Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 10

[Keuchenius, Robertus]

KEUCHENIUS (Robertus), ook Ceuchenius of Cuchenius genoemd, geb. te Arnhem 10 Aug. 1636 (volgens een bij van Lennep geciteerd gedicht), overl. aldaar 19 Sept. 1673, philoloog en dichter. Hij was een zoon van Samuel Keuchenius uit Kleef; omtrent zijn moeder zegt hij zelf ‘peperit me Dansia mater, Gelria matris erat.... terra’. Zijn grootvader zou geweest zijn Robertus Keuchenius, magistraat van Wezel en lijfarts van den keurvorst van Brandenburg. Op 7 Sept. 1654 werd hij als student in de medicijnen te Leiden ingeschreven. Voor de philologie had hij echter veel belangstelling; zijn leermeester daarin was Gronovius, die in 1658 hoogleeraar te Leiden werd. Hij promoveerde echter ten slotte in de rechten en vestigde zich na zijn promotie als advocaat in zijn geboortestad. Hij had toen reeds een uitgaaf van Nepos ter perse gelegd en droeg in 1661 een editie van ^Frontinus op aan Ger. Schaap, die o.a. curator was van het Athenaeum te Amsterdam. Door diens invloed werd hem op 11 Nov. 1661 toegestaan lessen aan genoemde onderwijsinstelling te geven. Hij opende deze op 30 Nov. met een Oratio de falo eloquentiae romanae (Amst. 1661). In 1662 droeg hij een uitgaaf van Serenus Samonicus op aan Cornelis de Graeff en een dichtbundel aan Simon van Hoorn, beiden curatoren van het Athenaeum; in hetzelfde jaar declameerde hij zijn gedicht Amstela crescens in de aula van het Athenaeum in presentie van Cornelis Witsen. Een en ander legde hem geen windeieren, want bij besluit van burgemeesteren van Amsterdam van 27 Oct. 1662 werd Keuchenius in zijn extra-ordinariaat bevestigd en hem een vast honorarium toegelegd. Hij doceerde aan het Athenaeum romeinsche geschiedenis. Uit zijn Musae juveniles, 196, blijkt, dat hij in 1662 met zijn studenten Sulpicia's Satyra heeft gelezen; hij zal dus ook verschillende klassieke schrijvers met hen hebben behandeld. Keuchenius heeft de gunst der amsterdamsche autoriteiten echter niet lang behouden. Toen in 1664 hij en Blasius op verhooging van salaris aandrongen, zagen zij beiden hun verzoek met een weigering beantwoord. Twee jaar later benoemden burgemeesteren uit eigen beweging Blasius tot gewoon hoogleeraar en vergrootten diens inkomen, terwijl van Keuchenius geen notitie werd genomen. Hieraan was niet vreemd, dat zijn beschermer Ger. Schaap in 1666 overleed. Te vergeefs droeg hij nog in 1667 een werkje op aan den curator Valckenier. Toen is hij in Amsterdam van het tooneel verdwenen; tegen het einde van 1668 komt hij op de lijsten der professoren niet meer voor. Hij begaf zich naar Frankrijk en de Palts om er door vleiende gedichten en opdrachten de gunst van Lodewijk XIV en keurvorst Karl Ludwig te verwerven. Maar ook hier wilde het niet lukken. Leibnitz zag hem (volgens B.G. Struve, Acta litteraria

VII, 70) in 1670 ‘patria Batava extorrem huc illuc vagabundum discurrere, seque etiam nonnumquam deridendum propinare’. Intusschen keerde hij in hetzelfde jaar naar Arnhem terug, waar hij na drie jaar overleed. Hij bewoonde daar het landgoed van Johannes Fontanus (dl. I, kol. 873), bekend als Fontanus' Spijker, gelegen in de buurt der stad en hem bij erfenis toegevallen.

Hij schreef: Cornelis Nepos cum notis variorum (Lugd. Bat. 1658, volgens van Lennep later herdr.); Anglia triumphans. Sive in inaugurationem Caroli II etc. (Hagae-Com. 1660); Sext. Jul. Frontini Quae extant, Rob. Keuchenius post Modium, Stewechium, Scriverium cum notis et emendationibus illustravit (Amstelodami 1661); Q. Serenus Samonicus, De medicina praecepta saluberrima. Rob. Keuchenius ex vet. libro restituit, emendavit, illustravit (Amstelodami 1662, ed. sec. ald. 1706); Musae juveniles (Amstelaedami 1662); Oratio funebris in excessu Gerh. Schaap (Amst. 1666); Antonius Pius, sive in vitam Antonini Pii excursus politici. Acc. comparatio cardinalium Richelii et Mazarini (Amstelaedami 1667, ed. sec. ald. 1705); Gallia triumphans, sive poematum heroicorum libri II (Amst. 1668, ed. sec. Arnhemiae 1670, ed. nova Parisiis 1670). In hs. liet hij na: Deliciae Palatinae ordine alphabetico digestae; Gelria illustrata, sive rerum in Gelria memorabilium.... Compendiosa descriptio poëtica, historico commentario illustrata. Acc. urbium Hollandiae elogia (1672) en Arenacum sive rerum in civilate Arnhemo memorabilium.... liber singularis.

Van het tweede hs. berust een afschrift thans in de Bibl. van de Mijd er Ned. Letterkunde te Leiden, waarin zich eveneens bevindt een gedrukt gedicht van Keuchenius' hand op de bruiloft van A. Hoevenaer en C. van Oss (1665).

Over het algemeen is de waardeering voor zijn geschriften niet zeer groot. Zijn verblijf aan het amsterdamsche Athenaeum moet als een mislukking beschouwd worden. Nog het nageslacht spotte met hem:

Invisum Musis ac detestabile nomen Turbandus Pindi culmine Keuchenius.

Er bestaat van hem een gegraveerd portret, aet. 34 (1670), met bijschrift van P. Hoekenberg; een geschilderd miniatuur door J.M. Quinckhard, behoorend tot het Panpoeticon Batavum, is in het Rijksmuseum te Amsterdam; een gravure door A. van Zijlvelt.

Zie: C.J. Jöcher, Allg. Gelehrten Lexicon II (1750), 2078; P.H. Peerlkamp, De vita ac doctrina omnium Belgarum qui latina carmina composuerunt (1822), 370; J.D. van Lennep in J.P. d'Orville, Illustris Amstelodamensium Athenaei memorablia, Annot. (1823), 154; Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis, uitg. door I.A. Nijhoff, II (1840), 125, 126; Fred. Muller, Beschrijvende catalogus van portretten (1853), no. 2890, 2891; Catalogus der bibliotheek van de Mij der Ned. Letterkunde te Leiden I (1887), hs. 47, 89, 905; II, 1030; G.D. Bom H. Gzn., Het Hooger Onderwijs te Amsterdam (1882), 23, 24; Gedenkboek van het Athenaeum en Universiteit te Amsterdam (1932), 307, Aanhangsel, 78.

Wijnman