Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 7

[Sibelius, Caspar]

SIBELIUS (Caspar), of Sibel, geb. te Elberfeld 9 Juni 1590, overl. 1 Jan. 1658, zoon van Peter Sibel en Catharina Loh. Zijn grootvader, Peter Loh (overl. 1581 te Elberfeld, 51 jaar oud), had reeds veel gedaan voor de hervorming in het Wüpperdal. Hij beschreef zelf zijn leven in Historica Narratio Caspari Sibelii de curriculo totius vitae et peregrinationis suae, in handschrift aanwezig op de stedelijke bibliotheek te Deventer (no. 1716), waar hij ruim 30 jaren predikant is geweest. Hij heeft ook veel gedaan voor de hervormde kerk van het Rijnland, als predikant te Randerath (Gulik) sedert 25 Dec. 1609 en te Julich en Hambach sedert 4 Sept. 1611. In 1617 naar Holland op reis, werd hij beroepen te Deventer. Hij kende ons land reeds, want zijn theologische studiën, begonnen te Herborn en te Siegen, had hij te Leiden voltooid (Juli 1609). Zijn intrede te Deventer viel op 12 Oct. 1617. Van Deventer uit heeft hij nog veel voor zijn vaderland kunnen doen. Toch is hij ‘geheel en al een Nederlander geworden’. De synode van Overijsel zond hem naar de nationale synode te Dordrecht. Hij behoorde tot de revisoren van de vertaling van het Nieuwe Testament en de apocryfen. De zuidhollandsche synoden van 1641 en 1642 gewagen van het ‘synodaal misnoegen over het drucken van 't Nieuw Testament in 8o. alleen bij syn E. ende na syne copie gerevideert etc. met versoeck dat syne E. in het toecomende in sulcke saken gelieve te gaen communicative met de respectieve synoden ....’. De theologische professoren te Leiden, ook hierover aangesproken, betuigden dat zij dit N.T. van Sibelius slechts hebben ‘gerevideert’ nadat het reeds gedrukt was.

Op de na-synode te Dordrecht (13-29 Mei 1619) was hij ook aanwezig, doch moest wegens ziekte vóór het einde naar huis. Het gemeentearchief te Dordrecht bewaart van hem in handschrift zijn Annotationes ad synodum Dordracenam, dat oorspronkelijk op het gemeente-archief te Deventer was. H.H. Kuyper heeft het bewerkt in zijne Post- Acta (zie ald. blz. 5, aant. 6).

Hij schreef: De sacrificio Abrahami (Dav. 1624; Amst. 1637); Conciones sacrae in caput 16 Matthaei (Amst. 1633); De monomachia Jacobi cum Deo (Dav. 1630); In D. Judae apostoli epistolam conciones sacrae (Amst. 1631, 1637); In historiam sanati lunatici conciones sacrae (Amst. 1634); In historiam transformationis Christi homiliae 16 (Amst. 1634); Commentarius in psalmum 16 (Amst. 1635); Mosis ars bellica contra Amaleticos (Amst. 1637); De dedrachmis et in Canticum Simeonis (Amst. 1639); In Canticum Simeonis homiliae octo (Dav. 1641); In passionem, mortem et sepulturum Christi (Amst. 1642); Historia Hiskiae .... (Dav. 1643); Con-

ciones in Matth. 18:1-14 (Dav. 1647; Amst. 1669); Schole der goddelijke versoeckingen in 31 predicatien over de historie van Abrahams offerhande (Dev. 1655); Christianae precationes et gratiarum actiones (Dav. 1658), vert. als Christelycke ghebeden en dankseggingen (Amst. 1667); Concionum anniversariarum in dies festos et dominicos tomi tres (Amst. 1665).

Zijn portret is in 1637 en 1642 geschilderd door Frans Hals en naar beide portretten gegraveerd door J. Suyderhof; voorts gegraveerd door een onbekend kunstenaar.

Zie: B. Glasius, Godgel. Nederl. III ('s Hert. 1856), 347 v.; Nieuw Evangel. Tijdschr. VIII (1925), 125-175; H.H. Kuyper, De Post-Acta (Amst. en Pretoria 1899), vooral blz. 5, 34, 53, 203 v., 227; Reitsma en van Veen, Acta V, 298 v., 310 v., 315, 317, 322, 333 v., 342, 355, 358, 364; Knuttel, Acta Z.- Holl. ('s Gravenh. 1909), 233, 259, 261 v., 308 v., 335, 363; J. Reitsma, Gesch. v.d. Herv. en de Herv. Kerk, 3e dr. (Utr. 1916), 521 en de hier en daar genoemde bronnen, vooral: Godgel. Bijdr. XXIII, 2e st. (1849); Ned. Archief voor Kerkgeschiedenis XIX, 30-33, 52 v.

Knipscheer