Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Vigerius, Claes Wiggers Cousebant]

VIGERIUS (Claes Wiggers Cousebant), geb. 1556 te Haarlem, overl. te Keulen 1628. Eén der priesters, die met S. Vosmeer hebben saamgewerkt om de kerkelijke tucht in de Ver. Prov. te herstellen. V. studeerde in de jaren 1573-80 in de godgeleerdheid te Leuven, en verkreeg het licentiaat in de theologie te Keulen. Omstreeks 1579 te 's Hertogenbosch tot priester gewijd, heeft hij onder allerlei vermomming als missionaris op het platte land van Holland, Zeeland en Friesland gearbeid. Tevens werd door hem tijdens zijn eerste verblijf te Keulen de grondslag gelegd van het priester-college aldaar, de ‘Hooge Heuvel’ geheeten, dat in 1583 nader door S. Vosmeer is geregeld. Op het einde van de zestiende eeuw, tijdelijk in Haarlem vertoevende, onderzocht hij de echtheid der relieken van S. Bavo, S. Adalbert en S. Jeroen, welke eertijds in de abdijkerk van Egmond waren vereerd, en bij het verwoesten der abdij in veiligheid zijn gebracht. Bovenal dient gemeld, dat hij de stichter is geweest van de ‘Vergadering der Maechden van den Hoeck’, een communiteit van klopjes op de Bakenessergracht te Haarlem. Het begin dezer stichting was zeer nietig. In 1583 gingen onder zijn leiding een tweetal ‘Maeghden’ samenwonen in een turfschuurtje, achter het ouderlijk huis van V. gelegen. De communiteit nam spoedig in aantal toe; later telde zij meer dan tweehonderd klopjes, in verschillende huizen op en nabij de Bakenessergracht ondergebracht, en kreeg zij een eigen bedeplaats, aan S. Bernard gewijd. ‘De Hoeck’ werd in de 17e en 18e eeuw het bestuurscentrum

van het voormalige haarlemsche diocees; eerst in 1852-53 is de statie opgeheven; de archieven gingen grootendeels naar het bisschoppelijk museum; de boeken en portretten kwamen aan het Seminarie te Warmond. Het kon niet uitblijven, of de veelvuldige werkzaamheid van V. moest al spoedig de aandacht trekken van de tegenpartij. Reeds in 1598 werd hij te Amsterdam gegrepen, en wel in het huis van Eggius, ‘op t Water’ gelegen, maar op voorspraak van zijn neef, die schepen was van Amsterdam, tegen een som gelds losgelaten. In 1599 zocht men hem opnieuw, thans te Haarlem; maar hij week uit naar Texel. Toen op 30 Mei 1602 Vosmeer door prins Maurits en de Staten van Holland om vermeend landverraad werd ingedaagd, zocht men ook naar V., als daarbij betrokken. Hij had zich echter reeds tijdig in veiligheid gesteld te Keulen, vanwaar hij naar Rome is gereisd, en door Clemens VIII minzaam werd ontvangen. In 1603 was V. in Keulen terug, en trad nog gedurende datzelfde jaar in de Orde van de Franciscaner Observanten. Veel heeft hij daarna gedaan voor den wederopbloei van die orde in Duitschland; doch wijl daarmede zijn betrekkingen tot de hollandsche zending waren geëindigd, kunnen wij gevoeglijk het levensverhaal hier afbreken.

Zijn portret bestaat als kopergravure van J. Matham naar P. Soutman.

Zie: Bat. Sacr. (fol.), 335; Bijdr. bisd. Haarlem I, II, VIII, X, XIV, XVII, XVIII, XXVII, XXX; Arch. aartsb. Utrecht, IV, X, XIV; Fruin, Verspr. Geschr. III en VII; dez. Uittr. uit F. Dusseldorpii Annales, CIII, en verder passim.

Hensen