Gulde-Jaer Ons Heeren Jesu Christi

Den rycke-man.⁺
Tweeden Donderdagh van de Vasten.⁺

Op: Se pur ti guardo.

1

O Abram Vader!

Men leed noyt quader
Als ick hier moet lijden
In dit fourneys^1,4
Voor 't sondigh vleys
Een eeuwigheydt van tijden.
Sendt hier ter plaetsen
Den sno'en⋆ melaetsen,
Laz'rus te weten,
Die 'k in uw' schoot nu sie gheseten.
Och! doet hem loopen,
Och! laet hem doopen

+ 48-49

+ Bron: Lk. 16, 19-31. In str. 1 spreekt de rijke vrek in de hel, in de volgende antwoordt Abraham.

1,4 fourneys: oven, hel.

[p. 166]

 

Sijn vingher in een water-kopje.

 

Ick en eysch niet dan een dropje.^14-15

 

Ick en eysch niet dan een dropje,

 

Daer⋆ mee mijn tongh alhier

 

Slechts wat verkoelt magh werden⋆.

 

Want kan niet langher harden

 

Den brandt van 't helsche vyer.

14-15 Omwille van de gelijkheid met de andere strofen hebben we de verdubbeling hier en in de 4^e strofe gehandhaafd.

2

Neen soon, neen soone,

Ghedenckt de loonen
Nu eens van u beyden,
Voor sond, voor deughd,
In smart en vreughd^2,5-6
Wel eertijdts soo verscheyden.
U leven bloeyde,
Uw' tafel vloeyde
Van alle weelden.
Ghy dronckt den wijn met Venus beelden.¹⁰
Ghy deckt' uw' leden
Met sachte kleden
Van purperen en van satijnen
En liet Lazarum verdwijnen⋆,
Swart van hongher, blau van pijnen;
Nu is de kans ghekeerdt
Van d'eenen in wellusten,
Van d'ander in onrusten,
Die God ghestaegh vermeert.

2,5-6 bepaling bij u beyden (vs. 3).

10 Venus beelden, hier een omschrijving voor: lichtzinnige vrouwen (beelden: gestalten, gedaantes).

3

Stelt u midtsdesen⋆^3,1

('t Moet toch soo wesen)

3,1 Stelt u: Stel u erop in.

[p. 167]

 

Eeuwigh om te draghen

 

Gheknars, gheschrey,

 

Vyer, pijnbanck, pley⋆

 

En alderhande plaghen.

 

Den brand sal blaken,

 

De vlam sal kraken

 

En ghy besuren,

 

Soo langh als d'eeuwen sullen duren,

 

De korte weelden

 

Van 's wereldts beelden.

 

Siet hier, o kinderen der menschen,

 

D'yd'le sorghen, d'yd'le wenschen,

 

Van de kisten, van de pensen.¹⁵

 

Siet hier de droev' ellend'

 

Daer⋆ toe hem⋆ d'ooghen blicken^17-18

 

Van uw' wellusten schicken,

 

Soo saen⋆ dit leven endt.

15 kisten, nl. met rijkdommen; pensen: buik(en).

17-18 ‘waarop uw kortstondige geneugten gaan uitlopen’; ooghen blicken: ogenblikken; schicken: zenden.

4

Prins, Borger, Christen,

Doet alle listen^4,2-3
Tot bedwangh der sonden.
Voeght u ter deughd,
Op dat ghy meught
Ontgaen de helsche gronden.⁶
Och wat ghebeden!^7-10
Wat hayre kleden,
Wat scharpe vasten,
Ja roeden, swaerden, koorden, basten

4,2-3 ‘Gebruik alle vernuft om uw zonden in te tomen.’

6 gronden: gebied.

7-10 Nadat eerst vrijwillig gekozen offers zijn genoemd, volgt in vs. 10 de vervolging door anderen met allerlei folter- en executie-instrumenten. Maar hoe zal iemand dat alles kunnen vrezen, als hij daarmee de hel kan ontlopen?

[p. 168]

 

Sal iemant vresen

 

Om vrij te wesen

 

Van 't onghebluste vyer der hellen,

 

Dat geen jaren en sal tellen,

 

Dat geen jaren en sal tellen.

 

Och mensch! wilt door de pijn

 

Die Christus ten exempel⋆¹⁷

 

Hier stelde aen sijn Tempel⋆,¹⁸

 

By tijdts ghewaerschouwt zijn.

17 ten exempel: tot een voorbeeld voor ons.

18 Hier, tijdens zijn aardse leven.