Heveadorp
(gemeente Renkum)
Fabrieksdorp, ontstaan begin 20ste eeuw. Het laat-18de-eeuwse Huis te Duno werd in 1888 gekocht door cacaohandelaar J.W.F. Scheffer, die in 1908 in de nabijheid de modelboerderij Huis te Aa stichtte. De gebouwen gingen in 1914 over in handen van D.F. Wilhelmi, die er in 1916 de ‘Verenigde Nederlandsche Rubberfabrieken Hevea’ vestigde. Voor de werknemers werd een tuindorp gebouwd. In 1944 werden de fabrieksgebouwen zwaar beschadigd en het Huis te Duno verwoest. Na de sluiting van de fabriek in 1976, volgde in 1982-'84 de sloop van de gebouwen.
De zogeheten Hunnenschans ‘Duno’ (Rijnlaan ong.) is een restant van een vroeg-middeleeuwse ringwalburcht.
Het tolhuis (Fonteinallee 3) is een uit circa 1880 daterend neoclassicistisch eenlaagspand met vooruitspringende middenpartij.
Woonhuizen. Voor de werknemers van de rubberfabriek kwamen in 1916-'18 naar ontwerp van J. Rothuizen woonblokken met een tuindorpkarakter tot stand aan de
Middenlaan,
Noorderlaan,
Centrumlaan en omgeving.
Heveadorp, Woonhuizen tuindorp Heveadorp (1995)
De woonblokken droegen oorspronkelijk namen van eilanden in de Indische Archipel. De rieten kappen, de puntgevels en de vensters met kleine roedenverdelingen van deze eenlaags woningen geven het geheel een cottagestijl-achtig aanzien. Meer het karakter van de latejugendstil - met gepleisterde topgevels en roeden in de bovenlichten - hebben de gelijktijdig ontworpen beambtenwoningen aan de
Dunolaan. In 1984 zijn de woningen gerenoveerd naar plannen van B. Verhaagen. Nieuwbouw op de voormalige fabrieksterreinen deed enige afbreuk aan het tuindorpkarakter.
De voorm. openbare lagere school (Middenlaan 47) is een met riet gedekt eenlaags gebouw in cottagestijl uit circa 1920.
Het café-restaurant ‘Westerbouwing’ (Beethovenlaan 373), gelegen op de rand van de Veluwestuwwal, ontstond in 1872 als uitzichtskoepel, waartegen in 1876 een paviljoen werd gebouwd. In 1933 werd dit alles vervangen door een café-restaurant met uitzichttoren. Na verwoesting in 1944 volgde in 1950 nieuwbouw in vergelijkbare vormen. Door de toevoeging van een stoeltjeslift in 1960 kreeg het geheel een on-Nederlands aanzien.
Auteursrechtelijk beschermd