de 17de eeuw zijn de diepe huizen met maniëristische trapgevels met toppilasters en geblokte ontlastingsbogen. Voorbeelden zijn Vischpoortstraat 15, Beekstraat 43, Beekstraat 15 en Beekstraat 35; de laatste twee zijn rijke voorbeelden van dit type. Rijke gemetselde friezen hebben de voorm. smederij Bloemstraat 34 (1616) en de voorm. munt Vischpoortstraat 24-28 (circa 1620). Het in de kern vroeg-17de-eeuwse tweebeukige dwarse huis Jufferenstraat 21 heeft een laat-18de-eeuwse voorgevel met een kroonlijst en ingangspartij in Lodewijk XVI-stijl. Jufferenstraat 25 dateert ook uit de 17de eeuw. Het pand heeft een gepleisterde lijstgevel en een dakvenster met vleugelstukken. Eenvoudig van karakter is het vroeg-17de-eeuwse, later gepleisterde pand Ellestraat 37 met vlechtingen en toppilaster. De ingangsomlijsting met verdiepte pilasters dateert uit het eind van de 18de eeuw. Het pand Schapensteeg 8 bezit een rijk gebeeldhouwde zandstenen deuromlijsting uit circa 1680.
Verschillende diepe huizen kregen in de eerste helft van de 18de eeuw een klokgevel, bijvoorbeeld Ellestraat 39 (circa 1750) met rococo-versieringen, Vischpoortstraat 11, Beekstraat 34, 40, 47, 50 en 51. Het linkerdeel van het eenlaagspand Van Kinsbergenstraat 3 heeft een klokgevel uit circa 1740 met zijvoluten en segmentvormige bekroning. Het rond 1740 gebouwde herenhuis Bloemstraat 24 met omlopend schilddak en hoekpilasters vertoont Lodewijk XIV-elementen; de later aangebrachte gesneden deur met bovenlicht is uitgevoerd in Lodewijk XVI-stijl.
In het eerste kwart van de 19de eeuw werden veel voorgevels gepleisterd en voorzien van een kroonlijst, zoals Beekstraat 27-29 - met in de kroonlijst kleine, ruitvormige vensters - Ellestraat 28, Ellestraat 42-44, Beekstraat 39, met mezzanino, en Jufferenstraat 27. De notariswoning Noorderkerkstraat 12 werd in 1821 gebouwd in neoclassicistische stijl voor D. Hoefhamer; de veranda stamt uit circa 1870. Neoclassicistisch is ook de notariswoning Beekstraat 29 uit circa 1880. Het pand Luctor et Emergo (Beekstraat 3) heeft een gevel met klauwstukken en ionische pilasters, gebouwd rond 1910 in een op het Hollands-classicisme geïnspireerde nieuw historiserende stijl. Vermoedelijk is het een reconstructie van een gelijkvormig pand uit circa 1660.
Buiten de stad, in de Nieuwstad, bouwde men in het begin van de 20ste eeuw enkele villa's. Nunspeterweg 17 is een villa met neorenaissance-elementen uit circa 1900 en Nunspeterweg 4 dateert uit circa 1920. De in kalkzandsteen uitgevoerde eenlaags woningen Bas Backerlaan 1-17 kwamen in 1908 tot stand voor de arbeiders van de Zuiderzeestoomlijn.
Hofjes. Van het Weduwenhof (Zuiderkerkstraat 3-5) [14], bestaande uit drie eenlaags vleugels rond een langwerpig binnenpleintje, gaat het gedeelte met korfboognissen aan de Zuiderwalstraat terug tot de 16de eeuw. In 1650 is het complex aan de zijde van de Zuiderkerkstraat uitgebreid en voorzien van een maniëristisch poortje met fronton. Het Feithenhof (Ledige Stede 6-40) [15] werd in 1744-'45 gebouwd voor de huisvesting van oude mannen en vrouwen en bekostigd uit de nalatenschap van Maria Catharina Feith (†1740). Waarschijnlijk maakte Gerrit Ravenschot de plannen voor dit complex van eenlaags woningen rond een binnenhof. Aan de westzijde staat een regentenhuis met pronkrisaliet in Lodewijk XIV-stijl en een oorspronkelijk interieur. Het complex is in 1958 gerestaureerd en aan de achterzijde uitgebreid.
Stadsboerderijen. Verspreid in de stad staan verschillende verbouwde voorm. stadsboerderijen. Westerwalstraat 18 heeft een topgevel met vlechtingen uit de tweede helft van de 16de eeuw. Zuiderwalstraat 4 gaat ook terug tot de 16de eeuw, maar is in de 18de eeuw verbouwd. Een waarschijnlijk 17de-eeuwse oorsprong hebben Westerwalstraat 20 en Ellestraat 54, dat in de 19de eeuw is verbouwd tot gepleisterd dubbel woonhuis.
Theekoepels. Direct buiten de stadskern staan enkele karakteristieke 19de-eeuwse tuinkoepels oorspronkelijk gebouwd aan de rand van een voorm. moestuinencomplex, waarbij later woonhuizen werden gebouwd. De koepels in de tuinen van Bagijnendijkje 1A en Bagijnendijkje 7A dateren uit de eerste helft van de 19de eeuw. Iets jonger is de theekoepel aan de Omloop (tegenover nummer 3). De theekoepel aan de Zuiderkerkstraat is recent overgebracht van de oorspronkelijke plaats aan het Bagijnendijkje.
Winkels. Het winkelpand Jufferenstraat 10 heeft een winkelpui in eclectische vormen uit circa 1880. De winkelpui in sobere jugendstil-vormen van Bloemstraat 36 stamt uit circa 1910.
Pakhuizen. Uit de 17de eeuw dateert Hondesteeg 7, een pakhuis met steil zadeldak en topgevels. Het pakhuis Ellestraat 51 uit 1839 heeft een hoog afgewolfd schilddak. Het drielaags pakhuis Smeesteeg 19 is in 1875 gebouwd.
Windmolen ‘De Tijd’ (Zuiderzeestraatweg Oost 18, Oostendorp) is een met riet gedekte achtkantige stellingkorenmolen met gemetselde romp, gebouwd in 1854 voor J.W. Spijkerboer ter vervanging van een voorganger uit 1840. De eenlaags molenaarswoning (Zuiderzeestraatweg 20) stamt uit 1854. Nabij de molen staat een eenvoudig eenlaags pakhuis uit circa 1910.
De voorm. remise van de Zuiderzeestoomlijn (Zwolscheweg 1) [16], gebouwd in 1907-'08, bestaat uit een wagonloods, een locomotiefloods en een wachtlokaal annex kantoor. De loodsen vertonen neoclassicistische-elementen, het wachtlokaal neorenaissance-elementen.
Maalderij Gardenbroek (Zuiderzeestraatweg Oost 10, Oostendorp) is een bedrijfsgebouw met laadperron en silotoren uit circa 1930.
De sluiskom bij de haven (bij Havenkade 21) [17] en de overkluisde doorvaart naar de stadsbuitengracht dateren uit 1696.
De muziektent (Beekstraat ong.) [18] werd rond 1916 over de Beek heen gebouwd en na sloop in 1957 in 1983 herbouwd.
De Isr. begraafplaats (Bas Backerlaan ong.) [19] werd begin 18de eeuw gesticht op het oostelijke bolwerk en kreeg in 1849 een ommuring. De poort heeft een gevelsteen met de tekst van psalm 24:4 in het Hebreeuws. De oudste grafsteen dateert uit 1768.
Old Putten (Zuiderzeestraatweg
Auteursrechtelijk beschermd
