De eerste Surinaamse sportencyclopedie (1893-1988)

Olympische Spelen (in ons land):

Olympische Spelen (in ons land): Aan het eind van de vijftiger jaren groeide in Suriname de drang om aan de Olympische Spelen deel te nemen. In 1959 werd het Surinaams Olympische Comité (SOC) opgericht met als eerste voorzitter Sam Salomons (zie SOC).

De eerste bonden die zich bij deze organisatie aansloten waren de Surinaamse Atletiek Bond, de Surinaamse Voetbal Bond en de Surinaamse Basketbal Bond.

Het SOC werd lid van het IOC en vanaf toen was het mogelijk dat Suriname aan de Olympische Spelen kon deelnemen.

In de maand april 1960 nam een SVB-ploeg deel aan het kwalificatie tournooi voor de Olympische Spelen te Lima. Behalve Suriname namen ook deel Argentinië, Brazilië, Mexico en gastland Peru.

Er werd in een halve competitie gespeeld, waarbij elk land tegen de anderen uitkwam. Suriname werd vertegenwoordigd door de volgende personen: John Hekbert (keeper), Ronald Breinburg, August Wooter (achter), Leo Schipper, Humbert Boerleider, Armand Sahadewsing (midden), Leo Marcet, August Fo A Man, Niekoop, Jules Lagadeau, Mijnals (voor).

Peru 1960
(v.l.n.r.): Leo Schipper, Eugene Testing, Chyrill, John Heckbert, Ronald Breinburg, Harry Blijd, Gerrit Niekoop, Jules Lagadeau, Adolf Poerwo. (foto H. Neijhorst)

Het verloop van dit tournooi was als volgt:

16-4-'60	Suriname - Argentinië	2-6
19-4-'60	Suriname - Peru	1-3
25-4-'60	Suriname - Mexico	0-4
27-4-'60	Suriname - Brazilië	1-4

Suriname was zodoende uitgeschakeld voor deelname aan de Olympische Spelen voor wat het onderdeel voetbal betreft.

In de maand augustus 1960 vertrok een basketbalploeg naar Bologna (Italië) voor deelname aan het Olympische kwalificatie-tournooi. De Surinaamse basketballers waren: Rudi van Eyck, Ramon Krieger, Eddy Zaal, H.W. de Sanders, Otmar Sibilo, Wim Petrici, Carol Nelson, Rudi Nijman, H.L.F. Sibilo, H.G. Pan A Tjok en Hesdy van Wilgen. Trainer/coach was Ludwig de Sanders. Suriname speelde als volgt:

12-8-'60	Suriname - Soedan	61-51
14-8-'60	Suriname - Tsjecho Slowakije	42-121
15-8-'60	Suriname - Spanje	54-77
17-8-'60	Suriname - Nationalistisch China	82-95

De einduitslag was als volgt in B poule:

	gewonnen	verloren	punten
Tsjecho Slowakije	4	0	8
Spanje	3	1	6
China	2	2	4
Suriname	1	3	2
Soedan	0	4	0

Suriname was uitgeschakeld voor deelname aan de Olympische Spelen, daar de eerste drie landen zich selecteer-

[p. 131]

den. Aangetekend dient te worden dat Suriname op 14 augustus 1960 voor de tweede maal met een century score verloor (zie Basketbal).

Na de kwalificatie-wedstrijden werd nog een troosttournooi georganiseerd. Op 21 augustus 1960 kwam Suriname uit tegen Zwitserland en verloor met 60-71. In het algemeen klassement bezette Suriname de 16de plaats. Wim Esajas werd de eerste en enige Surinamer die Suriname tijdens de 17de Olympische Spelen mocht vertegenwoordigen. Hij was vergezeld van de heer Fred Glans, die als chef de mission fungeerde.

Wim Esajas studeerde en trainde in Nederland en vanwege zijn goede prestaties op de 800m werd hij geselekteerd om Suriname op dit atletiekonderdeel te vertegenwoordigen. Het drama dat toen afspeelde waarbij Wim Esajas niet bij de start van de 800m serie aanwezig was, heeft deze atleet jarenlang veel leed bezorgd. Hoewel officieel doorgegeven is dat Wim Esajas nog lag te slapen toen hij zijn serie moest lopen, is er nog een tweede verhaal over deze gebeurtenis.

In ‘Atletiekwereld’ 34e jaargang no.17 van 5 september 1968 blz. 16 onder de titel ‘Ploegleider en niet Esajas versliep zich’ staat het volgende: Al is het een late reactie, toch wil ik nog even schrijven op het omlijnde stukje ‘Siegfried Willem versliep zich’, onderdeel van de 17e Olympische Spelen in Rome’, op pag. 7 in de AW no.14 van 19 juli 1968.

Het betreft de oorzaak van het niet starten van Wim Esajas van Suriname, waarbij nog door mij wordt vastgesteld dat Wim niet sliep tijdens de series van de 800m race. De gewijzigde starttijden werden door de organisatie van de Olympische Spelen schriftelijk medegedeeld aan de ploegleiders. De heer Moerman wist er tijdig van en deelde aan Wim mede dat de starttijden waren veranderd, doch geen verdere details, die zou hij aan zijn Surinaamse ploegleider moeten vragen. Dat was de dag vóór de start.

Wim kon die dag de Surinaamse ploegleider niet te pakken krijgen, terwijl deze de volgende dag zo lang sliep (en niet Wim, die reeds vroeg vele malen bij hem aanklopte) dat toen hij wakker was en de Olympische post inzag, het voor Wim Esajas te laat was nog op tijd aan de start te verschijnen.

Er is dus geen sprake van dat Wim Esajas iemands routine aan zijn laars lapte. Hij kreeg de noodzakelijke inlichtingen niet op tijd. Het is wel een hele ontgoocheling voor hem geweest, waarbij dan nog komt de volkomen misplaatste en op sensatie beluste, de gekwetste mens niet ontziende, publiciteit.

T'W.Reijenga, Wageningen.

Opmerking: Het zou onrechtvaardig tegenover ons zelf zijn als we vandaag aan de dag degene die toen een fout begaan heeft vervolgen. We moeten wel lering hieruit trekken zodat zo iets zich nooit meer voordoet.

In de maand maart 1964 nam een SVB ploeg deel aan het kwalificatie tournooi voor de Olympische Spelen te Mexico. Behalve Suriname en gastland Mexico namen aan dit tournooi ook deel de Verenigde Staten en Panama. Het verloop van dit tournooi was:

Rome 1960
Links Wim Esajas, midden Jesse Owens; viervoudig Olympisch kampioen 1936. (foto W. Esajas)

18-3-'64	Suriname - VS	1-0
22-3-'64	Suriname - Panama	6-1
24-3-'64	Suriname - Mexico	1-6

Mexico versloeg bovendien nog Panama en de VS en plaatste zich zodoende voor de Olympische Spelen. Aangetekend kan worden dat Freddy Goedhart de eer te beurt viel om een wedstrijd te Mexico te leiden als scheidsrechter. Hij leidde de finale Mexico - Panama (zie Freddy Goedhart).

Op 11 juni 1967 versloeg de Surinaamse voetbalselektie die van Trinidad met 5-2 in het kader van de voorronde van de Olympische Spelen 1968. Trinidad werd uitgeschakeld voor verdere deelname. Op 19 juni 1967 zond de Trinidad Football Association echter een protestbrief naar de FIFA tegen het spelen van Siegfried Haltman en Armand Mosanto, daar deze organisatie de mening was toegedaan dat Haltman in Brazilië en Mosanto in Nederland als profvoetballers hadden gespeeld. De FIFA deed hierin een onderzoek en zowel de Braziliaanse als de Nederlandse bond antwoordden in hun schrijven dat vorengenoemde spelers bij hun niet als profvoetballers geregistreerd stonden. De FIFA was echter de mening toegedaan dat Siegfried Haltman wel als prof-voet-

[p. 132]

baller enkele wedstrijden voor de Braziliaanse vereniging America had gespeeld en op grond daarvan diskwalificeerde zij Suriname voor verdere deelname aan de voorronde-wedstrijden van de Olympische Spelen.

Wat precies gebeurde is, dat Siegfried Haltman op 2 juli 1966 naar Brazilië vertrok om voor de voetbalvereniging America te gaan spelen. In augustus 1966 vroeg de Braziliaanse Bond aan de SVB om deze Surinaamse speler over te schrijven, maar toen de SVB vroeg naar de transfer-gelden ($ 8000) die hierbij gepaard gaan, liet de Braziliaanse bond afweten en Haltman werd niet meer geregistreerd. Haltman werd terug naar Suriname gezonden om zijn transfer zelf te regelen, maar hij bleef in Suriname.

In 1968 werd Eduard Monsels aangewezen Suriname in Mexico tijdens de Spelen van 1968 te vertegenwoordigen. Eduard studeerde toen in Nederland en hij werd de eerste Surinamer die daadwerkelijk aan de Olympische Spelen deelnam. Eduard kwam uit op de 100m (zie Eduard Monsels).

Op 13 oktober 1968 liep hij zowel de 8ste serie als de kwartfinale in 10.41 sec. Hij vestigde weliswaar een Surinaamse record, maar kon zich niet kwalificeren voor de halve finale.

In 1972 tijdens de Olympische Spelen te München probeerde Suriname het nog eens in de personen van Samuel Monsels (atleet) en Iwan Blijd (judoka).

Sammy liep de 100m (de 6de serie) in 10.61 sec. (31 augustus 1972) en de 5de kwartfinale in 10.64 sec. Tijdens de kwartfinale werd hij 7de en was daardoor voor verdere deelname uitgeschakeld (zie Samuel Monsels). Op 3 september 1972 werden de series voor de 200m georganiseerd. Sammy liep in de 4de serie 21.26 sec. en selecteerde zich voor de kwartfinale, die later de dag werd gelopen. Tijdens de kwart-finale maakte hij echter een val en moest hij op een brancard worden weggevoerd. De judoka Iwan Blijd kwam uit in de middengewichtsklasse, maar hij werd echter bij zijn eerste partij uitgeschakeld.

In 1975 nam de SVB weer deel aan de voorronde van de Olympische Spelen 1976. Het verloop van de gespeelde wedstrijden was als volgt:

10-08-75	Suriname-Trinidad	2-0
		(Schal, Miller)
24-08-75	Suriname-Trinidad	1-1
		(Schal)
07-12-75	Suriname-Cuba	0-1
21-12-75	Suriname-Cuba	1-6
		(H. Playfair)

Suriname werd wat voetbal betreft uitgeschakeld voor verdere deelname.

In 1976 vertegenwoordigden Ricardo Elmont (judoka) en de atleten Sammy Monsels en Roy Bottse Suriname tijdens de Olympische Spelen te Montreal.

Roy Bottse liep de 800m in 1 min. 49.85 sec. (derde serie) werd zevende en was uitgeschakeld voor verdere deelname (zie Roy Bottse).

Sammy Monsels won de 9de serie met 10.58 sec. maar werd in de tweede kwartfinale zesde (10.61 sec.) en was voor verdere deelname op de 100m uitgeschakeld.

De vijfde serie van de 200m liep Sammy in 21.60 sec. selecteerde zich voor de derde kwartfinale en werd daarop vijfde met 21.29 sec. Hij was zodoende uitgeschakeld voor verdere deelname op de 200m. Ricardo Elmont vertegenwoordigde Suriname in de middengewichtsklasse en werd al bij zijn eerste partij uitgeschakeld door Valeriy Dvoinikov uit de Sovjet Unie, die later semi-Olympisch kampioen werd (zie Ricardo Elmont).

In 1979 moest Suriname in verband met de Olympische Spelen 1980 een aantal voorronde-wedstrijden spelen. Het verloop van deze wedstrijden was:

06-05-79	Suriname-Aruba	2-1
		(Stewart, Mc Lean)
20-05-79	Suriname-Aruba	5-1
		(Smith, Righter, Stewart, George, Gorden)
	Suriname-Trinidad	2-0
		(George, Righters)
	Suriname-Trinidad	0-2
26-08-79	Suriname-Trinidad	3-1
		(Righters 2x, Entingh)
07-12-79	Suriname-Haiti	0-2
14-12-79	Suriname-Haiti	2-0
		(Rustenberg, Nelom)
	Suriname-Haiti	3-1
	Suriname-Costa Rica	2-3
	Suriname-VS	1-2
30-03-79	Suriname-Costa Rica	2-3
		(Rustenberg, Entingh)
02-04-80	Suriname-VS	4-2
		(George, Lieveld, Stewart, Nelom)

Daar Suriname voor de wedstrijd tegen Costa Rica op 30 maart 1980 nog een kleine kans maakte om Moskou te halen, bewoog de Vereniging van Sportjournalisten in Suriname hemel en aarde om het Surinaamse publiek naar het stadion te krijgen om onze voetballers aan te vuren. Men geloofde namelijk in de kracht van de ‘12de man’. De VSJS gebruikte de leuze ‘Wij gaan naar Moskou nu’. De activiteiten die men ontplooide hadden het gende tot gevolg. Elke stadionbezoeker kreeg een vlaggetje en de stoottroepen kregen shirts en petjes met de leuze erop. De verscheidene radio-stations gaven gratis zendtijd. Ondanks alle inzet mocht het echter niet baten. Suriname verloor met 2-3. Toch moet toegegeven worden dat niet alles tevergeefs was geweest, daar voor het eerst in de sportgeschiedenis van Suriname zoveel mensen met vlaggen gezwaaid en uit volle borst het volkslied hadden gezongen (zie sportjournalistiek). Jammer is dat hierna binnen de Surinaamse voetbalkringen gespeculeerd werd op een uitspraak van de FIFA die erop neer moest komen dat bij terugtrekking van de VS, Suriname als invaller zou worden aangewezen om samen met Costa Rica naar het eindtoernooi in Moskou te gaan. De Verenigde Staten van Amerika trokken zich namelijk

[p. 133]

terug, daar in 1979 de Sovjet Unie, Afghanistan was binnengevallen.

Het is jammer dat vele Surinamers bereid waren hun waardigheid op te geven om naar Moskou te gaan.

Laten wij één ding goed onthouden, Surinamers behoren trotse mensen te zijn. Wanneer wij niet in staat zijn middels goed strijd onszelf te kwalificeren voor één of ander eindronde, dan moeten wij mans genoeg zijn en weigeren via omwegen het eindtoernooi toch te bereiken. Gelukkig nam de SVB het besluit niet naar Moskou te gaan.

Olympisch ploeg 1984
Van boven naar beneden (en v.l.n.r.): Mevr. Moi Tuk Shung, L. Lo A Njoe, Marcel Meyer, Shies Madhar, Siegfried Cruden, Tito Rodrigues, Wati Deets, Stanley Malone. (foto De Ware Tijd)

Gerold Pawirodikromo was één der potentiële kandidaten voor Moskou, maar hij weigerde echter (zie Gerold Pawirodikromo).

De enige kandidaat die nog een kans maakte deel te nemen aan de Olympische Spelen 1980 was Dennis Malone. Samuel Monsels was weliswaar ook aangewezen, maar nadat bleek dat hij Nederlander was, werd hij afgevoerd.

Om naar Moskou te gaan werd de atleet Dennis Malone de eis gesteld dat hij eerst hier te lande een sprong van 7,55m bij het verspringen moest maken om zich te kwalificeren. Zowel op 17 mei als op 7 juni 1980 kreeg deze atleet de gelegenheid de sprong te wagen, echter zonder succes. Suriname nam in 1980 niet deel aan de Olympische Spelen (zie Dennis Malone).

Aangetekend dient te worden dat in die dagen er veel kritiek geleverd werd op die Spelen. Ook in Suriname was de vraag gerezen of we wel of niet naar Moskou zouden gaan. Desi Truideman en Eric Lee waren de mening toegedaan dat in de Sovjet Unie de mensenrechten vertrapt werden.

Nog gecompliceerder werd het probleem, daar de Surinaamse Atletiek Bond geen voorstander was van deelname, terwijl het Surinaams Olympisch Comité dat wel was. Begrijpelijk is dat er van alle kanten aan Dennis Malone werd getrokken, iet wat natuurlijk nooit het geval bij een atleet mag zijn, wil deze zich goed concentreren.

Door het niet halen van het limiet bedaarden de gemoederen in Suriname.

Het Surinaams Olympisch Comité liet wel duidelijk aan de organisatoren blijken dat Suriname niet geboycot had, maar dat zij geen sporters voor deze Spelen kon leveren.

Van 28 juli - 11 augustus 1984 werden de 23ste Olympische Spelen te Los Angelos georganiseerd. De sporters die Suriname toen vertegenwoordigden waren:

Zwemmen: Anthony Nesty en Hugo Goossen.

Atletiek: Siegfried Cruden en Tito Rodrigues

Judo: Shies Madhar

Op 30 juli (100m vlinderslag) en 31 juli (100m vrije slag) nam Anthony Nesty deel aan deze Spelen, maar werd vroegtijdig uitgeschakeld. De 100m vlinderslag zwom hij in 56.15 sec., werd derde in zijn serie en eindigde op de 21ste plaats (zie Anthony Nesty).

Hugo Goossen zwom op 3 augustus de 100m rugslag, maar werd uitgeschakeld voor verdere deelname (zie Hugo Goossen).

Siegfried Cruden liep op 3 augustus de 800m (1 min. 53.31 sec.) en op 4 augustus de 400m (50.7 sec.). Beide tijden waren persoonlijke records, maar waren niet voldoende voor verdere deelname. Tito Rodrigues liep op 9 augustus 1984 de 1500m in een nieuw Surinaams recordtijd (4 min. 02.87 sec.), maar hij werd slechts 7de in zijn serie.

den in de half lichtgewichtsklasse deel. Hij won wel zijn eerste gevecht, maar werd daarna uitgeschakeld.

Ook dat jaar was er veel kritiek in Suriname omtrent de deelname aan deze Spelen.

Vele sportliefhebbers waren namelijk de mening toegedaan dat de Surinaamse atleten geen goede prestaties

[p. 134]

Letitia Vriesde

-	Meest op de voorgrond tredende atlete op de midden afstanden in de tachtiger jaren.
-	Surinaamse recordhoudster op de 400m, 800, 1500m en 3000m.
-	Vestigde tussen 1983 en 1989 vijfentwintig Sur. records.
-	Vestigde alleen in 1988 dertien Sur. records (beide laatstgenoemde prestaties zijn absolute records binnen de Sur. atletieksport) zie Orlanda Lynch, zie John Veira.

zouden leveren en daardoor de naam van Suriname door het slijk zouden halen. Zelfs het militair gezag (voornamelijk in de persoon van Commandant Desiré Bouterse) was deze mening toegedaan.

In juni 1984 moest zelfs een vergadering bijeen worden geroepen, waaraan alle sportbonden deelnamen, om te bepalen als Suriname wel of niet aan de Olympische Spelen zou deelnemen. Het Surinaams Olympisch Comité kreeg haar in en Suriname nam deel aan de Spelen. De mening van het SOC was: Het deelnemen is belangrijker dan het winnen. In de loop van de komende jaren zou binnen de Surinaamse sport deze opvatting aan kritiek blootstaan.

Een historisch gebeurtenis was het bezoek dat I.O.C. voorzitter, Juan Samaranch, in april 1984 aan Suriname bracht. Het was de eerste keer dat Suriname bezocht werd door een I.O.C.-voorzitter.

Van 17 september tot en met 2 oktober 1988 werden de 24ste Olympische Spelen te Seoul (Zuid-Korea) georganiseerd. Ook nu werd er fel kritiek geleverd in Suriname. Voornamelijk de sportjournalisten waren van mening dat op Anthony Nesty en Letitia Vriesde na alle overige kandidaten niet geschikt waren voor deelname aan de Olympische Spelen.

In de kranten werd de mening van het S.O.C. meer dan ooit aangevochten, maar het kon echter niet baten: Suriname nam deel aan deze Spelen en degene die Suriname vertegenwoordigden waren:

Anthony Nesty (zwemmen): 100m en 200m vlinderslag.

Shies Madhar (judo): half lichtgewicht.

Realdo Jessurun (wielrennen)

Letitia Vriesde (atletiek): 800m en 1500m.

Ivette Bonapart (atletiek): 100m en 200m.

Letitia Vriesde liep in de series van de 800m een tijd van 2 min. 01.83 sec. (24 september) en bereikte de halve finale. In de halve finale werd ze echter uitgeschakeld (2 min. 02.34 sec.).

De 1500m liep Letitia in 4 min. 19.58 sec. en werd uitgeschakeld. Realdo Jessurun, Shies Madhar en Ivette Bonapart bereikten de volgende ronde niet.

Anthony Nesty zal misschien de historie ingaan als de grootste Surinaamse sporter. Nadat hij als eerste Surinamer goud won tijdens de CACSO Spelen (1986) en de Panam Games (1987) werd hij ook de eerste Surinamer die goud won tijdens de Olympische Spelen.

Op dinsdag 20 september 1988 won Anthony de zesde serie van de 100m vlinderslag in 53.50 sec. (nieuw Surinaams record). Op woensdag 21 september 1988 werd Anthony Olympisch kampioen op de 100m vlinderslag door met 53.00 sec. een nieuw Olympisch record te vestigen. Anthony werd met deze prestatie de eerste zwarte zwemmer die goud veroverde. Hij leverde tevens de beste prestatie voor Zuid-Amerika. Uit dankbaarheid kreeg hij van Suriname verscheidene geschenken (zie Anthony Nesty).