy daer verblyven moesten, so gingender dickwils sommighe uyt om steentgiens te soecken, diense oock vonden, die so goet waren als wy noch oyt ghevonden hadden.

[Iulij 25]

Den 25. Iulij wast doncker, mistich weder, de wint noorden, ende moesten daer aent strant blyven, om dattet soGa naar margenoot+ hardt wayde.

[Iulij 26]

Den 26. Iulij begont moy weder te werden, dat wy in sommighe daghen niet ghehadt hadden, de wint noch alGa naar margenoot+ noorden. Ende wy ginghen van daer tseijl ontrent zuyder Son, maer twas een grooten Inham, also dat wy wel vier mylen tZeewaert in moesten seylen eer wy boven de hoeck quamen, ende twas meest inde wint, alsoo dattet wel middernacht was, eer wy daer boven quamen, so met seylen, so met royen. Boven zijnde leyden wijt seijl neder, ende leydent op ons royen toe, langhs tlandt heenen.

[Iulij 27]

Den 27. Iulij wast moy stil weer, also dat wy den gantschen dagh royden deurt ghebroocken ys heenen langsGa naar margenoot+ tlandt, de wint vanden n.w. ende zijn savonts ontrent de wester Son ghecomen ter plaetse daer een gheweldigen stroom ging, daer deur dat wy meenden dat wy ontrent Constinsarck waren, want wy saghen oock een grooten

inham, also dat wy gissinge maeckten dattet deur gingh inde Tartarische Zee, onsen cours was meest z.w. Ontrent de noorder Son, so passeerden wy de Cruijs-hoeck, ende seylden tusschent vaste landt, ende een Eylandt deur, ende gingen doen aen z.z.o. met een n.w. wint, also dat wy goeden voortgangh hadden. Ende de schipper met de schuijt was een goet stuck voor uyt, maer doen hy om den hoeck van't Eylandt was, wachte hy ons in, daer coende bleven wy een tijt langh by de Clippen liggen, verhopende eenige vogelen te vangen, maer cregender geen. Doen hadden wy geseylt van de C. de Cant, verby Constinsarck tot de Cruijs hoeck 20. mylen aen gegaen z.z.o. de wint was n.w.

[Iulij 28]

Ga naar margenoot+Den 28. Iulij wast moy claer weder met een n.o. wint, ende seylden doen langhs tlandt heen, ende quamen z.w. Son, voor S. Laurens Bay ofte Schans hoeck, ende gingen aen z.z.o. 6. mylen. Daer comende, soo vonden wy aldaer om den hoeck twee Russche Lodgien liggen, daer deur wy eens deels verblijt werden, dat wy eens ter plaetseGa naar margenoot+ ghecomen waren daer wy menschen vonden, maer waren daer teghen wederom beducht, om datse so sterck van volck waren, want wy saghen wel ontrent 30. personen, niet wetende wattet voor menschen wesen mochten, wilde oft andere onduytsche. Ende wy quamen met grooten arbeyt aent landt, zy dat siende, lieten haren arbeyt staen ende quamen nae ons toe, doch sonder gheweer, ende wy ginghen oock te landt so veel alsser onser mochten vande sieckte, want veel warender byster ghequelt ende swack vande scheurbuijck. Ende malcanderen ghenaeckende, so deden wy aen weerzyde malcanderen groote eerbiedinghe, zy op haer maniere, ende wy op onze wyse. Ende nu byden anderen zijnde, saghen wy malcanderen vast deerlijck aen, want eenighe van haer werden ons kennende, ende wy mede haer, dattet de selvighe waren die sjaers te voren doen wy deur de Weygats waren, in ons schip gheweest hadden, daerover wy wel conden mercken datse over ons ontset oft becommert waren, datse ons doen so wel ghestelt met so grooten heerlijck schip van alles wel versien ghevonden hadden, datse daer over verwondert waren, ende nu so magher ende ontstelt met sodanighe open schuytgiens daer quamen swerven. Ende onder haer warender twee die den schipper ende my opten schouder vriendelijck sloeghen, als ons noch vande voorgaende reijs kennende (want niemandt dan wy twee warender onder ons, die doen inde Weygats geweest hadden) ende vraechden ons nae ons crabble, daer mede meendense ons schip waer dat gebleven was, ende wy onderrechteden haer so wy best mochten (also wy geen Tolck hadden) dat wy tschip int ys verloren hadden, daer op zy seyden: Crabble pro pal, dat wy verstonden, hebdijt schip verloren, ende wy antwoorden daer op, Crabble pro pal, jae wy hebbent schip verloren, maer veel woorden conden wy niet maecken om dat wy malcanderen niet verstonden, dan zy bewesen met al haer ghelaet, datse met ons bedroeft ende te lyden waren, dat wyte voren met soo veel schepen daer gheweest waren, ende nu in soo soberen staet, ende beduyden ons datse doen in ons schip wijn ghedroncken hadden, vraghende wat dranck wy nu hadden, daer over datter een van ons maets inde schuijt liep ende tapte wat water, ende liet daer dat proeven, maer zy schudden haer hoofden, seggende no dobbre, twelck geseyt is, dats niet goed.

Doen is onse schipper haer naerder ghetreden, ende heeft hem inden mont laten sien, om haer te kennen te geven dat wy vanden schuerbuijck ghequelt waren, ofse ons eenich raedt wisten te gheven, maer zy verstaende dat wy hongher hadden, so lieper een van haer nae haer Lodgien heen, ende haelde een ront roggen broodt, ontrent acht pont swaer, met sommighe gheroockte voghels, die wy in danck namen, ende gaven haer weder een half dozijn muschuijt. Ons schipper leyde twee van haer principaelste in zijn schuijt, ende schonck haer noch eens van de wijn die hy hadde, ontrent noch een minghelen, soo nae wast altemael op. Ende terwylen wy daer vertoefden, hadden wy groote ghemeenschap met haer. Wy ginghen daer zy laghen, ende coockten in haer vier sommighe miscuyt met water, om wat warms int lijf te cryghen. Ende wy waren deur der Russcher bywesen gansch verblijt, want wy in 13. maenden, nae dat wy van Ian Cornelisz. ghescheyden waren, noyt eenighe mensche ghesien hadden, maer niet dan verscheurende wilde, wreede Beyren, alsoo dat wy nu gansch goets moets waren, dat wy den tijt gheleeft hadden, dat wy by menschen ghecomen waren, segghende teghens malcanderen: tsal nu wel lucken, nu wy weder by menschen ghecomen zijn, Godt hooghlijck danckende, dat hy so ghenadich was, ende ons die ure hadde laten leven.

[Iulij 29]

Den 29. Iulij wast tamelijck weder, ende des smorghens hebben de Russen begonnen ghereetschap te maeckenGa naar margenoot+ om wech te seylen, ende groeven uyten cinghel sommighe tonnen met traen, diese daer onder begraven hadden, ende nu tscheep brachten. Wy niet wetende waerse henen wilde, sagen datse nae de Weygats liepen, daer over hebben wy mede seij ghemaeckt, ende volchden haer nae. Ende also zy nu voor heen seylden, ende wy haer volchden langs tlandt henen, so werdet mistich ende mottich weder, also dat wy haer quijt werden, dan ofse te landtwaer in gheseijlt zijn in eenighen inham, of voort gheseylt, dat weten wy niet: maer wy zijn effenwel voort geseylt met een n.w. wint, z.z.o. aen, ende ooc z.o. tusschen de twee Eylanden deur, tot dat wy wederom dicht int ys beset werden, ende geen openinghe saghen, daer deur wy vermoeden dat wy ontrent de Weygats moesten zijn ende dat de n.w. wint het ys aldaer in dien Inham tsamen ghedreven hadde. Als wy nu aldus int ys beset waren, ende voorwaerts gheen openinghe sagen, soo zijn wy met grooter moyten ende arbeyt wederom te rugghe gevaren tot aende twee voornoemde Eylanden. Daer comende, ontrent de n.o. Son, so hebben wy aldaer aent eene Eylandt onse schuyten vast ghemaeckt, want het began hoe langher hoe meer te wayen.

[Iulij 30]

Den 30. Iulij, aldus aent Eylandt ligghende, ende de wint noch al effen stijf uyten n.w. wayende, metGa naar margenoot+ gheweldighen reghen ende onstuyrich weder, also dat wy onder tseijl dat over de schuyten ghespannen was, niet drooch conden zijn, twelck ons ongewoon was: want wy in langhe geen regen gehadt hadden, so moesten wy nochtans aldaer den ganschen dagh blyven ligghen.

[Iulij 31]

Den 31. Iulij, smorgens ontrent den n.o. Son, royden wy van dit Eylandt nae een Eylandt daer twee CruycenGa naar margenoot+

op stonden, daer deur wy meenden datter eenich volck aldaer gheleghen hadden, op haer neeringen, als de ander Russchen te voren: maer vonden daer niemant, de wint was noch al n.w. daer deurt ys effen stijf nae de Weygats toe parste. Wy ginghen daer te landt tot ons groot gheluck, want wy vonden aldaer lepel-bladeren die ons seer wel te passe quam, als oft ons God de Heere daer ghesonden hadde, also wy veel siecken hadden, jae meest al vande scheurbuijck alsoo gheplaecht waren, dat wy naulijck voorts mochten, ende deur dese lepelbladeren vry wat bequaem, want het hielp ons so merckelijcken ende haestich, dat wy ons selfs verwonderden, daerom wy God grootelijck danckten, die ons dickwils voor heen opt onversienste geholpen hadde. Wy atense uyter handt met hoopen op, overmidts wy van haer cracht in ons landt veel van ghehoort hadden, maer bevonden haer cracht noch veel meer als wy wel ghemeent hadden.

[Augusti 1]

Ga naar margenoot+Den eersten dagh Augusti waydet geweldich uyten n.w. ende het ys dat nu een tijt langh na den Inham vande Weygats ghedreven was, hielt doen op: maer daer ginghen gheweldighe dyningen, daer deur wy onse schuyten moesten verlegghen aen d'ander zyde van't Eylandt, om vande Zee-baren beter beschut te zijn. Daer legghende ginghen wy wederom te landt om epelbladeren te halen, daer by wy groote verbeterschap ghecreghen hadden, ende noch meerder ghesontheyt bequamen, so snel dat wy ons selven verwonderden, dat sommighe terstont wederom biscuyt conden eeten, datse corts te voren niet doen conden.

[Augusti 2]

Ga naar margenoot+Den 2. Augusti wast doncker, mistich weder, ende de wint wayde noch effen stijf uyten noordtwesten, ende ons eeten begon seer te crimpen, wy hadden niet dan een weynich broodt met water daer toe, eenighe noch een luttel Kaes, also dat wy seer verlanghden ende janckten van daer te comen, deur ghebreck van hongher, daer deur onse swacke leden noch crachtelooser werden, ende moesten effenwel swaren arbeyt doen, twelck seer teghens malcanderen street, want wy hadden veel eer den vollen hou behoeft, om wat stercker te werden, dan patiëntie was ons voorlandt.

[Augusti 3]

Ga naar margenoot+Den 3. Augusti ontrent de noorder Son, het weder wat ghebeter zijnde, werden wy van beraet van Nova Sembla over te steecken nae Ruslandt, ende gingen met Gods hulpe tseijl met een n.w. wint, ende seylden aen z.z.w. tot de ooster Son toe, ende quamen doen wederom int ys, twelck ons gantsch beducht maeckte, want wy haddent al overgheset ende adieu gheseyt, ende dachten niet dattet ons so haest wederom soude comen bestoocken. Dus int ys zijnde met stilte, alsoo dat ons de seylen niet veel voordels mochten doen, soo hebben wy die ghestreecken, ende begonden wederom te royen, ende royden also deurt ys heen, met grooten verdrietighen arbeyt, ende quam ontrent de zuydtwester Son daer deur, ende raeckten daer wederom in de ruyme Zee, daer wy gheen ys vernamen, ende wy hadden soo met seylen als met royen twintich mylen gevaren. Adus voorts seylende meijnden wy de Russche cust te ghenaecken, maer ontrent de n.w. Son raeckten wy wederom int ys, ende twas seer cout, daer

deur wy gansch verslaghen waren, duchtende dattet ons altijt aenhanghen soude, ende wy nimmermeer daer uyt verlost souden werden. Ende alsoo wy met onsen bock niet so wel voorts conden comen, noch den hoeck vant ys te boven seijlen, so werden wy ghedwonghen ons daer in te begheven, siende eenighe openinghe alsmen daer in soude wesen, maer de swaricheyt was om daer eerst in te comen, want het lach seer dicht, dan ten laesten bequamen wy gheleghentheyt, dat wy ons daer in begaven. Daer in zijnde haddent wy'twat beter, ende quamen met grooten abeyt int open water. Onse schipper die inde ander schuijt was, als beter beseylt zijnde, quam den ys hoeck te boven, ende was met ons beducht dat wy also int ys beset waren, maer God gaf ghenade dat wy soo drae daer deur quamen als hyt van buyten om seylde, ende quamen alsoo wederom by malcanderen.

[Augusti 4]

Den 4. Augusti ontrent de Son zuydoost uytet ys verlost zijnde, seylden wy met malcanderen voort met eenGa naar margenoot+ noordtwesten wint, ende ginghen meest zuyden aen, ende ontrent de zuyder Son, opten middagh, saghen wy de custe van Ruslandt voor uyt ligghen, daer deur wy heel verblijdt waren. Wat naeder comende, hebben wy onse seylen ghestreecken, ende royden aent landt, ende saghen dattet ganschlaech landt was, oft strandt geweest hadde daert water overloopen mocht, daer hebben wy gheleghen tot de zuydtwester Son toe: maer siende dat wy daer niet veel voordeels conden becomen, alsoo wy vanden hoeck van Nova Sembla daer wy af voeren tot daer toe, ontrent 30. mylen gheseylt hadden, so zijn wy ontrent zuydtwester Son van daer voort gheseylt langhs de Russche cust met tamelijcken voortgangh, ende ontrent de noorder Son, saghen wy daer wederom een Russche jolle, ende hielden daer nae toe om die te verspreken. By haer comende, so zijnse alle boven op haer jolle ghecomen, ende wy riepen Candinaes, Candinaes, daer mede wy haer vraghen wilden oft wy ontrent Candinaes waren, maer zy riepen wederom tot ons Pitzora, Pitzora, te kennen ghevende dat wy daer ontrent waren. Ende alsoo wy dicht by het strandt langhs seijlden daert seer droogh was, meenende dat wy west ten noorden aen seylden, om boven den hoeck van Candinaes te comen, zijn wy deurt Compas dat op een kist met ysere banden stont, verleyt gheweest, dattet ons wel twee streecken verscheelde, ende waren veel zuydelijcker als wy wel meenden, dat onse cours was, ende oock veel oostelijcker: want wy meenden dat wy by naest by Candinaes quamen, maer warender noch wel drie dagh seylens af, als wy naemaels ondervonden. Siende dat wy aldus verdoolt waren, bleuen wy daer ligghen ende verwachten den dach.

[Augusti 5]

Den 5. Augusti, daer aldus liggende, isser een van onse maets aent landt ghegaen, ende bevondt datter groenteGa naar margenoot+was, met sommighe cleyne boomkens. Op tlandt zijnde, riep de selvighe ons toe, dat wy met roers te landt soude comen, want daer was Wilt te schieten, daer deur wy seer verblijdt waren, want ons eeten was soo goedt als op, ende hadden niet dan wat schummelt broodt, daer deur wy gansch wanhoopten, also dat de

sommighe seyden datmen de schuyten verlaten ende te landewaert in loopen souden, oft wy mosten alle van hongher sterven, want het duerde d'eene dagh aen d'ander, dat wy niet te bicken hadden, ende hongher was een scherp swaert, die wy qualijck langer lyden conden.

[Augusti 6]

Ga naar margenoot+Den 6. Augusti begont weder wat te beteren, daer deur wy ons vermanden, om voort te royen alsoo't recht inden windt was om uyten inham te comen, zijnde de windt o.z.o. ende mosten alsoo aen gaen. Aldus nu ontrent drie mylen gheroyt hebbende, en konden wy niet verder comen, om dattet so recht inde windt was, ende wy moedeloos ende crachtelos waren, ende 'tlandt hem hooger nae't n.o. streckte als wy wel ghemeent hadden, daer deur wy malcanderen wel deerlijck aen saghen, want het quam opte corte betingh aen. Wy wisten niet hoe verde wy noch varen souden eer wy eenigh ontset mochten cryghen, ende het eeten was meest al op.

[Augusti 7]

Ga naar margenoot+Den 7. de windt w.n.w. zijnde diende ons wel om uyt dien inham te comen, ende seijlden oost ten noorden aen, tot dat wy uyt den inham quamen ter plaetsen ende op den hoeck van't landt, daer wy eerst gheweest waren. Daer maeckten wy ons weder vast, want de n.w. windt was ons recht tegen, daer deur de maets herte ende ghemoet heel cleijn werde, siende gheen uytcomst, hoe wy van daer souden comen. De sieckte ende hongher, ende dan noch geen middel van wech raken te sien, verteerde schier ons vleijs ende bloedt, hadde deerlijck sien moghen helpen tsoude wel ghebetert hebben.

[Augusti 8]

Ga naar margenoot+Den 8. Augusti wasser noch gheen beterschap, effen vast inden windt, ende wy laghen een goet deel verscheyden van malcanderen, nae dat elck dochte datter best te legghen was, ende bysonder in onse schuijt was tmeeste verdriet, vermidts datter eenighe waren wat heethongerich, ende niet langher herden mochten die schier den moet verloren gaven, ende wenschten om den doodt.

[Augusti 9]

Ga naar margenoot+Den 9. Augusti, 'tweer noch alleleens, ende vlack inde windt zijnde, dede ons daer noch vast houden, dat wy niet wech conden comen, ende ons verdriet vermeerderde hoe langher hoe meer. Ten laesten zijnder twee uyt de schuijt ghegaen, daer de Schipper in was, wy dat siende, so ginger twee van onse maets mede te landt, ende ghinghen met malcanderen wel ontrent een mijl 'tlaghe landt henen, ende saghen ten laetsten een baeck staen daer een stroom by uyt liep, daer deur wy vermoeden dattet de cours was daer de Russen heenen quamen, tusschen Candinas ende 'tvaste landt van Ruslandt. Als nu onse maets wederom quamen, soo vondense onder wegh een doode Zee-robbe, die gantsch seer stanck, den selfden sleeptense met haer tot aen onse schuyte, ende meenden datse een goedt wiltbraedt daer aen hadden om te eten, deur datse soo grooten hongher leden, maer wy sprakent haer noch af: segghende wy soudender ghewis den doodt aen eten, ende dat wy ons noch liever lyden souden, want Godt de Heere die ons dickwils opt onversienste een uytcomst ghegheven hadde,

die leefde noch, hopende dat hy ons noch niet gansch ende teenemael verlaten soude, maer opt onversienste helpen.

[Augusti 10]

Den 10. Augusti wast noch een n.w. wint, met mistich, mottich weder, alsoo dat wy noch effen pal der blyvenGa naar margenoot+ moesten, hoe ons ghemoet was, dat dorstmen niet raden, want wy condet aen ons wel sien.

[Augusti 11]

Den 11. wast smorghens goet weder ende stil, ende de schipper sant tot ons ontrent de n.o. Son, een van zijnGa naar margenoot+ volck dat wy ons ghereet souden maecken voort te varen, doch wy hadden ons al ghereet ghemaeckt, ende waren int royen aen hem toe. Ende alsoo ick heel swack was ende niet langher royen mocht, ende onse Bock veel swaerder te royen was als de schuijt, so werdt ick inde schuijt gheset om't roer te bewaren, ende daer quam wederom een over in mijn plaets die wat stercker was, om also met malcander voorts te gheraecken. Aldus royden wy totter zuyder Son toe, doen creghen wy een moy coelte uyten zuyden, also dat wy onse riemen in leyden, ende maeckten seijl met een goeden voortgangh, maer savonts begont hart te wayen, dat wy de seylen moesten innemen ende nae't landt royen, daer wy de schuyten dicht aent strandt leyden, ende ginghen daer op om versch water, maer conden gheen becomen. Ende alsoo wy niet verder conden comen, soo maeckten wy ghereetschap om ons tenten te stellen daer onder wy schuylen mochten, ende het begon soo gheweldich te reghenen alst moghelijck was, ende smiddernachts dapper te donderen ende te blixemen met noch meerder reghen, deur alle twelck onse maets byster mismoedich waren, datter noch gheen ontset voor ooghen was, maer niet dan alle stuyricheyt ende verdriet.

[Augusti 12]

Den 12. Augusti wast moy weder, ende saghen ontrent de ooster Son een Russche Lodgie aen comen met zijn volleGa naar margenoot+ seylen, daer deyr wy niet weynich verblijt waren. Wy dit siende vande strant af, daer wy met de schuyten saten, porden den schipper aen dat wy nae haer toe souden seylen om haer te verspreecken, ende eenighe victualie van haer te becomen, derhalven haesteden wy ons al wat wy mochten, om de schuyten inde diepte te cryghen, ende seylden nae haer toe, ende als wy by haer quamen, so gingh de schipper in hael Lodgie, vragende hoe verde wy noch van Candinas waren, twelck wy van haer niet wel verstaen conden, vermidts wy malcanderen niet verstonden, zy staecken haer vijf vingheren op, maer wy conden daer uyt niet verstaen: maer naemaels lieten wy ons duncken datse dat meenden, datter vijf Cruycen op stonden, ende zy brachten haer Compas mede voort, ende bewesen ons dattet n.w. van ons lach, tselvighe ons Compas mede also aenwees, de welcke rekeninge wy oock also gemaeckt hadden. Ende also wy nu gheen beter bescheyt van haer conde becomen, so tradt de schipper nader in haer schip, ende wees haer een tonne met visch diese hadden, haer beduydende ofse ons die vercoopen wilden, haer thoonende een stuck van 8. Realen. Zy dit verstaende, gaven ons hondert ende twee visschen, met sommighe coecxkens diese van wat meel ghesoden hadden alse haer visch coockten. Ende ontrent de zuyder Son scheyden wy van haer, verblijdt zijnde dat wy wat victualie becomen hadden, want wy hadden langhen tijt niet dan vier oncen broodt s'daechs ghehadt, ende daer water toe ende anders niet, daer mede wy ons moesten behelpen. De voornoemde

visschen deelde wy onder ons allen effen veel, soo wel de minste als de meest, sonder onderscheyt. Van haer afghescheyden zijnde, ghinghen wy onsen cours w. ten n. met een z. ende z. ten o. windt, ende ontrent de w.z.w. Son begont weer gheweldich te donderen ende te regenen, dan duerde niet langh, maer werde wel haest wederom goet weder, ende aldus voort seylende sagen wy de Son op ons gemeen Compas onder gaen noorden ten westen.

[Augusti 13]

Ga naar margenoot+Den 13. Augusti creghen wy wederom inde windt, uyten w.z.w. ende mosten aengaen w. ten n. alsoo dat wy wederom aen't landt mosten leggen. Daer legghende ginghender twee van onse maets aen't landt, om te vernemen hoe't daer ghestelt was, oft de hoeck van Candinas aldaer inde Zee streckte, also ons dochte dat wy daer ontrent waren. De selvighe maets wederom comende, seyden datse te landtwaert een huys ghesien hadden, maer gheen volck daer in, ende seyden voort datse anders niet konden bemercken, oft twas in hoeck van Candinas die wy ghesien hadden. Daer over waren wy goets moets ende ghinghen wederom in de schuyten, ende roeyden also byt landt heenen. De hope gaf ons een goeden moet, dat wy meer deden als wy wel ghedaen souden hebben, want ons leven ende behoudinghe stont daer in. Ende aldus langhs 'tlandt heenen royende, sagen wy weder een Russche jolle, op't lant staen die stucken was ende seijldense verby. Een weynich daer nae saghen wy een huysken aen't strandt, derwaerts ghinghen eenighe van onse maets, maer vonden daer mede gheen volck in, ende niet anders dan eenoven. Als die nu wederom tscheep quamen, brachtense wat lepelbladeren mede diese opghebluckt hadden. Als wy aldus byden hoeck heen royden, soo creghen wy wederom een moy coeltgen uyten oosten, ende wy maeckten seijl, ende seijlden alsoo voort aen. Des naemiddags ontrent de z.w. Son, so sagen wy dat de hoeck die wy gesien hadden ontviel nae't zuyden, daer deur wy voor ghewis meenden dattet de Hoeck van Candinas was, van daer wy meenden te seylen over den mont van de witte Zee, over sulcks leyden wy malcanderen aen boort, ende gaven malcanderen kaersen, ende alles wat wy malcanderen mochten mede deelen om ons daer mede te behelpen, ende begaven ons also van't landt af, als wy meenden over de witte Zee nae Ruslandt toe. Aldus seylende met een goeden voortgangh, so isserGa naar margenoot+ ontrent middernacht een groot onweer uyten n. ontstaen, daer over wy ons seijl streecken, ende namen een riff oft twee in, maer onse maets die wat styver onder seijl waren, niet wetende dat wy ons seijl ghemindert hadden, seijlden al voort, alsoo dat wy van malcanderen verdoolden, wantet oock doncker weer was.

[Augusti 14]

Ga naar margenoot+Den 14. Augusti inden morghenstont, wesende tamelijck weder met een z.w. windt ghinghen wy w.n.w. aen, ende het begon heel op te claren, alsoo dat wy onse ander maets effen saghen, ende deden alle naersticheyt om by haer te comen, maer conden niet ver midts dattet weder mistich werde, segghende tot malcanderen, laet ons onsen cours voort seylen, wy sullen wel by haer comen aende Noordtsche cust ver de witte Zee. Onsen

cours was west noordt west, de windt z.w. ten w. ende ontrent de z.w. Son conden wy niet verder comen, vermidts de contrarie windt, alsoo dat wy ons seylen mosten strijcken ende voortroyen. Aldus royende tot de wester Son, soo quamper wederom een tamelijcke koelte uyten oosten, also dat wy doen seijl maeckten, maer effenwel met twee riemen daer onder royden, totten n.n.w. Son toe, so began de koelte te wackeren uyten o. ende o.z.o. daer deur wy ons riemen in leyden, ende seijden voort w.n.w. aen.

[Augusti 15]

Den 15. saghen wy de Son in o.n.o. op gaen, alsoo dat ons docht dattet Compas vry wat af weeck, endeGa naar margenoot+ ontrent de ooster Son werdet wederom stil, daer deur wy 'tseijl mosten innemen ende wederom op de riemen vallen, doch ten duerde niet lang oft daer quam weder koelte uten z.o. ende maeckten wederom seijl, ende ginghen aen w ten z. Aldus voort seylende met een moye coelte, saghen wy ontrent de z. Son tlandt, meenende dat wy nu aende westzyde vande witte Zee waren, verby Candinas, ende comende dicht ondert landt sagen wy daer ses Russche Lodgien leggen, derwaerts seijlden wy nae toe, ende verspraken haer, vragende hoe verdeGa naar margenoot+ wy noch van Kilduyn waren, ende alsoo zy ons niet wel verstaen conden, soo beduydense ons noch so veel, dat wy noch verde van daer waren, alsnoch zijnde aende oostzyde van Candinas. Zy smeten haer handen van een, ende beduyden ons daer mede, dat wy noch eerst over de witte Zee mosten, ende dat onse schuyten daer te cleijn toe waren, dattet groot perijckel soude zijn voor ons om daer met so cleyne schuyten over te varen, ende dat Candinas noch n.w. van ons lach. Midlertijt vraechden wyhaer om broot, ende zy gaven ons een broot, dat wy alsoo drooch met honger beten al royende op aten, maer wy condent van haer niet anenemen, dat wy noch eerst daer ontrent waren deur dat wy ons lieten voor staen, dat wy al over de witte Zee waren. Ende als wy nu van haer scheyden, royden wy langs de wal heenen, de windt vanden n. Ontrent de Son n.w. cregen wy wederom een goede windt uyten z.o. also dat wy voort by't landt heen seijlden, ende sagen een groote Russche Lodgie aen't stuerboort van ons ligghen, ende wy meenden datse uyte witte Zee ghecomen was.

[Augusti 16]

Den 16. Augusti smorghens al voort noordtwest aen seylende, bevonden wy dat wy gantsch in een inhamGa naar margenoot+ beset waren, ende setteden onsen cours nae de Russche Lodgie toe, die wy aen't stuerboort gesien hadden, daer wyGa naar margenoot+ met groote moyten ende arbeyt by quamen. Ende by haer comende ontrent de Son z.o. met een harden wind, soo vraechden wy haer nae Sembla de Cool oft Kilduijn, maer zy schudden met haer hoofden, ende gaven ons te kennen dattet Sembla de Candinas was, maer wy gheloofden haer niet, ende begeerden eenighe spyse van haer, ende zy gaven ons een deel schollen, daer de Schipper haer een sttuck ghelts voor gaf, ende wy seijlden van haer af om deur dat gat te comen daer zy voor lagen, also dat in zee streckte, maer zy dat siende dat wy op een onwech waren, ende dat de vloedt meest verloopen was, so sondense twee mannen met een groot broot in een cleijn jolletgien nae ons toe, twelcke ons gaven, ende beduyden ons dat wy weder aen haer schip souden comen, zy

wilden breeder met ons spreken ende ons onderrechten. Wy haer dat niet ongeloont latende, gaven haer een stuck gelts met een stuck linden, maer zy bleven ons al by, ende die vande groote Lodgie staeckten Speck ende Boter omGa naar margenoot+ hoogh, om ons daer deur aen te locken om by haer te comen, als wy ooc gedaen hebben. By haer zijnde, so onderrechtense ons dat wy noch aende oost zyde van Candinaes waren: maer wy haelden onse Caerte voort, ende lieten haer die sien, daer uyt onderrechtense ons dat wy noch aende oost zyde vande witte Zee ende Candinaes waren. Dit vernemende, waren wy beducht om dat wy noch so verde reys hadden om over de witte Zee te comen, ende waren noch allermeest bevreest om onse ander mackers die inde bock waren, ende dat wy, nu wy 22. myle al over de Zee waren geseijlt, noch niet verder waren, ende dat wy nu noch eerst over den mont vande witte Zee moesten varen, met soo cleynen provisie, daer over de schipper vanden Russen gecocht 3. sacken met meel, ende twee ende een half zyde specx, een pot met Russche boter, een tonneken met honich, tot provisie voor ons ende onse mackers, als wy wederom by haer souden comen. Doen nu midlertijt de vloet verloopen was, so seylden wy met de voorebbe wederm uyt deurt voorsz. gat daer ons het cleyne Lodtgien aenquam, ende gingen in Zee met een goede z.o. wint n.n.w. aen, ende sagen daer een uytsteeckenden hoeck, die wy meenden dat Candinaes was, maer seylden noch al voort, ende tlandt onviel hem n.w. Opten avont de Son onrent n.w. siende dat wy niet veel baets met royen mochten doen, ende de stroom oock meest verloopen was, so bleven wy daer liggen, ende coockten een pot vol water ende meel, twelck ons seer wel smaecte, midts dat wy daer wat vet vant speck ende wat honich in deden, also dat ons docht datter kersmis was, maer waren vast becommert met onse ander maets, die wy niet wisten waerse verbleven mochten zijn.

[Augusti 17]

Ga naar margenoot+Den 17. aent ancker liggend, smorgens inden dageraet sagen wy een Russche Lodgie uyt de witte zee comen seylen. Wy dat siende, hebben na hen toe geroyet om eenich bescheyt van hen te becomen, ende als wy by haer quamen, hebbense ons terstont een broodt ongheeysscht gegeven, ende bewesen ons sose best conden, datse onse ander maets ghesproken hadden, ende datter seven mannen op waren, ende als wy dat noch qualijcken conden verstaen ofte ghelooven, soo beduyden zijt ons noch bet, ende staecken 7. vingeren op, ende wesen op onse schuijt, daer mede verclarende dattet mede sodanighen open schuijt was, ende datse haer broodt, vleijsch, visch, ende anders meer vercocht hadden. Ende also wy noch aen haer voort bleven, so sagen wy een cleijn compasken, twelck wy kennende werden, dat zy van onsen hooghbootsman hadden, twelck zy ons oock mede bewesen. Wy nu tselvighe te recht verstaende, vraechden haer hoe langhe het verleden was, ende waer ontrent zy ons volck vernomen hadden, ende zy beduyden ons dattet sdaeghs te voren geschiet was, somma deden ons groote vrientschap, daer over wy haer bedanckten, ende scheyden van haer wel verblijdt zijnde, dat wy tydinghe van onse maets hadden, ende insonderhyt datse van haer ghespijst waren, daer in wy aller meest becommert hadden gheweest, om dat wy wisten datse soo cleynen provisie ende weynich voorraedt hadden. Wy royden met alle vlijt nae haer toe oft wyse achterhalen ende becomen conden,

want wy duchten noch al datse niet veel provande ghecreghen hadden, ende waren begeirich om haer vant onse wat mede te deelen. Als wy nu aldus den ganschen dagh met grooten arbeyt langs tlandt henen royden, so vonden wy ontrent de middernacht een af wateringe van versch water, daer gingen wy te lande ende haelden versch water, ende cregen mede eenige lepelbladeren, ende als wy meenden voort te varen, so moesten wy daer blyven leggen, want den stroom verloopen was. Wy saghen vast uyt na de hoeck van Candinas ende na de 5. Cruycen, daer ons de Russen van gheseyt hadden, maer vernamen gheen.

[Augusti 18]

Den 18. smorgens ontrent de ooster son, so hebben wy om tijt te winnen onse steen daer wy aen lagen (in plaetseGa naar margenoot+ van ons werp ancker) opgehaelt, ende zijn al langs tlandt voort geroyt tot den zuyder Son toe, daer sagen wy een uytsteeckenden hoeck, met schemeringe van eenige Cruycen, die wy nader comende perfect saghen, ende ontrent de Son west, sagen wy bescheydelijck dattet landt w. ende z.w. ontviel, also dat wy aen die teijckens nu claerlijck merckten, dattet de hoeck van Candenas was, aende mont van de witte Zee daer wy over moesten, ende lange na verlangt hadden. Desen hoeck is een kenlijcken hoeck met 5. Cruycen daer op, ende datmen perfect kan sien hoese aen beyden zyden omvalt, aende eene zyde int z.o. ende d'ander zyde int z..w Als wy nu van meeninge waren van daer over te steecken naede w. zyde van de witte Zee, nae de Noorweeghsche cust, so bevonden wy dat ons eene vaetgien met water, meest uytgeleckt was, ende also wy wel veertich mylen weegs daer over mosten varen, eer wy by eenich versch water souden comen, so sochten wy gelegenheyt om noch eerst aen't landt te royen, ende versch water te halen, maer deur dattet rondtom so seer barrende, so dorsten wy't niet bestaen, ende also wy een goede n.o. windt hadden, die wy niet dienden te versuymen, so namen wy onsen cours op Godts genaden aen, ende maeckten een afsteecker ontrent de Son n.w. ende seijlden den gantschen nacht ende naevolgende dagh, met goeden voortgangh, alsoo dat wy maer drie glasen geduerende de selvige tijt royden, ende hadden den naevolgenden nacht mede noch een goeden voortgang, also dat wy smorgens ontrent de o.n.o. Son het landt sagen, aende westzyde vande witte Zee, twelck wy deur het ruijsschen vande landt Zee ghewaer werden eer wy't landt saghen. Ende also siende dat dit een ander clippich landt was, ende niet als voor heen aende oostzyde van de witte Zee, daert slecht ende sandich was, met weynich geberchte, so hielden wy ons versekert, dat wy aende westzye vande witte Zee waren, aende Lapse zyde, ende danckten den goeden Godt dat hy ons in dien tijt van ontrent 30. uren over de witte Zee gheholpen hadde, zijnde ontrent 40. mylen weeghs, ende onsen cours was gheweest w. met een moye n.o. wint.

[Augusti 20]

Den 20. Augusti voor't landt wesende, so heeft ons de n.o. windt begeven, ende began stijf uyten n.w. te wayen, Ga naar margenoot+ende siende dat wy niet veel voordeels conden doen met voort varen, so heeftet ons goet ghedacht daer tusschen eenige clippen in te loopen, ende comende dicht aen't landt so sagen wy eenige Cruycen ende Waerders daer op, daer deur wy verstonden dat daer een goede rede was, ende liepen daer in. En weynich binnen comende, sgen wy daer

een groote Russche Lodgie leggen, ende royden daer met alle macht na toe, ende sagen oock aldaer eenige huysen daer menschen in waren. Als wy nu by die Lodgie gecomen waren, so maeckten wy ons daer vast, ende haelden de tente over de schuyten, want het begon seer te regenen. Daer nae zijn wy te lande gegaen inde huysen die daer stonden, daer ons groote vrientschap ghedaen werde, Zy leyden ons in haer stoven, ende drooghden onse natte cleeren, ende coockten ons een sode visch, ende nooden ons seer hertelijck. In dese huijskens warense met haer 13. mannen, ende voeren alle morghens met 2. schuyten te visschen daer twee van haer tbevel van hadden. Zy behielpen haer seer soberlijck, atenGa naar margenoot+ meest visch tot visch. Opten avont also wy gereetschap maeckten om wederom inde schuyte te gaen, so noodense den schipper ende my, dat wy by haer in haer hutte souden blyven. De schipper bedanckte haer, ende ging inde schuyte, maer ick bleef by haer dien nacht over. Boven dese 13. mannen waren daer mede noch twee Lappen met 3. wyven ende een kint, die wel dapper armelijck leefden vant overschot dat haer de Russen gaven, soo een stuck visch weder eenighe hoofden die de Russen wech wierpen, dat zy met grooter danckbaerheyt op namen, also dat wy van wegen haer moet ende soberen staet ons heel ontsetteden, hoe wel wijt oock sober genoech hadden, maer so't scheen, so was haer dagelijcksche leven op die wyse, ende wy moesten daer blyven liggen, deur dat de wint n.w. wayde ende ons contrari was.

[Augusti 21]

Ga naar margenoot+Den 21. regendet meest al den dagh, dan na den middagh so seer niet, ende onse schipper cocht vast versche visch, die wy coockten, ende aten onsen buijck vol, dat in langhe niet gheschiet was, ende coockten daer by eenighe pap van meel ende water, in plaetse van broodt, also dat wy heel goets moets waren. Des naemiddaeghs als de regen wat minderde, gingen wy altemet wat bet int landt, ende sochten eenige lepelbladeren, ende sagen ondertusschen twee mannen opt gheberchte, daer deur wy tot malcanderen seyden. Hier ontrent moet meer volcks woonen, want daer quamen twee mannen nae ons toe, maer wy daer geen meer acht op slaende, gingen weder heenen na ons schuijt, ende de hutte toe. De twee mannen die opt geberchte waren (zijnde van onse maets van d'ander schuyte) saghen mede dese Russe Lodgie ligghen, ende quamen den bergh af nae haer toe om eenighe spyse van haer teGa naar margenoot+ becomen, dan alsose daer onversiens ghecomen waren, ender geen gelt by haer hadden, so haddense voor haer ghenomen een paer bocxen uyt te schudden (also zy wel twee oft drie over een hadden) om daer eeten voor te coopen, maer alsose nu den bergh af quamen, ende begonden te naederen, so sagense onse schuijt onder of by de Lodgie liggen, ende wy sagen haer oock aencomen, ende werden malcanderen kennende, daer deur wy van beyden zyden seer verblijdt waren, ende vertelden d'een den anderen onsen wedervaren, hoe dat wy in grooten noot ende honghers ellendt omgheswerft hadden, alsoo dat zy noch in meerder swaricheyt als wy gheweest waren, Godt danckende dat hy ons niet verlaten, maer noch by't leven ghespaert, ende weder by malcanderen ghebracht hadde. Ende wy hebben met malcanderen wat ghegheten ende gedroncken vanden claren, als inden Rhijn voorby Colen loopt, ende besloten onderlinge datse by ons comen souden om metten anderen voorts te varen.

[Augusti 22]

Den 22. quamen ons ander maets met de bock by ons, ontrent o.z.o. Son, daer deyr wy alle ghelijck welGa naar margenoot+ verblijt waren, ende verwillichden doen den Cock vanden Russchen, dat hy ons een sack met meels tot broodt backen soude, midts hem betalende, twelck hy aennam ende dede. Midler tijt de Visschers uyter zee comende, so cocht onse schipper van haer 4. Cabeljauwen, die wy te vier deden ende aten. Ende als wy nu over maeltijt waren, quam de overste vande Russen by ons, ende sach dat wy niet veel broodts hadden, so haelde hy een broodt ende gaft ons, ende hoewel wy haer nooden met ons te eeten, so conden wy haer niet verwillighen, vermidts dattet haer vasteldagh was, ende dat wy over onse visch eenige Botter ofte vetticheyt gesmolten hadden, ja wy conden haer so verde niet crygen, dat zy met ons eens gedroncken hadden, om dat ons nap wat vet geworden was, so seer superstitieus hieldense over haer religie ende vasten, jae zy wilden ons mede geen van haer nappen eenen om uyt te drincken, op datse daer met eenighe vetticheyt niet besmet souden werden, de wint was al ghestadich noordtwest.

[Augusti 23]

Den 23. so is de Cock met ons meel te werck ghegaen, ende backte daer van Broodt. Als dit nu ghedaen was, endeGa naar margenoot+ de wint mettet weer begon te beteren, so maeckten wy ghereetschap om ons wech te vervoorderen, ende heeft ons schipper den oversten vanden Russen, alsse uyter zee quamen, een goeden drinckpenninck ghegheven, van tgene zy ons bewesen hadden, ende den Cock mede betaelt, daerse ons grootelijcks van bedanckten. De overste vanden Russen, te voren van ons schipper begeerende dat hy hem wat bossen cruijt soude gheven, als hy dede, daer van hy hem oock seer danckten. Als wy nu gereet waren om van daer te seylen, soo hebben wy uyt onsen schuijt een sack met meels in den bock over gheset, op oft wy wederom van malcanderen verdoolen mochten, datse haer daermede behelpen mochten. Opten avont ontrent de wester Son, zijn wy van daer tseijl ghegaen teghent hoochste water, met een n.o. wint, ende ginghen n.w. aen, by de wal henen.

[Augusti 24]

Den 24. was de wint noch int o. doen wy gecomen de o. Son, by de 7. Eylanden, daer wy veel visschersGa naar margenoot+ vonden, die wy vraechden na Cool ende Kilduijn, ende zy wesen ons al w. aen, twelck wy mede so verstonden, ende zy bewesen ons alle vrientschap, ende wierpen ons een Cabenljau toe: maer also wy goeden voortgang hadden, conden wy haer niet betalen, maer bedanckten haer, verwondert zijnde over haer beleeftheyt. Aldus met goeden voortgang seylende, quamen wy ontrent de z.w. son, verby de selvige Eylanden langs de wal henen onder eenighe visschers die na ons toeroyden, ons vragende waer ons Crabble (dats onse schip) was, ende wy antwoorden op so veel Rusch als wy geleert hadden Crabble pro pal, dat wy tschip achterghelaten hadden. Zy dat verstaende riepen: tot Cool Brabanse Crable, daer uyt wy verstondendatter tot Cool eenige Neerlandtsche schepen waren, maer wy achten daer so groot niet op, vermidts dat ons meeninge was op Waerhuysen te seylen, uyt vreese dat de Russen oft Grootvorst op haer grensen ons eenich verlet soude doen.

[Augusti 25]

Den 25. aldus met een z.o. wint langs tlandt henen seylende, so hebben wy Kilduijn ontrent de z. Son int gesichtGa naar margenoot+ gecregen, ende gingen aen n.w. Als wy nu aldus seijlden, tusschen Kilduijn ende tvaste landt, so zijn wy ontrent z.z.w.

Son ghecomen aen't westeijnde van Kilduijn. Daer zijnde, saghen wy scherp toe oft wy eenighe huysen oft volck aldaer vernemen mochten, ende sagen eenige Rusche lodgien, die daer op strant gehaelt waren, ende hebben daer een bequame plaetse gevonden om ons schuyten daer aen te legen, om te vernemen oft daer eenich volck ontrent mocht zijn. Derhalven is onse Schipper wat te landtwaerts ingegaen, ende vondt daer vijf oft ses Ga naar margenoot+ cleyne huijsgens daer de Lappen in woonden, ende vraechde haer of dit Kilduijn was, daer op zy antwoorden ende beduyden jae dattet Kilduijn was, ende dat tot Cola drie Brabantsche Crabblen oft schepen laghen, maer dat de twee dien dagh souden af seylen. Wy dat bescheyt gecregen hebbende, waren van meninge na Waerhuysen te seylen, ende zijn van daer af gevaren ontrent de w.z.w. Son met een z.o. windt, ende int seylen zijnde gaf den winde so geweldich op uyten z.o. dat wy over nacht niet dorsten in zee houden, want de zee-golven gingen so geweldich hol, dat wy meenden datse telckemael de schuyten inden gront gesmeten souden hebben, ende namen onsen cours achter twee clippen nae't landt toe. Als wy nu daer tusschen quamen, soo vonden wy daer een cleijn hutgien staen daer drie mannen met een groot hont in waren, de welcke ons vriendelijck ontfingen, ende vraechden ons nae onse gelegentheyt, ende hoe wy daer quamen, daer op wy haer onderrechtinge deden, dat wy't schip verloren hadden, ende aldaer quamen om een schip te becomen daer wy mede nae Hollandt mochten varen. Daer zy ons op antwoorden gelijck de ander Russen voor heen gedaen hadden, dat daer drie schepen laghen daer van de twee dien dagh meenden af te seylen. Doen vraechden wy haer oftse met een van ons volck over landt na Cool wilden gaen, om te sien na schepen daer wy mede na Hollandt mochten varen, wy soudent haer wel loonen, maer zy ontschuldichden haer datse niet van daer mochten gaen, dan datse ons wel over den bergh wilden leyden, daer wy eenige Lappen souden vinden, diese meenden dat wel met ons souden gaen, gelijck het oock gheschiede, dat de Schipper met een van ons volck met haer over den bergh gingen, ende vonden daer eenighe Lappen, daer van zy een verwillichden dat hy met een vanden onsen soude gaen, hem belovende twee Realen van achten te gheven. De Lap met hem gaende nam een roer mede, onse maet een bootshaeck, ende trocken noch tegen den nae nacht opter loop. De windt was o. ende o.n.o.

[Augusti 26]

Ga naar margenoot+Den sesentwintichsten Augustiwast goet schoon weder, de windt vanden zuijdt oosten. Doen hebben wy beyde onse schuyten op't landt ghesleept, ende tgoet daer uyt ghelost om dat wat te verluchten, ende wy ghinghen byde Russchen, ende warmden ons, ende coockten daer onse spyse die wy hadden, ende aten wederom tweemaels daechs, alsoo wy saghen dat wy altemet wat meerder by volck souden comen. Wy droncken van haer dranck, die zy Quas noemden, die ghemaeckt werdt van allerley stucken verschimmelt broodt, ende smaeckten ons wel, want wy in langhe niet dan water ghedroncken en hadden. Sommighe van ons volck ghinghen wat te landtwaert in, ende vonden daer blauwe

besien, met Braem besien, die wy pluckten ende aten, die ons oock niet qualijck bequamen, want wy voelden perfect datse ons ghenasen vanden schurbuijck, de wint was noch al zuydtoost.

[Augusti 27]

Den 27. wast leelijck weder, met een gheweldigen storm uyten n. ende n.n.w. also dat wy daer een lager wal hadden, Ga naar margenoot+ende genootsaeckt waren (te meer omdatter een springstroom voor handen was) den bock metten schuijt heel hooch opt landt te sleepen. Als wyse nu veel verder opt hoogh ghebracht hadden, als wel voorheen uyt vreese vant hooge water, so zijn wy noch verder opwaert ghegaen yden Russen, om by haer vier ons te warmen, ende te coocken dat wy te coken hadden, midler tijt sant de schipper een van onse maets nae't strant aende schuyten, om daer een vier op de vuyster te maecken die daer was, op dat als wy volchden, dat wy daer dan een vier souden vinden, ende den roock daerentusschen overghegaen soude zijn. Ende terwylen de eene maet daer was, ende d'ander vast aenquamen, so dreef het water so hoogh dat beyde de schuyten int water ghesmeten werden, daer deurse in een groot perijckel van blyven waren, want daer waren in de schuijt maer twee mannen, ende inde Bock drie, die met nauwer noot ende swaren arbeyt de schuyten qualijck vande wal conden houden, datse niet in stucken ghesmeten werden. Wy dat siende waren seer beducht ende conden haer niet helpen, effenwel noch Godt danckende dat hy ons eerst so verde gebracht hadde, dat wy effenwel voort souden mogen comen, oft wy de schuyten verloren, alst gesien was. Ende het regenden dien dagh ende nacht geweldich, daer deur wy groot ellende ende ongemack leden, want wy werden deur nat, ende conden ons niet decken noch daer voor beschermen, maer die inde schuyten waren leden noch den meesten noot, datse in sulcken weer ende reghen aende legher wal verblyven mosten.

[Augusti 28]

Den 28. Augusti wast tamelijck weder, also dat wy de schuyten wederom opt landt haelden, om die reste van'tGa naar margenoot+ goet daer uyt te lossen, om dat perijckel te ontgaen daer de schuyten in geweest hadden, om dat de windt noch stijf uyten n. ende n.n.w. wayde. De schuyten op't landt zijnde, hebben wy de Tenten daer over gespannen om ons daer onder te behelpen, want het was noch al even mistich, reghenachtich weder, groot verlanghen hebbende tydinghe te gecrygen van onsen maet, die met den Lappe nae Coola gegaen was, om tydinge te vernemen oft daer oock eenighe schepen waren daer mede wy nae Hollandt mochten varen. Midlertijt dat wy daer laghen, haelden wy daghelijcks te landtwaert in noch vande blauwe bessen ende Braembesien, die wy aten, ende ons groot goet deden.

[Augusti 29]

Den 29. wast tamelijck weder, met lijdtsaemheyt verhopende goede tydinge van Coola te becomen, ende sagenGa naar margenoot+ dagelijcks opt geberchte rontom of de Lappe ende onse maet niet aen quamen. Ende de saecke dien dagh op ghevende, gingen wy wederom na de Russen, om by haer vier ons eten te cooken, ende dan nae onse schuyten te gaen om daer te vernachten. Hier entusschen sagen wy opt geberhte den Lappe aencomen, sonder onsen maet dat ons wonder gaf, ende daer in beducht waren, maer hy by ons comende, thoonde ons een brief aen onsen schipper gheschreven, de welcke hy in onse presentie openende, daer in stont dat de selve man die den brief schreef grootelijcks verwondert was van onse aencomste aldaer, ende dat hy ganschelijck beducht was geweest dat wy al lange om den hals gecomen

waren geweest, ende grootelijcks ouer onse comste verblijt was, ende soude terstont met allen noodtdruft van eetenGa naar margenoot+ ende drincken by ons comen om ons op te queecken. Wy ons niet genoech verwonderen wie de gene mocht zijn, die ons so grooten gunste ende vrientschap bewees, conden niet bedencken, wie dattet wesen mocht, want het aen't schryven bleeck, dat wy wel bekent moesten zijn. Ende hoe wel de onderteijckeninge vanden brief hielt by my Ian Cornelisz. Rijp, so conden wy effewel niet versinnen, dattet die Ian Cornelisz. was, die sjaers te voren mettet andere schip met ons ghelijck toegemaeckt ende uytgeseylt was gheweest met ons in een compaengie, ende ontrent het Beyren Eylandt van ons gescheyden was. Deur dese blyde tydinghe hebben wy den Lappe zijn beloofde penningen ghegheven, ende daer en boven noch eenige cleederen van coussen, bocxen ende anders gheschoncken, dat hy heel op zijn Hollandts toeghemaeckt was, want wy dachten dat wy nu ghenoech in behouden haven waren, daer nae hebben wy wat moets ghemaeckt, ende zijn daer nae slapen gegaen. Hier dient mede verhaelt vant snel gaen ofte reysen vanden Lap, want int uytgaen, als onse maet ons seyde, warense met een styven gangh twee daghen ende twee nachten opten wech eerse te Coola quamen, ende nu int wederom comen was hy maer een etmael onder wech, dat wonder was, want het verscheelde de rechte helft, dat wy tot malcanderen seyde, hy moet kunsgens kunnen. Hy bracht ons mede een Patrijs die hy opten wech geschoten hadde.

[Augusti 30]

Ga naar margenoot+Den 30. wast tamelijck weder, ende wy waren noch becommert wie die Ian Cornelisz. mocht zijn, die aen ons gheschreven hadde. Onder andere woorden werter geseyt, oft niet onse Ian Cornelisz. mocht zijn, die met ons in een compaengie gevaren hadde, twelck wy ons wederom ontgaven, om dat wy immers so seer wanhoopten van zijn leven, als hy van onse, meenende dat hy't noch quader als wy gehadt hadde, ende over langhe omgecomen ofte vergaen waren gheweest. Int eynde seyde de schipper, ick sal onder mijn brieven sien, daer heb ick zijn handt noch wel, dat sal ons uyten droom wel helpen. Ende de brieven deursiende, so bevonden wy dattet de selvighe IanGa naar margenoot+ Cornelisz. was, daerom wy immers so seer verblijt waren van zijn behoudenisse, als hy van onse mocht zijn. Midlertijt wy hier over int ghespreck waren, ende dattet eenige noch niet gelooven wilde, dattet Ian Cornelisz. waer, so isser een Iol comen in royen daer Ian Cornelisz. in was, met onsen maet die van ons uytghesonden was, ende zy quamen alle tsamen te lande, ende wy ontfingen malcanderen met grooter blyschap, als oft elck aen weer zyden den anderen vander doot wederom ontfanghen hadden: want hy reeckende ons, ende wy hem over lange doot te zijn. Hy bracht ons een ton Rostwijcker bier, Wijn ende Brandewijn, broot, vleijsch, speck, salm ende suijcker ende anders meer, dat ons grootelijcks vermaeckt ende ophielp. Ende wy vermaecten ons met malcanderen over so een onversien behoudenisse weder tsamen cominghe, God grootelijcks danckende van zijn ghenade.

[Augusti 31]

Ga naar margenoot+Den 31. wast noch tamelijck weder, de wint uyten o. maer opten avont begonse uytet landt te wayen, daer deur soo maeckten wy ghereetschap om van daer te seylen na Coola, te voren den Russen heerlijck bedanckende, dat wy by haer gheherbergt waren gheweest, ende schoncken haer een stuck gelts daer voren. Snachts ontrent de

noorder Son zijn wy mettet hoochste water van daer geseylt.

[Septem. 1]

Den 1. September zijn wy inden morghen stont, ontrent de ooster Son, aende west zyde van de rivier van ColaGa naar margenoot+ ghecomen, ende voort ingeseylt, ende geroyt tot dat de vloet verloopen was. Doen hebben wy den steenen dat ons anckers waren, inden grondt gheworpen aen eenen hoeck tot dat de vloet weder ingingh. Daer na ginghen wy ontrent de Son zuyden, met de vloet weder tseijl, seylende ende royende tot ontrent de middernacht, daer smeten wijt weder aent ancker tot smorghens toe.

[Septem. 2]

Den 2. September, des morgens, royden wy voort de rivier op, ende saghen eenighe boomen aenden oever vanGa naar margenoot+ de riviere, dat ons verheuchde, als oft wy nu eerst in een nieuwe werelt ghecomen waren, want wy hadden in alle den tijdt die wy uyt gheweest waren, nerghens boomen ghesien noch vernomen. Ende comende ontrent de soutketen, ontrent 3. mylen beneden Cola, so zijn wy daer wat verbleven, ende maeckten wat moets, ende voeren daer nae voort, ende quamen ontrent de west noordtwester Son aent schip van Ian Cornelisz. daer wy eens over clommen ende droncken daer eens. Daer wast wederom nieuwe kermis met de maets die daer in waren, ende te voren met Ian Cornelisz. mede waren gheweest op de reijs vant voorleden jaer, ende hieten den anderen willecom. Daer nae voeren wy voort, ende quamen metten donckeren avont binnen Coola. Sommighe vanden onsen ginghen te landt, ende sommighe bleven inde schuyten om tgoet te bewaren, diemen eenighe verversinghe brachten van melck ende ander dingen, ende waren alle ghelijck hoochlijck verblijt, dat God ons deur zijn ghenade uyt soo veel perijckelen ende moyelijckheyt verlost ende daer ghebracht hadde, want wy achteden dat wy nu ghenoech in behouden handt waren, hoe wel de selvighe plaetse eertijds byden onsen soo verde gheleghen ende onbekent is gheweest, oft schier uyter Werelt gheweest hadde, daer wy nu meende dat wy schier te huijs waren.

[Septem. 3-11]

Den derden September brachten wy alle tgoet te lande, ende ververschten ons daer vande moyelijckheytGa naar margenoot+ des wechs, hongher ende onghemack die wy gheleden hadden, om alsoo wederom wat tot ghesondtheyt ende sterckheyt te comen. Den elfden dagh brachten wy met consent vanden Bayaert den Gouverneur vandenGa naar margenoot+ Groot Vorst, onsen schuijt ende bock int coopmans huijs, ende lieten die daer staen tot een ghedachtenisse vande langhe ende verde, noyt, beseylden wech, ende dat wy met die open schuyten by nae vier hondert mylen, deur ende langhs de Zee ghevaren hadden tot Coola toe, daer van de inwoonders aldaer haer selfs niet genoech verwonderen conden.

[Septem. 15]

Den 15. September zijn wy met alle ons volck ende goet dat wy hadden de rivier afghevaren met een LodgieGa naar margenoot+ nae Ian Cornelisz. zijn schip, dat ontrent een half mijl van daer lach, ende zijn des middaeghs mettet schip de rivier bet afgheseylt, tot ontrent ten halven weghe, tot dat wy uyt de engte quamen, ende verwachteden daer Ian Cornelisz. met onsen schipper, die sdaeghs daer nae gheseyt hadden te volghen.

[Septem. 17-18]

Ga naar margenoot+Den 17. savonts is Ian Cornelisz. met onse Schipper ghecomen, ende zijn alsoo daechs daer nae ontrent de ooster Son uyte Riviere van Coola tseijl gegaen op Godts ghenade nae huys toe. Wte Riviere van Coola zijnde, seijlden wy langhs de wal heenen n.w. ten n. aen, met een z. windt.

[Septem. 19]

Ga naar margenoot+Den 19. zijn wy ontrent de z. Son voor Waerhuysen ghecomen ende lietent anker daer vallen, ende ghinghen daer te landt, om dat Ian Cornelisz. daer noch meer goets innemen soude, ende bleven daer leggen totten sesten October toe, in welcken tijdt wy veel harde winden hadden uyten n. ende n.w. Ende midlertijt wy daer verbleven, ververschten wy ons noch bet, om van onse sieckten ende cranckheyt noch wat te beteren, ende tot meerder sterckheyt te comen, dat metter tijdt gheschieden moste want wy waren te seer uytghemerghelt.

[Octobr. 6]

Ga naar margenoot+Den 6. October ontrent den avondt, de Son z.w. zijn wy op Godts ghenade van Waerhuysen tseijl ghegaen na huys, dan alsoo dat een bekent vaerwater is, soo hebbe ick daer niet bysonders af verhaelt, dan dat wy den 29. October ghecomen zijn inde Maes, met een o.n.o. windt, ende quamen smorgens daer nae te Maslandtsluys te lande, ende reijsde alsoo deur Delft, den Haegh ende Haerlem, ende quamen den eersten dagh November ontrent middagh tot Amstelredam, met de selvige cleederen die wy op Nova Sembla gedragen hadden, met bonte mutsen van witte Vossen, ende ghinghen in tot Pieter Hasselaer, die een vande bewinthebbers der stadt van Amstelredam gheweest was, tot uytrustinghe vande twee schepen, te weten van Ian Cornelisz. ende onse Schipper. Als wy nu daer gecomen waren, daer van menich mensch verwondert was, wantse ons al over langhe doodt gherekent hadden, ende dat gherucht nu over de stadt verspreyde, so is de tydinghe van onse comste mede gecomen int Prinsen Hof, aldaer op die tijdt mijn E. Heeren den Cancelier ende Ambassadeur vanden Allerdoorluchtichsten Coninck van Dennemarcken, Noorweghen, Gotten ende Wenden over tafel sat. Derhalven zijn wy terstont derwaerts ghehaelt deur mijn Heer de Schout, ende twee Heeren vander stadt, ende hebben aldaer voor den voornoemde Heere Ambassadeur ende den Heeren Burghemeesteren vertellinghe gedaen van onse reysen ende wedervaren, ende zijn daer nae elck nae huys ghegaen die daer thuys hoorden, maer die daer niet thuys hoorden zijn in een herberghe ghestelt sommighe daghen, tot dat wy ons gelt ontfanghen hebben, daer na is elck zijns weeghs ghereijst. Dit zijn de namen vande ghene die van dese reyse wederom ghecomen zijn. Iacob Heemskerck Comijs ende Schipper, Pieter Pietersz. Vos, Gerrit de Veer, M. Hans Vos, Barbier, Iacob Iansz. Sterrenburgh, Lenaert Heijndricksz. Laurens Willemsz. Ian Hillebrantsz. Iacob Iansz. Hooghwout, Pieter Cornelisz. Ian van Buysen, Iacob Euertsz.

FINIS.