De historie van Belgis

[Lucas de Heere]

HEERE (LUCAS DE), eenen der beste schilders welke de stad Gend voortgebragt heeft, behoorde aen een oud edel geslacht, het welk men nu nog in West-Vlaenderen vind, en kwam in het jaer 1534 ter weireld. Hy was nog maer 25 jaeren oud, toen hy door de berugte koningin Catharina de Medicis tot Foutainchleau en Parys geroepen wierd, alwaer hy tot de toekening van kostbaere en pragtige tapisseryen gebruykt wierd, eenige jaaren verbleef en zig door zyne bekwaemheyd en door zynen maetschappelyken aerd de achting der groote en van zyne konstgenooten verwierf. Vervolgens verbleef hy eenigen tyd in het hof van Engeland, alwaer hy, niet alleen allerfraeyste teekeningen voor tapisserien verveirdigde, maer ook vele portretten schilderde, welke hem eene groote faem gaven en hem zeer vermaerd maekten. In zyne vader-stad terug gekomen zynde, dagt hy zig aldaer neder te zetten. Hy was zoon van Jan de Heere, eenen zeer goeden beeldsnyder en bouwmeester, en van Anna Smyters, eene zeer behendige koustverlichtster of schilderes met water-verwe, goud en zilver, waer van Marcus van Vaernewyck in zyne Historie van Belgis spreekt met den groot-

[p. 48]

steu lof en van zommige van haere konstvoordbrengsels gewaeg maekt. Ofschoon Luyk de Heere met de kettery van Calvin besmet was en eene overzetting der berugte Psalmen van Clement Marot in vlaemsche verzen, ten jaere 1565 by Manilius tot Gend liet drukken, was hy verre van deel te nemen in de buytenspoorigheden der protestanten, zag men hem meer als eens de grootste zorgen nemen voor de konststukken welke Gends kerken vereierden, en is men hem de behoudenis van vele schilderyen en zeldzaemheden verschuldigd, welke hy in tyds verbergde of de beeldstormers afkocht. Luyk de Heere verrykte onze kerken met de voortbrengsels van zyn penceel, hoewel er alsnu zeer weynig daer van gevonden worden. Het is hy die in de hoodkerk van S. Baefs de wapenen schilderde van de guldevlies-heeren, benoemd in het aldaer gehouden kapittel door den koning van Spagnien Philippe den H, ten jaere 1558. Luyk de Heere bepaelde zich niet aen het teekenen van tapisserien en aen het schilderen van portretten en wapenen, maer was ook taemelyk goeden geschiedenis-schilder, en heeft onder andere tafereelen geschilderd: Eene afdoening van het Kruys, O.L.H. Hemelvaerd, O.L.V. Hemelvaerd, de nederdaeling van den II. Geest over de Apostelen, het laeste Oordeel, de Verryssenis des Zaligmaekers, O.L.H. en zyne Moeder, en de Discipels van Emmaüs. Daer-en-boven was Luyk de Heere eenen nog al goeden vlaemschen digter voor zynen tyd en heeft hy vele gedigten verveirdigt, waer onder een Leven der Schilders, waer van Karel van Mander gebruyk heeft gemaekt en het welk diesvolgens tot ons niet is gekomen. Luyk de Heere heeft verscheyde leerlingen of discipelen gehad, waer van Karel van Mander meest bekend is, doch meer als digter en als levens-beschryver, dan als schilder. Luyk de Heere was lid der confrerie van S. Barbara, in S. Jacobs, uytmaekende de vierde kamer van Rhethorica, waer van in het Leven van Marcus van Vaernewyck gesproken is, en waer by de berugte Gendsche beeldstormers Pieter de Rycke, Louis Hueriblock, Willem Onghena, Claudius Goetghebuer en Willem Rutsemilis insgelyks ingeschreven waeren. Volgens de handteekeningen van eenen zyner tydgenooten zoude hy een vlaemsch gedigt, onder den titel van Boomgaard der Schilderkonst, geschreven hebben, en zou hy aen het hoofd zyn geweest der Gendsche digters, die den aerds-hertog Mattheus van Oostenryk in 1578, als graef van Vlaenderen, met vlaemsche digt-stukken vereerden, ook heeft hy het beschryf dier hulding in het licht gegeven en daer van een tafereel geschildert, het welk by de overgaeve van Gend aen de spagniaerden in 1584 vernietigt is. Luyk de Heere stierf binnen Gend den 29 april 1584, weynige weken voor de overgaeve dier stad aen den hertog van Parma, bebbende nog twee jaeren te vooren, ter gelegentheyd der hulding van den hertog van Alençon, als graef van Vlaenderen, eenige schilderyen en vlaemsche digtstukken verveirdigt. Luyk de Heere was eenen der beste discipels van den antwerpschen schilder Franc-Floris geweest, die hy in de teekening overtrof, en was getrouwt met Leonora Carbounier, dogter van den tresorier der stad Vere, in Zeeland.