Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5

[Cambier, Jacob Jan]

CAMBIER (Jacob Jan), geboren te Vianen 29 Juni 1756, zoon van Jacob (burgemeester van Vianen) en van Jacoba Catharina Anna Elisabeth Ofze, is als student in Leiden ingeschreven 16 Aug. 1774, heeft aldaar zijn studietijd doorgebracht tot 1777, doch is niet gepromoveerd. Hij heeft dus geen recht op den titel van Mr., die hem in vele geschriften wordt toegekend, hetgeen niet wegneemt, dat hij zijn land in vele gewichtige betrekkingen goede diensten heeft bewezen. Na zijn studentenjaren moet hij eenigen tijd gediend hebben als cornet bij het lijfregiment Cavalerie Oranje-Friesland; in de officiersboekjes van dien tijd komt hij evenwel niet voor. Die diensttijd kan ook maar kort geweest zijn, want van 1779-1781 was hij secretaris van legatie en chargé d'affaires aan het hof van Berlijn; doch ook de diplomatieke loopbaan werd spoedig door hem verlaten. Van 1782 tot 1787 nam hij in Haarlem achtereenvolgens de betrekkingen waar van commissaris van de kleine bank van justitie, schepen, lid van den raad dier stad en gedeputeerde ter vergadering van de staten van Holland. Der patriotsche partij toegedaan, werd hij, toen deze in Haarlem op het kussen was gekomen, een der kolonels van de nieuw opgerichte gewapende burgerwacht en toog hij met het bataljon Pro aris et focis naar Utrecht, waar hij in 1787 deel uitmaakte van de bezetting van Nieuwersluis. Na de Orangistische omwenteling in dit jaar trok hij zich uit het openbaar leven terug; doch zoodra de kansen voor de anti-stadhouderlijke partij begonnen te rijzen, komt hij weder naar voren. In 1794 is hij te Haarlem met 7 andere personen lid van een revolutionnaire club, en nog van een andere, die zich ten doel stelde, om ingeval de stedelijke regenten bij het naderen van het Fransche leger hunne posten mochten verlaten, oogenblikkelijk gereed te zijn, het bestuur over te nemen. Aan de omwenteling zelve nam hij werkzaam deel; 22 Januari 1795 werd hij dan ook tot lid van de municipaliteit van de stad zijner inwoning gekozen; doch hij nam daarin geen zitting, omdat hij tot commandant van de gewapende burgerwacht werd benoemd. Zijn naam als aanhanger van de meer vooruitstrevende beginselen was intusschen reeds zoo bekend geworden, dat hij in het volgende jaar voor het district van Oosterland (hoofdplaats Gorinchem) tot lid van de Nationale Vergadering en in Sept. d.a.v. zelfs tot voorzitter daarvan verkozen werd. Bij de verkiezingen voor de 2e Nationale Vergadering werd hij opnieuw door hetzelfde district afgevaardigd; doch niet tot de ultra's behoorende, was hij een der 22 leden, die bij den staatsgreep van 22 Januari 1798 op het Huis ten Bosch werden

[p. 80]

gevangen gezet, waar hij tot 11 Augustus d.a.v. in verzekerde bewaring bleef.

Het na den 2en staatsgreep (12 Juni 1798) opgetreden Uitvoerend Bewind begreep van zijn kundigheden en zijn doortastend karakter te kunnen partij trekken, en benoemde hem tot zijn commissaris bij het departementaal bestuur van den Amstel (overeenkomende met de tegenwoordige betrekking van commissaris der koningin). In die betrekking heeft hij zich een krachtige persoonlijkheid getoond, vooral tijdens den inval der Engelschen en Russen in Noordholland. Met Kraijenhoff (luitenant-kolonel der genie) en van Kerchem (commissaris-directeur der marine) ijverde hij voor het in staat van verdediging brengen van Amsterdam, vooral aan de zeezijde en tevens steunde hij de municipaliteit dier stad in hare vaderlandslievende pogingen om, bij gemis van eene goede regeling voor de verpleging, het Fransch-Bataafsche leger zooveel mogelijk te voorzien van alle benoodigdheden. Zijn toen gebleken onvermoeide werkzaamheid en degelijke organisatie-geest zal er vermoedelijk de Winter, die ze ter plaatse had kunnen waarnemen, toe hebben geleid om hem aan te bevelen voor den post van agent van oorlog, toen Pijman in Februari 1800 op herhaald verzoek zijn ontslag verkreeg. De moeilijkheden, die hij in die betrekking te overwinnen had tegenover den onbehouwen Augereau, den opvolger van Brune als commandant van het Fransche hulpkorps en van het Bataafsche leger, zullen het hem waarschijnlijk wel niet hebben doen betreuren, dat met het optreden van het Staatsbewind in October 1801, welks leden de verschillende takken van algemeen bestuur in commissiën beheerden, het ambt van agent van oorlog kwam te vervallen. Spoedig daarop kreeg hij zitting in het gedeputeerd bestuur van Holland, waaruit hij in 1804 ontslag nam.

Lodewijk Napoleon riep hem weder in de landsregeering: eerst als lid van den raad van state, in Nov. 1807 als minister van justitie, de volgende maand als minister van koloniën en, nadat in Jan. 1808 het ministerie van Koloniën met dat van marine onder van der Heim vereenigd werd, als minister, vice-president van den staatsraad. Deze betrekking verwisselde hij in 1810 met die van minister van oorlog, toen de koning te Parijs genoodzaakt werd, Kraijenhoff uit zijn ambt te ontslaan, nadat bekend was geworden, dat deze in 't geheim Amsterdam in staat van verdediging bracht.

Getuigen deze achtereenvolgende benoemingen en niet minder 's konings laatste aan hem gerichte brief van 2 Juli 1810 van het groote vertrouwen, hetwelk koning Lodewijk in hem stelde, alle oordeelvellingen uit dien tijd, ook van de Fransche gezanten, kenschetsen hem als een eerlijk man, op wien men bouwen kan. Als minister van oorlog had hij de moeilijke taak te vervullen, de Fransche troepen onder maarschalk Oudinot in de hoofdstad des rijks te ontvangen; met waardigheid volbracht hij de laatste bede van zijn vorst, toen deze reeds vertrokken was: ‘Je vous demande un grand plaisir, un dernier service, c'est de faire en sorte que j'apprends par les journaux que tout le monde a été satisfait de la manière dont sera passée la journée d'après demain (dag van den intocht).’ Maar niet geschiedde, wat de koning gehoopt had, nl. dat zijn zoon hem zou opvolgen. Holland werd ingelijfd, en de minister van oorlog moest zijn ambt verlaten. In het begin van 1811 schreef Lebrun, de nieuwe bestierder der Hollandsche departementen, aan den Keizer: ‘Ce n'est pas des honneurs, c'est du pain que je lui demanderais pour deux ministres, qui l'ont bien servi quand

[p. 81]

ils sont devenus ses sujets. M. Cambier va dans l'Aveyron tácher de vivre chez le général Tarayre, son gendre; il a 55 ans de service et d'estime publique ....’ Napoleon benoemde den oud-minister van zijn broeder hierop tot lid van het Wetgevend Lichaam. Na de herstelling van ons land in 1813 was Cambier van 1814-1816 's konings ambassadeur in Spanje, en van 1817-1821 lid van de Eerste Kamer der Staten-generaal. 4 Oct. 1831 overleed hij op zijn buitengoed onder Wassenaar.

2 Mei 1783 was hij gehuwd met Catharina Josina Gerlings, geb. te Haarlem 15 Mei 1762, overl. te Amsterdam 5 Aug. 1832, dochter van Mr. Herman en Sophia Magdalena Crommelin. Zijn eenige zoon is jong gestorven. Van zijne vier dochters zijn de beide jongste gehuwd: 1. Anna (geb. 8 Aug. 1790, overl. 27 Aug. 1817) den 10en Mei 1808 met Jean Joseph Tarayre, toen generaal in Hollandschen dienst (geb. 21 Mei 1768 te Solzac, overl. 26 Nov. 1855 te Billorgues); 2. Margaretha Anna (geb. 2 Sept. 1795, overl. te Amersfoort 20 Mei 1845) den 29en Sept. 1820 met Jan Anthony Schallig (geb. 24 Aug. 1790 te Amsterdam, overl. Juli 1845 te Amersfoort).

Zijn portret komt voor op een door een onbekende gegraveerde prent met portretten van leden van het Wetgevend Lichaam.

Zie: Vaderl. Historie ten vervolge op Wagenaar XII, 53, XV, 369, 372, XVII, 154, XXX, 46, XXXVI, 64, 212, 261, XXXVII. 182, XXXIX. 119, XLIII. 192, XLIV. 265, XLV. 281; J.B. Schepers, Een Hollandsche stad in een roerig tijdvak, in Tijdspiegel 1900, I, 93 v.v.; Overmeer, De omwenteling in 1795 te Haarlem en omstreken (Haarl. 1904): 10, 11, 12, 14, 25, 27, 45, 46; Colenbrander R.G.P. I-VI. naamregister; Louis Bonaparte, Documens historiques et reflexions sur te gouvernement de la Hollande (Bruxelles 1820) III, 50, 78; Colenbrander, Schimmelpein-ninck en Koning Lodewijk (Amst. 1910); Theod. Jorissen, Napoleon I et le roi de Hollande (La Haye et Paris 1868); dez., De ondergang van het Koninkrijk Holland (2e uitg. Rott., z.j.); Vincent Loosjes, Louis Bonaparte, de koning van Holland (Amsterdam 1888); L. Wichers, De regeering van Koning Lodewijk Napoleon (Utrecht 1892). Voorts is in het bezit van den heer H. Oortman Gerlings te Utrecht een album amicorum van Cambier, waarin o.a. inschriften van zijne mede-volksvertegenwoordigers, die met hem in het Huis ten Bosch hebben gevangen gezeten. Deze zijn met de overige inschriften door den heer J.F. van Someren bekend gemaakt in de Navorscher 1895, 556-581.

Koolemans Beijnen