Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 4

[Allebé, Gerard Arnold Nicolaas]

ALLEBÉ (Gerard Arnold Nicolaas), geb. 29 Mei 1810 te Amsterdam, overl. aldaar 18 Juli 1892. Hij studeerde in de geneeskunde aan het Athenaeum Illustre, werd in 1830 met goud bekroond voor zijn antwoord op de prijsvraag: Commentatio, qua respondetur ad quaestionem chemicam: Instituatur aquae marinae analysis accurata, en promoveerde, 27 Jan. 1836 te Leiden, na verdediging van een Spec. medic. de aquis medicalibus s. salubribus (1836). Daarna vestigde hij zich te Amsterdam als geneesheer en naast de uitoefening der praktijk wijdde hij zich in hooge mate aan het welzijn zijner medeburgers door zijne deelname in het bestuur van talrijke instellingen en het lidmaatschap van verschillende commissiën, die zich beijverden voor het tot stand brengen van inrichtingen van algemeen nut. Zoo was hij mede-oprichter van het Algemeen ziekenfonds voor Amsterdam, en van de Vereeniging ‘Het Witte Kruis,’ lid van de gezondheidscommissie en van het genootschap tot bevordering der koepokinrichting, hoofdbestuurder van de Maats. t. Nut v. 't Algemeen en als zoodanig oprichter van de ‘Inrichting voor orthopaedische gymnastiek’. Zijne belangstelling op het gebied der gymnastiek in het algemeen maakte, dat men hem kon beschouwen als den baanbreker der lichamelijke opvoeding in Nederland. 12 Dec. 1868 werd hij benoemd tot adjunct-inspecteur van het geneeskundig staatstoezicht voor Noord-Holland. Als curator van het Athenaeum behartigde hij gedurende vele jaren de belangen van deze inrichting van onderwijs.

In 1874 legde hij de medische praktijk neer, waardoor hem nog meer tijd beschikbaar werd voor zijne talrijke bezigheden. In April 1893 werd er eene commissie gevormd uit bekende voorstanders van lichaamsoefeningen met het doef zijne nagedachtenis te huldigen door het plaatsen van een gedenkteeken op zijn graf, hetwelk in 1894 onthuld werd.

Een lange reeks geschriften legt getuigenis af van zijn werkkracht, waartoe ook gerekend kan worden zijne medewerking aan het Tijdschr. De Schat der Gezondheid, dat verschillende bijdragen van hem op het gebied der hygiëne bevat. Verder verschenen: De ontwikkeling van het kind naar lichaam en geest, handl. voor moeders bij de eerste opvoeding (1845); Wasch- en badhuizen

[p. 37]

in Amsterdam (1839); Het kind in zijn eerste levensjaren. Wenken voor ouders uitgeg. door de Maats. t. Nut v. 't Alg. (Leid. 1853); Hoe moet een minnenbureau worden ingericht, in Ned. Weekbl. v. Geneeskundigen, 1854, 315; Pogingen tot oprichting van bad- en waschhuizen te Amsterdam, Ibid. 1856, VI, 455; Gymnastisch onderwijs te Amsterdam, Ibid. 465; F. Oesterlen, Handboek der alg. en bijz. gezondheidsleer. Uit het Hoogd. vert. met A. Doyer Azn. (Aug. 1846); Kunstmatige lichaamsoefeningen voor de vrouwelijke jeugd in Gids, 1856, II, 417; Onderzoek naar de waarde van kunstmatige oefeningen voor de vrouwelijke jeugd (Aug. 1857); Over beweging en rust (Haarl. 1860) (later verschenen deze gecombineerd onder den titel Gymnastiek voor meisjes. Bewegingen en rust); met H. van Cappelle, De gezondheidsvereischten van schoolgebouwen met toepassing op de lokalen der openbare armenscholen te Amsterdam (Haarl. 1861); De leefregelkunde der kindsheid in de laatste jaren in Ned. Tijds. v. Geneesk. 1864, 97; Rapport over het onderzoek der lymphe uit het parc-vaccinogène van Dr. Warlomont te Brussel, Ibid. 1866, I, 385; Vermenging van vaccine-lymphe met glycerine, Ibid. 1866, 1, 657; Enquête naar den toestand der bewoonde kelders in de gemeente Amsterdam, Ibid. 1874, I, 165; Onderwijs in de gezondheidsleer hier te lande, Ibid. 1876, I, 661; Neerlands wettige strijdkrachten tegen een machtigen vijand. Bijdrage tot de alg. gezondheidsleer (Amst. 1875).

Zie over hem: In memoriam Dr. G.A.N. Allebé, gest. MDCCCXCII. Redevoering van Prof. M.D. Josephus Jitta, bij de onthulling van het grafmonument in Kent U zelven, Jaarb. d. Ver. van gymnastiekonderwijzers in Nederland, 1894, 132.

Simon Thomas