Baak
(gemeente Steenderen)
Dorp, ontstaan op een laagterras nabij een vroegere arm van de IJssel, waar in de 14de eeuw het huis Baak verrees. De heerlijkheid Baak werd in 1725 door een windhoos geteisterd. Tot 1955 diende het omliggende gebied bij hoogwater als tweede IJsselarm, de zogeheten Baakse overlaat.
De ruïne van de St.-Nicolaaskapel (bij Hofstraat 4) bestaat uit twee geledingen en een stuk van de klokkenverdieping van de gotische toren. De kapel, die in 1362 werd gewijd, had in 1670 al geen kap meer; sinds 1776 rest de huidige ruïne.
Baak, Ruïne St.-Nicolaaskapel
De R.K. St.-Martinuskerk (Wichmondseweg 17) is een neogotische pseudobasiliek met transept, driezijdig gesloten koor met zijkapellen en een forse toren van drie geledingen. De kerk verrees in 1889-'91 naar ontwerp van A. Tepe. Het interieur van de later wit geschilderde kerk wordt gedekt door kruisribgewelven. Tot de inventaris uit de bouwtijd en kort daarna behoren: het hoofdaltaar (1895), de gebrandschilderde ramen, enkele beelden en het triomfkruis (1899) van atelier F.W. Mengelberg en de door F.W. Langenberg vervaardigde Piëta (1904) en diverse heiligenbeelden (1901-'10). Oudere elementen zijn de, vermoedelijk door O. de Boer vervaardigde, kruiswegstaties (1850-'57) en het in 1788 door A. Meere voor de R.K. kerk De Liefde in Amsterdam gebouwde orgel, dat in 1892 hier is geplaatst. Het huidige cultureel centrum ‘Concordia’ (Pastoriestraat 5) is in 1772-'73 gebouwd als schuurkerk, mogelijk naar ontwerp van Teunis Wittenberg. De zaalkerk is in 1836 verhoogd naar plannen van D. Lijsen. Uit 1860 stamt de neoclassicistische pastorie met koetshuis (Pastoriestraat 3).
Huis te Baak (Wichmondseweg 19) is een voorm. havezate, die voor het eerst wordt genoemd in 1326. In 1738-'39 liet Gerhard Willem Joseph van der Heyden het oude huis afbreken en herbouwen met gebruik van delen van het middeleeuwse muurwerk. Gerrit Ravenschot maakte hiervoor de plannen en ontwierp ook de dorische poort aan de binnenplaats.
Baak, Huis te Baak
Uit die tijd stamt in het interieur de door Hendrik Lebbink vervaardigde trap. In opdracht van Johan Everard Canisius van der Heyden kreeg het inmiddels wit gepleisterde gebouw in 1767 een dakruiter en werd een alliantiewapen aangebracht. G.A. Helmich liet in 1869 een veranda en in 1878 een zuidvleugel bouwen; de ingang is toen naar de zuidzijde verplaatst. De twee bouwhuizen zijn 18de-eeuws; de schuur achter het westelijke bouwhuis stamt uit 1846. De landschappelijke parkaanleg kwam in 1801 tot stand.
Boerderijen. De hallenhuisboerderij Het Bobbink (Bobbinkstraat 7) stamt uit 1808 en heeft een gezwenkte topgevel. Het Hof te Baak (Hofstraat 8) is een mogelijk vroeg-19de-eeuwse hallenhuisboerderij met een voorhuis uit 1871.
De R.K. begraafplaats (bij Emmerichseweg 96), aangelegd in 1850-'52, heeft een fraai hek met zandstenen palen en gietijzeren vazen, een achtkantig neoclassicistisch baarhuisje (1857) en een kruisigingsgroep (1890).
Auteursrechtelijk beschermd