De eerste Surinaamse sportencyclopedie (1893-1988)

Andre Kamperveen Stadion:

Andre Kamperveen Stadion: (voorheen Suriname stadion); grootste onoverdekte sportaccommodatie in Suriname. Op 29 augustus 1953 werd het toenmalige Suriname Stadion groots geopend, maar vóór deze opening had het aanleggen van een sportterrein aan de Cultuurtuinlaan een hele historie achter de rug.

Vóór augustus 1911 werden op het toenmalige Gouvernementsplein (nu Eenheidsplein) de meeste voetbalwedstrijden georganiseerd. Op 15 augustus 1911 verbood de overheid het spelen van voetbalwedstrijden op dit plein, daar men de mening was toegedaan dat het als wandelpark diende. Door dit verbod werd de voetbalsport gevoelig getroffen en in haar ontwikkeling geremd.

Aangetekend moet worden dat na de bekendmaking van de overheid wel voetbalwedstrijden op het plein werden georganiseerd, maar men moest hiervoor eerst een vergunning aanvragen, wat niet altijd even makkelijk te krijgen was. Door het ontvallen van het Gouvernementsplein als voetbalveld werd het de voetballiefhebbers duidelijk dat men naar een ander sportterrein moest omkijken. In 1915 bereikte de drang naar een sportterrein één van haar hoogtepunten.

Het Steuncomite beloofde het aanleggen van een sportterrein in haar programma op te nemen, maar hiervan kwam weinig terecht.

Bij de openbare behandeling van de begroting van 1916 werd op de wenselijkheid van een sportterrein door de heer van Asch van Wijck gewezen.

De heer Van der Upwich schreef op 12 juni 1915 in ‘Op den Uitkijk’ een artikel over het sportterrein, waarbij hij als alternatief opgaf de Gouvernementsstalweide of het terrein van de veemarkt. Ook de heer Edgar Wijngaarde gaf menigmaal in de ‘Surinamer’ zijn visie over het hebben van een eigen sportterrein.

In juni 1915 wees de gouverneur Van Asbeck (1911-1916) het verzoek van de SVB af om de oude begraafplaats aan de Gravenstraat, die al 40 jaar gesloten was, af te staan.

Men had in 1915 verder een terrein aan het Molenpad op het oog en het was toen al de bedoeling om een wielerbaan daar aan te leggen.

In 1917 verrichtte de toenmalige SVB een historische taak toen zij een verzoek aan de overheid deed om een perceelland groot 20400m² aan de Cultuurtuinlaan voor 75 jaar in erfpacht aan te vragen en dit ook te krijgen. Er kon echter weinig gedaan worden met het perceel, daar deze SVB in hetzelfde jaar ophield te bestaan. (zie voetbal)

Op 25 juli 1919 werd de Katholieke Sport Centrale opgericht en door het aanleggen van een sportterrein op het Patronaatterrein had men het probleem van 1911 opgelost, althans dat dacht men.

In deze periode bestond er een felle strijd tussen de katholieken en vooral de protestanten welke ook haar in-

[p. 11]

trede in de sport vond. Het gevolg was dat de Katholieke Sport Centrale de katholieke voetbalverenigingen bevoordeelde (zie Sporthelden uit ons verleden - Guno Hoen).

In 1921 was het de heer Walther Hewitt die zich interesseerde voor de Cultuurtuinlaan. Hij inspireerde dr. E. Snellen, die toen directeur was van Landbouw om aldaar een sportterrein aan te leggen. Onder leiding van de heer Hewitt legden arbeiders toen dat sportterrein aan. (zie Walther Hewitt).

De kosten voor de aanleg werden geraamd op 10 duizend gulden en dankzij het initiatief en inzicht van de heer Hewitt, gesteund door dr. E. Snellen, speelde hij het klaar met Sf. 9.600,00 op tafel te komen.

In 1922 sloot het Surinaamse Sportcomité (SSC) een overeenkomst met de overheid, waarbij het sportterrein in de Cultuurtuinlaan werd afgestaan aan het SSC. (zie voetbal).

Dit sportterrein werd ‘Het huis van de neutralen’ genoemd, wat inhield dat het bestemd was voor clubs die niet dogmatisch en niet-fanatiek katholiek waren (zie Sporthelden uit ons verleden - Guno Hoen).

Op 29 juli 1923 werd door gouverneur Heemstra (1921-1928), in aanwezigheid van ongeveer 2400 mensen, het terrein in de ‘Cul’ geopend. De opening geschiedde als volgt:

Omstreeks 16.45 u. kwam gouverneur Heemstra aan en werd het Wilhelmus ingezet en medegezongen door de leden van Jong Elto. Toen volgde een demonstratie; onder leiding van een marechaussee trokken de verschillende verenigingen met het hoofd links gericht langs de tribune van de gouverneur.

Vertegenwoordigd waren een tiental voetbal-, drie korfbal-, vijf gymnastiek- en enkele cricketverenigingen. Na de rondgang stelden al die verenigingen zich op voor de gouverneursloge. De heer Simons, voorzitter van het SSC en gouverneur Heemstra kwamen toen aan het woord. Na de officiële toasten volgden spelen van verschillende gymnastiekverenigingen namelijk Thesos, Tonido, Uni en Wilhelmina.

Op zondag 5 augustus 1923 werden de eerste voetbalwedstrijden georganiseerd. De resultaten waren als volgt:

Transvaal	- Juliana	2-0
Voorwaarts	- Excelsior	1-1
Olympia	- UDI	5-0
Tonido	- Vlaamse Leeuw	1-0

In juni 1952 kreeg John Zeegelaar, die in zijn jongere jaren doelverdediger van Spes Patriae is geweest, de toewijzing voor de bouw van het voetbalstadion in de Cul, daar hij het minste bedrag vroeg voor de bouw en wel Sf. 175.000,00 gulden.

Rond augustus 1953 werd het bouwwerk opgeleverd en voor de opening zou er een internationale sportweek worden georganiseerd, waarbij voetbal-, wielren- en atletiekwedstrijden afgedraaid zouden worden.

De moeilijkheden tussen de voetbalbond enerzijds en de atletiekbond en de wielerbond anderzijds begonnen op maandag 24 augustus 1953 toen bekend werd dat de Surinaamse Voetbal Bond bepaald had dat er geen gelegenheid werd gegeven om te oefenen in het stadion. Men ging zelfs zover door te zeggen dat zowel de wielrenners als de atleten zich zouden terugtrekken indien het bestuur van de SVB niet op haar besluit terugkwam. Een delegatie onder leiding van de heer Emanuels, voorzitter van de wielerbond, begaf zich naar de heer Emile de la Fuente, voorzitter van de SVB, om deze zaak te bespreken. De voorzitter van de SVB deelde de pers mede dat de heer Emanuels hem de vorige week verteld had dat door de wielrenners vanaf maandag 24 augustus geen oefening meer zouden worden gehouden en mede op grond hiervan had de SVB het besluit genomen de poorten van het stadion te sluiten.

Voorzitter Emanuels zei evenwel dat hij bedoeld had ‘oefenen in verband’ doch hij oordeelde het wel nodig dat de wielrenners en atleten zich individueel zo lang mogelijk fit hielden. De heer la Fuente deelde toen mee dat uitsluitend die wielrenners en atleten tot donderdag 27 augustus toegang tot het stadion zou worden verschaft die een toegangskaart toonden. De uren waarop geoefend werd waren 's morgens van 5.00-6.30 u. en 's middags van 17.30-18.30 u.

Het probleem tussen de SVB enerzijds en de SAB en de SWB anderzijds was hiermee niet opgelost, het probleem was gecompliceerder. Zo mochten de voetballers van het nationaal elftal gratis het stadion binnentreden tijdens alle atletiek- en wielrenwedstrijden; bovendien mochten zij ook iemand (hun dame) meenemen. Men eiste daarom ook dat de wielrenners en atleten tot alle 6 voetbalwedstrijden gratis toegang kregen. De SVB was hier tegen.

Eén der aanwezigen stelde dan voor de wielrenners en atleten tot slechts één voetbalwedstrijd gratis toegang te verschaffen. Dit voorstel viel bij de voorzitter van de SVB in de smaak. Tijdens de SVB-bestuursvergadering maandagavond bracht hij deze suggestie over. Het bestuur nam het voorstel over, doch bepaalde tevens op initiatief van de voorzitter dat ook de voetballers van de nationale selektie tot één der wielerwedstrijden gratis toegang kregen.

Nadat de besturen van de wielren- en atletiekbond op donderdag 27 augustus de brief van de SVB ontvangen hadden waarin gezegd werd dat onmogelijk kon worden ingegaan op het door deze bonden gedane voorstel van alle zes voetbalwedstrijden, hadden de wielrenners en atleten donderdagmiddag een bespreking over het gerezen conflict. 's Avonds bereikte het bestuur van de SVB een schrijven, waarin de wielren- en atletiekbond hun eerder genomen standpunt handhaafden. In de brief werden drie voorstellen aan de SVB nogmaals onder de aandacht gebracht. Het eerste luidde dat de SVB het tenue van de wielrenners en atleten niet langer zou bekostigen, doch in stede daarvan hun gratis toegang zou verschaffen tot alle wedstrijden in het kader van de sportweek in het stadion. Het tweede voorstel was dat voor de wielrenners en atleten ter voorkoming van financieel nadeel voor de SVB klapstoelen zouden worden geplaatst. Het laatste voorstel hield in dat er vrijdag 28 augustus een wielrenwedstrijd zou worden georganiseerd, ten einde het financieel nadeel te beperken. De SVB wei-

[p. 12]

gerde op zijn standpunt terug te komen zodat het zich aanvankelijk liet aanzien dat het conflict onoplosbaar zou zijn en noch de Surinaamse wielrenners noch de - atleten aan de wedstrijden zouden deelnemen.

De buitenlanders stelden zich op het standpunt dat zij met het conflict niets hadden uit te staan. Dr. Roderik Marcon, manager van de atleten uit Trinidad, A.R. Harding manager van de Trinidadiaanse wielrenners en L.B. Allen, manager van de sportlui uit Guyana verklaarden uitdrukkelijk dat zij de gasten waren van de SVB en dat zij zich zouden gedragen naar de wensen van deze organisatie.

Hun sportlui zouden aan alles meedoen en zij zouden zich niet bemoeien met interne conflicten.

Vrijdagmorgen 28 augustus 1953 ontvingen de besturen van de SAB en de SWB van landsminister van Sociale Zaken, dhr. E. Ensberg, een uitnodiging voor een bespreking met hem en de directeur van Sociale Zaken, Mr. de Groot.

Hierbij werd op de wielrenners en atleten een dringend beroep gedaan om met het oog op de aanwezigheid van vele buitenlandse gasten in Suriname in nationaal belang terdege te beseffen door aan de wedstrijden deel te nemen. Nadat de kwestie van alle zijden was belicht besloten de beide besturen mede gezien de korte tijd, die hun scheidde van de wedstrijden op het beroep van de landsminister in te gaan.

Op vrijdagmiddag 28 augustus werd de volgende brief naar de SVB verzonden:

Geacht Bestuur,

Hierbij delen wij U mede dat wij op verzoek van landsregering van Suriname bij monde van de landsminister van Sociale Zaken in het nationaal belang van Suriname zullen deelnemen aan de op maandag 31 augustus en dinsdag 1 september te houden wielren- en atletiekwedstrijden. Het resultaat van de op voorstel van de landsregering gehouden bespreking werd vastgelegd in het schrijven van de landsminister van Sociale Zaken d.d. 28 augustus 1953 en luidde: ‘Het is mij een genoegen U onze bespreking van hedenmorgen vast te leggen’, waarbij werd besloten dat van beide bonden hun eisen aan de SVB met betrekking tot vrije plaatsen voor de sportweek in het stadion zullen laten varen in landsbelang. Gaarne zeg ik U toe dat ik na afloop van de feestweek onderhandelingen met het bestuur van de SVB zal openen om tot een bevredigende regeling voor de toekomst te komen. Ik zeg U dank voor de sportieve houding door U ten deze aangenomen.

De landsminister van Sociale Zaken,

w.g. E. Ensberg

Uwe uitnodiging om deel te nemen aan bedoelde wedstrijden indertijd gedaan bij monde van de heren Andre Kamperveen en Murvin Pool, leden van het comite opening stadion, beschouwen wij als niet gedaan.

Onze deelname geschiedt uitsluitend in 's landsbelang en ter voldoening aan het verzoek van de landsregering van Suriname, doch wij protesteren met klem tegen de houding en het standpunt van het bestuur van de SVB.

In dit verband brengen wij ter Uwer kennis dat:

1.	Wij geen prijs stellen op het door U te bekostigen tenue.
2.	Wij geen gebruik zullen maken van de gelegenheid om een gast mede te nemen op de dagen dat wij aan wedstrijden deelnemen.

De opening van het Suriname Stadion vond op 29 augustus 1953 groots plaats en zowel de Surinaamse voetballers als de atleten en wielrenners toonden zich van hun beste zijde. De voetbalresultaten waren als volgt:

29-8-53 Suriname - Aruba 3-3 (Kamperveen, Nelom, Hoen)

01-9-53 Suriname - Paissandu 5-4 (Kamperveen 2x, Kruin, U A Sai, Hoen)

Suriname - Aruba 3-3 (Kamperveen 3x)

Het conflict van 1953 moet niet onderschat worden, daar deze onbevredigde oplossing de oorzaak is geworden dat periodiek steeds opnieuw conflicten ontstonden tussen de SVB enerzijds en de SAB en de SWB anderzijds.

Aangetekend dient te worden dat landsminister E. Ensberg niet met de SVB ging praten en dus geen woord hield.

In 1957 sloot de Surinaamse Voetbal Bond de poorten voor de atleten en wielrenners, daar deze bond de mening was toegedaan dat de bonden van deze sportlui hun financiële verplichtingen niet waren nagekomen. In 1958 ontstond de drang in de Surinaamse voetbalwereld om zich bij het I.O.C. aan te sluiten, waardoor Suriname ook aan de voor-Olympische voetbalwedstrijden kon deelnemen. Het S.O.C. kreeg echter van het I.O.C. te horen dat dit alleen mogelijk was, mits de moeder der sporten ook bij deze organisatie was aangesloten. De SVB wilde alle kosten voor de SAB dekken, die voor deze aansluiting betaald moest worden, maar de atletiekbond weigerde.

De SAB was namelijk de mening toegedaan dat de poorten van het Suriname Stadion eerst voor de atleten en wielrenners geopend moesten worden voor men verder kon praten en zo konden de atleten en wielrenners in 1958 wederom in het Suriname Stadion trainen.

Wat de SVB kwalijk moet worden genomen is dat zij in de periode 1957-58 toestond dat op de atletiekbaan paardenwedstrijden werden georganiseerd (zie paardensport).

Op 31 augustus 1977 hielden de atleten het Suriname Stadion ruim een half uur bezet, uit protest tegen wat zij noemden het negeren van de atletiekbond door de SVB. De atleten hielden het been stijf en zouden verhinderen dat de oefenwedstrijd tussen de bondsselektie en het scholierenteam van de inter-Guyanese spelen gespeeld werd. De toestand werd genormaliseerd na een gesprek tussen Willebrod Axwijk en Dr. Gerard Leckie, secretaris van de SVB.

De atleten hielden deze bezetting omdat ze op 27 augustus 1977 de voortgezette kampioenschappen moesten verschuiven naar 31 augustus, daar een voetbaloefenwedstrijd gespeeld moest worden. Toen ze op 31 augustus verschenen merkten ze op dat de SVB ook op die dag

[p. 13]

een oefenwedstrijd had. Dit was zonder medeweten van de SAB gebeurd, terwijl de SVB over een programma beschikte van de SAB, waarin stond dat de SAB normaal gebruik mocht maken van het veld op woensdag en zaterdag.

Vanwege energieproblemen in Paramaribo besloot de SVB in mei 1987 alle avondwedstrijden af te gelasten en deze op de zaterdag en zondagmiddag te organiseren. Hoewel het niet tot een conflict kwam moest het programma van de SAB iet wat gewijzigd worden.

Uit het vorenstaande blijkt dus dat het Suriname Stadion het probleem van 1911 oploste, maar tegelijkertijd ontstond er bij de wielrenners en atleten de drang naar een eigen stadion.

In verband met haar 35 jarig bestaan op 29 augustus 1988 werd het Suriname Stadion omgedoopt in het Andre Kamperveen Stadion (zie Andre Kamperveen).