Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Kortenaer, Egbert Meeuwszoon]

KORTENAER (Egbert Meeuwszoon), gest. 13 Juni 1665, een man, die door eigen verdienste van den laagsten rang trapsgewijze is opgeklommen tot de waardigheid van luitenantadmiraal, na in dienst van het vaderland hand en oog verloren te hebben, is in deze waardigheid ten slotte, al vechtende voor zijn land, gesneuveld. Hij was de eerste zeeofficier, die den rang heeft bekleed van kapitein-luitenant, nadat besloten was om op de grootste van 's lands schepen het aantal luitenants van een op twee te brengen, van wie dan de oudste met bovenstaanden titel werd aangeduid. Van zijn jongere levensjaren is niets bekend, maar op 10 Augustus 1653 treffen wij hem als kapitein op het vlaggeschip van Tromp in den slag van ter Heyde. Toen deze vlootvoogd was gesneuveld, bleef Kortenaer de admiraalsvlag voeren en als zoodanig de leiding geven aan den strijd, waardoor verwarring werd voorkomen, welke anders allicht ware ontstaan als de dood van den opperbevelhebber vóór het einde van het gevecht algemeen bekend ware geweest. In 1658 is hij kapitein op het vlaggeschip van den luitenant-admiraal van Wassenaer, en maakte als zoodanig den tocht mede naar de Oostzee om de Denen bij te staan in den strijd tegen de Zweden; kundig en ervaren, was hij de erkende raadsman van den opperbevelhebber, en het welslagen van den tocht werd dan ook voor een groot gedeelte aan zijn invloed toegeschreven; de Staten benoemden hem dan ook in Juni 1659 tot vice-admiraal bij de admiraliteit van de Maze in de plaats van den gesneuvelden Witte Corneliszoon de Witte. Als zoodanig vergezelde hij den luitenant-admiraal Wassenaar weder, toen deze zich aan boord van het schip van de Ruyter begaf, die met zijn eskader bij Funen was aangekomen, om over de vereeniging der twee vloten te beraadslagen. Toen deze Zweedsche oorlog in 1660 was geëindigd, volgden er eenige jaren, welke niets bijzonders voor de levensschets van Kortenaer hebben opgeleverd, maar in 1665 zien wij hem, bij het dreigen van een oorlog met Engeland, als een der drie luitenants-admiraal, welke het bevel voerden over de vloot, die werd vereenigd onder het opperbevel van v. Wassenaer als luitenant-admiraal-generaal.

[p. 306]

Den 13. Juni 1665 raakten de nederlandsche en engelsche vloten bij Lowestoff in gevecht; op zijn schip ‘Groot Hollandia’, dat 78 stukken en 350 man aan boord had, strijdt Kortenaer aan het hoofd van zijn eskader tegen dat van prins Robert, maar wordt reeds in het begin van het gevecht, des morgens ten 5 uur, door een kanonskogel zoodanig aan het bovenbeen getroffen, dat hij terstond overleed.

Hij was gehuwd met Catharina Ariëns van der Wolff, overl. 1704 en had één zoon, Bartholomeüs.

De Groote kerk te Rotterdam levert nog het bewijs van de groote eer, welke Kortenaer zich door zijn gedrag had verworven, zijnde aldaar door het college ter admiraliteit van de Maze een grafmonument (door Verhulst) voor hem opgericht. Daaronder de verzen van G. Brandt:
‘De Heldt der Maes, verminkt aan oog en rechterhand
En achter 't oog van 't Roer, de vuyst van 't Vaderlandt,
De groote Kortenaer, de schrik van 's vijandts vloten,
D'ontsluiter van de Sondt, leyt in dit graf beslooten’.

Zijn portret gegraveerd door A. Blotelingk naar van der Helst.

Prenten door A. Blotelingk, M. Mosijn, J. Houbraken,

Zie: Levensbeschrijving van eenige voorname meest nederl. mannen en vrouwen (1777); Onze vloot (Haarlem 1913).

Herman