Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8

[Bol, Jan of Hans]

BOL (Jan) of Hans, schilder, geb. te Mechelen 16 Dec. 1534, zoon van Simon B. en Cath. van den Stock, overleed te Amsterdam 20 Nov. 1593. Hans Bol was slechts 14 jaar oud, toen hij reeds de lessen in teekenen en schilderen volgde onder leiding zijner ooms, Jacobus en Jan. Na twee jaar in hun atelier gewerkt te hebben, vertrok hij naar Duitschland en verbleef twee jaar te Heidelberg. 10 Febr. 1560 werd hij ingeschreven in het schildersgilde te Mechelen. Na de plundering van Mechelen, waarbij hij alles verloor, vluchtte hij naar Antwerpen in 1572, waar zijn kunstvriend, Ant. Couvreur, hem kleedde en voorzag van benoodigdheden om te kunnen werken. Tijdens zijn verblijf te Antwerpen schilderde hij voornamelijk dieren en visschen. Te voren schilderde hijfijne landschappen voor versiering van salons en cartons voor de brusselsche tapijtwerken. 1574 werd hij aangenomen in het antwerpsch St.-Lucasgilde. 16 Sept. 1575 verkreeg hij het recht van poorter der stad. In dien tijd begon hij kleine schilderijen in olieverf te vervaardigen die, bijzonder de landschapjes, veel succes hadden. Opnieuw onderging hij groote verliezen bij de plundering van Antwerpen. Hij week uit naar Bergen op Zoom; 1586 vertrok hij naar Dordrecht, Delft en vervolgens naar Amsterdam. Aldaar had hij een gemakkelijken verkoop van zijn talrijke landschappen en miniaturen. Beroemd zijn zijn kleine gezichten op Amsterdam. Hij vervaardigde ook vele prenten naar verschillende meesters. Zie de lijst in J.Ph. v.d. Kellen, Le peintre-graveur hollandais et fla-

[p. 169]

mand. Vele stukken van Hans Bol zijn gegraveerd door E. Sadeleer. De vrouw van Bol was de wed. Boels, die een zoon had, Frans, leerling van zijn stiefvader.

G. Goltius graveerde in ovaal het portret van den mechelschen kunstenaar met een latijnsch vers; nog een ander portret graveerde hij met latijnsch onderschrift. Dit portret bootste van Mander na. Zijn portret werd voorts gegraveerd door H. Hondius, J. Ladmiral en N. de Larmessin.

Zie: Neefs, La peinture et la sculpture á Malines in: Messsager des sciences hist. (1873) 475-479; Immerzeel, De levens en werken der holl. en vlaamsche kunstschilders I, 70; Kramm, De levens en werken d. kunstsch. I, 117; Biogr. Nat. Belg. II, 626-630.

Fruytier