Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 9

[Anslo, Gerbrandt]

ANSLO (Gerbrandt), geb. te Amsterdam in 1612, overl. ald. April 1643. Hij was de oudste zoon van den doopsgezinden leeraar Cornelis Claesz Anslo (dl. I, kol. 153) en Aaltje Gerritsdr Schouten. Hij werd bij de Waterlandsche Gemeente der Doopsgezinden te Amsterdam gedoopt op 17 Dec. 1632 en ondertrouwde aldaar op 20 Mrt. 1636 met Abigael Schouten (overl. Apr. 65, dochter van Laurens Cornelisz S., den rijksten inwoner van Weesp en een neef van Vondel), die na zijn dood hertrouwde met den doopsgezmden leeraar Dr. Johannes Verlaan (zie art.). Vondel maakte een gedicht op Anslo's huwelijk: De Bruyloft van Cana, Aen Garbrant Anslo en Abigel Schouten. Anslo was lakenhandelaar op den Nieuwendijk te Amsterdam; als zoodanig fungeerde hij eenigen tijd als hoofdman van de saainering (met de andere hoofdlieden Pieter Noortdijck, Jaques de Win en Gerrit Kuycken werd hij in 1643 uitgeschilderd door Abraham v. Diepenbeeck).

Gerbrandt Anslo was een ervaren kenner van het Hebreeuwsch, waarin hij Menasse ben Israël tot leermeester had. In diens De resurrectione mortuorum (Amst. 1636) komt van Anslo een hebreeuwsch echo-gedicht voor, dat van een voor dien tijd voortreffelijke kennis van het Hebreeuwsch getuigt. Dezelfde Menasse droeg zijn verhandeling De fragilitate humana (Amsterd. 1642) met een uitvoerig voorwoord op ‘ad praestantissimum Gerebrandum Anslo’. Uit dit voorwoord blijkt dat Anslo en Menasse zeer bevriend met elkander waren en herhaaldelijk bij elkaar op bezoek kwamen. De Bibliotheca Rosenthaliana te Amsterdam is in het bezit van de praagsche editie van het hebreeuwsche werk Lewoes (1609) met de handteekening van Anslo. Dit exemplaar behoorde dus vroeger tot diens bibliotheek.

Anslo schijnt ook de arabische taal beoefend te hebben. De Universiteitsbibliotheek te Utrecht bezit twee arabische handschriften, oorspronkelijk een geschenk van Chr. Ravius van Anslo. Later schonk Anslo deze handschriften aan genoemde bibliotheek.

De door hem nagelaten bibliotheek bestond

[p. 27]

uit turksche, arabische, perzische en grieksche boeken en handschriften; de academische senaat van Utrecht adviseerde 28 Nov. 1643 tot aankoop dezer bibliotheek.

Door Anslo's financieele hulp werd Georgius Gentius (zie art.) in staat gesteld zich in de oostersche talen te oefenen.

Een dochter van Gerbrandt was Aaltje of Alida, die in 1658 trouwde met den koopman Michiel Block (1635-70); op dit huwelijk maakte Vondel eveneens een bruiloftsgedicht. Wellicht was een tweede dochter van Gerbrandt een zekere Abigel Gerbrants, die jong gestorven moet zijn en wier godvruchtige woorden voor haar sterven in een boekje verzameld werden. Van dit boekje is evenwel tot nu toe geen exemplaar bekend; het bestaan er van weten wij uit een ander dergelijk werkje Laetste Uyren van Susanna Bickes (Amsterdam 1664, 20e dr. 1752).

Zie: Knippenberg, Reyer Anslo (1913); Catalogus codicum manu scripterum Bibl. Univ. Rheno-Trajectinae (Trajecti ad Rhenum 1887), no. 1441, 1450; J.M. Hillesum, Bijdrage tot de bibliografie van Menasseh Ben Israel's geschriften in Het Boek (1927), 355; A.C. Duker, Gisb. Voetius III (1897), 11; W.M.C. Juynboll, Zeventiende eeuwsche beoefenaars van het Arabisch in Nederland (1931), 185, 205, 216, 244 (waar hij abusievelijk Nicolaas Anslo Wordt genoemd); Maandschrift De Ned. Leeuw (1929), 100/101; Vondelkroniek (1930), 170-173 (artikelen van schrijver dezes); Het Boek (1930), 220, 335.

Wijnman